Α. Κοτσακάς – Χ. Τσιόκας: Η νέα ενότητα, οι νέες αντιθέσεις και οι σύγχρονες συνθέσεις
1 . Ο κόσμος σήμερα: Τις τελευταίες δεκαετίες –
και ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του διπολισμού -σ’ ένα μονοπολικό
κόσμο, πυκνώνουν οι πολύπλευρες διεργασίες που συντελούνται. Πρόκειται
στην ουσία για διεργασίες που τροφοδοτούνται τόσο από τις επιδιώξεις της
παγκόσμιας οικονομικής Ελίτ όσο και από τις πολιτικές του
Νεοφιλελευθερισμού .
Στη σύγχρονη εποχή τείνει να αναδειχθεί μια νέα διαιρετική τομή που συμπυκνώνεται στις αντιθέσεις μεταξύ του παραγωγικού και χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Οι παγκόσμιες εξελίξεις που εκδηλώνονται με γεωμετρική πρόοδο και λόγω της τεχνολογικής πλημμυρίδας, δείχνουν πως μεγάλο μέρος της γεωπολιτικής ισχύος μεταφέρεται στη ΝΑ Ασία.
Δεν είναι λίγοι πλέον οι αναλυτές οι οποίοι μιλούν για ένα νέο πολυπολικό κόσμο.
Στη σύγχρονη εποχή τείνει να αναδειχθεί μια νέα διαιρετική τομή που συμπυκνώνεται στις αντιθέσεις μεταξύ του παραγωγικού και χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Οι παγκόσμιες εξελίξεις που εκδηλώνονται με γεωμετρική πρόοδο και λόγω της τεχνολογικής πλημμυρίδας, δείχνουν πως μεγάλο μέρος της γεωπολιτικής ισχύος μεταφέρεται στη ΝΑ Ασία.
Δεν είναι λίγοι πλέον οι αναλυτές οι οποίοι μιλούν για ένα νέο πολυπολικό κόσμο.
Διαμορφώνεται ένα νέο περιβάλλον με πολλαπλές προκλήσεις και ηθικά
διλήμματα, για τις νέες κοινωνικοοικονομικές και γεωστρατηγικές
αντιθέσεις και ανταγωνισμούς.
Η κλιματική αλλαγή, η 4 βιομηχανική επανάσταση, οι εκτυπωτές τριών διαστάσεων, η βιοτεχνολογία, ο πόλεμος των άστρων, η βιοηθική, η ρομποτική, ο ρόλος των δυνάμεων της επισφαλούς εργασίας (Precariato ), έρχονται να προστεθούν καθοριστικά στους συντελεστές που διαμορφώνουν τις σύγχρονες αντιθέσεις.
Αναμφισβήτητα η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε φάση μετάβασης από τη περίοδο έντασης εργασίας στη περίοδο έντασης γνώσης και κεφαλαίου.
Σ όλα αυτά δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο πως η ανθρωπότητα στη μακραίωνη διαδρομή της, αριθμούσε πάντα από 1 έως 3 δις κατοίκους, που αυξομειωνόταν με βάση τους πολέμους και τους λιμούς!
Τον τελευταίο αιώνα αιώνα αγγίζει τα 7 δις με προοπτική αύξησης.
Με αφορμή την πλημμυρίδα των κατακτήσεων της επιστήμης και της τεχνολογίας και των ανταγωνισμών, εκ των πραγμάτων αμφισβητείται η ανθρώπινη αυταξία. Σ αυτό το σύγχρονα ρευστό περιβάλλον η κατάσταση επιδεινώνεται και από ένα ακόμη έλλειμμα.
Ενώ η αγορά έχει παγκοσμιοποιηθεί, δεν υπάρχει παγκόσμιος θεσμός να διαμορφώνει το πλαίσιο κανόνων λειτουργίας της.
Τα προηγούμενα θέτουν ένα αμείλικτο ερώτημα:
Στις πυκνές διεργασίες κρίσης, ανακατατάξεων και νέων αντιθέσεων του καπιταλισμού η κυβερνώσα αριστερά, η πληθυντική αριστερά, θα παραμείνει αμήχανα διαμαρτυρόμενη η θα αντιπαραθέττει μια νέα κοινωνική προγραμματική και πολιτική ενότητα (alternative);
Ενότητα που θα ξεπερνά τις αντιθέσεις που τη δίχασαν στο παρελθόν και δεν θα επικαλείται μόνο τα αδιέξοδα και τη κρίση του καπιταλισμού.
Η κλιματική αλλαγή, η 4 βιομηχανική επανάσταση, οι εκτυπωτές τριών διαστάσεων, η βιοτεχνολογία, ο πόλεμος των άστρων, η βιοηθική, η ρομποτική, ο ρόλος των δυνάμεων της επισφαλούς εργασίας (Precariato ), έρχονται να προστεθούν καθοριστικά στους συντελεστές που διαμορφώνουν τις σύγχρονες αντιθέσεις.
Αναμφισβήτητα η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε φάση μετάβασης από τη περίοδο έντασης εργασίας στη περίοδο έντασης γνώσης και κεφαλαίου.
Σ όλα αυτά δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο πως η ανθρωπότητα στη μακραίωνη διαδρομή της, αριθμούσε πάντα από 1 έως 3 δις κατοίκους, που αυξομειωνόταν με βάση τους πολέμους και τους λιμούς!
Τον τελευταίο αιώνα αιώνα αγγίζει τα 7 δις με προοπτική αύξησης.
Με αφορμή την πλημμυρίδα των κατακτήσεων της επιστήμης και της τεχνολογίας και των ανταγωνισμών, εκ των πραγμάτων αμφισβητείται η ανθρώπινη αυταξία. Σ αυτό το σύγχρονα ρευστό περιβάλλον η κατάσταση επιδεινώνεται και από ένα ακόμη έλλειμμα.
Ενώ η αγορά έχει παγκοσμιοποιηθεί, δεν υπάρχει παγκόσμιος θεσμός να διαμορφώνει το πλαίσιο κανόνων λειτουργίας της.
Τα προηγούμενα θέτουν ένα αμείλικτο ερώτημα:
Στις πυκνές διεργασίες κρίσης, ανακατατάξεων και νέων αντιθέσεων του καπιταλισμού η κυβερνώσα αριστερά, η πληθυντική αριστερά, θα παραμείνει αμήχανα διαμαρτυρόμενη η θα αντιπαραθέττει μια νέα κοινωνική προγραμματική και πολιτική ενότητα (alternative);
Ενότητα που θα ξεπερνά τις αντιθέσεις που τη δίχασαν στο παρελθόν και δεν θα επικαλείται μόνο τα αδιέξοδα και τη κρίση του καπιταλισμού.
2. Μπορεί να συμμετέχει η σημερινή Ευρώπη σ αυτές τις εξελίξεις;
Τα προηγούμενα εκ των πραγμάτων θέτουν ένα κρίσιμο ερώτημα στο ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον που βιώνουμε. Η Ευρώπη χωρίς πολιτική ενοποίηση θα μπορεί να συμμετέχει ή θα υποβαθμιστεί με ο,τι αυτό συνεπάγεται στον παγκόσμιο οικονομικό καταμερισμό;
Εγχείρημα πρόκληση αφού πρέπει να λάβει μεταξύ των άλλων υπ όψιν δυο κρίσιμες παραμέτρους:
Το γεγονός ότι αφενός η Ευρώπη συγκροτείται από εθνικά κράτη με ιστορία χιλιάδων ετών και αφετέρου ότι έχει φθάσει στα όρια της λόγω του Δημοκρατικού ελλείμματος τόσο της αντιπροσώπευσης των κοινωνιών όσο και των οργάνων διαμόρφωσης των οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών.
Τα προηγούμενα εκ των πραγμάτων θέτουν ένα κρίσιμο ερώτημα στο ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον που βιώνουμε. Η Ευρώπη χωρίς πολιτική ενοποίηση θα μπορεί να συμμετέχει ή θα υποβαθμιστεί με ο,τι αυτό συνεπάγεται στον παγκόσμιο οικονομικό καταμερισμό;
Εγχείρημα πρόκληση αφού πρέπει να λάβει μεταξύ των άλλων υπ όψιν δυο κρίσιμες παραμέτρους:
Το γεγονός ότι αφενός η Ευρώπη συγκροτείται από εθνικά κράτη με ιστορία χιλιάδων ετών και αφετέρου ότι έχει φθάσει στα όρια της λόγω του Δημοκρατικού ελλείμματος τόσο της αντιπροσώπευσης των κοινωνιών όσο και των οργάνων διαμόρφωσης των οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών.
Στην Ευρώπη οι δυνάμεις του προοδευτικού χώρου οφείλουν να
συναντηθούν υπό το πρίσμα μιας εναλλακτικής πρότασης με κέντρο τον
άνθρωπο, την πραγματική οικονομία και τη δημοκρατία. Σοσιαλιστές,
Αριστεροί, οικολόγοι έχουν λόγους να διαμορφώσουν μια εναλλακτική
πρόταση απέναντι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τις δυνάμεις που
ευνοούν τον εκφασισμό των κοινωνιών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία είναι η αξιόπιστη και διακριτά
αναγνωρίσιμη δύναμη που με τον πρόεδρο Αλέξη Τσίπρα μπορεί να
λειτουργήσει ως καταλύτης για την ολοκλήρωση αυτού του στόχου.
3. Η αλλαγή των συνθηκών διαμορφώνει περιβάλλον κοινωνικής ρευστότητας
3. Η αλλαγή των συνθηκών διαμορφώνει περιβάλλον κοινωνικής ρευστότητας
Η υγειονομική κρίση ανέδειξε με πολύ έντονο τρόπο τις αντιφάσεις,
τα προβλήματα αλλά και την προσαρμοστικότητα του Νεοφιλελευθερισμού,
προκειμένου να εξυπηρετήσει αποτελεσματικά τα κυρίαρχα οικονομικά
συμφέροντα των λίγων και ισχυρών, με κοινωνική ανοχή.
Αφού αναπροσάρμοσαν έστω και ευκαιριακά την αντίληψη τους για το κράτος, μεροληπτούν κερδοσκοπικά, μετατρέπουν την κρίση σε ευκαιρία ανακατανομής μεριδίων αγοράς, αποκαθήλωσης των εργασιακών σχέσεων, και πλαγιοκόπησης των κοινωνικών αγαθών..
Η Ευρώπη και η χώρα μας έχει μπει στη δεύτερη φάση της κρίσης που πλέον αποκτά πολύπλευρες διαστάσεις. Ο υγειονομικός φόβος που γεννούσε κοινωνικό συντηρητισμό
Αφού αναπροσάρμοσαν έστω και ευκαιριακά την αντίληψη τους για το κράτος, μεροληπτούν κερδοσκοπικά, μετατρέπουν την κρίση σε ευκαιρία ανακατανομής μεριδίων αγοράς, αποκαθήλωσης των εργασιακών σχέσεων, και πλαγιοκόπησης των κοινωνικών αγαθών..
Η Ευρώπη και η χώρα μας έχει μπει στη δεύτερη φάση της κρίσης που πλέον αποκτά πολύπλευρες διαστάσεις. Ο υγειονομικός φόβος που γεννούσε κοινωνικό συντηρητισμό
αντικαθίσταται από την πολύπλευρη κοινωνικοοικονομική ανασφάλεια.
Ανασφάλεια που επιδεινώνουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αφού θίγουν την πραγματική οικονομία,τα κοινωνικά αγαθά, τις εργασιακές σχέσεις. Και αυτή γεννά κοινωνική ρευστότητα στις συμπεριφορές, τις αξίες, στη στάση ζωής και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας.
Κανείς δεν μπορεί να περιμένει ότι το αυριανό status θα είναι ίδιο με το χθες.
Και προφανώς είναι λάθος να αναμένεται ότι η κοινωνική ανασφάλεια, αποστασιοποιούμενη από τις κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες επιλογές θα έχει σίγουρα προοδευτικό προσανατολισμό.
Βρισκόμαστε σε φάση έντονων κοινωνικών διεργασιών. Οι πολίτες αναζητούν έκφραση, μετασχηματισμό των αναγκών τους σε πρόταση διακυβέρνησης και αυτό διαπερνά οριζόντια όλο το πολιτικό φάσμα.
Ανασφάλεια που επιδεινώνουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αφού θίγουν την πραγματική οικονομία,τα κοινωνικά αγαθά, τις εργασιακές σχέσεις. Και αυτή γεννά κοινωνική ρευστότητα στις συμπεριφορές, τις αξίες, στη στάση ζωής και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας.
Κανείς δεν μπορεί να περιμένει ότι το αυριανό status θα είναι ίδιο με το χθες.
Και προφανώς είναι λάθος να αναμένεται ότι η κοινωνική ανασφάλεια, αποστασιοποιούμενη από τις κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες επιλογές θα έχει σίγουρα προοδευτικό προσανατολισμό.
Βρισκόμαστε σε φάση έντονων κοινωνικών διεργασιών. Οι πολίτες αναζητούν έκφραση, μετασχηματισμό των αναγκών τους σε πρόταση διακυβέρνησης και αυτό διαπερνά οριζόντια όλο το πολιτικό φάσμα.
Ήδη αναπτύσσονται κινήματα για το περιβάλλον, την παιδεία, τον πολιτισμό, την υγεία κτλ.
Δεν είναι άλλωστε πρωτόγνωρο φαινόμενο. Εκφράστηκε για άλλους λόγους το 2012, όταν ανέτρεψε το υφιστάμενο πολιτικό σκηνικό και διαμόρφωσε ένα νέο. Αυτό κατ αναλογία μπορεί να συμβεί και τώρα.
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια τόσο δημοσιογραφικά όσο και από ορισμένα τμήματα της διανόησης, υπάρχει μια σκόπιμη σύγχυση γύρω από το τι είναι και τι εκφράζει ο μεσαίος χώρος. Πρέπει να γίνει καθαρό:
Άλλο τα μεσαία στρώματα
Άλλο ο μεσαίος χώρος
Άλλο το πολιτικό κέντρο
Τα μεσαία στρώματα προσδιορίζονται από την ένταξη στη παραγωγική διαδικασία και το εισοδηματικό status. Ο μεσαίος χώρος από τα στοιχεία του εποικοδομήματος και κυρίως από τις αντιλήψεις του. Σ αυτό το χώρο μπορεί να συνυπάρχουν και εργοδότες και εργαζόμενοι κτλ. Τέλος το πολιτικό κέντρο από τη μεταπολίτευση και μετά, αποτελεί ένα μικρό μέγεθος που προσδιορίζεται από ιστορικές καταβολές και οικογενειακές παραδόσεις
4.2. Το precariato
Στον κρίσιμο για τη διαμόρφωση προοδευτικής κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας μεσαίο χώρο, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθεί και η υπό διαμόρφωση κοινωνική τάξη: το precariato.
Είναι οι δυνάμεις που βρίσκονται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας και ανεργίας. Οι προλετάριοι σύμφωνα με τον κλασικό μαρξισμό ήταν χειρώνακτες εργάτες. Πρεκαριοι ονομάζονται άνθρωποι, συνήθως νέοι με υψηλή μόρφωση – εξειδίκευση, που βρίσκονται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας, ανεργίας.
Το κοινωνικό τους στίγμα βρίσκεται ανάμεσα στα μεσαία στρώματα και το προλεταριάτο. Στη χώρα μας αντίθετα με το μεσαίο χώρο, από τον οποίο μικρές δυνάμεις μπορεί να συμπαραταχθούν, δεν μπορεί να διαμορφωθεί κοινωνική πλειοψηφία χωρίς τη συμμετοχή και των μεσαίων στρωμάτων και των δυνάμεων της επισφαλούς εργασίας.
5. Κάλεσμα για μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτικη Συμμαχια σε κορμό της προοδευτικής παράταξης και εκφραστή μιας σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας
Οι πολύπλευρες εξελίξεις διαμορφώνουν μια περίοδο ραγδαίων αναδιατάξεων και αναμορφώσεων σ όλους του τομείς. Και αυτό δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα κόμματα.
Το μοντέλο του κόμματος με την πυραμιδική μορφή – που αντλεί τις ρίζες του από το κόμμα «Νέου Τυπου» του Λένιν – ενώ ανταποκρίθηκε με επάρκεια σε κοινωνίες έντασης εργασίας, παρουσιάζει εγγενείς αδυναμίες στο να ανταποκριθεί στη σημερινή περίοδο. Περίοδο που χαρακτηρίζεται από την ένταση της γνώσης και του κεφαλαίου.
Με το θέμα του σύγχρονου μοντέλου ενός κόμματος ασχολείται σε μεγάλο βαθμό και η παγκόσμια αριστερή διανόηση. Σχεδόν όλοι συμπίπτουν στη διαπίστωση των ανεπαρκειών και τις αδυναμίες των παλαιών δομών που θεωρούν ξεπερασμένες.
Δεν συμπίπτουν όμως σε συγκεκριμένη πρόταση για την αντικατάσταση του. Και αυτό γιατί τα προτεινόμενα σχήματα σχετίζονται με 2 κυρίαρχες, πλην όμως αντιθετικές αντιλήψεις, για το ρόλο τους στις κοινωνικές διεργασίες και τον μετασχηματισμό των αντίστοιχων αναγκών
Η πρώτη που είναι και πλειοψηφούσα, στηρίζει την προσέγγιση στο ότι το κόμμα αποτελεί όχημα και εργαλείο διαμόρφωσης κοινωνικών και πολιτικών πλειοψηφιών διακυβέρνησης.
Η δεύτερη θεωρεί περίπου το κόμμα σαν «αυτοσκοπό». Δηλαδή το κόμμα υπάρχει για να διασφαλίζει μέσα από ένα ιδιότυπο εξουσιοδοτισμό εσωκομματικούς «ρόλους», πολιτικού φορέα που εξαντλεί τις δράσεις του στα όρια της κοινωνικής «διαμαρτυρίας».
Η πρώτη εκδοχή οδηγεί στον μετασχηματισμό της πληθυντικής αριστεράς σε κυβερνώσα, η δεύτερη εξαντλείται στην «αριστερά της διαμαρτυρίας».
Συμπερασματικά:
Η διεύρυνση και διάχυση ενός πολιτικού σχηματισμού στην κοινωνική διεργασία, είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη προκειμένου να μπορεί ένας πολιτικός φορέας να αναλαμβάνει, όχι μόνο ευθύνες διακυβέρνησης αλλά και να βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση με τα στρώματα και τις τάξεις που επιδιώκει να συμπορευθεί. Με πολιτική και προγραμματική ενότητα.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος γιατί γίνονται αδιάφορες κοινωνικά και πολιτικά, στο εγχείρημα της διεύρυνσης, οι οργανωτίστικες εσωτερικές διευθετήσεις.
Το διακύβευμα συνδέεται ευθέως με το μοντέλο του κόμματος, που θα δίνει πρόσβαση πολύμορφης συμμετοχής στο διάλογο και τη συναπόφαση, στις κοινωνικές και παραγωγικές δυνάμεις που εκφράζει.
Η προγραμματική και πολιτική ενότητα που διαμορφώνει ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία, αποκτά ισχυρά κοινωνικά θεμέλια όταν με το μοντέλο κόμματος και λειτουργίας θα διευρύνει την πολύπλευρη πρόσβαση συμμετοχής, συναπόφασης, ελέγχου και δράσης. Δηλαδή στις δυνάμεις της εργασίας, της παραγωγής, των μεσαίων στρωμάτων, του πρωτογενούς τομέα, του Πρεκαριάτου, της επιστήμης, της τεχνολογίας, του πολιτισμού και της νεολαίας, που χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία που έχει λόγους να αγωνισθεί για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση .
Είναι πρόκληση των καιρών, πρόταγμα αναγκαίο για την ολοκλήρωση του εγχειρήματος που σηματοδότησε η συλλογική απόφαση μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ -Προοδευτική Συμμαχία, ο προσδιορισμός μιας συντεταγμένης και διεξοδικής διαδικασίας διαλόγου για την διαμόρφωση ενός σύγχρονου μοντέλου κόμματος.
Κοινωνικά διασυνδεδεμένου με πολιτική αυτονομία, οργανωτική αυτοτέλεια, δημοκρατία και αποτελεσματικότητα.
Υπάρχει ήδη στην παγκόσμια και Ευρωπαϊκή αριστερά εμπειρία, με θετικά και αρνητικά. Μπορεί να αποτελέσει υλικό διαλόγου. Στις προσεγγίσεις που έχουν εκδηλωθεί, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μοντέλα :
—«των ομόκεντρων κύκλων» αναφέρεται σε πλήρη κοινωνική διάχυση και διασύνδεση με μέλη που έχουν πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις κι ένα δεύτερο κύκλο ένταξης μελών στις εσωκομματικές διαδικασίες που επιθυμούν συμμετοχή με λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις.
—της οργανωτικής ανάπτυξης σε σχήμα αντεστραμμένου Τ κεφαλαίου, με κάθετη στελεχιακή δομή, απολύτως ελεγχόμενη από την ηγεσία και βάση απροσδιόριστη, ρευστή,διαρκώς επεκτεινόμενη.
—Το μοντέλο με ισχυρό κέντρο,χωρίς ενδιάμεσα όργανα και ισχυρές οργανώσεις βάσης.
Και τέλος
— τα συστήματα οργανωτικής ανάπτυξης που στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην τεχνολογία, το διαδίκτυο κτλ. Πρόκειται για εφαρμογές που προώθησαν ορισμένα κόμματα της Ευρώπης που βρήκαν απήχηση κυρίως σε νέους ανθρώπους.
Τα προηγούμενα καθιστούν σαφές ότι το διακύβευμα είναι εξόχως ιδεολογικό και πολιτικό.
Αφορά το πλαίσιο μέσα από το οποίο καλούνται το σύνολο των ρευμάτων, των τάσεων της πληθυντικής αριστεράς, αλλά και των κοινωνικών χώρων, αξιοποιώντας τις παρακαταθήκες και εμπειρίες των διαδρομών τους, αντί να περιχαρακωθούν σε ξεπερασμένες αντιθέσεις που αφορούν το χθες , να συμβάλουν στους δυο στόχους που σηματοδότησαν ο πρόεδρος Αλέξης Τσιπρας και οι συλλογικές αποφάσεις των κορυφαίων οργάνων:
Ο πρώτος σχετίζεται με την υπέρβαση των χαρακωμάτων και τη συμβολή στη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτικη Συμμαχία με πολιτική ενότητα σε κορμό της Προοδευτικής Παράταξης.
Ο δεύτερος με τη διαμόρφωση σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας με προγραμματική ενότητα διακυβέρνησης.
6. Η ανάγκη για εμπροσθοβαρείς πρωτοβουλίες και ενεργή συμμετοχή
Η πολύπλευρη κρίση γεννά όχι μόνο ανησυχίες και αμφισβητήσεις αλλά και ευρύτερες ανακατατάξεις αξιών.
Οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί και οι ανακατανομές στην οικονομία, την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά και τις κατακτήσεις της επιστήμης, καθιστούν επιβεβλημένη παρά ποτέ την ανάγκη συμμετοχής του πολίτη στις επεξεργασίες και στα όργανα λήψης απόφασης.
Ανεξάρτητα από τις αφετηρίες των διαδρομών, η νέα ενότητα, οι νέες αντιθέσεις και οι σύγχρονες συνθέσεις πρέπει να διαμορφωθούν στη βάση των αναγκών του αύριο.
Και αυτός πρέπει να γίνει ο πήχης αξιολόγησης της συμβολής όλων.
Γιατί,
«..Όποιος είναι ενάντια στην πολιτική είναι υπέρ της πολιτικής που του επιβάλλεται ..» διατύπωνε, όχι άστοχα ο Μπέρτολτ Μπρέχτ.
Δεν είναι άλλωστε πρωτόγνωρο φαινόμενο. Εκφράστηκε για άλλους λόγους το 2012, όταν ανέτρεψε το υφιστάμενο πολιτικό σκηνικό και διαμόρφωσε ένα νέο. Αυτό κατ αναλογία μπορεί να συμβεί και τώρα.
Υπάρχει όμως μια λανθασμένη εντύπωση που φαίνεται να διαχέεται σ
ένα τμήμα του προοδευτικού χώρου. Και αυτή σχετίζεται με την άποψη ότι
οι εκλογικές απώλειες που θα έχει η ΝΔ λόγω της κοινωνικοοικονομικής
κρίσης, θα κατευθυνθούν μονοσήμαντα στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Πρόκειται για λάθος προσέγγιση που περισσότερο προσομοιάζει με την μειοψηφική εκδοχή μιας αριστεράς της διαμαρτυρίας και όχι με την πλειοψηφική στρατηγική της πληθυντικής -κυβερνώσας αριστεράς.
Πρόκειται για λάθος προσέγγιση που περισσότερο προσομοιάζει με την μειοψηφική εκδοχή μιας αριστεράς της διαμαρτυρίας και όχι με την πλειοψηφική στρατηγική της πληθυντικής -κυβερνώσας αριστεράς.
4. Η μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ -Προοδευτική Συμμαχια σε κορμό της προοδευτικής παράταξης
Δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία εξελίσσεται σ ένα
πολυσυλλεκτικό κόμμα, με την ιδεολογική ενότητα να αποτελεί στόχο για
κατάκτηση, γίνεται προφανές ότι είναι τώρα επιβεβλημένο όσο ποτέ άλλοτε
να επικεντρωθεί η συμβολή όλων στη διαμόρφωση των όρων της πολιτικής και
προγραμματικής ενότητας. Με ένα μοντέλο λειτουργίας του πολιτικού φορέα
που δεν διεκδικεί τον «εξουσιοδοτισμό», αλλά την διαλεκτική σχέση με
την κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία που θέλει να εκφράζει. Και αυτό
ήταν και είναι υπόθεση όλων των μελών του.
Υπάρχει η βάση της πολιτικής ενότητας. Και αυτή αναφέρεται στο πολιτικό σχέδιο που εξήγγειλε ο πρόεδρος Αλέξης Τσιπρας, και έχει επί της αρχής αποδοχή από όλους. Όμως η απλή αποδοχή αφυδατώνει το εγχείρημα, όταν δεν υπάρχει συμβολή για τη προώθηση. Δηλαδή ο ανταγωνισμός ιδεών και προτάσεων, προκείμενου με σύγχρονους όρους, η συνάντηση των Ιστορικών ρευμάτων της πληθυντικής αριστεράς να ενοποιείται για τις ανάγκες του αύριο, με σύνθεση και δράσεις. Η στάση του ναι μεν αλλά , είναι στάση φοβική, χαρακωμάτων, περιχαράκωσης κεκτημένων, κοινωνικά αδιάφορη.
Πήχης αξιολόγησης πρέπει να γίνει η εμπροσθοβαρής συμβολή όλων των ρευμάτων στο εγχείρημα της διαμόρφωσης με ενότητα κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.
Ταυτόχρονα είναι σε εξέλιξη η προγραμματική ενότητα. Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο.
Η κοινωνική ανασφάλεια δημιουργεί κοινωνική ρευστότητα και αυτό επιβάλλει την υποχρέωση για το μετασχηματισμό της κοινωνικής και παραγωγικής ανάγκης σε αξιόπιστο προοδευτικό πλειοψηφικό σχέδιο.Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για μια προοδευτικη διακυβέρνηση που θα ξεπερνά ευκαιριακές-διαχειριστικές συνεργασίες κορυφής.
Υπάρχει η βάση της πολιτικής ενότητας. Και αυτή αναφέρεται στο πολιτικό σχέδιο που εξήγγειλε ο πρόεδρος Αλέξης Τσιπρας, και έχει επί της αρχής αποδοχή από όλους. Όμως η απλή αποδοχή αφυδατώνει το εγχείρημα, όταν δεν υπάρχει συμβολή για τη προώθηση. Δηλαδή ο ανταγωνισμός ιδεών και προτάσεων, προκείμενου με σύγχρονους όρους, η συνάντηση των Ιστορικών ρευμάτων της πληθυντικής αριστεράς να ενοποιείται για τις ανάγκες του αύριο, με σύνθεση και δράσεις. Η στάση του ναι μεν αλλά , είναι στάση φοβική, χαρακωμάτων, περιχαράκωσης κεκτημένων, κοινωνικά αδιάφορη.
Πήχης αξιολόγησης πρέπει να γίνει η εμπροσθοβαρής συμβολή όλων των ρευμάτων στο εγχείρημα της διαμόρφωσης με ενότητα κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.
Ταυτόχρονα είναι σε εξέλιξη η προγραμματική ενότητα. Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο.
Η κοινωνική ανασφάλεια δημιουργεί κοινωνική ρευστότητα και αυτό επιβάλλει την υποχρέωση για το μετασχηματισμό της κοινωνικής και παραγωγικής ανάγκης σε αξιόπιστο προοδευτικό πλειοψηφικό σχέδιο.Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για μια προοδευτικη διακυβέρνηση που θα ξεπερνά ευκαιριακές-διαχειριστικές συνεργασίες κορυφής.
Η πρόταση «Μένουμε όρθιοι», είναι μια αποδεκτή βάση για την
συμπόρευση όλων των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, σε ένα
πολύπλευρο διάλογο. Με προγραμματική και πολιτική ενότητα.
Τα προηγούμενα πρέπει να καθιστούν σαφές ότι οι προγραμματικές επεξεργασίες δεν πρέπει να προσδιορίζονται αποκλειστικά από την κυβερνητική εμπειρία, που αφορούσε άλλη εποχή με άλλες προτεραιότητες που έχουν εκλογικά κριθεί.
Πρέπει να ενσωματώνουν σύγχρονες θεματικές που αφορούν τα μεγάλα ζητήματα που έχουν ανακύψει τόσο από τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και το ρόλο της χώρας όσο και από τις τεχνολογικές και επιστημονικές κατακτήσεις , τη διάκριση του υγιούς ανταγωνισμού από τον αθέμιτο, το ρόλο του κράτους, την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά, τις σχέσεις που διαμορφώνουν η ένταση εργασίας κεφαλαίου κτλ.
Στην οικονομική κρίση και τη κρίση αξιών, γίνεται επιβεβλημένος ο διαρκής πολύπλευρος και αντιπροσωπευτικός διάλογος με την κοινωνία, για να καταστούν οι αρχές και οι αξίες των δυνάμεων της αριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού κυρίαρχες και πλειοψηφικές
Παράλληλα με τις αναγκαίες δράσεις αλληλεγγύης είναι απαραίτητο να προταχθούν μόνιμοι δίαυλοι επικοινωνίας με τα παραγωγικά στρώματα, ιδίως τα μεσαία στρώματα στα οποία η μνημονιακή περίοδος δημιούργησε ρήγματα.
Τα προηγούμενα πρέπει να καθιστούν σαφές ότι οι προγραμματικές επεξεργασίες δεν πρέπει να προσδιορίζονται αποκλειστικά από την κυβερνητική εμπειρία, που αφορούσε άλλη εποχή με άλλες προτεραιότητες που έχουν εκλογικά κριθεί.
Πρέπει να ενσωματώνουν σύγχρονες θεματικές που αφορούν τα μεγάλα ζητήματα που έχουν ανακύψει τόσο από τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και το ρόλο της χώρας όσο και από τις τεχνολογικές και επιστημονικές κατακτήσεις , τη διάκριση του υγιούς ανταγωνισμού από τον αθέμιτο, το ρόλο του κράτους, την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά, τις σχέσεις που διαμορφώνουν η ένταση εργασίας κεφαλαίου κτλ.
Στην οικονομική κρίση και τη κρίση αξιών, γίνεται επιβεβλημένος ο διαρκής πολύπλευρος και αντιπροσωπευτικός διάλογος με την κοινωνία, για να καταστούν οι αρχές και οι αξίες των δυνάμεων της αριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού κυρίαρχες και πλειοψηφικές
Παράλληλα με τις αναγκαίες δράσεις αλληλεγγύης είναι απαραίτητο να προταχθούν μόνιμοι δίαυλοι επικοινωνίας με τα παραγωγικά στρώματα, ιδίως τα μεσαία στρώματα στα οποία η μνημονιακή περίοδος δημιούργησε ρήγματα.
4.1 Τα μεσαία στρώματα και ο Μεσαίος Χώρος
Η διαμόρφωση πλειοψηφίας προϋποθέτει προγραμματική και πολιτική
προσέγγιση στις αγωνίες τις ανάγκες και την προοπτική των μεσαίων
στρωμάτων, που συγκροτούν την ελληνική κοινωνία.Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια τόσο δημοσιογραφικά όσο και από ορισμένα τμήματα της διανόησης, υπάρχει μια σκόπιμη σύγχυση γύρω από το τι είναι και τι εκφράζει ο μεσαίος χώρος. Πρέπει να γίνει καθαρό:
Άλλο τα μεσαία στρώματα
Άλλο ο μεσαίος χώρος
Άλλο το πολιτικό κέντρο
Τα μεσαία στρώματα προσδιορίζονται από την ένταξη στη παραγωγική διαδικασία και το εισοδηματικό status. Ο μεσαίος χώρος από τα στοιχεία του εποικοδομήματος και κυρίως από τις αντιλήψεις του. Σ αυτό το χώρο μπορεί να συνυπάρχουν και εργοδότες και εργαζόμενοι κτλ. Τέλος το πολιτικό κέντρο από τη μεταπολίτευση και μετά, αποτελεί ένα μικρό μέγεθος που προσδιορίζεται από ιστορικές καταβολές και οικογενειακές παραδόσεις
4.2. Το precariato
Στον κρίσιμο για τη διαμόρφωση προοδευτικής κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας μεσαίο χώρο, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθεί και η υπό διαμόρφωση κοινωνική τάξη: το precariato.
Είναι οι δυνάμεις που βρίσκονται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας και ανεργίας. Οι προλετάριοι σύμφωνα με τον κλασικό μαρξισμό ήταν χειρώνακτες εργάτες. Πρεκαριοι ονομάζονται άνθρωποι, συνήθως νέοι με υψηλή μόρφωση – εξειδίκευση, που βρίσκονται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας, ανεργίας.
Το κοινωνικό τους στίγμα βρίσκεται ανάμεσα στα μεσαία στρώματα και το προλεταριάτο. Στη χώρα μας αντίθετα με το μεσαίο χώρο, από τον οποίο μικρές δυνάμεις μπορεί να συμπαραταχθούν, δεν μπορεί να διαμορφωθεί κοινωνική πλειοψηφία χωρίς τη συμμετοχή και των μεσαίων στρωμάτων και των δυνάμεων της επισφαλούς εργασίας.
5. Κάλεσμα για μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτικη Συμμαχια σε κορμό της προοδευτικής παράταξης και εκφραστή μιας σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας
Οι πολύπλευρες εξελίξεις διαμορφώνουν μια περίοδο ραγδαίων αναδιατάξεων και αναμορφώσεων σ όλους του τομείς. Και αυτό δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα κόμματα.
Το μοντέλο του κόμματος με την πυραμιδική μορφή – που αντλεί τις ρίζες του από το κόμμα «Νέου Τυπου» του Λένιν – ενώ ανταποκρίθηκε με επάρκεια σε κοινωνίες έντασης εργασίας, παρουσιάζει εγγενείς αδυναμίες στο να ανταποκριθεί στη σημερινή περίοδο. Περίοδο που χαρακτηρίζεται από την ένταση της γνώσης και του κεφαλαίου.
Με το θέμα του σύγχρονου μοντέλου ενός κόμματος ασχολείται σε μεγάλο βαθμό και η παγκόσμια αριστερή διανόηση. Σχεδόν όλοι συμπίπτουν στη διαπίστωση των ανεπαρκειών και τις αδυναμίες των παλαιών δομών που θεωρούν ξεπερασμένες.
Δεν συμπίπτουν όμως σε συγκεκριμένη πρόταση για την αντικατάσταση του. Και αυτό γιατί τα προτεινόμενα σχήματα σχετίζονται με 2 κυρίαρχες, πλην όμως αντιθετικές αντιλήψεις, για το ρόλο τους στις κοινωνικές διεργασίες και τον μετασχηματισμό των αντίστοιχων αναγκών
Η πρώτη που είναι και πλειοψηφούσα, στηρίζει την προσέγγιση στο ότι το κόμμα αποτελεί όχημα και εργαλείο διαμόρφωσης κοινωνικών και πολιτικών πλειοψηφιών διακυβέρνησης.
Η δεύτερη θεωρεί περίπου το κόμμα σαν «αυτοσκοπό». Δηλαδή το κόμμα υπάρχει για να διασφαλίζει μέσα από ένα ιδιότυπο εξουσιοδοτισμό εσωκομματικούς «ρόλους», πολιτικού φορέα που εξαντλεί τις δράσεις του στα όρια της κοινωνικής «διαμαρτυρίας».
Η πρώτη εκδοχή οδηγεί στον μετασχηματισμό της πληθυντικής αριστεράς σε κυβερνώσα, η δεύτερη εξαντλείται στην «αριστερά της διαμαρτυρίας».
Συμπερασματικά:
Η διεύρυνση και διάχυση ενός πολιτικού σχηματισμού στην κοινωνική διεργασία, είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη προκειμένου να μπορεί ένας πολιτικός φορέας να αναλαμβάνει, όχι μόνο ευθύνες διακυβέρνησης αλλά και να βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση με τα στρώματα και τις τάξεις που επιδιώκει να συμπορευθεί. Με πολιτική και προγραμματική ενότητα.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος γιατί γίνονται αδιάφορες κοινωνικά και πολιτικά, στο εγχείρημα της διεύρυνσης, οι οργανωτίστικες εσωτερικές διευθετήσεις.
Το διακύβευμα συνδέεται ευθέως με το μοντέλο του κόμματος, που θα δίνει πρόσβαση πολύμορφης συμμετοχής στο διάλογο και τη συναπόφαση, στις κοινωνικές και παραγωγικές δυνάμεις που εκφράζει.
Η προγραμματική και πολιτική ενότητα που διαμορφώνει ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία, αποκτά ισχυρά κοινωνικά θεμέλια όταν με το μοντέλο κόμματος και λειτουργίας θα διευρύνει την πολύπλευρη πρόσβαση συμμετοχής, συναπόφασης, ελέγχου και δράσης. Δηλαδή στις δυνάμεις της εργασίας, της παραγωγής, των μεσαίων στρωμάτων, του πρωτογενούς τομέα, του Πρεκαριάτου, της επιστήμης, της τεχνολογίας, του πολιτισμού και της νεολαίας, που χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία που έχει λόγους να αγωνισθεί για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση .
Είναι πρόκληση των καιρών, πρόταγμα αναγκαίο για την ολοκλήρωση του εγχειρήματος που σηματοδότησε η συλλογική απόφαση μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ -Προοδευτική Συμμαχία, ο προσδιορισμός μιας συντεταγμένης και διεξοδικής διαδικασίας διαλόγου για την διαμόρφωση ενός σύγχρονου μοντέλου κόμματος.
Κοινωνικά διασυνδεδεμένου με πολιτική αυτονομία, οργανωτική αυτοτέλεια, δημοκρατία και αποτελεσματικότητα.
Υπάρχει ήδη στην παγκόσμια και Ευρωπαϊκή αριστερά εμπειρία, με θετικά και αρνητικά. Μπορεί να αποτελέσει υλικό διαλόγου. Στις προσεγγίσεις που έχουν εκδηλωθεί, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μοντέλα :
—«των ομόκεντρων κύκλων» αναφέρεται σε πλήρη κοινωνική διάχυση και διασύνδεση με μέλη που έχουν πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις κι ένα δεύτερο κύκλο ένταξης μελών στις εσωκομματικές διαδικασίες που επιθυμούν συμμετοχή με λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις.
—της οργανωτικής ανάπτυξης σε σχήμα αντεστραμμένου Τ κεφαλαίου, με κάθετη στελεχιακή δομή, απολύτως ελεγχόμενη από την ηγεσία και βάση απροσδιόριστη, ρευστή,διαρκώς επεκτεινόμενη.
—Το μοντέλο με ισχυρό κέντρο,χωρίς ενδιάμεσα όργανα και ισχυρές οργανώσεις βάσης.
Και τέλος
— τα συστήματα οργανωτικής ανάπτυξης που στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην τεχνολογία, το διαδίκτυο κτλ. Πρόκειται για εφαρμογές που προώθησαν ορισμένα κόμματα της Ευρώπης που βρήκαν απήχηση κυρίως σε νέους ανθρώπους.
Τα προηγούμενα καθιστούν σαφές ότι το διακύβευμα είναι εξόχως ιδεολογικό και πολιτικό.
Αφορά το πλαίσιο μέσα από το οποίο καλούνται το σύνολο των ρευμάτων, των τάσεων της πληθυντικής αριστεράς, αλλά και των κοινωνικών χώρων, αξιοποιώντας τις παρακαταθήκες και εμπειρίες των διαδρομών τους, αντί να περιχαρακωθούν σε ξεπερασμένες αντιθέσεις που αφορούν το χθες , να συμβάλουν στους δυο στόχους που σηματοδότησαν ο πρόεδρος Αλέξης Τσιπρας και οι συλλογικές αποφάσεις των κορυφαίων οργάνων:
Ο πρώτος σχετίζεται με την υπέρβαση των χαρακωμάτων και τη συμβολή στη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτικη Συμμαχία με πολιτική ενότητα σε κορμό της Προοδευτικής Παράταξης.
Ο δεύτερος με τη διαμόρφωση σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας με προγραμματική ενότητα διακυβέρνησης.
6. Η ανάγκη για εμπροσθοβαρείς πρωτοβουλίες και ενεργή συμμετοχή
Η πολύπλευρη κρίση γεννά όχι μόνο ανησυχίες και αμφισβητήσεις αλλά και ευρύτερες ανακατατάξεις αξιών.
Οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί και οι ανακατανομές στην οικονομία, την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά και τις κατακτήσεις της επιστήμης, καθιστούν επιβεβλημένη παρά ποτέ την ανάγκη συμμετοχής του πολίτη στις επεξεργασίες και στα όργανα λήψης απόφασης.
Ανεξάρτητα από τις αφετηρίες των διαδρομών, η νέα ενότητα, οι νέες αντιθέσεις και οι σύγχρονες συνθέσεις πρέπει να διαμορφωθούν στη βάση των αναγκών του αύριο.
Και αυτός πρέπει να γίνει ο πήχης αξιολόγησης της συμβολής όλων.
Γιατί,
«..Όποιος είναι ενάντια στην πολιτική είναι υπέρ της πολιτικής που του επιβάλλεται ..» διατύπωνε, όχι άστοχα ο Μπέρτολτ Μπρέχτ.
- Ο Αντώνης Κοτσακάς είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ
- Ο Χάρης Τσιόκας είναι είναι μέλος του Πολιτικού Γραφείου ΣΥΡΙΖΑ -Προοδευτική Συμμαχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου