Ο καθηγητής Αντώνης Παπαρίζος και «Η κοινωνία των αμαρτωλών»

28.04.2016 ERT.GR

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Ο διαχωρισμός πολιτικής και θρησκείας έλαβε τις πιο θεσμικές μορφές του κατά τη Γαλλική Επανάσταση, με τη δημιουργία πολιτικών συμβόλων και θεσμών εξίσου σημαντικών με εκείνων της καθολικής θρησκείας. Ο διαχωρισμός αυτός επεκτάθηκε στις κοινωνίες της κεντρικής Ευρώπης εξαιτίας της παρουσίας ισχυρής αστικής τάξης, και είχε την εκκίνησή του στις συζητήσεις σχετικά με τις ιδιότητες του Θεού πριν πολλούς αιώνες. Οι συζητήσεις αυτές εκλαμβάνονται ακόμη και σήμερα από την ορθόδοξη θεολογική σκέψη ως νοησιαρχία και καταγγέλλονται.

Ο χωρισμός κράτους και εκκλησίας στη Γαλλία, Γερμανία και σε άλλες χώρες, όπως και στις ΗΠΑ, αποτέλεσε ένα αυτονόητο ιστορικό επακόλουθο του χωρισμού πολιτικής και θρησκείας, τον οποίο προώθησαν, κατά το πέρας του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, τα κόμματα της αστικής τάξης.

Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία συζητάμε τον διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας, νοούμενης ως ιεραρχικής δομής, δίχως να έχει προηγηθεί κανένας διαχωρισμός ανάμεσα στην πολιτική και την Ορθοδοξία, στον άνθρωπο και τον πιστό, τον Έλληνα και τον Ορθόδοξο, την πατρίδα ή το έθνος και τη «θρησκεία μας», ανάμεσα, δηλαδή, στην κοινωνία και την «εκκλησία των πιστών». Ο προέχων Επίσκοπος εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα κύρια πρότυπα άσκησης πολιτικής εξουσίας. Γι’ αυτό και υποδεχόμαστε ιερές εικόνες όχι με μεγάλες θρησκευτικές τιμές, αλλά με τιμές αρχηγού κράτους.

Η κοινωνία μας συνεπώς παραμένει κατ’ αρχάς μία κοινωνία ορθόδοξων Ελλήνων, και συνεπώς μία κοινωνία αμαρτωλών. Δεδομένου ότι ο αμαρτωλός είναι ο διωγμένος από τον Παράδεισο, ταπεινωμένος και απαξιωμένος, ανάξιος δηλαδή, άνθρωπος, οι σύγχρονοι Έλληνες, ως αμαρτωλοί, όπως οι ίδιοι αποδεχόμαστε, είναι, μέχρι τη «σωτηρία» τους, άνθρωποι κατ’ αρχάς απαξιωμένοι και ταπεινωμένοι. Η αναξιοκρατία στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία βρίσκει, έτσι, την αυτονόητη χριστιανική ορθόδοξη εδραίωσή της.

Τα τέσσερα μέρη της εργασίας μου έχουν τους εξής τίτλους: Α) Η κοινωνία των αμαρτωλών, Β) Η κοινωνία των συγκινήσεων, Γ) Η πολιτική ως «ιδιοκτησία» και ως «επιδεικτική ανάλωση» της εξουσίας και Δ) Η πολιτική ως τέχνη δημιουργίας του ανθρώπου και των κοινωνιών του.

Αντώνης Παπαρίζος

Το δοκίμιο του καθηγητή Αντώνη Παπαρίζου Η κοινωνία των αμαρτωλών. Η πολιτική ως διαχείριση του φόνου, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαζήση (σελ:. 916, τιμή: 47,93 €).

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Έτσι έγιναν τα γεγονότα, φίλε μου, και δεν ξέρω αν θ’ αντιλέγεις. Ένας είναι και μοναδικός ο κόσμος τούτος, ο κόσμος που μας δόθηκε να ζούμε από την φύση και της δοθήκαμε κι εμείς, άνθρωποι θνητοί μαζί με τους θεούς μας, συντρόφους που τους θέλαμε, τον δρόμο δήθεν να μας δείχνουν κάποιες φορές. Μάθαμε, λοιπόν, στον κόσμο τούτο άνθρωποι και θεοί μαζί να ζούμε, να δημιουργούμε και να πεθαίνουμε, να πονάμε και να ξαναγεννιόμαστε, να προδίδουμε και να εκδικούμαστε. Την ελευθερία, όμως, ν’ αναζητούμε, όταν υποπτευόμαστε αυτό που είναι, τουλάχιστον στην σκέψη όσοι μπορούμε, στην άγρια σκληρότητα να ενδίδουμε κάποιες φορές, αλλά και πάλι άνθρωποι, άξιοι του κόσμου τούτου, του δικού μας, να παραμένουμε.
Κι ενώ αυτός ήταν ο τρόπος που γνωρίζαμε, δάσκαλοι φάνηκαν και ιερείς και δίδαξαν αλλιώς την ιστορία. Ο κόσμος τούτος, είπαν, δεν είναι δικός μας, των ανθρώπων. Κόσμος τιμωρίας είναι και καταδίκης, ενδιάμεσος κόσμος δοκιμασίας, όπου κρινόμαστε εάν θα κερδίσουμε έναν από τους δύο κόσμους του αιώνα, τον κόσμο του Θεού ή του Διαβόλου. Δεν έχουμε, έλεγαν οι ιερείς και λένε, οι άνθρωποι εμείς κόσμο δικό μας, κατάδικό μας. Ξένοι θα ’μαστε αιώνια στον κόσμο τούτο ή φιλοξενούμενοι στον κόσμο του Θεού, εάν τον αξιωθούμε, στον Παράδεισο ή στην Κόλαση του Σατανά, ενδεχόμενα, εάν στις αδυναμίες και στους φόβους μας ενδώσουμε.
Και όμως, φίλε μου, ο κόσμος τούτος δικός μας είναι, υπέροχος κι ωραίος. Του ανήκουμε και μας ανήκει. Κι άλλον δεν βλέπω πουθενά. Να τον δημιουργούμε κάθε τόσο απ’ την αρχή.

Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΡΙΖΟΣ κατάγεται από τον Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης, όπου τελείωσε και το Λύκειο, και σπούδασε Πολιτική Επιστήμη στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών στην Αθήνα. Υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόνη Paris I-Pantheon και στο Centre d’ Analyse Comparative des Systemes Politiques του ίδιου Πανεπιστημίου: δύο διπλώματα στην Πολιτική Κοινωνιολογία, στην Κοινωνιολογία και στην Ιστορία. Είναι διδάκτωρ D’Etat του Πανεπιστημίου Paris 2, με πεδίο έρευνας την Κοινωνιολογία της Θρησκείας. Από το 1985 διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κοινωνιολογία και Κοινωνιολογία της Θρησκείας. Ως προσκεκλημένος καθηγητής έχει διδάξει σε άλλα ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Συμμετείχε με επιστημονικές ανακοινώσεις σε Διεθνή Συνέδρια και δημοσίευσε πολυάριθμες εργασίες, ανάμεσα στις οποίες οι:
– Contribution a une apprehension du rapport entre politique et religion et l’ emergence du christianisme, Paris, 1987.
– «Autorite politique et autorite mantique»Tiresias et Oedipe», KERNOS, Liege, no 3, 1990.
– «Διαφωτισμός, θρησκεία και παράδοση στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία» στο Ν. Δεμερτζής, Θ. Λίποβατς κ.ά., «Η ελληνική πολιτική κουλτούρα σήμερα» Αθήνα, Οδυσσέας, 1994.
– «Λόγος και η θρησκεία ως πολιτική κοσμογονία στη δημοκρατία των Αθηναίων » στο Γ. Βλάχος, Α. Μάνεσης κ.ά., «Η αθηναϊκή δημοκρατία», Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών, 1995 κ.ά.

Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει, ξεχωρίζουμε τα:
– Contribution à une Appréhension du Rapport entre Politique et Religion, et l’ émergence du Christianisme, Doctorat d’Etat, Paris 2, 549 pp., (ανατυπωμένο και κατατεθειμένο στις Εθνικές ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες από το Γαλλικό Κράτος)
– Η ελευθερία ενώπιον του θανάτου, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, Δεύτερη έκδοση από το 2011, (πρώτη έκδοση, 2000), 91 σελ.
– Θεός, Εξουσία και Θρησκευτική Συνείδηση, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, Δεύτερη έκδοση 2011, (πρώτη έκδοση, 2001), 585 σελ.

Περισσότερα για το συγγραφικό και ερευνητικό έργο του, μπορείτε να δείτε εδώ.