J' Aime Le Noir: Η Φυλακή ως καταπιεστικός μηχανισμός αλλά και ευκαιρία απόδρασης για τη σκέψη
Η φυλακή από την σκοπιά –εκείνου που συμμετέχει σε ομάδες ανάγνωσης
των φυλακών όσο και εκείνου που είναι κρατούμενος τους -αποτελεί στερεή
βάση noir αφήγησης για τον Ελληνοαμερικανό Τζορτζ Πελεκάνος * αλλά και για
τον Μεξικανό Χοσέ Ρεβουέλτας**.
Γράφει ο Αντώνης Ν. Φράγκος
avgi.gr
Γράφει ο Αντώνης Ν. Φράγκος
avgi.gr
Με αρκετά βιβλία στην Ελλάδα ο «δικός» μας Τζορτζ Πελεκάνος
κυκλοφορεί ένα καινούριο του στις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Αντώνη
Καλοκύρη.
«Ο άντρας που επέστρεψε» έχει σχέση με την συμμετοχή του συγγραφέα στις ομάδες ανάγνωσης των φυλακών, καθώς ο ίδιος πιστεύει, από την εμπειρία του, πως η επαφή των ποινικών με τον κόσμο της αφήγησης μπορεί να αλλάξει δραστικά την ζωή τους.
Ο Πελεκάνος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ουάσινγκτον και γι’ αυτήν γράφει στα βιβλία του. Ούτως, εστιάζει στον μαύρο κρατούμενο για μικροαδικήματα Μάικλ Χάντσον που περνά ώρες ολόκληρες στην βιβλιοθήκη της φυλακής αναπτύσσοντας στενή σχέση με την νεαρή βιβλιοθηκάριο Άννα. Και, ενώ εξελίσσεται σε δεινό βιβλιοδίφη, αιφνιδίως αποφυλακίζεται καθώς ο ιδιωτικός ερευνητής Φιλ Ορνέιζιαν εκβιάζει τον αυτόπτη μάρτυρα της υπόθεσής του για λόγους εντελώς δικούς του. Ακόμη και στο σχετικά μικρό διάστημα της προφυλάκισής του ο Χάντσον διαπιστώνει πως οι φτωχές συνοικίες των μειονοτήτων αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς, με την επέλαση των νεόπλουτων λευκών κολάρων και των μικροαστών φοιτητών.
Βεβαίως, το gentrification είναι παγκόσμιο φαινόμενο με τις «αναβαθμίσεις» υποβαθμισμένων περιοχών που σημαίνει πως οι ντόπιοι αναγκάζονται να τις εγκαταλείψουν λόγω υψηλών ενοικίων. Με αποτέλεσμα οι αρχές της πόλης να στοιβάζουν τους άστεγους σε μοτέλ.
Με αυτά τα δεδομένα ο κεντρικός ήρωας βρίσκει δουλειά ως λαντζέρης διατηρώντας δεσμούς με την Άννα και αγοράζει τα βιβλία που του προτείνει. Φιλοδοξεί να στήσει την δική του βιβλιοθήκη μακριά από κάθε παρανομία, ώσπου ο Ορνέιζιαν τον εκβιάζει κυριολεκτικά για να ληστέψουν ανθρώπους της νύχτας. Ο τελευταίος, μαζί με το μαύρο πρώην αστυνομικό Θάντιους Γουόρντ, τον σπρώχνουν ξανά στην παρανομία, αλλά τώρα ο Χάντσον απεχθάνεται εντελώς όλα αυτά γιατί ακολουθεί άλλες σημαίες. Είναι όμως αναγκασμένος να τα υποστεί.
Διατρέχει ούτως ένα κόσμο βίας, ναρκωτικών και πορνείας ενώ παράλληλα παρεμβαίνει στην δράση μικροομάδων νεαρών ρατσιστών και νεοναζί.
Ο 28χρονος μαύρος παλεύει σθεναρά να ξεφύγει από τους, χωρίς ηθικούς κανόνες πλέον, μεσήλικες, να αφήσει πίσω την σκοτεινιά της φυλακής και να βυθιστεί στην ανάγνωση, διότι τότε που διάβαζε βιβλία στην στενή αισθανότανε πως η πόρτα του κελιού του ήταν ο ορθάνοιχτη και τον καλούσε να βγει έξω.
Το μοιραίο συμβαίνει σε αυτή την αταίριαστη τριάδα , αλλά ο συγγραφέας δίνει προτεραιότητα στην νέα γενιά: οι μεγαλύτεροι πληρώνουν το τίμημα μιας κοινωνίας που με την ανοχή αν όχι με την συμβολή τους δημιούργησαν.
**********************************
Η τρύπα
Ο Μεξικανός συγγραφέας Χοσέ Ρεβουέλτας γράφει την «Τρύπα» σε μία μόνο παράγραφο όλη -σε εξαιρετική μετάφραση Κρίτωνα Ηλιόπουλου για τις εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Η δράση λαμβάνει χώρας στην περιβόητη Φυλακή Λεκουμπέρι, την «Μαύρη τρύπα», στα τέλη του εξήντα -σωφρονιστήριο που φιλοξένησε κομμουνιστές, φοιτητές και ακτιβιστές. Ο ίδιος προέρχονταν από οικογένεια ηθοποιών, μουσικών και ζωγράφων· γρήγορα μυήθηκε στον μαρξισμό, ως μέλος του Κ. Κ. Μεξικού διαγράφτηκε ενώ υπήρξε συνιδρυτής λενινιστικών ενώσεων και σοσιαλιστικών κομμάτων όπου και από εκεί έφαγε πόρτα καθότι πίστευε πως το προλεταριάτο δεν είχε ανάγκη από ηγεσία όντας μη δογματικός και ελευθεριακός.
Η «Τρύπα» γράφεται το 1969 όταν ο συγγραφέας ήταν έγκλειστος στην εν λόγω φυλακή και πραγματεύεται την προσπάθεια τριών εξαρτημένων ρεμαλιών να φέρουν ναρκωτικά στην φυλακή μέσω μανάδων και φιλενάδων. Ο σαρκασμός ξεχειλίζει από παντού είναι δε τόσο καυστικός ώστε μέσα από την συνεχή χλευασμό των πρωταγωνιστών αναδείχνεται όλος ο μηχανισμός της κρατικής καταστολής απέναντι στους φτωχοδιάβολους.
Κωμικοτραγικές καταστάσεις διαμείβονται σε αυτόν το απόπατο της ταξικής κοινωνίας. Υπάρχουν, φυσικά, και οι φύλακες- πίθηκοι οι οποίοι ότι διαφεύγει του έλεγχου τους το τσακίζουν με αφάνταστη βία. Αυτή την δυστοπική αυλή των θαυμάτων περιγράφει με κομμένη αναπνοή ο Ρεβουέλτας -μια αλληγορία για την τιμωρία που επιφυλάσσουν οι διεφθαρμένοι θεσμοί εγκλεισμού που καταστρέφουν κυριολεκτικά τους ανθρώπους. Και παραπέρα, η αίσθηση της φυλακής για ολόκληρη την καπιταλιστική κοινωνία την οποία βιώνουν οι πολίτες. Η φτώχια είναι έγκλημα και πρέπει να τιμωρείται με το μάντρωμα των «άχρηστών».
Ο συγγραφέας περιγράφει κυνικά τον πλήρη παραλογισμό των φυλακών και τις σχέσεις βίας απέναντι σε όλους και βεβαίως απέναντι στους τρεις παρίες που τόλμησαν να στήσουν την κομπίνα τους. Είναι, τέλος, ένα κείμενο για το αληθινό πρόβλημα που δεν είναι, βεβαίως, θέμα αλλαγής νομικού πλαισίου αλλά απαλλαγής από αυτή την ίδια καθεστωτική εξουσία που τιμωρεί.
«Ο άντρας που επέστρεψε» έχει σχέση με την συμμετοχή του συγγραφέα στις ομάδες ανάγνωσης των φυλακών, καθώς ο ίδιος πιστεύει, από την εμπειρία του, πως η επαφή των ποινικών με τον κόσμο της αφήγησης μπορεί να αλλάξει δραστικά την ζωή τους.
Ο Πελεκάνος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ουάσινγκτον και γι’ αυτήν γράφει στα βιβλία του. Ούτως, εστιάζει στον μαύρο κρατούμενο για μικροαδικήματα Μάικλ Χάντσον που περνά ώρες ολόκληρες στην βιβλιοθήκη της φυλακής αναπτύσσοντας στενή σχέση με την νεαρή βιβλιοθηκάριο Άννα. Και, ενώ εξελίσσεται σε δεινό βιβλιοδίφη, αιφνιδίως αποφυλακίζεται καθώς ο ιδιωτικός ερευνητής Φιλ Ορνέιζιαν εκβιάζει τον αυτόπτη μάρτυρα της υπόθεσής του για λόγους εντελώς δικούς του. Ακόμη και στο σχετικά μικρό διάστημα της προφυλάκισής του ο Χάντσον διαπιστώνει πως οι φτωχές συνοικίες των μειονοτήτων αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς, με την επέλαση των νεόπλουτων λευκών κολάρων και των μικροαστών φοιτητών.
Βεβαίως, το gentrification είναι παγκόσμιο φαινόμενο με τις «αναβαθμίσεις» υποβαθμισμένων περιοχών που σημαίνει πως οι ντόπιοι αναγκάζονται να τις εγκαταλείψουν λόγω υψηλών ενοικίων. Με αποτέλεσμα οι αρχές της πόλης να στοιβάζουν τους άστεγους σε μοτέλ.
Με αυτά τα δεδομένα ο κεντρικός ήρωας βρίσκει δουλειά ως λαντζέρης διατηρώντας δεσμούς με την Άννα και αγοράζει τα βιβλία που του προτείνει. Φιλοδοξεί να στήσει την δική του βιβλιοθήκη μακριά από κάθε παρανομία, ώσπου ο Ορνέιζιαν τον εκβιάζει κυριολεκτικά για να ληστέψουν ανθρώπους της νύχτας. Ο τελευταίος, μαζί με το μαύρο πρώην αστυνομικό Θάντιους Γουόρντ, τον σπρώχνουν ξανά στην παρανομία, αλλά τώρα ο Χάντσον απεχθάνεται εντελώς όλα αυτά γιατί ακολουθεί άλλες σημαίες. Είναι όμως αναγκασμένος να τα υποστεί.
Διατρέχει ούτως ένα κόσμο βίας, ναρκωτικών και πορνείας ενώ παράλληλα παρεμβαίνει στην δράση μικροομάδων νεαρών ρατσιστών και νεοναζί.
Ο 28χρονος μαύρος παλεύει σθεναρά να ξεφύγει από τους, χωρίς ηθικούς κανόνες πλέον, μεσήλικες, να αφήσει πίσω την σκοτεινιά της φυλακής και να βυθιστεί στην ανάγνωση, διότι τότε που διάβαζε βιβλία στην στενή αισθανότανε πως η πόρτα του κελιού του ήταν ο ορθάνοιχτη και τον καλούσε να βγει έξω.
Το μοιραίο συμβαίνει σε αυτή την αταίριαστη τριάδα , αλλά ο συγγραφέας δίνει προτεραιότητα στην νέα γενιά: οι μεγαλύτεροι πληρώνουν το τίμημα μιας κοινωνίας που με την ανοχή αν όχι με την συμβολή τους δημιούργησαν.
**********************************
Η τρύπα
Ο Μεξικανός συγγραφέας Χοσέ Ρεβουέλτας γράφει την «Τρύπα» σε μία μόνο παράγραφο όλη -σε εξαιρετική μετάφραση Κρίτωνα Ηλιόπουλου για τις εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Η δράση λαμβάνει χώρας στην περιβόητη Φυλακή Λεκουμπέρι, την «Μαύρη τρύπα», στα τέλη του εξήντα -σωφρονιστήριο που φιλοξένησε κομμουνιστές, φοιτητές και ακτιβιστές. Ο ίδιος προέρχονταν από οικογένεια ηθοποιών, μουσικών και ζωγράφων· γρήγορα μυήθηκε στον μαρξισμό, ως μέλος του Κ. Κ. Μεξικού διαγράφτηκε ενώ υπήρξε συνιδρυτής λενινιστικών ενώσεων και σοσιαλιστικών κομμάτων όπου και από εκεί έφαγε πόρτα καθότι πίστευε πως το προλεταριάτο δεν είχε ανάγκη από ηγεσία όντας μη δογματικός και ελευθεριακός.
Η «Τρύπα» γράφεται το 1969 όταν ο συγγραφέας ήταν έγκλειστος στην εν λόγω φυλακή και πραγματεύεται την προσπάθεια τριών εξαρτημένων ρεμαλιών να φέρουν ναρκωτικά στην φυλακή μέσω μανάδων και φιλενάδων. Ο σαρκασμός ξεχειλίζει από παντού είναι δε τόσο καυστικός ώστε μέσα από την συνεχή χλευασμό των πρωταγωνιστών αναδείχνεται όλος ο μηχανισμός της κρατικής καταστολής απέναντι στους φτωχοδιάβολους.
Κωμικοτραγικές καταστάσεις διαμείβονται σε αυτόν το απόπατο της ταξικής κοινωνίας. Υπάρχουν, φυσικά, και οι φύλακες- πίθηκοι οι οποίοι ότι διαφεύγει του έλεγχου τους το τσακίζουν με αφάνταστη βία. Αυτή την δυστοπική αυλή των θαυμάτων περιγράφει με κομμένη αναπνοή ο Ρεβουέλτας -μια αλληγορία για την τιμωρία που επιφυλάσσουν οι διεφθαρμένοι θεσμοί εγκλεισμού που καταστρέφουν κυριολεκτικά τους ανθρώπους. Και παραπέρα, η αίσθηση της φυλακής για ολόκληρη την καπιταλιστική κοινωνία την οποία βιώνουν οι πολίτες. Η φτώχια είναι έγκλημα και πρέπει να τιμωρείται με το μάντρωμα των «άχρηστών».
Ο συγγραφέας περιγράφει κυνικά τον πλήρη παραλογισμό των φυλακών και τις σχέσεις βίας απέναντι σε όλους και βεβαίως απέναντι στους τρεις παρίες που τόλμησαν να στήσουν την κομπίνα τους. Είναι, τέλος, ένα κείμενο για το αληθινό πρόβλημα που δεν είναι, βεβαίως, θέμα αλλαγής νομικού πλαισίου αλλά απαλλαγής από αυτή την ίδια καθεστωτική εξουσία που τιμωρεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου