Θερμή υποδοχή του Αστείου του Γιάννη Παλαβού στη Γαλλία

«Ένα βιβλίο απαραίτητο», «Ένας δεξιοτέχνης του διηγήματος που πρέπει να ανακαλύψετε το συντομότερο»: θερμή υποδοχή του Αστείου του συγγραφέα Γιάννη Παλαβού στη Γαλλία

Το Αστείο του Γιάννη Παλαβού, που κυκλοφόρησε στη Γαλλία τον Μάρτιο από τις εκδόσεις Quidam σε μετάφραση του Michel Volkovitch, έγινε δεκτό, σε τρεις μόλις μήνες και παρά το κλείσιμο των βιβλιοπωλείων λόγω της πανδημίας, με θερμές κριτικές από τον γαλλικό και γαλλόφωνο Τύπο: μεγάλες εφημερίδες, όπως η Libération, η L'Humanité και η Le Temps, καθώς και λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοσελίδες, αφιέρωσαν επαινετικά κριτικά σημειώματα στη συλλογή, χαρακτηρίζοντάς τη «ένα βιβλίο απαραίτητο» και τον συγγραφέα της «έναν δεξιοτέχνη του διηγήματος, που πρέπει να ανακαλύψετε το συντομότερο», διατυπώνοντας συγκρίσεις με το έργο συγγραφέων όπως ο Ζάουμε Καμπρέ και ο Έτγκαρ Κέρετ. Η θετική πορεία του Αστείου στη Γαλλία συνεχίζεται! Ακολουθεί ένα απάνθισμα κριτικών από τον γαλλικό και γαλλόφωνο Τύπο: «Πρόκειται για κείμενα σύντομα, που αποκαλύπτουν γνήσιο ταλέντο στη δημιουργία ατμόσφαιρας, χαρακτήρων και, προπαντός, στο χτίσιμο της πλοκής. Κανένα διήγημα δεν μοιάζει με το επόμενο. Όλα τα διηγήματα εκτυλίσσονται στην Ελλάδα, και μάλιστα στη βόρεια Ελλάδα, όμως η σταθερή αναφορά στην ελληνική πραγματικότητα δεν τα καθιστά λιγότερο οικουμενικά. Αυτό το μαρτυρά το πρώτο διήγημα της συλλογής: είκοσι μία αράδες που συγκεφαλαιώνουν, μέσα σε λίγες λέξεις –παράξενα προφητικές τον καιρό της πανδημίας–, πώς το ψηφιακό υπερβαίνει πλέον το ανθρώπινο. Χαμογελάμε κι έπειτα περνάμε στο επόμενο διήγημα με μεγάλο ενδιαφέρον, που παραμένει αμείωτο ως την τελευταία σελίδα». Libération «Ο Παλαβός αγαπά τους ήρωές του, νέους ή ηλικιωμένους, δίχως να ξεχνά τα ζώα. Κι αν το μέλλον για τους χαρακτήρες του είναι ζοφερό, ο συγγραφέας τροποποιεί το πλαίσιο αυξομειώνοντας κατάλληλα την εστίαση και καταφεύγει σε διακριτικούς αφηγηματικούς ελιγμούς, δίνοντας στην πλοκή απροσδόκητη τροπή με άφθονο χιούμορ. Επικροτούμε την ικανότητά του να κλείνει δεξιοτεχνικά τα διηγήματά του, η οποία αποκλείει κάθε φλυαρία, τόσο συχνή στη σύγχρονη λογοτεχνία». L'Humanité

«Ο Γιάννης Παλαβός είναι ένας δεξιοτέχνης του διηγήματος που πρέπει να ανακαλύψετε το συντομότερο. Ο Έλληνας συγγραφέας επιδεικνύει ένα χιούμορ τόσο ανάλαφρο κι ένα βλέμμα τόσο ακριβές, σε μια σειρά αφηγήσεων που εκτείνονται σε ένα ιδιαιτέρως ευρύ φάσμα –από το μεταφυσικό μέχρι το τραγικό–, που αυτά τα δεκαεπτά σύντομα διηγήματα συνιστούν μια διαδοχή ευτυχών αναγνωστικών στιγμών, πολύ διαφορετικών μεταξύ τους. Η απαισιοδοξία του Παλαβού δεν γίνεται ποτέ κυνική, και το βλέμμα του επί της ανθρώπινης αδυναμίας παραμένει πάντοτε τρυφερό».

Le Temps

«Αν πρόκειται για αστείο, όπως δηλώνει ο τίτλος της συλλογής του Παλαβού, πρόκειται για αστείο καυστικό, υπονομευτικό και ανησυχαστικό. Υπάρχει κάτι από την Πατρίσια Χάισμιθ στις ιστορίες αυτές που, αν και γραμμένες αποστασιοποιημένα, είναι κομμένες με το νυστέρι, όπου το παράδοξο αναδύεται απρόσμενα, όπου τα αντίθετα συναιρούνται και οι άνθρωποι μεταχειρίζονται την τρυφερότητα με γάντια του μποξ. Οι ήρωες του Παλαβού επιστρέφουν αδιάκοπα σε ό,τι ο χρόνος γκρέμισε μέσα τους. Πρόκειται για μια ξεχωριστή φωνή, όπου το θαυμαστό διαπλέκεται με το ταπεινό άκρως χαμηλόφωνα, με μια τρομερή αίσθηση της λεπτομέρειας. Ο αναγνώστης παρασύρεται στον κόσμο της σχεδόν χωρίς να το καταλάβει».

L’Alsace

«Τα διηγήματα του Αστείου διαβάζονται απνευστί. Ο Γιάννης Παλαβός γνωρίζει πώς να φωτίζει, με λίγες μόνο λέξεις, την ουσία της παραμικρότερης λεπτομέρειας της ζωής, ό,τι δεν είχαμε σκεφτεί μα πλέον, αφότου αποκαλύφθηκε, φαντάζει θεμελιώδες. Ο συγγραφέας διαθέτει μεγάλο ταλέντο στο να δημιουργεί μια εικόνα που αρχικά μοιάζει τελείως ανοίκεια, κι ωστόσο –ταυτόχρονα σχεδόν– οικεία, καθώς μας επιτρέπει να καταλάβουμε ό,τι αισθανόμασταν χωρίς να μπορούμε να το φανταστούμε. Κι αυτός είναι, εν μέρει, ο λόγος που εξανθρωπιζόμαστε λίγο περισσότερο με κάθε σελίδα του Αστείου. Κάθε διήγημα θρέφει και εμπλουτίζει τις πιο μύχιες σκέψεις μας, σκέψεις ενίοτε ανομολόγητες. Είναι πιθανότατα ο ανεξάντλητος πλούτος αυτής της συλλογής, μιας συλλογής γραμμένης εξαιρετικά απλά, που μας ωθεί να βυθιστούμε στην ανθρώπινη φύση κάθε ήρωά της, καταλήγοντας στη δική μας. Είναι, λοιπόν, η επανανακάλυψη της αναγνωστικής απόλαυσης που μιλά απευθείας στην καρδιά μας. Απ’ αυτή την άποψη, το Αστείο είναι ένα βιβλίο σήμερα απαραίτητο».

En Attendant Nadeau

«Μια ιδιότυπη αίσθηση του χιούμορ που κατά κύριο λόγο αντλεί, αβίαστα και φυσικά, από το ονειρικό, το φανταστικό και το παράδοξο. Η δεξίωση ενός τέτοιου χιούμορ από τον αναγνώστη ευνοείται από τη διάχυτη αγάπη του συγγραφέα για τους άτυχους ήρωές του, αλλά και από την απλότητα και την ακρίβεια μιας γραφής που, παρόλ’ αυτά, δεν απορρίπτει ενίοτε στιλιστικούς πειραματισμούς. Μιας γραφής, η ποίηση της οποίας λάμπει πέρα ως πέρα με μεγάλη οικονομία μέσων».

L’Or des Livres

«Αστεία που αγγίζουν το θεϊκό, κωμικά ή τραγικά, στα οποία η απέραντη τρυφερότητα του συγγραφέα για τους ήρωές του εκφράζεται διά της κομψής σεμνότητας του χιούμορ».

Les Notes Bibliographiques

«Η γραφή του Παλαβού είναι επιμελώς οργανωμένη ώστε να αφηγείται απλά μια ιστορία, όχι όμως απαραίτητα ιστορίες απλές. Το διήγημα δεν είναι ο φτωχός συγγενής της λογοτεχνίας. Αντιθέτως, με το Αστείο καταλαβαίνουμε πόσα μπορούμε να γνωρίσουμε μέσα από το διήγημα, καθώς και τον πλούτο που προσφέρει η μικρή φόρμα. Ο Παλαβός είναι εξίσου ικανός μ’ έναν μυθιστοριογράφο που πείθει τον αναγνώστη να αποδεχτεί τον επινοημένο του κόσμο και μ’ έναν ποιητή που μας κάνει να απολαμβάνουμε την ευφυή και ενίοτε παιγνιώδη γραφή του».

Addict-Culture

«Ο Παλαβός μάς μιλά για θέματα δραματικά (τη φτώχεια, την αποτυχία, τους ατυχείς έρωτες, τη βία, την κακοποίηση των ανηλίκων, τον θάνατο) μ’ έναν τρόπο παράδοξο κι ένα ταλέντο έκδηλο μέσα από φινάλε κοφτά, βροντερά, αλλόκοτα, αινιγματικά. Τα πρόσωπα εγγράφονται στην πραγματικότητα χωρίς, όμως, να της ανήκουν απολύτως. Ο Παλαβός επεκτείνει το πεδίο του εφικτού με μια γραφή ανάλαφρη και σβέλτη δίχως να προσπαθεί να δημιουργήσει μια εξόφθαλμη παρέκβαση προς το φανταστικό: μια ανεπαίσθητη κίνηση αρκεί για να ανοίξουν οι πόρτες προς μια νέα προοπτική».

Le Présent Défini

«Το περιπαικτικό παράδοξο του κόσμου σε δεκαεπτά αιχμηρά διηγήματα, όπου η πραγματικότητα είναι άρρηκτα δεμένη με την ανατροπή της. Το Αστείο, κάτω από τη μεταφυσική του επιφάνεια και το τρυφερό του χιούμορ, μιλά για την ελληνική κοινωνία και την κοινή μας μοίρα, τον αφανισμό. Διά της τεχνικής των διηγημάτων, διά των όσων καταδεικνύουν, παρά την κοφτή κατάληξή τους που είναι πάντοτε δεξιοτεχνική, ο Παλαβός πετυχαίνει να αναδείξει μια πραγματικότητα τόσο απίστευτη όσο και η πραγματικότητα που αναγνωρίζουμε ως δική μας. Το Αστείο μαρτυρά το γνήσιο ταλέντο του να πλάθει ιστορίες και, κυρίως, να παρασέρνει τον αναγνώστη εντός τους. Κάνοντας μια ιδιαιτέρως κολακευτική σύγκριση, θα σημειώναμε πως τα διηγήματα του Παλαβού έχουν μια απόχρωση ειρωνικής μελαγχολίας, της οποίας η δεξιοτεχνία δεν απέχει πολύ από αυτή του Ζάουμε Καμπρέ στo Χειμωνιάτικο ταξίδι ή στο Όταν σκοτεινιάζει».

La Viduité

«Η ευσύνοπτη έκταση των διηγημάτων, με το όλο αυτοπεποίθηση ύφος τους, είναι το πιο κομψό στοιχείο της γραφής του Παλαβού: δεν υπάρχει περιττός θόρυβος, δεν υπάρχει λίπος, αλλά μια οικονομία μέσων που δεν αγγίζει ποτέ την απίσχνανση και η οποία, αντιθέτως, του χαρίζει τον τίτλο του σπουδαίου διηγηματογράφου, που χειρίζεται με την ίδια άνεση την καθαρή παρατήρηση, το τρυφερό συναίσθημα και την καταιγιστική σκηνοθεσία».

L’Alamblog

  Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (2012)

  

Γέροι άνθρωποι
Για αλλαγή
Αστείο
Φώτα
Από την αρχή
Νίκος Τσούμπας
Τιμής ένεκεν
Αυτοκόλλητο
Όπισθεν
Λένα
Στο δάσος
Ο Γιώργος βγαίνει στη σύνταξη
Φαγητό
Μια ανάσα
Ο Σαράντος Ζουργός δεν μπορεί να το εξηγήσει
Μαρία
Πρώτες δημοσιεύσεις

_____________________

Ένας νεαρός συζητά με τη νεκρή γιαγιά του. Ένας υπάλληλος γραφείου μεταμορφώνεται σε συρραπτικό. Ο Φρανσουά Βιγιόν κάνει μια καινούργια αρχή. Ο Γιώργος βγαίνει στη σύνταξη.
Δεκαεπτά διηγήματα για τη θολή μεθόριο ανάμεσα στην πραγματικότητα και ό,τι την αναιρεί. Διηγήματα αντλημένα από την ημιορεινή μακεδονική ενδοχώρα, αλλά και διηγήματα για τους ανήλικους ενήλικες του άστεως. Διηγήματα που βρέχονται απ' τα νερά μιας τεχνητής λίμνης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Στο διήγημα "Μαρία" ο ήρωας εργάζεται σε ένα σφαγείο. Δουλειά του είναι "να ξεχνιούνται τα γουρούνια μέχρι να τα τινάξει το ρεύμα". Ένα απρόβλεπτο γεγονός και η θεληματική μουσούδα μιας γουρουνίτσας θα του δημιουργήσουν τη διάθεση να της διαβάσει από τα "Ρουμπαγιάτ" του Ομάρ Καγιάμ σε μια βραδινή βόλτα στο βουνό υπό το φως του φεγγαριού.
Ο Θάνος, ένας υπάλληλος γραφείου και επίδοξος συγγραφέας, στο διήγημα "Για αλλαγή" μεταμορφώνεται σε συρραπτικό (συγχρωτίζεται μάλιστα και "με μια ομάδα ύποπτα σελοτέιπ, υποστηρικτές των Tupamaros") έπειτα από ένα αυτοκινητικό ατύχημα το οποίο όμως δεν ξεγράφει από τη λοβοτομημένη φαντασία του μια ερωτική απογοήτευση. Στα "Φώτα" ένα μωρό έχει μια τραγική κατάληξη στο χωράφι που η οικογένειά του μαζεύει τα ροδάκινα εξαιτίας της περιόδου της αδελφής του (θυμίζει έντονα η ιστορία αυτή το "Αμάρτημα της μητρός μου" του Γεωργίου Βιζυηνού αλλά και "Το πίστομα" του Κωνσταντίνου Θεοτόκη).
"Στο δάσος", μια ευθεία αναφορά, μεταξύ άλλων, στον "Λουκή Λάρα" του Δημήτριου Βικέλα, ένας βοσκός τα χάνει επειδή αναγκάζεται να σκοτώσει τον σκύλο του. Στο διήγημα "Γέροι άνθρωποι", το πιο συγκινητικό και ίσως το αρτιότερο τούτης της συλλογής που βρίθει διακειμενικών αναφορών, η νεκρή γιαγιά του νεαρού ήρωα εξομολογείται στον εγγονό της, καθώς καπνίζουν οι δυο τους έξω στο χιόνι σε μια ονειρική διάσταση, ότι "πήγα μ' έναν Ιταλό" στη διάρκεια της Κατοχής, κάτι που ήταν "η καλύτερη στιγμή της ζωής μου". Θα μπορούσε η εν λόγω γιαγιά να είναι και η Ραραού του Παύλου Μάτεσι από τη Μητέρα του σκύλου.
Δεκαεπτά συνολικά ιστορίες μακάβριας ευαισθησίας και γκροτέσκου ονειροπολήματος από τον Γιάννη Παλαβό, με φόντο τη μακεδονική ενδοχώρα. Ένας πειθαρχημένος διηγηματογράφος που καταλαβαίνει ότι η μικρή φόρμα αναπνέει στο μεταίχμιο του δράματος και της φάρσας. (ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΕΚΟΣ, Το Βήμα, 14/4/2012)