Προέλευση ονομάτων νησιών της Δωδεκανήσου 

 

του Φοίβου Πιομπίνου

     Κατά μία άποψη, η ονομασία της Αστυπάλαιας συντίθεται από τις λέξεις άστυ και παλαιός. Το νησί   ονομάστηκε έτσι από τους Δωριείς κατοίκους του, οι οποίοι βρήκαν στην περιοχή ίχνη παλαιότερου φοινικικού οικισμού, κατά τους ισχυρισμούς αρχαιολόγων.
     Η Κάλυμνος είναι προελληνικό τοπωνύμιο καρικής προέλευσης, αφού οι Κάρες υπήρξαν οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού.
Ως προς την ονομασία της νήσου Κάρπαθος, ο τοπικός θρύλος αναφέρει ότι, επειδή οι πρώτοι κάτοικοί της αγαπούσαν υπερβολικά τον τόπο τους, απήγαγαν τους Ολύμπιους θεούς και τους μετέφεραν στο νησί. Γι’ αυτή την πράξη τους ονομάστηκαν Αρπάθεοι. Αργότερα μετατράπηκαν σε Καρπάθεους  από όπου και προέκυψε και η ονομασία Κάρπαθος.
Η αρχαία ονομασία του Καστελόριζου ήταν Μεγίστη, ίσως επειδή ήταν το μεγαλύτερο από τις γύρω  νησίδες. Η σημερινή ονομασία του είναι μεσαιωνική (14^ος αι.) και οφείλεται στο γεγονός ότι τότε χτίστηκε εκεί ένα κάστρο (καστέλι) από τους Ιωαννίτες ιππότες της Ρόδου.
Κατά τη μυθολογία, η Κως οφείλει   την ονομασία της στη νύμφη Κων, θυγατέρα του μυθικού βασιλιά του νησιού Μέροπος.
Οι Λειψοί πιθανόν να ετυμολογούνται από το ρήμα λείπω, επειδή πρόκειται για άγονη και άνυδρη συστάδα νήσων.
Η Λέρος έλαβε πιθανώς την ονομασία της από το επίθετο  λερός, που ίσως συνδέεται με το αρχαίο λευρός «λείος». Εφόσον η ετυμολογία αυτή είναι ορθή, τότε ίσως αποδόθηκε στη Λέρο κατ’ αντιδιαστολή προς τη γειτονική απόκρημνη Κάλυμνο.
Το τοπωνύμιο της Νισύρου είναι πιθανότατα προελληνικής προέλευσης, αφού οι πρώτοι οικιστές του νησιού ήταν οι Κάρες.
Κάποιοι ετυμολογούν το όνομα  της νήσου Πάτμος (κοινώς Πάτινος) από τη λέξη πάτνη=φάτνη, ενώ άλλοι από το μικρασιατικό όρος Λάτμος, όπου κατά τους αρχαίους χρόνους λατρευόταν ιδιαίτερα η ΄Αρτεμις και ο κυνηγέτης ήρωας Ενδυμίωνας, και από όπου  προήλθαν, το πιθανότερο, οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού μεταφέροντας και τη λατρεία της Αρτέμιδας.
Η Σύμη πήρε το όνομά της  από τη Σύμη, σύζυγο του Γλαύκου, θεωρούμενου πρώτου οικιστή του νησιού ετούτου. Σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, η ονομασία του νησιού οφείλεται στη νύμφη Σύμη, που κατά το μύθο ζευγάρωσε με τον Ποσειδώνα και γέννησε τον Χθόνιο, πρώτο βασιλιά των κατοίκων του νησιού.
Η Χάλκη οφείλει την ονομασία της  πιθανότατα στα ορυχεία χαλκού, τα οποία υπήρχαν στο νησί κατά την αρχαιότητα.
Τα ονόματα των λοιπών νησιών της Δωδεκανήσου είναι αγνώστου ετύμου.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος :ιστολόγιο =>  piombinos.com