Η αριστερά πρέπει να κερδίσει την πολιτισμική σύγκρουση

Γιώργος Βεργόπουλος

koutipandoras.gr

---

Ο πρώτος που το είχε αναγνωρίσει αυτό ήταν ο Νίξον, όταν μετά το κίνημα  των φοιτητών ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ είχε μιλήσει για τον «πόλεμο της κουλτούρας» στο εσωτερικό των ΗΠΑ.  Και σιγά σιγά η αμερικανική Δεξιά το έκανε πράξη. Γούντστοκ από τη μια; Ράμπο από την  άλλη. 

Η Θάτσερ γέμισε την Βρετανία φτωχούς και άνεργους. Αλλά έπαιρνε εκλογές με τα αντικομμουνιστικά λογύδρια, την υπόσχεση ότι θα καθαρίσει τα γκέτο, την διαρκή υπόμνηση ότι ήταν κόρη μπακάλη, παιδί των περίφημων συντηρητικών μεσοστρωμάτων. 

Στο γήπεδο αυτό, των συλλογικών ταυτοτήτων και των αξιών και προτύπων που υιοθετεί ο κάθε πολίτης (με την ευγενή συμβολή των ΜΜΕ), η νέα ακροδεξιά δεν αποτελεί σχίσμα στο συντηρητικό στρατόπεδο.  Απλώς πάει στα άκρα τους προϋπάρχουσες λογικές και ήδη καλλιεργημένα ιδεολογήματα. 

Ο Γαλλικός εθνικισμός αποτελούσε ιδεολογική συνιστώσα του Γκωλισμού, όχι αντίπαλο του. Το ότι ο Ντε Γκωλ μπόρεσε να απεμπλέξει την Γαλλία από την Αλγερία και να αποτρέψει τα σχέδια ακροδεξιού πραξικοπήματος στα τέλη της δεκαετίας του 50 οφείλεται ακριβώς στο ότι ενσωμάτωνε εθνικιστικές απόψεις στο μπλοκ εξουσίας που δημιούργησε. Ο πατέρας της ΛεΠεν διαχώρισε ξανά την σκληρή εθνικιστική πτέρυγα από τους Γκωλικούς αλλά αυτή η υπαρκτή ιδεολογική επικοινωνία έχει επιτρέψει στην κόρη του να αναδειχθεί σε κυρίαρχη δύναμη στο συντηρητικό στρατόπεδο. 

Στη σημερινή Βρετανία συντελείται μια εξ εφόδου κατάληψη του Συντηρητικού κόμματος από την ακροδεξιά. Ο Μπόρις Τζόνσον έχει ήδη διαγράψει δεκάδες βουλευτές που αντιδρούν σ’ αυτό και αποσπά συνεχώς περισσότερες ψήφους (δημοσκοπικά τουλάχιστον) από την επίσημη ακροδεξιά του Φάρανζ. Όμως οι ψηφοφόροι των Συντηρητικών που διαφωνούν με το ακροδεξιού προσανατολισμού Brexit χωρίς συμφωνία δεν εγκαταλείπουν το κόμμα. Ενώ δηλαδή οι Εργατικοί χάνουν ψήφους των φανατικών οπαδών της παραμονής στην ΕΕ προς το κεντρώο κόμμα LIbDem, οι Συντηρητικοί μέχρι στιγμής έχουν και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη. 

Αυτό το φαινόμενο, που θυμίζει την αντίστοιχη επιτυχία του Τραμπ το 2016 να φέρει στην κάλπη νέους ακροδεξιούς ψηφοφόρους χωρίς να χάσει τελικά τους κεντροδεξιούς, ερμηνεύεται μόνον με την ιδεολογική – πολιτισμική συνοχή του συνολικού συντηρητικού χώρου απέναντι στο αντίπαλο δέος των Εργατικών, ιδιαίτερα με μια αριστερή ηγεσία. Οι αναλύσεις που αναζητούν την ταξική διάσταση ενός τμήματος της ψήφου υπέρ του Brexit μπορεί να εξηγούν μέρος της φθοράς των Εργατικών προς τα δεξιά.  Αλλά δεν εξηγούν την επιμονή μεσαίων στρωμάτων που ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ να στηρίζουν τους Συντηρητικούς.

Δείγματα της ιδεολογικής και πολιτισμικής συσπείρωσης του συντηρητικού χώρου είχαμε και στη χώρα μας κατά την προεκλογική περίοδο, από την εθνικιστική αντίδραση στη συμφωνία των Πρεσπών μέχρι τις κραυγές για τους «αναρχοάπλυτους» και τους «φίλους των λάθρο». Όπως ήδη βλέπουμε, αυτή η συντηρητική συσπείρωση δεν πλήττεται ιδιαίτερα από τις υπαναχωρήσεις της κυβέρνηση στο θέμα της συμφωνίας και την προσαρμογή της στην πραγματικότητα στο προσφυγικό. Γιατί είναι συντηρητική συσπείρωση με ιδεολογικό και πολιτισμικό υπόβαθρο. 

Με απλά λόγια: Όσο σημαντικοί είναι για τη διαμόρφωση της ψήφου των πολιτών οι φορολογικοί συντελεστές, άλλο τόσο σημαντικό είναι το τι λένε τα πρωινάδικα για τις αξίες της ζωής, ποιες συλλογικές ταυτότητες εκφράζουν τους πολίτες, πως έχουν προσλάβει την Ιστορία. Αυτή τη μάχη μέχρι στιγμής την χάνουμε σε όλη την Δύση και δεν έχουμε την πολυτέλεια να συνεχίσουμε έτσι.