Πέμπτη, Ιουνίου 18, 2020

Ο θάνατος του Εμίλ Ζολά: μεταξύ πραγματικότητας και θεωριών συνωμοσίας



«Ο κακός μαθητής που προκαλούσε το κατεστημένο (Εμίλ Ζολά)» του Πέτρου Γκάτζια

«Ο κακός μαθητής που προκαλούσε το κατεστημένο (Εμίλ Ζολά)»

Κάποια στιγμή, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Εμίλ Ζολά, καταξιωμένος συγγραφέας και βασικός εκπρόσωπος του νατουραλισμού, βγαίνει για την καθημερινή του βόλτα. Ξαφνικά, κάποιοι τον αναγνωρίζουν και αρχίζουν να του φωνάζουν, μετά να τον βρίζουν και στο τέλος να τον απειλούν. Και δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο.
Ο Ζολά είχε κάνει πολλούς εχθρούς μετά την περίφημη υπόθεση του λοχαγού Ντρέιφους και το Κατηγορώ του, μόνο που οι επιθέσεις εναντίον του είχαν ξεκινήσει πολλά χρόνια νωρίτερα. Τον κατηγορούσαν ότι έγραφε πορνογραφικά μυθιστορήματα και πως διέφθειρε τη νεολαία, ενώ συχνά-πυκνά οι γελοιογράφοι τον λοιδορούσαν στις εφημερίδες. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πλήρωνε αφενός το τίμημα της διασημότητάς του, αφετέρου το γεγονός ότι η πένα του τσάκιζε κόκαλα όταν αποκάλυπτε τους καιροσκόπους της εποχής του, ανοίγοντας μέτωπα με διεφθαρμένους ευγενείς και αριστοκράτες, πλήττοντας τα συμφέροντά τους. Είχε πλέον περάσει πολύς καιρός από την εποχή που ζούσε σε απόλυτη ένδεια μαζί με τη μητέρα του, η οποία ήθελε να τον δει να διαπρέπει ως νομικός. Μόνο που ένας από τους μεγαλύτερους λόγιους εκείνης της περιόδου δεν πέρασε ποτέ το κατώφλι του Πανεπιστημίου, καθώς είχε κοπεί στις εξετάσεις δύο φορές.

Γι’ αυτό, όταν το 1902 βρέθηκε νεκρός μέσα στην κρεβατοκάμαρά του από τις αναθυμιάσεις της σόμπας του, τα σενάρια περί δολοφονίας του άρχισαν να δίνουν και να παίρνουν. Η σύζυγός του, Αλεξαντρίν, η οποία βρισκόταν στο ίδιο δωμάτιο, κατάφερε να σωθεί. Πρώτο της μέλημα ήταν να ειδοποιήσει την ερωμένη του Ζολά, μια μοδίστρα 27 χρόνια μικρότερή του, που έμενε μαζί τους και με την οποία ο συγγραφέας είχε αποκτήσει δύο παιδιά.
Η Αλεξαντρίν είχε αρχικά αντιδράσει με οργή όταν έμαθε την παράνομη σχέση και μάλιστα κάτω από τη μύτη της, ωστόσο στη συνέχεια αναγκάστηκε να την αποδεχτεί, καθώς η ίδια δεν μπορούσε να κάνει παιδιά. Έκτοτε ανέλαβε και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του ζεύγους.

Σ’ αυτή τη γυναίκα στράφηκε λοιπόν η Αλεξαντρίν, όταν συνειδητοποίησε τον θάνατο του συντρόφου τους. Η επίσημη ερωμένη ήταν εκείνη που θεώρησε από την πρώτη στιγμή ότι ο Ζολά έπεσε θύμα δολοφονίας, ειδικά όταν αποκαλύφθηκε ότι σε πρόσφατες εργασίες στο σπίτι, οι εργάτες δεν είχαν τοποθετήσει όπως έπρεπε τον εξαερισμό στην καμινάδα.
Η υπόθεση Ζολά ξεχάστηκε για χρόνια, ώσπου το 1953, μια επιστολή φθάνει στον γαλλικό Τύπο, σύμφωνα με την οποία ο εργολάβος που είχε κατασκευάσει την καμινάδα στο σπίτι του συγγραφέα, και πολέμιος της υπόθεσης Ντρέιφους, είχε δώσει εντολή στους εργάτες του να τη φράξουν και να την ξανανοίξουν την επομένη, όταν πια ο Ζολά θα ήταν νεκρός.
Πολύ βολικά, βέβαια, ο εργολάβος τα εξομολογήθηκε όλα αυτά λίγο προτού πεθάνει στο κρεβάτι του, το 1927…
Ο Πέτρος Γκάτζιας είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Emile Zola: A Death Stranger than Fiction - For Reading Addicts


Δεν υπάρχουν σχόλια: