«Τα δεδομένα μας έχουν μια μαγική διάσταση καθώς είναι σπόροι φυλαγμένοι στο χώμα για χιλιάδες χρόνια και είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε το επιδιώκουμε ή όχι, αποτελούν συστατικά σύγχρονων μυθολογιών για προϊόντα που προορίζονται για το σώμα και τη σκέψη. Εγκαταλείποντας το εργαστήριο και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις αποκτούν τη δική τους ζωή και αυτονομία και διαμορφώνουν τα συστατικά σύγχρονων μυθολογιών, λέει η ερευνήτρια Σουλτάνα - Μαρία (Τάνια) Βαλαμώτη (φωτ.).
Η ίδια ασχολείται με... αρχαιολογικές αφηγήσεις στην πράξη. Έχοντας στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα την αρχαιοβοτανική, την εθνοαρχαιολογία, την προϊστορική διατροφή, τα αλκοολούχα ποτά στην προϊστορική Ευρώπη, συνδέει τον παραγωγικό τομέα και το ευρύ κοινό, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί... γέφυρα μεταξύ της αρχαιοβοτανικής έρευνας και της ευρύτερης ενημέρωσης.
Διαβάστε :PDF 1 Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη, «Η αρχαιοβοτανική έρευνα τηςδφιατροφής στην προϊστορική Ελλάδα».
Έτσι οι σπόροι λαθουριού, που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές της Μακεδονίας και της Θράκης, το κύριο συστατικό της φάβας που καταναλώνεται και σήμερα σε όλο το Αιγαίο, τα... προϊστορικά βελανίδια, βρίσκουν έδαφος στην ίδια την αγορά τροφίμων, γίνονται «εναλλακτικό» ψωμί, μπισκότα, συσκευασμένα τρόφιμα με ιδιαίτερη διατροφική αξία που επανέρχονται στα ράφια των πολυκαταστημάτων.
«Στην περίπτωσή μου» λέει η Τάνια Βαλαμώτη, στην παρουσίαση των φυτικών συστατικών της διατροφής στο ευρύ κοινό, «καθοριστικός υπήρξε ο ρόλος του περιβάλλοντος που διαμορφώθηκε στα πρώτα βήματα, στη διάρκεια των σπουδών και της εξειδίκευσής μου στο εξωτερικό, της περιπλάνησης, σε ανασκαφές για τη συγκέντρωση υλικού για περαιτέρω μελέτη.
»Η εξειδίκευση στην αρχαιοβοτανική έθετε το ζήτημα της θέσης ενός ειδικού στην αρχαιολογική κοινότητα, ενός εξειδικευμένου αρχαιολόγου που θα μπορούσε να θέτει αρχαιολογικά ερωτήματα και να διαμορφώσει αρχαιολογικές αφηγήσεις».
Οι αρχαίοι σπόροι θα μπορούσαν ενδεχομένως να πουν πολλές ιστορίες, ιστορίες που αφορούν τόσο τους αρχαιολόγους που ερευνούν το παρελθόν όσο και τους σύγχρονους πολίτες.
Στόχος της Τάνιας Βαλαμώτη με την ιδιότητά της ως πανεπιστημιακού είναι η αρχαιοβοτανική γνώση, που παράγεται σε ερευνητικό επίπεδο, να φτάσει στο ευρύ κοινό μέσα από τα ΜΜΕ, μέσα από συναντήσεις με παραγωγούς με ΜΚΟ, διαλέξεις και εκθέσεις σε μουσεία
«Μια σειρά από δράσεις που έγιναν είχαν στόχο να επικοινωνήσουν τα αποτελέσματα της αρχαιοβοτανικής έρευνας με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί το ευρύ κοινό να συνδεθεί με μια γνώση επιστημονική, αλλά ταυτόχρονα οικεία, γνώση που μπορούσε να ανακαλέσει μνήμες και αισθήσεις. Επιλέχθηκε λοιπόν ένας συγκεκριμένος άξονας, της αρχαιοβοτανικής έρευνας για το σκοπό αυτό, ο άξονας της προϊστορικής διατροφής», λέει η κ. Βαλαμώτη
● Το 2012, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ την Κυριακή), πραγματοποιήθηκαν δράσεις με θέμα «Από το Στερεοσκόπιο στην Προϊστορική Κουζίνα», όπου παρουσιάστηκαν δεδομένα της αρχαιοβοτανικής έρευνας.
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να αλέσουν δημητριακά που κατανάλωναν οι άνθρωποι στη Νεολιθική εποχή, όπως το μονόκοκκο σιτάρι, να δοκιμάσουν πλιγούρι μαγειρεμένο σε φουρνάκι βασισμένο σε μοντέλα της Εποχής του Χαλκού και φάβα από λαθούρι (είδος που καταναλώνονταν στην Ελλάδα από την 7η χιλιετία π.Χ.)
Από την αρχαιολογική σκαπάνη... στο ράφι του super market, ένας δρόμος marketing
«Το παρελθόν ως μαγειρικό παρόν ενδιαφέρει τον κόσμο και φαίνεται εξαιρετικά επίκαιρο, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλον τον κόσμο. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, τα “ντυμένα” (σ.σ. σιτηρά) έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία και συγκεκριμένοι παραγωγοί στην Ελλάδα τα καλλιεργούν και τα εμπορεύονται. Από αυτά το δίκοκκο σιτάρι απέκτησε “μυθικές” διαστάσεις, συνδέθηκε με την αρχαία Ελλάδα και διατίθεται στο εμπόριο σε διάφορες μορφές.»Αντίθετα, το “ταπεινό” κριθάρι, που ήταν κύρια τροφή στην αρχαία Αθήνα με τη μορφή “παξιμαδιού”, γνωστού ως μάζα δεν έτυχε ανάλογης προβολής και εμπορευματοποίησης. Σε μια επιστημονικά τεκμηριωμένη βάση η φάβα της Σαντορίνης πέτυχε να αξιοποιήσει την πολιτισμική διάσταση μιας καλλιέργειας με καταγωγή στην Εποχή του Χαλκού, στον ίδιο τόπο, τεκμηριώνοντας την ονομασία ΠΟΠ για το προϊόν.
»Για την ανάδειξη της διαχρονικότητας του προϊόντος, με την καταγωγή του να ανάγεται στα προϊστορικά χρόνια στον κύριο τόπο, κύριο λόγο είχαν τα αρχαιοβοτανικά δεδομένα».
PLANTCULT Πολιτισμός της διατροφής, από την αρχαία στη σύγχρονη Ευρώπη
Η Σουλτάνα - Μαρία Βαλαμώτη είναι επικεφαλής του Εργαστηρίου και της Διεπιστημονικής Διεπιστημονικής Αρχαιολογικής Ερευνας (ΕΔΑΕ/LIRA) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συντονίστρια του ευρωπαϊκού προγράμματος PLANTCULT (ERC-Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας), μιας έρευνας που εστιάζει στις γαστρονομικές παραδόσεις και καινοτομίες έτσι όπως εξελίχθηκαν στις πρώτες κοινωνίες στην περιοχή της Ευρώπης, από την προϊστορική εποχή.*Ιστότοπος - PlantCult
Στόχος του προγράμματος είναι να γίνουν κατανοητές μέσα από μια αυστηρή μεθοδολογία, με... πρώτη ύλη αρχαιολογικά ευρήματα υπολειμμάτων φαγητού και τις μαγειρικές πρακτικές τής μέχρι τώρα άγνωστης προϊστορικής Ευρώπης.
Για πρώτη ίσως φορά διερευνάται διεξοδικά η περιοχή από το Αιγαίο μέχρι την Κεντρική Ευρώπη και εντοπίζονται ομοιότητες και διαφοροποιήσεις στα τρόφιμα, στον τρόπο παρασκευής και στα ποτά, ενώ εντοπίζονται και αναλύονται συγκεκριμένες περιπτώσεις-αναφορές μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα, το κρασί, το ψωμί, η μπίρα.
Διαφορετικές περιοχές της Ευρώπης αντανακλώνται μέσα από διαφορετικές τροχιές κοινωνικής ανάπτυξης και επηρεάζονται από την Ανατολική Μεσόγειο και την Κεντρική Ασία.
Παρακολουθώντας μέσα από τα ευρήματα και τη συστηματική έρευνα αυτή την πορεία γαστρονομικής επιρροής από την Ανατολή προς τη Δύση, αρχίζουμε να κατανοούμε περισσότερο τον ρόλο της γαστρονομίας και της καινοτομίας που εμπεριέχεται στη δημιουργία του φαγητού...
Σχετικά links: Plantcult.web.auth.gr
Η χαμάδα και το αλεύρι από τα βελανίδια καταρρίπτουν... στερεότυπα
Μπορεί στην Ελλάδα πολλοί να πιστεύουν πως τα βελανίδια είναι μόνο για τα γουρούνια, όμως η Μάρσι Μάγερ στη Τζια, αναβιώνοντας μια παράδοση αιώνων, αποδεικνύει πως τα βελανίδια μπορούν γίνουν πρώτη ύλη για μια σειρά από προϊόντα.Αλεύρι από βελανίδια που χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπισκότων, ενεργειακών συμπληρωμάτων διατροφής, αλλά και ο κάλυκας του καρπού που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία... Οπως χαρακτηριστικά λέει η Μάρσι Μάγερ, από τη βελανιδιά δεν πετάμε τίποτε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου