Ζακ Μπουσάρ - Βικιπαίδεια
______________________________
«Το ελληνικό αλφάβητο… Σκέτη
μαγεία!»
Της Αννας Γριμάνη
Η Καθημερινή,
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Γεννήθηκα στο μακρινό Κεμπέκ σε μια γαλλόφωνη οικογένεια. Πριν
να γίνει αίσθημα, η ελληνικότητα υπήρξε για μένα είδηση,
υπομονετική κατάκτηση, αγάπη της γλώσσας και της κουλτούρας. Με τη
μακρόχρονη συναναστροφή μου με τους Έλληνες, η συνείδησή μου
μεταμορφώθηκε σε αίσθημα. Συνειδητά λοιπόν απέκτησα μια
ελληνικότητα, που τη διάλεξα και τη διαμόρφωσα μέσα μου.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα;
Μικρό παιδί -και πριν ακόμα να μάθω μια ελληνική λέξη- με μάγευε
η εξωτική και παράξενη μορφή των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου
και μάλιστα τα γράμματα που δεν μοιάζουν με το λατινικό, τα θ, ξ,
π, φ, ψ, ω… Σκέτη μαγεία!
Η υπέροχη εκδοχή του Έλληνα.
Όπως οι περισσότεροι ξένοι νεοελληνιστές, άρχισα να μαθαίνω τα
Ελληνικά στα θρανία του γυμνασίου. Στην εφηβική μου αντίληψη η
υπεροχή των Ελλήνων -δηλαδή των Αρχαίων- ήταν αναμφισβήτητη.
Γνωρίζοντας τους Νεοέλληνες βίωσα κι άλλες πλευρές του Ελληνισμού.
Εκείνο που εκτιμώ στους σημερινούς Έλληνες είναι η ανθρωπιά, η
γενναιοδωρία, η δημιουργικότητα.
Αυτό που με χαλάει.
Επειδή διάλεξα τον Ελληνισμό ως δεύτερο τρόπο ζωής -γιατί ο
ξένος παραμένει πάντα ξένος- με εκνευρίζει φοβερά όταν βλέπω
Έλληνες να υιοθετούν αδιάκριτα ξένες μόδες, να προτιμούν ξένα
στοιχεία, όταν διαθέτουν μια τόσο ανεκτίμητη και αξιοζήλευτη
παράδοση.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Έλληνας σήμερα ;
Κατά τη γνώμη μου, το βασικό θέμα είναι μάλλον: «Ποιος είναι
Έλληνας;» Αν δεχθούμε τον ορισμό του Ισοκράτη που κοσμεί την
πρόσοψη της Γενναδείου, «Έλληνες καλούνται οι της παιδεύσεως της
ημετέρας μετέχοντες», τότε σημαίνει ότι Έλληνας είναι εκείνος που
κατέχει την ελληνική παιδεία. Και αυτό είναι προσόν.
Παράγει πολιτισμό ο Έλληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο σημερινός Έλληνας παράγει πολιτισμό στη λογοτεχνία, στην
επιστήμη και στις τέχνες. Αναγνωρίζεις την ελληνική μουσική παντού
όπου και να πας. Αλλά περιμένω ακόμα ελληνικές ταινίες στις πτήσεις
της Ολυμπιακής… Πρέπει οπωσδήποτε η Ελλάδα να ενισχύσει την
προώθηση του νεοελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό και πιο
συγκεκριμένα την προβολή της λογοτεχνίας της… Βλέπετε, δεν αρκεί να
πιστεύεις ότι είσαι καλός, πρέπει να υπάρξει και μια γενικότερη
αποδοχή, πόσω μάλλον όταν η σύγχρονη Ελλάδα την αξίζει.
Με ποια ταυτότητα οι Έλληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Οι Νεοέλληνες αποτελούν ένα έθνος με πολιτισμική ταυτότητα, με
μοναδική διαχρονική παράδοση. Κατέχουν σημαντική θέση ανάμεσα στα
σύγχρονα έθνη. Ο νέος Ελληνισμός έχει να επιδείξει πολλά
επιτεύγματα σε όλους τους τομείς, του εμπορίου, της επιστήμης και
των τεχνών. Αλλά οι ελληνοκεντρικοί σοβινιστές που καυχιούνται και
εμμένουν στην αρχαία Ιστορία τους, επιβάλλεται να εμβαθύνουν και
στη νεότερη κληρονομιά τους μελετώντας τον Κορυδαλλέα, τον
Καταρτζή, τον Μοισιόδακα, τους Μαυροκορδάτους…
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Επειδή η «ελληνικότητά» μου είναι μια κεκτημένη αξία, βιβλιακή
στην αρχή και ύστερα βιωμένη στην Ελλάδα όπου σπούδασα στα νεανικά
μου χρόνια, διαφέρει από την ελληνικότητα των Ελλήνων. Υπήρξε θέμα
επιλογής, χωρίς τις συναισθηματικές δεσμεύσεις του εκ γενετής
Έλληνα. Υπηρετώ την επιστήμη, μελετώ π. χ. την ιστορία των ιδεών,
τον νεοελληνικό πρώιμο Διαφωτισμό, χωρίς προδιαγεγραμμένο πλαίσιο ή
εκδοχή. Όπως λέει ο φίλος Παύλος Μάτεσις: φιλέλληνας είναι αυτός
που μελετά τον Ελληνισμό.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Έχω μελετήσει και μεταφράσει πολλούς σύγχρονους ποιητές, αλλά ο
ποιητής με τον οποίο αισθάνομαι μια συγγένεια και εκτιμώ ιδιαίτερα
είναι ο μεγαλοπρεπής Ανδρέας Εμπειρίκος. Έχω μεταφράσει στα Γαλλικά
την Υψικάμινο, την Ενδοχώρα και ποιήματα από άλλες δικές του
συλλογές. Στο βιβλίο μου «Με τον Ανδρέα Εμπειρίκο παρά δήμον
ονείρων» αναλύω τον τρόπο που προσέγγισα την ποίησή του.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η ελευθερία της έρευνας και η προσωπική ερμηνεία στους δύο
τομείς όπου επικεντρώνεται το επιστημονικό μου ενδιαφέρον: τον
Πρώιμο Διαφωτισμό και τον Υπερρεαλισμό.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Για να αναφερθώ ξανά στον Εμπειρίκο, βαδίζω πάντα εις την Οδόν
των Φιλελλήνων… Παρακολουθώ με ενδιαφέρον και συμπάθεια την εξέλιξη
της κοινωνίας και του πολιτισμού των Ελλήνων. Χειροκροτώ κάθε φορά
που βλέπω την Ελλάδα να προοδεύει, γιατί ο Ελληνισμός είναι ο
πολιτισμός που διάλεξα ως τρόπο ζωής και ως αντικείμενο μελέτης.
Για τούτο διαδίδω και προβάλλω -σχεδόν σαράντα χρόνια τώρα- τις
αξίες του νέου Ελληνισμού στον διεθνή πανεπιστημιακό χώρο, κάθε
φορά που μου δίνεται η ευκαιρία.
* Ο κ. Jacques Bouchard είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου του
Μόντρεαλ, διευθυντής του Διαπανεπιστημιακού Κέντρου Νέων Ελληνικών
Σπουδών του Μόντρεαλ και μέλος της Καναδικής Ακαδημίας.
 |
ΜΠΟΥΣΑΡ ΖΑΚ - ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ ΠΑΡΑ ΔΗΜΟΝ ΟΝΕΙΡΩΝ Παρουσίαση Τα δέκα κείμενα που παρουσιάζονται στον τόμο αυτό είναι τα
εξής: | |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου