Το «τζένγκα» του Τραμπ

tvxs.gr

---

Η πιθανότητα μιας ανθρωπιστικής και γεωπολιτικής φρίκης είναι πολύ κοντά στο Κασμίρ αφού Ινδία και Πακιστάν θα μπορούσαν να οδηγηθούν ακόμη και σε ένοπλη σύγκρουση για την εν λόγω περιοχή των Ιμαλαΐων.
Η Ινδία πρόσφατα ανακάλεσε τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτονομία του τμήματος του Κασμίρ που ελέγχει και έθεσε σχεδόν επτά εκατομμύρια ανθρώπους υπό κατ’ οίκον περιορισμό. Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν συνέκρινε την κυβέρνηση της Ινδίας με τους Ναζί και εκτίμησε ότι ο επόμενος στόχος της θα είναι η χώρα του. 
Μιλώντας στους New York Times, ο πρεσβευτής του Πακιστάν στις ΗΠΑ δεν ήταν καθησυχαστικός. «Είμαστε δυο πολύ μεγάλες χώρες, με πολύ μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις με πυρηνική δύναμη και ιστορικό συγκρούσεων. Οπότε αν τα πράγματα γίνουν χειρότερα…». 
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Όχι μόνο στο Κασμίρ αλλά και σε όλο τον κόσμο. Η κρίση μεταξύ του Χονγκ Κονγκ και της Κίνας επιδεινώνεται, οι εχθροπραξίες μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν αυξάνονται. Η Τουρκία απειλεί να εισβάλει στην βορειοανατολική Συρία εναντίον των Κούρδων - συμμάχων των ΗΠΑ και δεν είναι σαφές αν μια αμερικανική παρέμβαση θα εμποδίσει μια τέτοια εισβολή.
Το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας και οι δοκιμές των βαλλιστικών πυραύλων συνεχίζονται. Οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν κλιμακώνονται. Οι σχέσεις μεταξύ Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας καταρρέουν. Έκθεση του Πενταγώνου προειδοποιεί ότι το Ισλαμικό Κράτος «επανεμφανίζεται» στη Συρία. Η Βρετανία μπορεί να αντιμετωπίσει ακόμη και έλλειψη τροφίμων αν ο τραμπιστής πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ακολουθήσει την υπόσχεσή του να βγει η χώρα από την ΕΕ ακόμη και χωρίς συμφωνία. Και την ίδια ώρα που συμβαίνουν όλα αυτά ο πλανήτης κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με μια νέα παγκόσμια ύφεση. 
Σε αυτόν τον κόσμο που δείχνει να ρέπει προς το χάος, οι καρποί της ασταθούς, αόριστης και ανίκανης εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, είναι εμφανείς, σύμφωνα με την ανάλυση των New York Times. Η ανικανότητα αυτή μάλιστα συνοδεύεται από την συστηματική υπονόμευση των συμμαχιών των ΗΠΑ και την διπλωματική αποξένωση της χώρας που μένει μόνη και στον τομέα της ασφάλειας. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, ο Τραμπ παίζει Τζένγκα με την παγκόσμια τάξη και τραβάει το ένα κομμάτι μετά το άλλο. Για λίγο τα πράγματα διατηρήθηκαν ως είχαν αλλά τώρα όλη η δομή δείχνει να καταρρέει.
Βεβαίως, οι περισσότερες από τις κρίσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν πολλές άλλες αιτίες εκτός από την ύπαρξη του Τραμπ. Ακόμη και οι αμερικανικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να υπαγορεύσουν πολιτική σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα ισχυρές, όπως η Ινδία και η Κίνα, αλλά σε τόσες κρίσεις που υπήρξαν ο Τραμπ είτε δεν κατάφερε να ενεργήσει σωστά, είτε έδρασε με τρόπους που έχουν έκαναν τα πράγματα χειρότερα. «Σχεδόν ότι κάνει είναι λάθος», δηλώνει η Σούζαν Θόρντον, η οποία μέχρι πέρσι ήταν αναπληρώτρια βοηθός στο υπουργείο Εξωτερικών για την Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό και επομένως η πρώτη τη τάξει διπλωμάτης της Αμερικής για την Ασία. 
Ένα καλό παράδειγμα είναι ο ρόλος του Τραμπ στην κρίση του Κασμίρ. Τον Ιούλιο κατά τη διάρκεια επίσκεψης στον Λευκό Οίκο του Πακιστανού πρωθυπουργού, Ιμράν Καν, ο Τραμπ πρότεινε να διαμεσολαβήσει μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας, λέγοντας μάλιστα ότι ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι του το είχε ζητήσει. Η κυβέρνηση Μόντι το αρνήθηκε. Και οι δηλώσεις του Τραμπ ανησύχησαν την Ινδία, η οποία εδώ και πολύ καιρό αντιστέκεται σε εξωτερικές επεμβάσεις για το Κασμίρ. Δυο εβδομάδες αργότερα η Ινδία έστειλε στρατό για να «σιγουρέψει» το Κασμίρ και στη συνέχεια ανέστειλε την αυτονομία του. 
Οι Αμερικανοί έχουν συνηθίσει να αγνοούν τα ψέματα και τη λεκτική ακράτεια του Τραμπ αλλά οι άλλες χώρες δεν το έχουν συνηθίσει. Η Θόρντον θεωρεί ότι οι δηλώσεις Τραμπ ήταν ο λόγος που οδήγησε τις πράξεις του Ινδού πρωθυπουργού στο Κασμίρ. Παρεμβαίνοντας έτσι στην σύγκρουση, εξηγεί, ο Τραμπ έθεσε τον πρωθυπουργό της Ινδίας σε θέση άμυνας. «Ίσως δεν έπρεπε να το κάνει αυτό», λέει η Θόρντον για την επέμβαση του Μόντι στο Κασμίρ, «αλλά έπρεπε να κάνει κάτι. Και αυτή η κίνηση ήταν αυτό που γύρευε να κάνει ούτως ή άλλως».
Την ίδια στιγμή, ο Μόντι μπορεί να είναι σίγουρος ότι ο Τραμπ αντίθετα από τους προηγούμενους Αμερικανούς προέδρους, ούτε καν θα προσποιηθεί ότι νοιάζεται για τη δημοκρατία και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ιδίως των μουσουλμάνων. «Υπάρχει μια ανάλυση κόστους - οφέλους που κάνει οποιοσδήποτε πολιτικός ηγέτης», δηλώνει ο Μπεν Ρόουντς, πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Ομπάμα. «Αν ο ηγέτης της Ινδίας αισθανόταν ότι θα αντιμετώπιζε δημόσια κριτική, ενδεχόμενο έλεγχο από τον ΟΗΕ ή ζημιά στις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάλυση κόστους - οφέλους». Η ενστικτώδης συμπάθεια του Τραμπ για τους αυταρχικούς ηγέτες τους ενδυναμώνουν διπλωματικά. 
Προφανώς, η Ινδία και το Πακιστάν έχουν κάθε λόγο να αποφύγουν ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα. Η Κίνα μπορεί να δείξει συγκράτηση στο Χονγκ Κονγκ. Μη θέλοντας να ξεκινήσει έναν πόλεμο πριν από τις εκλογές του 2020, ο Τραμπ θα μπορούσε να προχωρήσει σε μια συμφωνία με το Ιράν, αν και χειρότερη κατά πάσα πιθανότητα από εκείνη του Ομπάμα. Η παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να επιβραδυνθεί, αλλά να μην «σκάσει». Θα μπορούσαμε για τους επόμενους 17 μήνες να συνεχίσουμε να ζούμε σε έναν κόσμο που εξακολουθεί να φαίνεται αναγνωρίσιμος.
Ακόμη κι έτσι όμως, οι ΗΠΑ θα έχουν ένα αποδυναμωμένο διπλωματικό σώμα, τεταμένες συμμαχίες και μια φθαρμένη φήμη. Ποτέ δεν θα παίξουν ξανά τον ίδιο ηγετικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο, όπως πριν από τον Τραμπ, αναφέρουν οι New York Times. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο για τις ΗΠΑ.
Η πιο ισχυρή χώρα του κόσμου διοικείται από έναν δημαγωγό σε πτώση, του οποίου η άγνοια αντιστοιχεί σε μέγεθος μόνο στο γιγάντιο εγώ του. Οι ΗΠΑ ήταν τυχερές που τα πράγματα επί Τραμπ ήρθαν έστω και έτσι μέχρι τώρα - εξαιρώντας τo παράξενο «λουκέτο» της κυβέρνησης («shutdown») ή την τρομοκρατική επίθεση από εθνικιστή υπέρμαχο της λευκής υπεροχής. Αλλά τώρα πια, στις εξωτερικές υποθέσεις και την οικονομία, οι συνέπειες της μη λειτουργίας της αμερικανικής κυβέρνησης έρχονται στο επίκεντρο. «Καμία αμερικανική ηγεσία δεν αφήνει κενό», λέει η Θόρντον. Αλλά αυτή τη φορά τι θα συμβεί;