ΜΙΘΡΙΔΑΤΗΣ : "Ανέντιμο να αποφασίζουν για το μέλλον ενός λαού κι αυτός να απαγορεύεται να αντιδράσει"

 

Μιθριδάτης στην «Α» / Ανέντιμο να αποφασίζουν για το μέλλον ενός λαού κι αυτός να απαγορεύεται να αντιδράσει

Πόλυ Κρημνιώτη

avgi.gr 

11-13 λεπτά

---

«Για κάποιο λόγο μου φαίνεται πάρα πολύ ξένη η λέξη «επιτυχία» γι' αυτό το έργο που έκανα και για την αποδοχή που είχε»

Όποιος φοβάται, πέφτει και κοιμάται, λέει ορθά - κοφτά ο Μιθριδάτης. Ο ίδιος πάντως δεν φοβήθηκε να πληρώσει όλα τα χρεωστούμενα σε 12 λεπτά, δημιουργώντας ένα short music film, το γνωστό "Για να μην τα χρωστάω" με την τρομερή διάδρασή του στο Διαδίκτυο, που ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο προβολών αλλά δεν καταχωρίσθηκε στα trends του Youtube. Το αν φόβισε κάποιους δεν είναι σε θέση ακόμα να το πει. Λέει ωστόσο με σιγουριά ότι ένιωσε υποχρεωμένος, "πάνω απ' όλα απέναντι στον εαυτό μου", να γράψει αυτό το έργο. Και "χτύπησε" φλέβα, εκφράζοντας μέσα από την τέχνη του πολλά από όσα θα ήθελαν να πουν πολλοί. Έπιασε τον παλμό της εποχής, κριτικάροντας και σαρκάζοντας τα σημεία και τα "τέρατα" των ημερών μας.

"Για να μην τα χρωστάω" λοιπόν. Φαίνεται ότι θύμωσες πολύ, μάζεψες πολλά ράμματα για τη γούνα τους, για τις γούνες μας, για τις γούνες της φουκαριάρας της κοινωνίας.

Είναι μια αλήθεια και χαίρομαι που δίνει αυτή την αίσθηση το έργο μου. Κάπως έτσι έγινε με το "Για να μη τα χρωστάω". Γι' αυτό έχει κι αυτόν τον τίτλο εξάλλου. Ήταν δηλαδή μια αντίδραση απέναντι στη δράση που είχα δεχτεί για ενάμιση χρόνο και, με την ευκαιρία, έπρεπε να εκφράσω και τα υπόλοιπα χρεωστούμενα, δηλαδή τις παθογένειες δεκαετιών της ελληνικής κοινωνίας.

Νιώθεις δηλαδή ότι δεν έχεις πλέον άλλη αντοχή στην αποχή;

Γενικά δεν ήμουν ποτέ υπέρ της αποχής, σε τίποτα. Είτε αυτή έχει να κάνει με τον ρόλο μου απέναντι στην κοινωνία, είτε απέναντι στις προσωπικές ή επαγγελματικές μου σχέσεις. Πόσο μάλλον στις πολιτικές μου υποχρεώσεις. Δεν απείχα ποτέ από τις εκλογές, επειδή θεωρώ ότι, εκτός από δικαίωμα, είναι υποχρέωσή μου, ως πολίτη. Οπότε ο συγκεκριμένος στίχος έχει να κάνει με όλους εκείνους που επιτρέπουν στον εαυτό τους να απέχουν.

Πιστεύεις ότι ζούμε σε μια δυστοπία και ομηρεία αλλά όχι ερήμην μας;

Δεν ξέρω αν ζούμε σε μια δυστοπία έτσι όπως την έχουμε συναντήσει στον κινηματογράφο ή σε φουτουριστικά μυθιστορήματα, αλλά νομίζω ότι αυτό που ζούμε τώρα είναι μια "καλή" αρχή. Η δυστοπία είναι το ακριβώς αντίθετο από την ουτοπία. Έχει πολύ ενδιαφέρον ότι μια ουτοπία θεωρείται κάτι ανέφικτο ή και ρομαντικό για τις ανθρώπινες κοινωνίες, ενώ, σε αντίθεση, η δυστοπία είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το δούμε να παίρνει σάρκα και οστά. Και κοινωνιολογικά αλλά και φιλοσοφικά να το δούμε, ο άνθρωπος προτιμά την ασφάλειά του παρά την ελευθερία του.

Βαριά κουβέντα αυτή.

Δεν σημαίνει ότι δεν είναι αλήθεια και ότι δεν το εντοπίζουμε γύρω μας. Και δεν το εντοπίζουμε μόνο τώρα. Τώρα όμως έχουμε έρθει αντιμέτωποι με μια παγκόσμια υγειονομική κρίση. Οπότε παρατηρούμε οι κυβερνήσεις παγκοσμίως να ακολουθούν ένα συγκεκριμένο τρόπο πολιτικής διαχείρισης για την αντιμετώπιση της Covid, ο οποίος οδηγεί σε κλιμακωτή συρρίκνωση ενός πολύ μεγάλου μέρους των συνταγματικών δικαιωμάτων των λαών που καλούνται αυτές οι κυβερνήσεις να προστατεύσουν. Και βεβαίως ο κόσμος, στην πλειοψηφία του, δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στο να δεχτεί αυτόν τον τρόπο διαχείρισης, όπως φαίνεται. Γιατί εδώ που τα λέμε, από ένα σημείο και μετά η προστασία από την Covid άρχισε να εξυπηρετεί άλλους σκοπούς. Πολιτικούς και όχι υγειονομικούς. Στη χώρα μας ειδικά, αυτό το φαινόμενο είναι εντονότατο. Για παράδειγμα, το να περνάνε νομοσχέδια εν μέσω υγειονομικής κρίσης, άσχετα από την πανδημία, τα οποία έχουν να κάνουν είτε με το άμεσο είτε με το μακροπρόθεσμο μέλλον μας. Όπως έκαναν με το εργασιακό νομοσχέδιο και με το νομοσχέδιο Κεραμέως. Όπως επίσης και με άλλες διατάξεις που κάθε άλλο παρά έχουν σχέση με την προστασία μας από την πανδημία. Στα υγειονομικά πρωτόκολλα δεν προβλέπετε ούτε η απαγόρευση των διαδηλώσεων ούτε η αστυνομία στα πανεπιστήμια. Οπότε αυτό είναι ηθικά ανέντιμο απέναντι σε έναν λαό. Να αποφασίζει μια κυβέρνηση το μέλλον του σε τόσο σημαντικά ζητήματα κι αυτός ο λαός να απαγορεύεται να αντιδράσει. Ε, τι χειρότερη ομηρεία απ' αυτή;

Υπ' αυτή την έννοια ένιωσες υποχρεωμένος να γράψεις το "Για να μην τα χρωστάω";

Ναι, ένιωσα υποχρεωμένος, πάνω απ' όλα απέναντι στον εαυτό μου. Κι αυτό με εξισορρόπησε και ψυχικά. Ήταν μια αυτο-ψυχοθεραπεία αυτό που έκανα.

Ήταν βαρύ το lockdown για σένα;

Αυτό έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον. Ήθελαν να το βιώσω έτσι όπως έπρεπε να το βιώσω. Έτσι όπως μου επέβαλε αυτή η κυβέρνηση να το βιώσω. Δεν τους έκανα τη χάρη να παίξω με το παιχνίδι του συστήματός τους. Τι θέλω να πω μ' αυτό: Όλο το σενάριο γύρω από το δεύτερο lockdown, με τις απαγορεύσεις, με τα πρόστιμα, με τον εκφοβισμό, έβλεπες ξεκάθαρα πως σου άφηναν περιθώρια για ανάσα. Όχι από ελαστικότητα, φυσικά, αλλά με στρατηγική «κάνω τα στραβά μάτια». Στο δεύτερο lockdown, που ήταν «κάτι σαν lockdown», δηλαδή να εργάζεται κανονικά μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, σε εργοστάσια, σε βιομηχανίες κ.λπ. Πολύς κόσμος, είτε για λόγους εργασίας είτε για όποιο προσωπικό λόγο, εφόσον είχε τα απαραίτητα δικαιολογητικά βεβαίως, μπορούσε να κυκλοφορεί χωρίς ιδιαίτερους εκφοβισμούς και ελέγχους. Αυτό «αποσυμπίεζε» πολύ τους ανθρώπους απ’ της σκληρές επιπτώσεις του συνεχόμενου υποχρεωτικού εγκλεισμού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη ανοχή και ελαστικότητα του πληθυσμού απέναντι σε ένα αλόγιστο και αναποτελεσματικό lockdown.

Όσο το αναποτελεσματικό αυτό lockdown επέμενε, πολλοί άνθρωποι αναζητούσαν «αποσυμπίεση», ψάχνοντας να βρουν «κενά» να ξεγελάσουν το σύστημα. Για παράδειγμα, υπήρχαν κάποια περιστατικά που έστελναν το περιβόητο sms «Μετακίνηση 6» του τύπου «πάω να πάρω γαριδάκια απ’ το περίπτερο» και τελικά κάνανε βόλτα για πέντε ώρες. Και αυτοί θεωρούσαν ότι κοροϊδεύουν το σύστημα. Στις 9 μ.μ. βεβαίως ήταν σπιτάκι τους, χωρίς να λογαριάζουν πια ιδιαιτέρως το ακραίο μέτρο της απαγόρευσης κυκλοφορίας, αφού αυτοί κατάφεραν να «πάρουν τον αέρα τους, βρε αδερφέ». Όμως έτσι δεν κοροϊδεύεις το σύστημα. Ουσιαστικά βολεύεσαι. Προσαρμόζεσαι σε συνθήκες που δεν θα έπρεπε να τις δέχεσαι καν. Ενώ δέχεσαι αμαχητί την «ανάσα» που σου επιτρέπει το κράτος, για να μην τρελαθείς και να μην αντιδράσεις. Έτσι ακριβώς διατηρήθηκε ένα lockdown για έξι ολόκληρους μήνες. Με απαγορεύσεις, με καταστολή αλλά και με ελεγχόμενα «απρόσεκτες ανάσες». Έξι μήνες, από τη δουλειά στο σπίτι και από το σπίτι στη δουλειά. Εγώ λοιπόν δεν ανήκω σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις, έτσι για μένα το lockdown ήταν ανυπόφορο. Είχα απόλυτη συνείδηση ότι μου στερούν την ελευθερία μου, χωρίς καμία λογική σε σχέση με την προφύλαξή μου από τον ιό. Η κυβέρνηση δεν είχε κανένα σκοπό εξαρχής να φροντίσει για όσα έπρεπε -μην ξαναλέμε ποια-, οπότε η μόνη λύση ήταν να κλειδαμπαρώσει έναν ολόκληρο λαό στο σπίτι του. Βιώνοντας όλα αυτά, κάπως έπρεπε να αντιδράσω. Δεν έχω άλλο τρόπο από την τέχνη μου.

Η κυβέρνηση δεν είχε κανένα σκοπό εξαρχής να φροντίσει για όσα έπρεπε, οπότε η μόνη λύση ήταν να κλειδαμπαρώσει έναν ολόκληρο λαό στο σπίτι του

Φαίνεται ότι η τέχνη σου βρήκε πολύ μεγάλη απήχηση. Αυτή την επιτυχία την περίμενες;

Για κάποιο λόγο μου φαίνεται πάρα πολύ ξένη η λέξη «επιτυχία» γι' αυτό το έργο που έκανα και για την αποδοχή που είχε. Μου ακούγεται πολύ ειρωνικό να είναι επιτυχία κάτι που ουσιαστικά ξεμπροστιάζει την απόλυτη αποτυχία μας. Σαν χώρα και σαν λαός. Δεν ξέρω αν αυτό το πράγμα λέγεται επιτυχία.

Πού νομίζεις ότι οφείλεται αυτή η διάδραση με τον κόσμο;

Νομίζω ότι ο κόσμος ζητούσε μια αφορμή για να εκφράσει τη δυσαρέσκεια και τον θυμό του. Ήθελε μια φωνή που να εκφράσει όλους αυτούς τους φόβους που δεν μπορούσε να εκφράσει ο ίδιος, είτε επειδή φοβόταν είτε επειδή δεν έβρισκε αποδέκτη. Και αυτή ήταν ουσιαστικά η επιτυχία του έργου μου. Έφτασε το μήνυμα στον δέκτη.

Εσύ είσαι θυμωμένος;

Νομίζω ότι όλος ο θυμός μου εκφράζεται απόλυτα στο έργο μου. Εκφράζεται όμως και η κούραση και όλη η διάθεσή μου να κριτικάρω, να σαρκάσω όλο αυτό που έχουμε ζήσει και συνεχίζουμε να ζούμε υπό καθεστώς πανδημίας, συνδυαζόμενο με το καθεστώς της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Το YouTube σε αγνόησε. Θεωρείς ότι τους φόβισες;

Αν πραγματικά κάποιος έβαλε το χέρι του και δεν μπήκε το έργο στις τάσεις (trends), τότε πραγματικά είναι πάρα πολύ τυχεροί. Το λέω με την έννοια ότι το κομμάτι αν έμπαινε στις τάσεις, θα είχε αυτή τη στιγμή πάνω από 3,5 εκατ. views, που σημαίνει ότι το μήνυμα θα είχε εξαπλωθεί στον διπλάσιο κόσμο. Δεν έχω κάποια απόδειξη ότι έγινε παρέμβαση, άρα τους θεωρώ απλά τυχερούς.

Κάνεις έντονη κριτική στα μέσα ενημέρωσης. Έχεις νιώσει ποτέ αποκλεισμένος;

Αποκλείστηκε, όπως είδαμε, το έργο μου από όλα τα συστημικά τηλεοπτικά κανάλια. Ή μάλλον όχι μόνο το έργο μου, αλλά και το πολιτικό ζήτημα που δημιούργησε. Δεν είναι τυχαίο ότι αποκλείστηκε από όλα τα κανάλια, ενώ τα φιλοκυβερνητικά έντυπα και sites το πολέμησαν. Κι αυτό συμβαίνει γιατί τα έντυπα και τα sites απευθύνονται στοχευμένα σε συγκεκριμένο ακροατήριο, το οποίο πολιτικά ανήκει ή είναι φιλικό προς τη Ν.Δ. Αντίθετα, τα κανάλια απευθύνονται σε κοινό τεράστιου φάσματος και όχι μόνο σε νεοδημοκράτες. Οπότε, ακόμα και να το πολεμούσαν τα κανάλια, ουσιαστικά θα το διαφήμιζαν. Θα μετέφεραν την πληροφορία. Γι' αυτό λοιπόν αγνόησαν το πολιτικό ζήτημα που προέκυψε. Δεν το αγνόησαν απλά, το έθαψαν, όπως κάνουν βέβαια και με πάρα πολλά άλλα ζητήματα.

Ήταν ρίσκο το "Για να μη τα χρωστάω";

Ναι, ήταν. Αλλά όποιος φοβάται, πέφτει και κοιμάται.

Πόσα live έχεις κλείσει για το καλοκαίρι;

Κανένα.

Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτή η πληροφορία.

Δεν έχω καμία κρούση, κανένα τηλεφώνημα μέχρι τώρα.

Πού το αποδίδεις;

Δεν ξέρω, ακόμα το επεξεργάζομαι, ακόμα το παρακολουθώ. Δεν έχω βγάλει ακόμα συμπεράσματα για το τι φταίει, αλλά μια καλή ιδέα την έχω.

Θεωρείς ότι ο καλλιτέχνης ό,τι έχει να πει το λέει με το έργο του;

Ο καλλιτέχνης κατά κανόνα εκφράζεται με το έργο του. Αλλά από ’κεί και πέρα, αν έχει πολιτική και κοινωνική συνείδηση, τότε υπάρχουν κι άλλες δράσεις πέρα από την τέχνη του.

Πόσο απέχει ο δρόμος από τον καναπέ;

Όσο απέχει η Αφροδίτη από τη Γη.

Για ποιους λόγους θα κατέβαινες στον δρόμο;

Για όλα τα αντιλαϊκά νομοσχέδια που περάσανε νύχτα.

Ως καλλιτέχνης έχεις επιπλέον λόγους;

Ναι, αλλά οι επιπλέον αυτοί λόγοι είναι τελευταίοι, γι' αυτό εξάλλου αποτελούν την τελευταία ενότητα του έργου μου. Επίσης ήταν το τελευταίο που δεν θα ήθελα να χρωστάω. Γι’ αυτό και οι τελευταίοι δύο στίχοι είναι οι μόνοι που δηλώνουν το τι είμαι και τι δεν είμαι εγώ, λειτουργώντας σαν υπογραφή του έργου. Αν ήμουν ένας άνθρωπος που αυτή τη στιγμή θα διαμαρτυρόμουν επειδή ο κλάδος μου είναι παραπεταμένος, δεν θα ήμουν άξιος να κριτικάρω. Θα ήμουν ένας απ' αυτούς που κατακρίνω στη δεύτερη ενότητα του "Για να μην τα χρωστάω". Δηλαδή θα με ένοιαζε μόνο ο κώλος μου. Γι' αυτό λοιπόν παρευρέθηκα σε περισσότερα συλλαλητήρια των φοιτητών απ’ ό,τι των καλλιτεχνών. Γιατί για μένα είναι πολύ πιο σημαντικό να υποστηρίξω τους φοιτητές, τα νέα παιδιά.

Η κυβέρνηση έχει πράξει όσα έπρεπε για τον πολιτισμό;

Γενικά, τι έχει κάνει για τον πολιτισμό εκτός από το να "τσιμεντώσει" την Ακρόπολη και να έχει βάλει τον Λιγνάδη καλλιτεχνικό διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο; Εκτός από το ότι η Μενδώνη μάς κατηγόρησε ότι ανέκαθεν οι καλλιτέχνες παίρναμε «μαύρα», οπότε ας κάνουμε και μόκο, δεν έχω ακούσει να έχει κάνει κάτι άλλο. Αυτά νομίζω ότι είναι μερικά από τα κατορθώματά της στον πολιτισμό. Μήπως έχει κάνει κάτι άλλο το υπουργείο μέχρι τώρα και δεν το ξέρω ή μήπως είχε κάτι παραπάνω η Ν.Δ. στο πρόγραμμά της για τον πολιτισμό που επίσης δεν το ξέρω;