Δουλειές του Μνημονίου

Μυστικός (και βωβός) κλακαδόρος

EUROKINISSI/ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

 

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 04.04.2016

Συντάκτης: 

Μαριάννα Τζιαντζή

 

Ενας μισθοδοτούμενος μυστικός πράκτορας δεν φανερώνει τι δουλειά κάνει, και συνήθως έχει κάποιο άλλο επάγγελμα για βιτρίνα. Το ίδιο και ο μυστικός υπάλληλος μιας πιτσαρίας, μιας ταβέρνας ή ενός καφέ ο οποίος πληρώνεται για να υποδύεται τον πελάτη ώστε η παρουσία του να προσελκύει άλλους πελάτες. Οπως ξέρουμε, δύσκολα κανείς πατάει το πόδι του σε ένα εντελώς άδειο κατάστημα.
Αυτή τη δουλειά έμαθα ότι κάνει μια φίλη, που τώρα τελειώνει το μεταπτυχιακό. Μαζί με άλλους τρεις συνομηλίκους της, μία φορά την εβδομάδα καταλαμβάνουν ένα τραπεζάκι σε μια αθηναϊκή «πολυμορφική» καφετέρια και από τις έξι το απόγευμα έως τα μεσάνυχτα υποδύονται την ξέγνοιαστη νεανική παρέα.
Ο καφές και τα συνοδευτικά μπισκότα δωρεάν. Το διαρκές χαμόγελο δεν είναι υποχρεωτικό· αντίθετα, πρέπει να φέρονται με φυσικότητα και να κάνουν ό,τι κάνουν συνήθως οι θαμώνες: να σερφάρουν, να στέλνουν sms, να τουιτάρουν, να ανταλλάσσουν λίγες κουβέντες, ακόμα και να δείχνουν πού και πού ότι βαριούνται. Η αμοιβή τους είναι 20 ευρώ το άτομο. Με δυσκολία λένε τι δουλειά κάνουν, όχι γιατί ντρέπονται αλλά γιατί φοβούνται μήπως χαθεί η μυστικότητα και απολυθούν. Εξάλλου, τι να πουν, μυστικός και βωβός κλακαδόρος;
Χαρά στη δουλειά, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς. Να σε πληρώνουν για να κάθεσαι. Εξάλλου, το επάγγελμα αυτό δεν είναι νέο. Παμπάλαιη είναι η κλάκα στα θέατρα, οι θεατές που πληρώνονταν για να γελούν, να ενθουσιάζονται και να χειροκροτούν, ενώ από τα χρόνια της χούντας τα σκυλάδικα πλήρωναν ενθουσιώδεις πελάτες που έσπαγαν πιάτα, πέταγαν λουλούδια στην πίστα, έβγαζαν κι αυτοί το νυχτοκάματό τους.
Η μεγάλη διαφορά με το σήμερα είναι η υποψία, έως και η βεβαιότητα, που έχουν οι πληρωμένοι νεαροί θαμώνες ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, ότι όσο και αν ψάξουν δεν θα βρουν κάτι καλύτερο, ότι το μέλλον τους είναι η ολοκληρωτική ανεργία, η μετανάστευση (αν σταθούν τυχεροί) ή οι δουλειές του ποδαριού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η δουλειά του καθισιού, όσο υπάρχει κι αυτή.
Οχι πως οι δουλειές του ποδαριού έχουν εκλείψει, π.χ., το μοίρασμα διαφημιστικών φυλλαδίων, είτε στο όρθιο είτε στα γραμματοκιβώτια ή τα παρμπρίζ. (Δέκα ευρώ οι τέσσερις ώρες.) Και χωρίς καφέ. Δεν είναι προτιμότερο να κάααθεσαι; Εξάλλου τα παλιά χρόνια οι δουλειές του ποδαριού ήταν χειρότερες, πολύς ποδαρόδρομος, πολύ κουβάλημα, πολλά βρισίδια από τους ενοίκους των πολυκατοικιών όταν τους χτυπούσες το κουδούνι.
Η περίφημη θεατρική ατάκα «Και μετά θα κάααθεσαι» του Μίμη Φωτόπουλου αποκτά μια γκρίζα και διόλου κωμική διάσταση, ακριβώς γιατί το «τώρα» διαρκεί πολύ. Ενα βαρύ και παρατεταμένο τώρα που καταλήγει σε ένα αδιέξοδο «μετά».
Κάποτε οι ευκαιριακές δουλειές, οι δουλειές του ποδαριού ήταν ο προθάλαμος πριν από τη σίγουρη, τη μόνιμη ένταξη στην κανονική αγορά εργασίας. Για πολλούς νέους ήταν το «ψήσιμο», το πέρασμα στην ενηλικίωση.
Ομως σήμερα αυτό το πέρασμα δεν οδηγεί πουθενά και το προσωρινό μοιάζει να βαστάει αιώνια. Κι όταν τα νιάτα φύγουν, ξανά εσύ θα «κάααθεσαι»: μπροστά σε μια οθόνη, είτε απλώς βλέποντας είτε πληκτρολογώντας, ζωσμένος από τέσσερις τοίχους ορατούς και αμέτρητους αόρατους.