Η προετοιμασία για την εξέγερση (των Σοβιέτ στην Πετρούπολη)

 

 Ι. Βλαντιμίροφ: «Οδομαχία μπροστά στα χειμερινά Ανάκτορα», τον Οκτώβριο του 1917

 

07.11.2017

Εφημερίδα των Συντακτών

Συντάκτης: 

Γιώργος Πετρόπουλος

Η Οκτωβριανή Επανάσταση ξεκίνησε με την εξέγερση της 24ης Οκτώβρη (6 Νοέμβρη) 1917, προτού ανοίξει τις πύλες του το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που είχε οριστεί για την επομένη.
Το πρωί, στις 25 Οκτώβρη (7 Νοέμβρη), η προσωρινή κυβέρνηση είχε ανατραπεί και το μόνο που κρατούσε στα χέρια της ήταν τα χειμερινά ανάκτορα. Αργά τη νύχτα καταλήφθηκαν κι αυτά. Ετσι η επανάσταση είχε νικήσει ολοκληρωτικά.
Το βράδυ της 25ης Οκτώβρη, όπως ήταν προγραμματισμένο, συγκλήθηκε το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που αντιπροσώπευε πάνω από 400 σοβιέτ της χώρας.
Από τους 650 αντιπροσώπους του συνεδρίου, περίπου οι 400 ήταν μπολσεβίκοι και από τους υπόλοιπους η πλειοψηφία ανήκε στους αριστερούς εσέρους.
Οι μενσεβίκοι και οι δεξιοί εσέροι, που λίγους μήνες πριν ήταν η συντριπτική πλειοψηφία, τώρα αποτελούσαν μια ομάδα 70-80 ατόμων.
Την πρώτη κιόλας μέρα των εργασιών του το συνέδριο ψήφισε έκκληση «προς τους εργάτες, τους στρατιώτες και τους αγρότες», που είχε γράψει ο Λένιν και η οποία, μεταξύ άλλων, έλεγε: «Το συνέδριο αποφασίζει: Ολη η εξουσία κατά τόπους περνάει στα χέρια των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών, που πρέπει να εξασφαλίσουν μια πραγματικά επαναστατική τάξη».
Η έκκληση αυτή ήταν και η τυπική επικύρωση της νίκης της επανάστασης. Η 25η Οκτώβρη (7 Νοέμβρη) 1917 μπήκε πλέον στην ιστορία ως η μέρα της νίκης της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, ως η αρχή του τέλους της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, ως η ανατολή ενός καινούργιου κόσμου, χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους.
Την απόφαση όμως για την προετοιμασία της εξέγερσης είχε λάβει η Κ.Ε. του Μπολσεβικικού Κόμματος λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 10/23 Οκτώβρη 1917.
Παρόντες ήταν δώδεκα μέλη του κεντρικού κομματικού οργάνου. Συγκεκριμένα: ο Λένιν, ο Ζινόβιεφ, ο Κάμενεφ, ο Στάλιν, ο Τρότσκι, ο Σβερντλόφ, ο Ουρίτσκι, ο Τζερζίνσκι, η Κολοντάι, ο Μπουμπνόφ, ο Σοκόλνικοφ, ο Λομόφ. Πρόεδρος της συνεδρίασης ο Σβερντλόφ.
Η ημερήσια διάταξη περιλάμβανε τα παρακάτω θέματα συζήτησης:
1) το ρουμάνικο μέτωπο,
2) οι Λιθουανοί,
3) το Μινσκ και το μέτωπο του Βορρά,
4) η σημερινή κατάσταση,
5) περιφερειακό συνέδριο,
6) Η υποχώρηση του στρατού.
Το τέταρτο θέμα ήταν αυτό που αφορούσε την κατάληψη της εξουσίας.
Παραθέτουμε τη σχετική συζήτηση και την απόφαση που λήφθηκε όπως παρατίθεται στα σύντομα πρακτικά της Κ.Ε. των μπολσεβίκων, τα οποία κυκλοφόρησαν στα ελληνικά το 1975, από τις εκδόσεις Εξάντας με τον γενικό τίτλο «Οι μπολσεβίκοι στην Οκτωβριανή Επανάσταση- Πρακτικά της Κ.Ε. του Μπολσεβίκικου Κόμματος Αύγουστος 1917 - Φλεβάρης 1918».
Τη μετάφραση από την ιταλική έκδοση είχε κάνει ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος.
Όπως θα διαβάσει ο αναγνώστης, υπέρ της απόφασης για την εξέγερση ψήφισαν 10 από τα 12 παρόντα μέλη της Κ.Ε. Αρνητική ψήφο έδωσαν οι Κάμενεφ και Ζινόβιεφ.

Συζήτηση και απόφαση

Ο λόγος για τη σύγχρονη κατάσταση γίνεται από τον σύντροφο Λένιν.
Ο Λένιν διαπιστώνει ότι από τις αρχές του Σεπτέμβρη παρατηρείται μια κάποια αδιαφορία απέναντι στο θέμα της ένοπλης εξέγερσης.
Το γεγονός αυτό είναι απαράδεχτο, ωστόσο, αν θέλουμε ν’ αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα το σύνθημα της κατάληψης της εξουσίας από τα Σοβιέτ.
Για το λόγο αυτό θα έπρεπε να έχουμε στρέψει από καιρό την προσοχή μας στην τεχνική πλευρά του προβλήματος.
Τώρα, όπως δείχνουν τα πράγματα, έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο. Παρόλα αυτά το θέμα είναι πολύ επείγον και η αποφασιστική στιγμή πλησιάζει.
Αυτό που σκευωρείται με την υποχώρηση των στρατευμάτων μέχρι τον Νέβα και η παράδοση της Νάρβα και της Πετρούπολης, μας αναγκάζουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να περάσουμε σε αποφασιστική δράση.
Η πολιτική κατάσταση μας ωθεί επίσης προς αυτή την κατεύθυνση με επιτακτικό τρόπο.
Στις 3-5 του Ιούλη, η προσπάθειά μας απότυχε γιατί δεν είχαμε την πλειοψηφία. Από κει και δώθε η άνοδός μας υπήρξε αλματική.
Η αδιαφορία και η απάθεια των μαζών μπορούν να εξηγηθούν από το γεγονός ότι οι μάζες έχουν κουραστεί από τους λόγους και τις διακηρύξεις μας.
Η πλειοψηφία είναι τώρα μαζί μας. Από την πολιτική άποψη η κατάσταση είναι ώριμη για την κατάληψη της εξουσίας.
Το αγροτικό κίνημα ακολουθεί τον ίδιο δρόμο, γιατί είναι ξεκάθαρο πως θα χρειάζονταν τεράστιες δυνάμεις για να το καταπνίξουν.
Το σύνθημα «Όλη η γη στους Αγρότες» έγινε το γενικό σύνθημα των χωρικών. Συνεπώς η πολιτική κατάσταση είναι ώριμη.
Πρέπει να δούμε την τεχνική πλευρά. Εδώ βρίσκεται όλο το θέμα. Κι όμως ακολουθώντας το παράδειγμα των «αμυνιτών» τείνουμε να θεωρήσουμε τη συστηματική προετοιμασία της εξέγερσης σαν ένα είδος πολιτικού αμαρτήματος.
Είναι τρέλα αν περιμένουμε μέχρι τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης που δεν θα είναι σίγουρα με το μέρος μας.
Θα περιπλέκαμε περισσότερο τα πράγματα. Πρέπει να επωφεληθούμε από το περιφερειακό συνέδριο και την πρόταση του Μινσκ για να μπούμε σε αποφασιστική δράση.
Ο σύντροφος Λομώφ (Οππόκωφ) παίρνει το λόγο για να κάνει γνωστή τη θέση του Περιφερειακού Γραφείου και της Επιτροπής Μόσχας, καθώς και τη γενική κατάσταση στη Μόσχα.
Ο σύντροφος Ουρίτσκι διαπιστώνει ότι είμαστε αδύνατοι όχι μονάχα από την τεχνική άποψη αλλά και σ’ όλους τους άλλους τομείς της εργασίας μας.
Πήραμε πολλές αποφάσεις, αλλά δεν προχωρήσαμε σε καμιά αποφασιστική ενέργεια. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης έχει αποδιοργανωθεί, γίνονται ελάχιστες συγκεντρώσεις κ.λπ.
Σε ποιες δυνάμεις στηριζόμαστε; Οι εργάτες της Πετρούπολης διαθέτουν 40.000 όπλα, αλλά αυτό δε λύνει το πρόβλημα: είναι πολύ λίγα. Η φρουρά, μετά τα γεγονότα του Ιούλη, δεν μας παρέχει πολλές ελπίδες.
Εν πάση περιπτώσει όμως, αν προχωρούμε για ένοπλη εξέγερση, τότε θα πρέπει αν κάνουμε κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να προχωρήσουμε σε καθορισμένες ενέργειες.
Ο σύντροφος Σβερντλώφ μάς δίνει πληροφορίες από στοιχεία που μπόρεσε να συγκεντρώσει για τη γενική κατάσταση στην Ρωσία.

Πάρθηκε η ακόλουθη απόφαση:

«Η Κεντρική Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η διεθνής θέση της ρωσικής επανάστασης (η ανταρσία στο γερμανικό στόλο σαν ακραία ένδειξη της πορείας σ’ ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο, της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, υστέρα από την απειλή χωριστής ειρήνης των Ιμπεριαλιστών, που είχε σα σκοπό της την κατάπνιξη της επανάστασης στη Ρωσία), ότι η στρατιωτική κατάσταση (η αναμφισβήτητη απόφαση της ρωσικής μπουρζουαζίας, του Κερένσκι και Σία να παραδώσουν την Πετρούπολη στους Γερμανούς), το γεγονός ότι το Κόμμα του προλεταριάτου κατάχτησε την πλειοψηφία στα Σοβιέτ,- όλα αυτά σε συνδυασμό με το ξεσήκωμα των αγροτών και με την εμπιστοσύνη του λαού πού στράφηκε προς το Κόμμα μας (εκλογές στη Μόσχα)- και, τέλος, η προετοιμασία ενός δεύτερου κορνιλωφικού πραξικοπήματος (αποχώρηση στρατευμάτων από την Πετρούπολη, πορεία των κοζάκων προς την Πετρούπολη, κύκλωση του Μινσκ από τούς κοζάκους κ.λπ.), όλα γενικά θέτουν σε πρώτο επίπεδο την ένοπλη εξέγερση.

Αναγνωρίζοντας έτσι ότι ή ένοπλη εξέγερση είναι αναπόφευκτη και ότι έφτασε ήδη σ’ ένα στάδιο πλήρους ωριμότητας, η Κεντρική Επιτροπή προτείνει σε όλες τις οργανώσεις του Κόμματος να στρέψουν την προσοχή τους προς αυτή την κατεύθυνση και να επιλύσουν όλα τα πρακτικά προβλήματα μέσα σ’ αυτή την προοπτική (συνέδριο των Σοβιέτ της Περιοχής του Βορρά, αποχώρηση στρατού από την Πετρούπολη, επέμβαση των Μοσχοβιτών και του πληθυσμού του Μίνσκ, κ.λπ.»

10 μέλη τάχθηκαν υπέρ της απόφασης, 2 κατά

Ο σύντροφος Τζερζίνσκι προτείνει τη σύσταση ενός Πολιτικού Γραφείου, αποτελούμενου από μέλη της Κ.Ε., που θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την πολιτική κατεύθυνση στις μέρες που έρχονται. Υστερα από ανταλλαγή γνωμών η πρόταση εγκρίνεται. Το Πολιτικό Γραφείο συστήνεται και περιλαμβάνει 7 συντρόφους (Επιτροπή Σύνταξης, συν δύο ακόμα πρόσωπα, συν Μπουμπνώφ).
Σε συνέχεια τίθεται το θέμα δημιουργίας Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπή. Αποφασίζεται η δημιουργία του γραφείου από τους παρακάτω εφτά συντρόφους: Λέν(ιν), Ζην(όβιεφ), Κάμ(ενεφ), Τρ(ότσκι), Στάλ(ιν), Σοκ(όλνικωφ), Μπου(μπνώφ).

Δύο ποιήματα για την επέτειο

Ρωσική Επανάσταση

Ρώσικη επανάσταση, μ’ έχεις σημαδέψει,
μου άλλαξες για πάντα την ψυχή.
Της Ανάγκης τ’ άλογο σ’ άροτρο έχεις ζέψει
που αυλακώνει ολόγυρα τη Γη.
Πράξη ανεπανάληπτη, άφατη εικόνα
μιας απαντοχής συλλογικής.
Σ’ άνυδρο ορίζοντα πρώιμη σταγόνα
πλημμυρίδας σοβιετικής.
Επανάσταση του Οχτώβρη, με πυρηνικό σπαθί
έκοψες στη μέση τους αιώνες.
Μοναχή κουράστηκες κι έχεις πια κρυφτεί
στου φιδίσιου χρόνου τους λειμώνες.

Φώντας Λάδης
Ανέκδοτο - πρώτη δημοσίευση

Οκτωβριανό τραγούδι

Αυτοί που ποτέ πριν δεν κυβέρνησαν
ξεχύθηκαν από τις συνοικίες με τα εργοστάσια
διασχίζοντας τις γέφυρες του Πέτρογκραντ
για να φτιάξουν τον Οκτώβρη.
Το φεγγάρι ξαφνιάστηκε τόσο
που όλες οι παγκόσμιες παλίρροιες
μεταστράφηκαν.
Τα φώτα άναψαν παντού στην Ευρώπη.
Τίποτα
δεν μπορεί να είναι πια το ίδιο.

Νταν Γεωργάκας
Μετάφραση: Αναστασία Στεφανίδου, (ανθολόγος Φώντας Λάδης)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ο Λένιν για την τέχνη του πολέμου και της επανάστασης

Οκτωβριανή Eπανάσταση: τι πρόσφερε, τι έμεινε