Κοριοί στα σωθικά της δημοκρατίας

 

κοριοί στα σωθικά της δημοκρατίας

Η υπόθεση Έντουαρντ Σνόουντεν ως πολιτικό ζήτημα με ηθική διάσταση 

Νίκος Κουρμουλής

Ένας από τους κύριους μυθοπλαστικούς ιμάντες, που ακουμπά σε
τεκμηριωμένα γεγονότα, των υπηρεσιών ασφαλείας των Η.Π.Α είναι η ωμή
παρέμβασή τους στις διεργασίες των εκάστοτε κυβερνήσεων. Εσωτερικών και
εξωτερικών. Σε πλείστες όσες ιστορικές περιόδους μάλιστα φαίνεται να
συνδιαμορφώνουν τους διαχειριστικούς φακέλους των κύριων υπουργείων,
καθώς και κομβικές αποφάσεις του Κογκρέσου. Πριν από έναν χρόνο όμως, οι
αποκαλύψεις του 29χρονου Έντουαρντ Σνόουντεν έφεραν στο φως τις
τρομακτικές διαστάσεις της διείσδυσης των μυστικών υπηρεσιών στο
καθημερινό γίγνεσθαι των απλών ανθρώπων και όχι μόνο στους θώκους των
υψηλά ιστάμενων πολιτικοοικονομικών κλιμακίων. Ο μύθος τελικά είναι η
ίδια η ζωή.

Το καρφί, ή αλλιώς «The whistleblower», Έντουαρντ Σνόουντεν δικαίωσε
τόσο τις κραυγές των απανταχού συνωμοσιολόγων όσο και τις συντεταγμένες
καταγγελίες αριστερών ακτιβιστών, τελείως διαφορετικού πολιτικού
μεγέθους φυσικά. Άναψε τη συζήτηση για τα κεκτημένα της δημοκρατίας,
τους προστατευτικούς θεσμούς του κοινωνικού κράτους, τη συνθήκη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη βαλλόμενη ιδιωτικότητα, τους μηχανισμούς
εθνικής ασφαλείας. Κι όλα αυτά από έναν νεαρό άνδρα, χωρίς πτυχίο
Λυκείου καν. Ένας πραγματικά αόρατος άνθρωπος στην παγκόσμια κλίμακα των
πολυπτυχιούχων μεσαζόντων. Έβγαλε στη δημοσιότητα εκατομμύρια απόρρητα
data, που αποκάλυπταν επτασφράγιστα μυστικά του Πενταγώνου, της Εθνικής
Υπηρεσίας Ασφαλείας (N.S.A.), καθώς και της Κεντρικής Υπηρεσίας
Πληροφοριών (C.I.A.). Κατηγορείται για υποκλοπή κυβερνητικής περιουσίας,
διαρροή εθνικού αμυντικού υλικού και ηθελημένη παράδοση μυστικών
πληροφοριών σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα. Κατηγορίες που επιφέρουν
βαρύτατες ποινές.

Για τον Σνόουντεν, τις πράξεις του και τις επιπτώσεις τους, έχουν γραφτεί δύο σημαντικά βιβλία: No place to hide: Edward Snowden, the NSA, and the US Surveillance State (από τον δημοσιογράφο του Guardian Γκλεν Γκρήνγουωλντ), Φάκελος Σνόουντεν: Η ιστορία του Νο 1 καταζητούμενου ανθρώπου στον κόσμο (από τον πρώην ξένο ανταποκριτή του GuardianΛουκ Χάρντινγκ που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, ξετυλίγοντας το
κουβάρι ενός σύγχρονου «Σμάιλυ», του κυρίου Έντουαρντ «Εντ» Σνόουντεν.

Ιδεαλιστής ή κατευθυνόμενος;

Πέρσι τέτοια εποχή το πρόσωπο ενός διοπτροφόρου συνεσταλμένου νέου,
με κενό βλέμμα και λεπτεπίλεπτα χαρακτηριστικά, γέμισε τις οθόνες των
μεγάλων τηλεοπτικών συγκροτημάτων, του διαδικτύου και τα πρωτοσέλιδα των
εφημερίδων. Μια εικόνα στον αντίποδα του πρωτογονισμού όπως αποδιδόταν
στον Οσάμα Μπιν Λάντεν ή στο φοιτητικό επαναστατικό προφίλ των
Παλαιστίνιων τρομοκρατών. Ένα ατάραχο πρόσωπο που γειτνιάζει περισσότερο
στο αφοριστικό πρότυπο του «λούζερ», κολεγιόπαιδου της διπλανής πόρτας.
Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες και εκτείνονταν από τη λατρεία έως τη χλεύη.
Αμέσως δημιουργήθηκαν διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης. Σε αυτή την
πρώτη εντύπωση βοήθησαν και οι δημοσιογράφοι του Guardian, της
εφημερίδας που δημοσιοποίησε αποκλειστικά το σκάνδαλο Σνόουντεν. «Δεν
μπορώ να ζω πια σ’ έναν κόσμο που ό,τι κάνω κι ό,τι λέω, καταγράφεται»,
ήταν η πρώτη φράση-σύνθημα που βγήκε από τα χείλη του. Οι ανταποκρίσεις
περιέγραφαν ένα παιδί που προσπαθεί απεγνωσμένα να ενηλικιωθεί: έξυπνο,
ντροπαλό, επικοινωνιακό, πολυταυτοτικό. Μια ιδιοφυΐα στους υπολογιστές.
Στο τελευταίο έπεσαν σίγουρα μέσα. Τα υπόλοιπα αφορούν άλλες επιστήμες.
Στη μεθοριακή γραμμή αλήθειας και ψέματος, ο Σνόουντεν σκιαγραφήθηκε ως
ένα θύμα του αδυσώπητου συστήματος ασφαλείας των Η.Π.Α. Οι σκελετοί του
Γουώτεργκεητ βγήκαν από τη ντουλάπα. Το κατά πόσον αυτοί οι σκελετοί
μπορούν να διατηρηθούν επαρκώς σε ένα περιβάλλον πολυεστιακής σχεδόν
διακίνησης της πληροφορίας, άγνωστον.

Μάρτυρας ή απατεώνας; Κατευθυνόμενος ή ιδεαλιστής; Δύο βασικά
διλήμματα, χωρίς καθαρή απάντηση μέχρι στιγμής. Διότι, σε μια εποχή
τεκτονικών καπιταλιστικών κραδασμών, ο 29χρονος κατάφερε να γίνει σημείο
συμπεριφορικής αναφοράς και πολιτικών συνθέσεων. Για πολλούς μελετητές,
ο Σνόουντεν αποτελεί το μεταδημοκρατικό μοντέλο ανθρώπου. Ένα
συντηρητικό, ασκητικό, αποϊδεολογικοποιημένο ον (όπως εννοείται σύμφωνα
με τις μαρξιστικές αρχές), που αγαπά την εξιδανικευμένη ατομίκευση και
την αποχαλίνωση των επιστημονικών εφαρμογών. Ένας homo technicus.[...............................]

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο ΕΔΩ=> N. ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ: Κοριοί στα σωθικά της δημοκρατίας - ΧΡΟΝΟΣ online magazine