gerontakos: ΤΣΕΧΩΦ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Πέμπτη, Αυγούστου 29, 2019

ΤΣΕΧΩΦ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Ο παπουτσής και ο διάβολος

Ένα διήγημα του Άντον Τσέχωφ*

[Τίτλος του πρωτοτύπου: Сапожник и нечистая сила: Ο παπουτσής και η δύναμη του κακού]

Μετάφραση : Βασίλης Μηλίτσης

Το διήγημα πρωτοδημοσιεύθηκε από τον συγγραφέα το 1888. «Τι ωραία που θα ήταν αν οι πλούσιοι, λίγο – λίγο γίνονταν ζητιάνοι στερούμενοι από τα πάντα, κι αυτός, ένας φτωχός τσαγκάρης, να γινόταν πλούσιος και επικυρίαρχος άλλων φτωχών τσαγκάρηδων την Παραμονή της Χριστουγέννων».
Θα σας άρεσε επίσης πολύ το διήγημα του Τσέχωφ Τα Χριστούγεννα.

Ήταν Παραμονή Χριστουγέννων. Η Μάρια, η γυναίκα του, ροχάλιζε εδώ και ώρες κοντά στη σόμπα. Η μικρή λάμπα είχε κάψει όλη την κηροζίνη αλλά ο Φιόντορ Νιλόφ δούλευε ακόμη. Θα είχε παρατήσει πριν από ώρα τη δουλειά και θα έβγαινε στο δρόμο, αλλά ένας πελάτης από την πάροδο Κολοκόλνι, ο οποίος είχε προ δυο βδομάδες παραγγείλει κάποιες μπότες, τον είχε επισκεφθεί την προηγούμενη μέρα, τον είχε καθυβρίσει, και τον διέταξε να τελειώσει αμέσως τις μπότες του για να τις φορέσει πρωί – πρωί στην εκκλησία.

«Ζωή κι αυτή! Λες και είμαι στα κάτεργα!» μουρμούριζε με παράπονο ο Φιόντορ. «Για δες μερικούς να κοιμούνται εδώ και ώρες, άλλοι πάλι να διασκεδάζουν, ενώ εγώ να κάθομαι εδώ σαν τον Κάιν και να ράβω μπότες ο διάβολος ξέρει για ποιον…»

Για να μην τον πάρει κατά λάθος ο ύπνος, έβγαζε ένα μπουκάλι κάτω από τον μπάγκο του και έπινε, και μετά από κάθε γουλιά έστριβε το κεφάλι του και έλεγε φωναχτά:

«Για ποιον λόγο, πες μου σε παρακαλώ, οι πελάτες διασκεδάζουν ενώ εγώ είμαι αναγκασμένος να κάθομαι και να δουλεύω γι’ αυτούς; Επειδή αυτοί έχουν λεφτά κι εγώ είμαι ζητιάνος;»

Μισούσε όλους τους πελάτες του, ιδιαίτερα αυτόν που έμενε στην πάροδο Κολοκόλνι. Ήταν ένας αριστοκράτης με βλοσυρό παρουσιαστικό, με μακριά μαλλιά, χλομό πρόσωπο και βραχνή φωνή. Είχε γερμανικό όνομα που ήταν αδύνατο να το προφέρεις. Άγνωστο ποιο ήταν το επάγγελμά του και τι έκανε. Όταν πριν δυο βδομάδες ο Φιόντορ είχε πάει να πάρει τα μέτρα για τις μπότες του, αυτός, δηλαδή ο πελάτης, καθόταν στο πάτωμα και κοπανούσε κάτι μέσα σ’ ένα γουδί. Πριν καλά – καλά προλάβει να τον καλημερίσει ο Φιόντορ, το περιεχόμενο του γουδιού άρπαξε φωτιά και άρχισε να καίει με φωτεινή κόκκινη φλόγα. Μια μπόχα από θειάφι και καμένα φτερά έγινε αισθητή και το δωμάτιο γέμισε με πυκνό, ροζ καπνό με αποτέλεσμα ο Φιόντορ να φτερνιστεί πέντε φορές. Καθώς επέστρεφε σπίτι αργότερα σκεφτόταν. «Όποιος φοβάται τον Θεό, δε θα είχε καμιά σχέση με τέτοια πράγματα».

Όταν πια δεν έμεινε τίποτε στο μπουκάλι, ο Φιόντορ έβαλε τις μπότες πάνω στον μπάγκο και βυθίστηκε σε σκέψεις. Ακούμπησε το βαρύ του κεφάλι πάνω στη γροθιά του και άρχισε να συλλογίζεται τη φτώχεια του, την άραχλη, σκληρή ζωή του. Κατόπιν οι σκέψεις του περιπλανήθηκαν στους πλούσιους με τα αρχοντικά τους και τις άμαξές τους, με τα ρούβλια σε εκατοντάδες χαρτονομίσματα…. Τι ωραία θα ήταν αν τα σπίτια αυτών των πλουσίων – ο διάβολος να τους πάρει και να τους σηκώσει – να γίνονταν συντρίμμια, να ψοφούσαν τα άλογά τους και αν οι γούνες τους και τα μεταξωτά τους καπέλα να κουρέλιαζαν! Τι υπέροχα θα ήταν εάν οι πλούσιοι να μεταμορφώνονταν σταδιακά σε ζητιάνους χάνοντας όλο τους το βιο, κι αυτός, ο φτωχός παπουτσής, να γινόταν πλούσιος και να εξουσίαζε άλλους φτωχούς παπουτσήδες τη μέρα της Παραμονής των Χριστουγέννων.

Μ’ αυτά τα όνειρα ο Φιόντορ σκέφτηκε ξαφνικά την εργασία του κι άνοιξε τα μάτια του.

«Καλό κι αυτό!» σκέφτηκε κοιτάζοντας τις μπότες. «Η δουλειά τελείωσε εδώ και ώρα, κι εγώ κάθομαι εδώ ακόμη. Καλά θα κάνω να πάω τις μπότες στον άρχοντα».

Τις τύλιξε σ’ ένα κόκκινο φουλάρι, ντύθηκε και βγήκε στον δρόμο. Έπεφτε ένα σταθερό σαν άχνη χιόνι που χτυπούσε το πρόσωπό του σαν βελόνες. Έκανε κρύο, ο δρόμος ήταν σκοτεινός και γλιστερός, οι γκαζόλαμπες στις κολόνες έριχναν ένα θαμπό φως, και για κάποιο ανεξήγητο λόγο υπήρχε μια οσμή κηροζίνης στον δρόμο, κάνοντας τον Φιόντορ να βήχει για να καθαρίσει τον λαιμό του. Πλούσιοι πήγαιναν μπρος πίσω με τις άμαξές τους στον δρόμο, κι ο κάθε πλούσιος κρατούσε ένα κομμάτι χοιρομέρι κι ένα μπουκάλι βότκα στα χέρια του. Πλούσιες αρχοντοπούλες έριχναν περιφρονητικές ματιές στον Φιόντορ από τις άμαξες και τα έλκηθρα, έβγαζαν τη γλώσσα και του φώναζαν γελώντας:

«Ζητιάνε! Ε, διακονιάρη!»

Φοιτητές, αξιωματικοί και έμποροι βάδιζαν πίσω από τον Φιόντορ φωνάζοντάς τον χλευαστικά:

«Ε, μεθύστακα! Μπεκρούλιακα! Άπιστε μπαλωματή! Μαυραγορίτη διακονιάρη!»

Όλη αυτή η συμπεριφορά ήταν πολύ προσβλητική, αλλά ο Φιόντορ κρατούσε το στόμα του κλειστό και το μόνο που έκανε ήταν να φτύνει από αηδία. Όταν, όμως, ο Κούζμα Λιεμπιότκιν από τη Βαρσοβία, ο αρχιμάστορας των παπουτσήδων, τον συνάντησε και του είπε: «παντρεύτηκα μια πλούσια και τώρα έχω εργάτες που δουλεύουν για μένα, ενώ εσύ παραμένεις ένας ζητιάνος και ψωμολυσσάς», ο Φιόντορ δεν μπόρεσε άλλο και τον κυνήγησε μέχρι που βρέθηκε στην πάροδο Καλακόλνι. Ο πελάτης του κατοικούσε στο τέταρτο σπίτι από τη γωνία, στον τελευταίο όροφο. Για να φτάσεις εκεί, έπρεπε να διασχίσεις μια μακριά, σκοτεινή αυλή, και κατόπιν ν’ ανεβείς μια πολύ ψηλή σκάλα που γλιστρούσε και ήταν έτοιμη να καταρρεύσει σε κάθε βήμα σου. Όταν ο Φιόντορ μπήκε στο σπίτι του, ο πελάτης καθόταν στο πάτωμα και κοπανούσε κάτι μέσα σ’ ένα γουδί, ακριβώς όπως έκανε και πριν από δυο βδομάδες.

«Εντιμότατε, σας έχω φέρει τις μπότες σας», είπε ο Φιόντορ δύσθυμα.

Ο πελάτης σηκώθηκε και άρχισε να δοκιμάζει τις μπότες του σιωπηλός. Προθυμοποιούμενος να τον βοηθήσει, ο Φιόντορ έσκυψε στηριζόμενος στο ένα του γόνατο και τράβηξε να βγάλει την παλιά μπότα του κυρίου, αλλά αμέσως πήδησε όρθιος και παραπατώντας με φρίκη τράβηξε προς την πόρτα. Ο πελάτης δεν είχε πόδι αλλά μια οπλή σαν εκείνη του αλόγου.

«Αχά! Σε καλό να μου βγει!» σκέφτηκε ο Φιόντορ.

Το πρώτο που έπρεπε να κάνει ήταν να κάνει τον σταυρό του και μετά να τα παρατήσει όλα και να κατεβεί τις σκάλες τρέχοντας. Αμέσως, όμως, αναλογίστηκε πως συναντούσε τον Οξαποδώ για πρώτη και πιθανόν τελευταία φορά, γι’ αυτό θα ήταν ανόητο να μην εκμεταλλευτεί τις υπηρεσίες του. Επανέκτησε την ψυχραιμία του και αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του. Σφίγγοντας τα χέρια πίσω από την πλάτη του για να μην κάνει το σημείο του σταυρού, καθάρισε τον λαιμό του και απευθύνθηκε με σεβασμό:

«Λένε ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο κακό και ακάθαρτο πνεύμα στον κόσμο από τον διάβολο. Όμως, είμαι της γνώμης, εντιμότατε, ότι ο διάβολος έχει μεγάλη μόρφωση. Ας με συγχωρήσει η ευγένειά σας, αν και ο διάβολος έχει οπλές και ουρά, έχει πάραυτα περισσότερο μυαλό απ’ ό, τι ένα πλήθος μορφωμένων».

«Μ’ αρέσουν τα λεγόμενά σου», είπε ο διάβολος κολακευμένος. «Ευχαριστώ, παπουτσή! Τι θέλεις από μένα;»

Χωρίς να χάσει χρόνο, ο παπουτσής άρχισε να παραπονιέται για την τύχη του. Άρχισε να του λέει πως από παιδί φθονούσε του πλουσίους. Το έφερνε βαρέως που ο καθένας δε ζούσε ίδια με τον άλλον σε μεγάλα σπίτια και δεν οδηγούσε άμαξες με καλά άλογα. Γιατί άραγε ο ίδιος να είναι φτωχός; Σε τι υστερούσε από τον Κούζμα Λεμπιότκιν, που καταγόταν από τη Βαρσοβία και που είχε το δικό του σπίτι και που η γυναίκα του φορούσε καπέλο; Την ίδια μύτη είχε κι αυτός, τα ίδια χέρια, πόδια, κεφάλι και πλάτη όπως κι οι πλούσιοι, αλλά γιατί αυτός ήταν αναγκασμένος να δουλεύει όταν οι άλλοι απολάμβαναν τη ζωή τους;

Γιατί αυτός να είναι παντρεμένος με τη Μάρια και όχι με κάποια αρχόντισσα που να μοσχοβολάει αρώματα; Έβλεπε συχνά όμορφες νεαρές κυρίες στα σπίτια των πλούσιων πελατών του, οι οποίες είτε δεν του έδιναν καμιά σημασία ή αλλιώς ενίοτε γελούσαν και ψιθύριζε η μια στην άλλη: «Για δες τι κόκκινη μύτη έχει εκείνος ο παπουτσής!» Να πούμε, όμως, και την αλήθεια, η Μάρια ήταν μια καλή και εργατική γυναίκα, αλλά δεν ήταν μορφωμένη. Το χέρι της ήταν βαρύ και έδερνε άσχημα. Αν πάλι κάποιος είχε την κακή τύχη να μιλήσει μπροστά της για πολιτική ή για οτιδήποτε είχε σχέση με τη διανόηση, αυτή θα μονοπωλούσε τη συζήτηση εκστομίζοντας απαίσιες ανοησίες.

«Τι θέλεις, λοιπόν;» τον διέκοψε ο πελάτης του.

«Παρακαλώ την εντιμότητά σας, Σάταν Ιβάνιτς, να ευαρεστηθείτε και να με κάνετε πλούσιο».

«Βεβαίως. Μόνο που θα πρέπει να μου δώσετε την ψυχή σας! Πριν λαλήσει ο πετεινός, να πάρεις και να υπογράψεις τούτο εδώ το χαρτί ότι μου παραχωρείς την ψυχή σου».

«Εντιμότατε», έκανε ο Φιόντορ ευγενικά, «όταν μου παραγγείλατε το ζευγάρι μπότες, εγώ δε σας ζήτησα προκαταβολή. Το σωστό είναι πρώτα να εκτελεστεί η παραγγελία και μετά να απαιτηθεί η πληρωμή».

«Εντάξει, πολύ καλά!» συμφώνησε ο πελάτης.

Και τότε μια φλόγα άναψε ξαφνικά στο γουδί βγάζοντας έναν πυκνό ροζ καπνό και του ήρθε στη μύτη μια μυρωδιά από καμένα φτερά και θειάφι. Όταν καταλάγιασε ο καπνός, ο Φιόντορ έτριψε τα μάτια του και συνειδητοποίησε πως δεν ήταν πια ο Φιόντορ, ούτε πια παπουτσής, αλλά ένας εντελώς διαφορετικός άνθρωπος, που φορούσε γιλέκο, ρολόι με καδένα, καινούργιο παντελόνι και καθόταν σε μια πολυθρόνα δίπλα σ’ ένα μεγάλο τραπέζι. Δύο λακέδες του πρόσφεραν πιάτα κάνοντας βαθιές υποκλίσεις και μιλώντας του χαμηλόφωνα:

«Καλή σας όρεξη, εντιμότατε!»

Τι πλούτος! Οι λακέδες του σερβίρισαν ένα μεγάλο κομμάτι ψητό αρνάκι μ’ ένα πιάτο αγγουράκια και ακολούθως έφεραν μέσα σ’ ένα τηγάνι μια ψητή χήνα, και μετά βραστό χοιρινό με κρέμα από αρμοράκια. Και πόσο αριστοκρατικό, πόσο αξιοπρεπές ήταν όλο αυτό! Ο Φιόντορ έπεσε με τα μούτρα στο φαγητό και πριν από κάθε πιάτο έπινε ένα μεγάλο ποτήρι εξαιρετική βότκα, λες και ήταν κάποιος στρατηγός ή κόμης. Μετά το χοιρινό του σερβίρισαν έναν χυλό με λίπος χήνας, και κατόπιν μια ομελέτα με παχύ χοιρομέρι. Ακολούθησε τηγανητό συκώτι, κι αυτός συνέχισε να τρώει απολαυστικά. Τι άλλο να θέλει; Μετά του σερβίρισαν κρεμμυδόπιτα και αχνιστά γογγύλια με κβας.

«Πώς γίνεται και η αριστοκρατική αφεντιά μου δεν έσκασε μετά από τέτοιο φαγοπότι;» αναρωτήθηκε.

Στο τέλος του έφεραν ένα μεγάλο βάζο με μέλι. Μετά το γεύμα, να’ σου κι εμφανίζεται ο διάβολος φορώντας μπλε ματογυάλια και με μια υπόκλιση τον ρωτάει:

«Ευχαριστήθηκες με το γεύμα σου, Φιόντορ Παντέλιεϊτς;»

Όμως ο Φιόντορ δεν μπορούσε να αποκριθεί ούτε με μια λέξη. Είχε σκάσει από το πολύ φαγητό. Η αίσθηση του κορεσμού του ήταν δυσάρεστη και τον βάρυνε πολύ, και για να μην σκέφτεται την κατάστασή του, κοίταξε την μπότα του αριστερού ποδιού του.

«Για μια μπότα σαν κι αυτή δε θα χρέωνα λιγότερο από εφτάμιση ρούβλια. Ποιος την έφτιαξε;» ρώτησε.

«Ο Κούζμα Λιεμπιότκιν», απάντησε ο λακές.

«Για ειδοποιήστε τον να έρθει ο ανόητος!»

Ο Κούζμα Λιεμπιότκιν από τη Βαρσοβία εμφανίστηκε γρήγορα. Στάθηκε με σεβασμό στην πόρτα και ρώτησε:

«Στις διαταγές σας, εντιμότατε!»

«Σιωπή!» ξεφώνισε ο Φιόντορ και χτύπησε το πόδι του στο πάτωμα οργισμένος. «Μη μου φέρνεις αντίρρηση. Θυμήσου τη θέση σου ως μπαλωματής που είσαι, ανόητε! Δεν έχεις ιδέα πώς γίνονται οι μπότες! Θα σε σπάσω στο ξύλο! Γιατί ήρθες;»

«Για να πληρωθώ».

«Να πληρωθείς; Άντε δίνε του! Το Σάββατο να έρθεις! Παιδί, δώστου μια σφαλιάρα!»

Αλλά αμέσως θυμήθηκε πώς του φέρονταν και οι δικοί του πελάτες, κι ένιωσε άσχημα για τη συμπεριφορά του, και για να ξεχαστεί, έβγαλε από την τσέπη του ένα χοντρό πορτοφόλι και άρχισε να μετράει τα λεφτά του. Το πορτοφόλι του είχε ένα μάτσο λεφτά, αλλά ο Φιόντορ ήθελε ακόμη περισσότερα. Ο διάβολος με τα μπλε γυαλιά του έφερε ένα άλλο πορτοφόλι ακόμη πιο γεμάτο. Αυτός, όμως, ήθελε κι άλλα, και όσα περισσότερα λεφτά μετρούσε τόσο πιο δυσαρεστημένος ένιωθε.

Το βράδυ ο Oξαποδώ του έφερε μια ψηλή, χυμώδη κυρία με πλούσιο στήθος και ντυμένη στα κόκκινα, και του είπε πως αυτή είναι από δω και στο εξής η γυναίκα του. Ο Φιόντορ πέρασε ολόκληρο το βράδυ φιλώντας την και τρώγοντας μελόψωμα. Τη νύχτα έπεσε για ύπνο σ’ ένα απαλό, πουπουλένιο κρεβάτι, αλλά όλο και στριφογύριζε χωρίς να μπορεί να κλείσει μάτι. Ένιωθε μια παράξενη ανατριχίλα και φόβο.

«Έχουμε ένα σωρό χρήματα», είπε στη γυναίκα του. «Πρέπει να φυλαγόμαστε ειδεμή θα μπουν κλέφτες. Καλά θα κάνεις να πάρεις ένα κερί και να πας να δεις».

Δεν κοιμήθηκε όλη νύχτα και συνέχεια σηκωνόταν να ελέγξει αν το σεντούκι του ήταν άθικτο. Το πρωί έπρεπε να πάει να παρακολουθήσει τον όρθρο στην εκκλησία. Η εκκλησία δίνει την ίδια τιμή σ’ όλους, πλούσιους και φτωχούς. Όταν ο Φιόντορ ήταν φτωχός συνήθιζε να προσεύχεται ως εξής: «Κύριε, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ!» Την ίδια προσευχή είπε και τώρα που έγινε πλούσιος. Και ποια η διαφορά; Και όταν πεθάνει, δε θα θάψουν τον Φιόντορ σε χρυσάφι ούτε σε διαμάντια, αλλά στην ίδια μαύρη γη όπως και τον πιο ελεεινό ζητιάνο. Ο Φιόντορ θα καεί στην ίδια φωτιά σαν τους άλλους παπουτσήδες. Για όλα αυτά ντράπηκε ο Φιόντορ, και αισθάνθηκε όλο το σώμα του βαρύ από το φαγητό και αντί να προσευχηθεί, διάφορες σκέψεις του ήρθαν στο μυαλό του: το σεντούκι του με τα λεφτά, κλέφτες, η πουλημένη στο διάβολο, ερειπωμένη ψυχή του.

Βγήκε από την εκκλησία θυμωμένος. Για να διώξει από το μυαλό του τις δυσάρεστες σκέψεις όπως συνήθιζε να κάνει, άρχισε να τραγουδά δυνατά. Αλλά πριν καλά – καλά αρχίσει τον πλησίασε βιαστικά ένας χωροφύλακας, και, χαιρετώντας τον στρατιωτικά, του είπε:

«Εντιμότατε, οι ευγενείς δεν είναι σωστό να τραγουδούν στο δρόμο. Δεν είστε βέβαια τσαγκάρης!»

Ο Φιόντορ ακούμπησε την πλάτη του σ’ ένα φράχτη και άρχισε να συλλογίζεται: τι να κάνει για να διασκεδάσει τη δυσθυμία του;

«Εντιμότατε», του φώναξε ένας χαμάλης, «μη στηρίζεστε στον φράχτη, θα λερώσετε το γούνινο παλτό σας!»

Τότε ο Φιόντορ μπήκε σ’ ένα μαγαζί και αγόρασε την καλύτερη κονσερτίνα. Μετά, βγαίνοντας στο δρόμο, άρχισε να παίζει. Όλοι τον έδειχναν με το δάχτυλο και γελούσαν.

«Για κοιτάξτε έναν αριστοκράτη, λες και είναι μπαλωματής!» του φώναζαν κοροϊδευτικά οι αμαξάδες.

«Δεν είναι ντροπή για έναν ευγενή να συμπεριφέρεται τόσο απρεπώς στο δρόμο;» του παρατήρησε ένας άλλος χωροφύλακας. «Θα μπορούσατε κάλλιστα να πάτε σε μια ταβέρνα!»

«Εντιμότατε, ελεήστε μας, για την αγάπη του Χριστού», σκλήριζαν οι ζητιάνοι περικυκλώνοντας τον Φιόντορ από παντού.

Παλιά όταν ήταν παπουτσής, οι ζητιάνοι ούτε καν τον πρόσεχαν, αλλά τώρα δεν τον άφηναν να περάσει.

Και στο σπίτι του τον περίμενε η καινούργια του γυναίκα, η κυρία, φορώντας πράσινη ζακέτα και κόκκινη φούστα. Σκοπεύοντας να είναι τρυφερός μαζί της ήταν έτοιμος να τη χτυπήσει άγαρμπα στην πλάτη, αλλά αυτή του είπε με θυμό:

«Άσχετε χωριάτη! Ιδέα δεν έχεις πώς να φέρεσαι σε μια κυρία! Αν μ’ αγαπάς, να μου φιλήσεις το χέρι και όχι να με δείρεις».

«Αναθεματισμένη ζωή!» σκέφτηκε ο Φιόντορ. «Έτσι ζει ο κόσμος; Ούτε να μπορείς να τραγουδήσεις, ούτε να παίξεις την κονσερτίνα σου, ούτε να χαριεντιστείς με την κυρά σου – φτού!»

Δεν πρόλαβε καλά – καλά να καθίσει και να πιει τσάι με τη γυναίκα του και να σου μπροστά του ο Τρισκατάρατος φορώντας τα μπλε γυαλιά του να του λέει:

«Λοιπόν, Φιόντορ Παντέλεϊτς, εγώ έχω κρατήσει τον λόγο μου. Τώρα υπόγραψε αυτό το χαρτί και έλα μαζί μου. Τώρα ξέρεις τι σημαίνει να ζεις πλούσια!»

Και τραβώντας τον Φιόντορ στην Κόλαση, τον έριξε κατευθείαν στο καμίνι και οι διάβολοι πέταξαν από όλες τις πλευρές και του φώναξαν:

«Βλάκα, χοντροκέφαλε, γάιδαρε!»

Στην κόλαση βουτήχτηκε σε κηροζίνη, αρκετή για να μην μπορεί ν’ ανασάνει. Και ξαφνικά όλα εξαφανίστηκαν. Ο Φιόντορ άνοιξε τα μάτια του και είδε το τραπέζι του, τις μπότες και την τσίγκινη λάμπα. Το λαμπόγυαλο ήταν μαύρο και από μια αδύνατη λάμψη στο φυτίλι έβγαινε βρώμικος, πυκνός καπνός σαν από καμινάδα. Κοντά του στεκόταν ο πελάτης με τα μπλε γυαλιά και του φώναζε οργισμένα:

«Βλάκα, χοντροκέφαλε, γάιδαρε! Θα σου μάθω εγώ, απατεώνα! Σου έδωσα την παραγγελία πριν από δύο εβδομάδες και οι μπότες μου δεν είναι ακόμα έτοιμες! Νομίζεις ότι έχω χρόνο να πηγαινοέρχομαι για τις μπότες μου πέντε φορές την ημέρα; Χαμένε! Βόδι!»

Ο Φιόντορ κούνησε το κεφάλι του και καταπιάστηκε με τις μπότες. Ο πελάτης συνέχιζε να τον βρίζει και να τον απειλεί για πολλή ώρα. Όταν τελικά ηρέμησε, ο Φιόντορ τον ρώτησε δύσθυμα:

«Και με τι ασχολείσθε, κύριε;»

«Κατασκευάζω βεγγαλικά και ρουκέτες. Είμαι πυροτεχνικός».

Άρχισαν να σημαίνουν οι καμπάνες για τον όρθρο. Ο Φιόντορ παρέδωσε τις μπότες στον πελάτη, πήρε τα χρήματά του και πήγε στην εκκλησία.

Άμαξες και έλκηθρα με χαλάκια από αρκουδίσιο δέρμα έτρεχαν μπρος πίσω κατά μήκος του δρόμου. Έμποροι, κυρίες, αξιωματικοί περπατούσαν στα πεζοδρόμια ανακατεμένοι με απλούς ανθρώπους ... Αλλά ο Φιόντορ δεν τους φθονούσε πλέον, κι ούτε έκλαιγε τη μοίρα του. Τώρα του φαινόταν ότι πλούσιοι και φτωχοί ήταν εξίσου στην ίδια άσχημη κατάσταση. Μερικοί έχουν την ευκαιρία να οδηγού άμαξες, ενώ άλλοι μπορούν να τραγουδούν δυνατά και να παίζουν κονσερτίνα, αλλά στο τέλος του ο καθένας περιμένει το ίδιο πράγμα, έναν τάφο, και στη ζωή δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε κάποιος να δώσει τουλάχιστον κι ένα μικρό θρύψαλο από την ψυχή του.

Ο μεταφραστής προσέτρεξε στο ρωσικό κείμενο:

Материал из Викитеки — свободной библиотеки

(Υλικό από τη Βικιπαίδεια – Ελεύθερη Βιβλιοθήκη):