Νίκος Φωτίου«Ποῦ οἱ Ἕλληνες;» καὶ «Ποῦ τὰ Ἑλληνικὰ πίσω ἀπ’ τὸν Ζάγρο ἐδῶ, ἀπὸ τὰ Φράατα πέρα;». (Κ. Π. Καβάφης, «Φιλέλλην»)
Οι μέρες που έπονται των εκλογών αποτελούν τον χρόνο και το πεδίο της αποτίμησης των αποτελεσμάτων της έκφρασης της λαϊκής βούλησης. Είναι ζόρικη στιγμή για τους χαμένους, η χαρά των δημοσιολογούντων στα κανάλια, στα έντυπα ή στα ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε. και το απόλυτο ξεσάλωμα στους καφενέδες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.
Πίτες, φέτες, στήλες και ποσοστά
Παρακολουθώ, λοιπόν, στα Μ.Μ.Ε., στις συνεντεύξεις και στα αλληλοδιάδοχα πάνελς των καναλιών τις μετεκλογικές αποτιμήσεις αρχηγών και στελεχών των χαμένων “συστημικών” κομμάτων. Εμφανίζονται, κατά κανόνα, με τις ψυχές τους περίλυπες έως θανάτου και βαθιά ανησυχούντες για τη δυσθεώρητη αποχή. Την επόμενη στιγμή, όμως, σπεύδουν αναψοκοκκινισμένοι να μετρήσουν κουκιά, να προσθαφαιρέσουν ποσοστά, να συγκρίνουν, κατά τη βολή τους, στοιχεία προηγούμενων εκλογών και να επιχειρήσουν, συχνά με παιδαριώδεις συλλογισμούς, να καταπιούν γρήγορα γρήγορα τη χασούρα τους -ή να την ισοφαρίσουν με τη χασούρα των αντιπάλων- και να μπουκώσουν το στόμα τους με υπαρκτά ή ανύπαρκτα μικροκέρδη ή/και δικαιολογίες. Το δύσπεπτο αφήγημά τους διακοσμείται με χρωματιστές εκλογικές “πίτες”, με “φέτες” και με “στήλες” ποσοστών καθώς και με, εν πολλοίς, αυθαίρετες ερμηνείες “αναγωγών στους αναποφάσιστους” και στους «τι θα ψήφιζαν αν…». Αμέσως μετά «αποδεσμεύονται» και τρέχουν στο επόμενο κανάλι να τα ξαναπούν.
Πλην αυτή τη φορά, η εκλογική «πίτα» δεν τους έκανε το χατίρι να αναφωνήσουν με το στόμα ανοιχτό “πέσε πίτα να σε φάω” και τα χαμένα κόμματα της αντιπολίτευσης, από τις εκλογικές «φέτες» πήραν ένα μερίδιο στο ύψος της τιμής της αιγοπροβείου φέτας, ενώ βλέποντας τις εκλογικές «στήλες» των ποσοστών τους, έμειναν στήλες άλατος. Έσπευσαν, όμως, να διαβεβαιώσουν τους απολεσθέντες ψηφοφόρους τους ότι έλαβαν το “μήνυμα” (ο καθένας και διαφορετικό!) και ότι θα φροντίσουν να διορθώσουν τα λάθη τους. Το ίδιο διαβεβαιώνει και η τραυματισμένη πύρρεια νικήτρια κυβέρνηση.
Πες μου τα εργαλεία σου, να σου πω τι δουλειά θα κάνεις
Με ποια αναλυτικά εργαλεία, λοιπόν, θα βγάλουν τα συμπεράσματά τους και θα κάνουν τις κινήσεις τους στο μέλλον; Άγνωστο! Περιλαμβάνονται, π.χ., σ’ αυτά τα εργαλεία, κοινωνιολογικές έρευνες πεδίου, όπου οι προς διερεύνηση καταστάσεις μεταβάλλονται με τον χρόνο και με τις εκάστοτε συνθήκες, ποσοτικοποιούνται δύσκολα και παρατηρούνται καλύτερα στο φυσικό τους περιβάλλον; Έρευνες που, πέρα από τις γενικές κατηγορίες “εργαζόμενοι”, “αγρότες”, «μεσαίοι» “νέοι” κ.ά., αποτυπώνουν το τι συμβαίνει στα σπίτια, στις οικογένειες, στους χώρους εργασίας. Που διερευνούν τα συναισθήματα των ανθρώπων (απογοήτευση, απελπισία, φόβο, μίσος ή αισιοδοξία κ.ά.) σε σχέση με τα σχέδια ζωής που έχουν καταστρώσει και που, βλέποντάς τα να ανατρέπονται άρδην, εκπονούν στρατηγικές επιβίωσης και παίρνουν δύσκολες αποφάσεις.
Αυτά τα στοιχεία φαίνεται να συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στον σχηματισμό ιδεών και αντιλήψεων για το τι και ποιους θέλουν ή δεν θέλουν στη ζωή τους οι πολίτες και, στη συνέχεια, να τους οδηγούν (μαζί με άλλους παράγοντες) σε πολιτικές επιλογές. Ο αποστεωμένος ορθολογισμός που διέπει τη σκέψη των στελεχών των συστημικών κομμάτων και τα καθοδηγεί στις ανάλογες πολιτικές αναλύσεις και αποφάσεις μάλλον είναι παρελθόντος χρόνου και ανίκανος να συλλάβει τις βαθύτερες διακυμάνσεις και τις μεγάλες αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα της σημερινής κοινωνίας, καθώς τα «κοινωνικά συμβόλαια» προηγούμενων δεκαετιών που εξασφάλιζαν ένα μίνιμουμ κοινωνικής συναίνεσης και συνοχής έχουν λήξει οριστικά. Το ορατό αποτέλεσμα αυτού του τρόπου σκέψης είναι η αποξένωση των κομμάτων από την κοινωνία και η δική της αποστασιοποίηση και απογοήτευση από τα κόμματα, γεγονός που καταγράφεται καθαρά και επανειλημμένα στις σχετικές μετρήσεις του τύπου «ποιον θεσμό εμπιστεύεστε περισσότερο;». Στην πιο πρόσφατη έρευνα της public issue (Απρίλιος 2024) πρώτη είναι η Πυροσβεστική και τα πολιτικά κόμματα στον πάτο!
Διαβάζει κανείς;
Στη διεθνή και (λιγότερο) στην ελληνική βιβλιογραφία υπάρχουν τέτοιες μελέτες από αξιόπιστα ερευνητικά κέντρα αλλά και από έγκριτους ερευνητές συγγραφείς. Διαβάζει κανείς στα επιτελεία των κομμάτων γι’ αυτά τα ρεύματα της κοινωνίας που δημιουργούνται σταδιακά και υπόγεια και -για όσους δεν τα οσμίζονται- εκβάλλουν ξαφνικά στην κάλπη και προκαλούν άλλοτε πλημμυρίδα και άλλοτε αμπώτιδα στους κομματικούς ταμιευτήρες; Ή αποτελούν ψιλά γράμματα για τους μυωπικούς οφθαλμούς τους και τα σκουριασμένα εργαλεία τους που στοχεύουν σχεδόν αποκλειστικά -πλην αποτυχημένα- στην αναπαραγωγή τους;
Η ακροδεξιά δεν χρειάζεται τέτοιου είδους διαβάσματα και αναλύσεις. Ξέρει να απευθύνεται άμεσα σε ανεπεξέργαστα συναισθήματα, σε ανασφάλειες, σε φόβους, σε στερεότυπα αλλά και σε outsiders, που τα συστημικά κόμματα δεν πιάνουν στο απαρχαιωμένο ραντάρ τους. Χειρίζεται με μαεστρία τον φόβο, το μίσος και την απελπισία και τσιμπάει εκλογική πελατεία αλλά και αποφασισμένους φανατικούς οπαδούς.
Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον, το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα σας…
Φαίνεται, λοιπόν, ότι μεγάλα τμήματα της κοινωνίας αποσυνδέονται σταδιακά από τα “συστημικά” κόμματα και τους κουνάνε το μαντίλι είτε αδιάφοροι, από τις παραλίες και τους καναπέδες, είτε ανασφαλείς, μέσα από την κάλπη ακροδεξιών σχηματισμών. Κι αυτό είναι κάτι παραπάνω από κακός οιωνός για την Ελλάδα αλλά και για τη “Δύση” ευρύτερα. Είναι ήδη πολύ κακό μαντάτο!
*Ο Νίκος Φωτίου είναι φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου