Η ΣΗΜΑΣΙΑ
"Δυστοπία (από το ελληνικό δυς- και τόπος) ονομάζεται η κοινότητα ή κοινωνία που είναι ανεπιθύμητη ή τρομακτική. Θεωρείται ως ένα κακό μέρος, και πρόκειται για το αντίθετο της ουτοπίας, η οποία είναι το υπόδειγμα για μία ιδανική κοινωνία χωρίς εγκληματικότητα ή φτώχεια. Οι δυστοπικές κοινωνίες εμφανίζονται σε πολλά καλλιτεχνικά έργα, αλλά και σε ιστορίες που εξελίσσονται στο μέλλον. Συχνά χαρακτηρίζονται από τον απανθρωπισμό, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, την περιβαλλοντική καταστροφή, ή άλλα χαρακτηριστικά συσχετισμένα με την κατακλυσμική πτώση της κοινωνίας. Οι δυστοπικές κοινωνίες εμφανίζονται σε πολλά υποείδη στη φαντασία και συχνά χρησιμοποιούνται για να τραβήξουν την προσοχή στα προβλήματα του πραγματικού κόσμου σχετικά με την κοινωνία, το περιβάλλον, την πολιτική, την οικονομία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την ηθική, την επιστήμη ή/και την τεχνολογία, τα οποία αν χάσουν την κατεύθυνσή τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μία δυστοπική κατάσταση.
Η δυστοπία στην τέχνη
Η δυστοπία στην τέχνη υπερτονίζει συγκεκριμένα αρνητικά γνωρίσματα των υπαρχουσών κοινωνιών, με σκοπό να αναδείξει το ενδεχόμενο κακό, χωρίς ωστόσο να αντιπροτείνει ένα θετικό πρότυπο. Γνωστά παραδείγματα του είδους υπάρχουν ήδη από τα αρχαία χρόνια (π.χ.. η Αλληγορία του Σπηλαίου από την Πολιτεία του Πλάτωνα), αλλά και μεταγενέστερα, για παράδειγμα Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ, ο Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϋ, το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι , η κινηματογραφική ταινία Blade Runner, η τριλογία Μάτριξ, η ταινία άνιμε Akira, η σειρά The Handmaid's Tale, αλλά και το βιντεοπαιχνίδι Final Fantasy VII, ενώ η επιρροή της δυστοπίας στην τέχνη δεν σταματά εκεί. Το Thrash metal συγκρότημα Megadeth εμπνεύστηκε και εξέδωσε τον δίσκο με το όνομα Dystopia. Επίσης οι Iced Earth εξέδωσαν δίσκο με το ίδιο όνομα, πριν τους Megadeth."
Η περίπτωση της ταινίας "Στάλκερ"*, ένα εφιαλτικά αλληγορικό οδοιπορικό με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας
Σε μια απροσδιόριστη μελλοντική κοινωνία τρεις άντρες διεισδύουν σε μια απαγορευμένη Ζώνη , κατεστραμμένη , απόλυτα ρυπασμένη και εγκαταλειμμένη , έρχονται αντιμέτωποι με βασανιστικά οντολογικά ερωτήματα.Το δυστοπικό τοπίο της εγκυμονεί ανά πάσα στιγμή απροσδιόριστους κινδύνους και δημιουργεί στον θεατή πνιγηρά αισθήματα δυσφορίας και προσωπικής απειλής.
"Ο προθάλαμος της ταινίας Στάλκερ είναι το σκηνικό ενός εφιάλτη: τα 16 λεπτά (19.55-36.40) μέχρι να μπουν οι τρεις πρωταγωνιστές (και η ταινία) μέσα στη "Ζώνη", γυρισμένα σε σέπια (σ’ ένα εγκαταλελειμμένο, μισοπλημμυρισμένο υδροηλεκτρικό συγκρότημα, κάπου στο Τάλιν της Εσθονίας) δεν είναι μονάχα μια λαμπρή εισαγωγή, αλλά κι ένας σκηνοθετικός θρίαμβος που σπάει το φράγμα γύρω από τη "Ζώνη". Οι φυγόκεντρες και ελικοειδείς, σχεδόν παραληρηματικές κινήσεις του τζιπ, οι απότομες στάσεις, τα συνεχή μπρος-πίσω, οι ξαφνικές αλλαγές πορείας για να ξεφύγουν από τον εντοπισμό της αστυνομίας, η οποία και ανοίγει πυρ εναντίον τους, όταν τους αντιλαμβάνεται (οι μοναδικές στιγμές όπου βλέπουμε έναν υπαρκτό κίνδυνο και μια πραγματική απειλή στην ταινία) , και η μηχανή του τρένου που θαρρείς πως εμφανίζεται από το πουθενά, μονάχα για να τους ανοίξει το δρόμο, ακυρώνουν κάθε αίσθηση κατεύθυνσης και προσανατολισμού, προκαλώντας στον θεατή ένα πρώτο σύμπτωμα οπτικής παράλυσης και ταραχής, στο πέρασμα από έναν κόσμο σε έναν άλλο."
Θωμάς Λιναράς : Stalker: Το μεγάλο πουθενά, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν
"Δυστοπία (από το ελληνικό δυς- και τόπος) ονομάζεται η κοινότητα ή κοινωνία που είναι ανεπιθύμητη ή τρομακτική. Θεωρείται ως ένα κακό μέρος, και πρόκειται για το αντίθετο της ουτοπίας, η οποία είναι το υπόδειγμα για μία ιδανική κοινωνία χωρίς εγκληματικότητα ή φτώχεια. Οι δυστοπικές κοινωνίες εμφανίζονται σε πολλά καλλιτεχνικά έργα, αλλά και σε ιστορίες που εξελίσσονται στο μέλλον. Συχνά χαρακτηρίζονται από τον απανθρωπισμό, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, την περιβαλλοντική καταστροφή, ή άλλα χαρακτηριστικά συσχετισμένα με την κατακλυσμική πτώση της κοινωνίας. Οι δυστοπικές κοινωνίες εμφανίζονται σε πολλά υποείδη στη φαντασία και συχνά χρησιμοποιούνται για να τραβήξουν την προσοχή στα προβλήματα του πραγματικού κόσμου σχετικά με την κοινωνία, το περιβάλλον, την πολιτική, την οικονομία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την ηθική, την επιστήμη ή/και την τεχνολογία, τα οποία αν χάσουν την κατεύθυνσή τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μία δυστοπική κατάσταση.
Η δυστοπία στην τέχνη
Η δυστοπία στην τέχνη υπερτονίζει συγκεκριμένα αρνητικά γνωρίσματα των υπαρχουσών κοινωνιών, με σκοπό να αναδείξει το ενδεχόμενο κακό, χωρίς ωστόσο να αντιπροτείνει ένα θετικό πρότυπο. Γνωστά παραδείγματα του είδους υπάρχουν ήδη από τα αρχαία χρόνια (π.χ.. η Αλληγορία του Σπηλαίου από την Πολιτεία του Πλάτωνα), αλλά και μεταγενέστερα, για παράδειγμα Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ, ο Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϋ, το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι , η κινηματογραφική ταινία Blade Runner, η τριλογία Μάτριξ, η ταινία άνιμε Akira, η σειρά The Handmaid's Tale, αλλά και το βιντεοπαιχνίδι Final Fantasy VII, ενώ η επιρροή της δυστοπίας στην τέχνη δεν σταματά εκεί. Το Thrash metal συγκρότημα Megadeth εμπνεύστηκε και εξέδωσε τον δίσκο με το όνομα Dystopia. Επίσης οι Iced Earth εξέδωσαν δίσκο με το ίδιο όνομα, πριν τους Megadeth."
Δυστοπία - Βικιπαίδεια
Διασχίζοντας το δυστοπικό σύμπαν του Ταρκόφσκι.
Η περίπτωση της ταινίας "Στάλκερ"*, ένα εφιαλτικά αλληγορικό οδοιπορικό με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας
Σε μια απροσδιόριστη μελλοντική κοινωνία τρεις άντρες διεισδύουν σε μια απαγορευμένη Ζώνη , κατεστραμμένη , απόλυτα ρυπασμένη και εγκαταλειμμένη , έρχονται αντιμέτωποι με βασανιστικά οντολογικά ερωτήματα.Το δυστοπικό τοπίο της εγκυμονεί ανά πάσα στιγμή απροσδιόριστους κινδύνους και δημιουργεί στον θεατή πνιγηρά αισθήματα δυσφορίας και προσωπικής απειλής.
"Ο προθάλαμος της ταινίας Στάλκερ είναι το σκηνικό ενός εφιάλτη: τα 16 λεπτά (19.55-36.40) μέχρι να μπουν οι τρεις πρωταγωνιστές (και η ταινία) μέσα στη "Ζώνη", γυρισμένα σε σέπια (σ’ ένα εγκαταλελειμμένο, μισοπλημμυρισμένο υδροηλεκτρικό συγκρότημα, κάπου στο Τάλιν της Εσθονίας) δεν είναι μονάχα μια λαμπρή εισαγωγή, αλλά κι ένας σκηνοθετικός θρίαμβος που σπάει το φράγμα γύρω από τη "Ζώνη". Οι φυγόκεντρες και ελικοειδείς, σχεδόν παραληρηματικές κινήσεις του τζιπ, οι απότομες στάσεις, τα συνεχή μπρος-πίσω, οι ξαφνικές αλλαγές πορείας για να ξεφύγουν από τον εντοπισμό της αστυνομίας, η οποία και ανοίγει πυρ εναντίον τους, όταν τους αντιλαμβάνεται (οι μοναδικές στιγμές όπου βλέπουμε έναν υπαρκτό κίνδυνο και μια πραγματική απειλή στην ταινία) , και η μηχανή του τρένου που θαρρείς πως εμφανίζεται από το πουθενά, μονάχα για να τους ανοίξει το δρόμο, ακυρώνουν κάθε αίσθηση κατεύθυνσης και προσανατολισμού, προκαλώντας στον θεατή ένα πρώτο σύμπτωμα οπτικής παράλυσης και ταραχής, στο πέρασμα από έναν κόσμο σε έναν άλλο."
Θωμάς Λιναράς : Stalker: Το μεγάλο πουθενά, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου