Ειδομένη: Απόγνωση, οργή, εγκατάλειψη και ένα μεγάλο «γιατί»
Tvxs Μαρτυρία
Μετά από μία επίσκεψη στον άτυπο καταυλισμό της Ειδομένης και σε
άλλους δύο, στο Χέρσο και στη Νέα Καβάλα η εικόνα που αποκόμισα, σε
σχέση με εκείνη ολίγων μόλις εβδομάδων πριν, είναι αποκαρδιωτική.
Στην απόγνωση που εξακολουθεί ν΄αποτυπώνεται στα βλέμματα και σε κάθε απόπειρα συζήτησης με πρόσφυγες, στην οργή που ξεσπά «δια ασήμαντον αφορμή», για ένα πιάτο φαϊ ή ένα κουπόνι, ήρθε να προστεθεί η εγκατάλειψη και η κόπωση. Άνδρες, γυναίκες, οικογένειες ολόκληρες περιμένουν χωρίς να ξέρουν –αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν- τι τους περιμένει, ποια είναι τα δικαιώματά τους,
Γιατί όχι η αυτο-οργάνωση
Η απουσία του κράτους είναι εμφανής. Ή μάλλον είναι εμφανής η κρατική παρουσία στη μεν Ειδομένη με τα ΜΑΤ και τους αστυνομικούς ελέγχους, στους δε επίσημους καταυλισμούς με τους στρατιωτικούς. Και αναρωτιέται κανείς τι γίνεται. Ποια πρόοδος επιτεύχθηκε στη διαχείριση της καθημερινότητας, για να ικανοποιηθούν στοιχειώδεις ανάγκες και τα δικαιώματα των προσφύγων;
Στον καταυλισμό της Νέας Καβάλας στρατιώτες που μέχρι χθες πρόσφεραν εκτός από την εργασία τους κι ένα χαμόγελο στους κατατρεγμένους, -αυτό τουλάχιστον είχα επανειλημμένα παρατηρήσει- τώρα δεν χάνουν ευκαιρία για να κατηγορήσουν εθελοντές «που έρχονται εδώ όποτε γουστάρουν» και να μουρμουρίζουν πόσο διαφορετικοί, υπονοώντας τεμπέληδες και κατώτεροι από εμάς, είναι αυτοί οι πρόσφυγες που «τα περιμένουν όλα έτοιμα».
Στο Χέρσο η στάση της στρατιωτικής ηγεσίας είναι τουλάχιστον απαράδεκτη. Βαν των Γιατρών του Κόσμου που έφτασε για να παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια, κυρίως είδη υγιεινής και βρεφικές τροφές, δεν έγινε δεκτό με το αιτιολογικό ότι «θα πρέπει να την παραδώσουμε στους εθελοντές του Κιλκίς» χιλιόμετρα μακριά. Και στην παρατήρησή μας ότι μόλις λίγα λεπτά πριν παραδώσαμε ανάλογο υλικό στη Νέα Καβάλα, η απάντηση ήταν αποστομωτική: «εμείς έτσι λειτουργούμε εδώ». Τελεία και παύλα.
Και αναρωτιέται πάλι κανείς πρόκειται για ανάλγητη συμπεριφορά ενός διοικητή ή ένα διαφορετικό τρόπο οργάνωσης και διανομής της βοήθειας; Ρωτώντας τους πρόσφυγες μαθαίνουμε ότι οι ίδιοι δεν έχουν καθημερινά πρόσβαση σ΄ αυτά τα είδη με το αιτιολογικό ότι απουσιάζουν οι καθ΄ύλην αρμόδιοι. Και ποιοι είναι αυτοί, κανείς δεν γνωρίζει.
Γιατί τότε η όποια κρατική αρχή, λ.χ. τα υπουργεία Εσωτερικών και Παιδείας -εκτός του στρατού και της αστυνομίας, που λόγω δομής δεν είναι οι κατάλληλοι μηχανισμοί για να διαχειριστούν το προσφυγικό, ανεξαρτήτως προθέσεων- γιατί δεν δημιουργούν σε κάθε καταυλισμό υποχρεωτικά, όχι μια φορά και τελείωσε, ομάδες αυτοεξυπηρέτησης των προσφύγων, αφού πρώτα τους «διαπαιδαγωγήσουν» –αν υποτεθεί ότι έχουν μια άλλη νοοτροπία- σε θέματα καθαριότητας, διατροφής, ενημέρωσης για την παροχή ασύλου, παιδικών σταθμών, άτυπων σχολείων ώστε να απασχολούνται τα προσφυγόπουλα, κλπ. Η αυτο-οργάνωση των προσφύγων με την εποπτεία των αρχών και την αρωγή της Ύπατης Αρμοστείας θα έλυνε πολλά προβλήματα.
Πολλοί πρόσφυγες αρνούνται πλέον να έρθουν σε επαφή, μέσω skype για να πάρουν σειρά ώστε να καταθέσουν αίτηση παροχής ασύλου, γιατί η γραμμή δεν απαντά ή είναι πάντα κατειλημμένη. Και όσοι στάθηκαν τυχεροί και υπέβαλαν αίτηση, θα λάβουν απάντηση σε δύο εβδομάδες έως δύο μήνες. Αυτό τους είπαν οι αρμόδιοι.
Και μέσα σ όλο αυτό το σκηνικό στήνεται πλέον ένας νέος χορός εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, ένα καινούργιο εμπόριο ελπίδας. Αυτή τη φορά οι κάθε λογής επιτήδειοι δεν υπόσχονται στους πρόσφυγες ότι θα τους περάσουν παράνομα τα σύνορα, αλλά πουλούν υπηρεσίες. Όλως περιέργως έχουν ήδη μάθει ποιοι είναι οι αρμόδιοι στα Γραφεία Παροχής Ασύλου, επιχειρούν ανεπιτυχώς να τους προσεγγίσουν, ενώ ο αριθμός κινητού ενός υπαλλήλου, ανεξάρτητα αν μπορεί ή όχι να διευκολύνει μια αίτηση παροχής ασύλου, πωλείται στην πιάτσα προς εκατό ευρώ.
Οι συνήθεις ύποπτοι
Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα είτε με τις ΜΚΟ, θεσμικές (GONGO και BONGO) και ανεξάρτητες, είτε με τις ομάδες αλληλέγγυων και εθελοντών, που μέχρι τώρα «έβγαλαν τα κάστανα από τη φωτιά». Χωρίς αυτές, χωρίς την αθρόα προσέλευση πολιτών που έδωσαν και δίνουν από το υστέρημά τους, η κρίση θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη.
Η επιχείρηση, ωστόσο, κατασυκοφάντησής τους έφερε αποτελέσματα. Ομάδες εθελοντών εγκαταλείπουν το πεδίο για διάφορους λόγους. Άλλες δηλώνουν αδυναμία να συνεχίσουν επικαλούμενες το κλίμα τρομοκρατίας, όπως λένε, που καλλιεργεί σε βάρος τους η κυβέρνηση κι άλλες διότι τελειώνουν οι οικονομικοί τους πόροι.
Στο Χέρσο η τοπική ομάδα εθελοντών που έκανε εξαιρετική δουλειά εδώ και μήνες υποχρεώθηκε, λόγω των συνθηκών, να σταματήσει τη δράση της, παραδίνοντας ό,τι υλικό είχε σε άλλες ομάδες. Προηγουμένως οι πρόσφυγες είχαν συγκεντρωθεί για να τους ευχαριστήσουν για την αλληλεγγύη που έδειξαν καθημερινά.
Και στην Ειδομένη, οι ΜΚΟ και οι συλλογικότητες που ήρθαν από την Ευρώπη για να προσφέρουν ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψη, για να μαγειρέψουν, για να φροντίζουν τα παιδιά των προσφύγων, για να δώσουν προστασία σε ασυνόδευτα και γυναίκες, εκφράζουν πλέον την οργή τους για την άδικη επίθεση που δέχονται από το ελληνικό κράτος. Η ανακοίνωση που εξέδωσαν πριν λίγες μέρες ήταν ιδιαίτερα σκληρή.
Λίγες εκατοντάδες μέτρα πριν τον καταυλισμό της Ειδομένης περιπολικά της αστυνομίας σταματούν και ελέγχουν διεξοδικά βαν αλλοδαπών εθελοντών γεμάτα με ανθρωπιστική βοήθεια. Πού ξέρεις, μπορεί να μεταφέρουν όπλα, ή να είναι κατάσκοποι!
Και αναρωτιέται πάλι κανείς γιατί η κυβέρνηση επιδιώκει να χάσει τους μοναδικούς μέχρι τώρα σύμμαχους της στο προσφυγικό. Μήπως ενοχλούν αυτοί που αφιλοκερδώς προσφέρουν βοήθεια; Προς τι οι συλλήψεις και οι προσαγωγές νεαρών που αναπόφευκτα φέρνουν στο νου άλλες εποχές και άλλες τακτικές; Πώς το σουγιαδάκι βαπτίζεται όπλο και ένα walkie-talkie όργανο κατασκοπείας; Η ιστορία θύμισε τη σύλληψή μου στα Τίρανα, επί καθεστώτος Μπερίσα, γιατί, σύμφωνα με τις αλβανικές αρχές, είχα ένα ραδιοφωνάκι, δηλαδή όργανο κατασκοπίας. Κι αν υποθέσει πάλι κάποιος ότι όσοι έρχονται να βοηθήσουν θέλουν ανοικτά τα σύνορα με τη Fyrom, το ίδιο δεν θέλει και η ελληνική κυβέρνηση;
Στην Ειδομένη έχει αυξηθεί η αστυνομική παρουσία και έχει εμφανώς μειωθεί ο πληθυσμός των προσφύγων. Η ένταση, όμως, παραμένει και βγήκαν πάλι προχθές μαχαίρια και ρόπαλα σε συμπλοκή μεταξύ διαφορετικών ομάδων για ασήμαντη αφορμή, τα κουπόνια του Ερυθρού Σταυρού.
Πού είναι ένα γραφείο, μια σκηνή μ΄ έναν κρατικό λειτουργό για να μάθει κάποιος πώς μπορεί να υποβάλει αίτηση παροχής ασύλου; Μονάχα οι σκηνές των εθελοντών γιατρών είναι γεμάτες με κόσμο, με μικρούς και μεγάλους. Και μια ατέλειωτη ουρά προσφύγων που περιμένει υπομονετικά το συσσίτιο. Πόσο θα αντέξουν ακόμη; Δεν θα μπορούσε το κράτος να δώσει έναν αριθμό προτεραιότητας στον καθένα και την καθεμία με βάση την ημερομηνία άφιξης και ταυτοποίησής του στην Ελλάδα ώστε εάν ανοίξουν ποτέ τα σύνορα να φύγουν όσοι θέλουν με τάξη;
Δεν αναφέρομαι καν στις συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς που εξακολουθούν να παραμένουν άσχημες έως άθλιες, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τις εκθέσεις της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες. Το μόνο που έχει καλυτερέψει είναι ο καιρός. Και το μόνο που φαντάζει αισιόδοξο είναι τα χαμόγελα των παιδιών που παίζουν αμέριμνα στους καταυλισμούς.
Στην απόγνωση που εξακολουθεί ν΄αποτυπώνεται στα βλέμματα και σε κάθε απόπειρα συζήτησης με πρόσφυγες, στην οργή που ξεσπά «δια ασήμαντον αφορμή», για ένα πιάτο φαϊ ή ένα κουπόνι, ήρθε να προστεθεί η εγκατάλειψη και η κόπωση. Άνδρες, γυναίκες, οικογένειες ολόκληρες περιμένουν χωρίς να ξέρουν –αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν- τι τους περιμένει, ποια είναι τα δικαιώματά τους,
Γιατί όχι η αυτο-οργάνωση
Η απουσία του κράτους είναι εμφανής. Ή μάλλον είναι εμφανής η κρατική παρουσία στη μεν Ειδομένη με τα ΜΑΤ και τους αστυνομικούς ελέγχους, στους δε επίσημους καταυλισμούς με τους στρατιωτικούς. Και αναρωτιέται κανείς τι γίνεται. Ποια πρόοδος επιτεύχθηκε στη διαχείριση της καθημερινότητας, για να ικανοποιηθούν στοιχειώδεις ανάγκες και τα δικαιώματα των προσφύγων;
Στον καταυλισμό της Νέας Καβάλας στρατιώτες που μέχρι χθες πρόσφεραν εκτός από την εργασία τους κι ένα χαμόγελο στους κατατρεγμένους, -αυτό τουλάχιστον είχα επανειλημμένα παρατηρήσει- τώρα δεν χάνουν ευκαιρία για να κατηγορήσουν εθελοντές «που έρχονται εδώ όποτε γουστάρουν» και να μουρμουρίζουν πόσο διαφορετικοί, υπονοώντας τεμπέληδες και κατώτεροι από εμάς, είναι αυτοί οι πρόσφυγες που «τα περιμένουν όλα έτοιμα».
Στο Χέρσο η στάση της στρατιωτικής ηγεσίας είναι τουλάχιστον απαράδεκτη. Βαν των Γιατρών του Κόσμου που έφτασε για να παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια, κυρίως είδη υγιεινής και βρεφικές τροφές, δεν έγινε δεκτό με το αιτιολογικό ότι «θα πρέπει να την παραδώσουμε στους εθελοντές του Κιλκίς» χιλιόμετρα μακριά. Και στην παρατήρησή μας ότι μόλις λίγα λεπτά πριν παραδώσαμε ανάλογο υλικό στη Νέα Καβάλα, η απάντηση ήταν αποστομωτική: «εμείς έτσι λειτουργούμε εδώ». Τελεία και παύλα.
Και αναρωτιέται πάλι κανείς πρόκειται για ανάλγητη συμπεριφορά ενός διοικητή ή ένα διαφορετικό τρόπο οργάνωσης και διανομής της βοήθειας; Ρωτώντας τους πρόσφυγες μαθαίνουμε ότι οι ίδιοι δεν έχουν καθημερινά πρόσβαση σ΄ αυτά τα είδη με το αιτιολογικό ότι απουσιάζουν οι καθ΄ύλην αρμόδιοι. Και ποιοι είναι αυτοί, κανείς δεν γνωρίζει.
Γιατί τότε η όποια κρατική αρχή, λ.χ. τα υπουργεία Εσωτερικών και Παιδείας -εκτός του στρατού και της αστυνομίας, που λόγω δομής δεν είναι οι κατάλληλοι μηχανισμοί για να διαχειριστούν το προσφυγικό, ανεξαρτήτως προθέσεων- γιατί δεν δημιουργούν σε κάθε καταυλισμό υποχρεωτικά, όχι μια φορά και τελείωσε, ομάδες αυτοεξυπηρέτησης των προσφύγων, αφού πρώτα τους «διαπαιδαγωγήσουν» –αν υποτεθεί ότι έχουν μια άλλη νοοτροπία- σε θέματα καθαριότητας, διατροφής, ενημέρωσης για την παροχή ασύλου, παιδικών σταθμών, άτυπων σχολείων ώστε να απασχολούνται τα προσφυγόπουλα, κλπ. Η αυτο-οργάνωση των προσφύγων με την εποπτεία των αρχών και την αρωγή της Ύπατης Αρμοστείας θα έλυνε πολλά προβλήματα.
Πολλοί πρόσφυγες αρνούνται πλέον να έρθουν σε επαφή, μέσω skype για να πάρουν σειρά ώστε να καταθέσουν αίτηση παροχής ασύλου, γιατί η γραμμή δεν απαντά ή είναι πάντα κατειλημμένη. Και όσοι στάθηκαν τυχεροί και υπέβαλαν αίτηση, θα λάβουν απάντηση σε δύο εβδομάδες έως δύο μήνες. Αυτό τους είπαν οι αρμόδιοι.
Και μέσα σ όλο αυτό το σκηνικό στήνεται πλέον ένας νέος χορός εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, ένα καινούργιο εμπόριο ελπίδας. Αυτή τη φορά οι κάθε λογής επιτήδειοι δεν υπόσχονται στους πρόσφυγες ότι θα τους περάσουν παράνομα τα σύνορα, αλλά πουλούν υπηρεσίες. Όλως περιέργως έχουν ήδη μάθει ποιοι είναι οι αρμόδιοι στα Γραφεία Παροχής Ασύλου, επιχειρούν ανεπιτυχώς να τους προσεγγίσουν, ενώ ο αριθμός κινητού ενός υπαλλήλου, ανεξάρτητα αν μπορεί ή όχι να διευκολύνει μια αίτηση παροχής ασύλου, πωλείται στην πιάτσα προς εκατό ευρώ.
Οι συνήθεις ύποπτοι
Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα είτε με τις ΜΚΟ, θεσμικές (GONGO και BONGO) και ανεξάρτητες, είτε με τις ομάδες αλληλέγγυων και εθελοντών, που μέχρι τώρα «έβγαλαν τα κάστανα από τη φωτιά». Χωρίς αυτές, χωρίς την αθρόα προσέλευση πολιτών που έδωσαν και δίνουν από το υστέρημά τους, η κρίση θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη.
Η επιχείρηση, ωστόσο, κατασυκοφάντησής τους έφερε αποτελέσματα. Ομάδες εθελοντών εγκαταλείπουν το πεδίο για διάφορους λόγους. Άλλες δηλώνουν αδυναμία να συνεχίσουν επικαλούμενες το κλίμα τρομοκρατίας, όπως λένε, που καλλιεργεί σε βάρος τους η κυβέρνηση κι άλλες διότι τελειώνουν οι οικονομικοί τους πόροι.
Στο Χέρσο η τοπική ομάδα εθελοντών που έκανε εξαιρετική δουλειά εδώ και μήνες υποχρεώθηκε, λόγω των συνθηκών, να σταματήσει τη δράση της, παραδίνοντας ό,τι υλικό είχε σε άλλες ομάδες. Προηγουμένως οι πρόσφυγες είχαν συγκεντρωθεί για να τους ευχαριστήσουν για την αλληλεγγύη που έδειξαν καθημερινά.
Και στην Ειδομένη, οι ΜΚΟ και οι συλλογικότητες που ήρθαν από την Ευρώπη για να προσφέρουν ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψη, για να μαγειρέψουν, για να φροντίζουν τα παιδιά των προσφύγων, για να δώσουν προστασία σε ασυνόδευτα και γυναίκες, εκφράζουν πλέον την οργή τους για την άδικη επίθεση που δέχονται από το ελληνικό κράτος. Η ανακοίνωση που εξέδωσαν πριν λίγες μέρες ήταν ιδιαίτερα σκληρή.
Λίγες εκατοντάδες μέτρα πριν τον καταυλισμό της Ειδομένης περιπολικά της αστυνομίας σταματούν και ελέγχουν διεξοδικά βαν αλλοδαπών εθελοντών γεμάτα με ανθρωπιστική βοήθεια. Πού ξέρεις, μπορεί να μεταφέρουν όπλα, ή να είναι κατάσκοποι!
Και αναρωτιέται πάλι κανείς γιατί η κυβέρνηση επιδιώκει να χάσει τους μοναδικούς μέχρι τώρα σύμμαχους της στο προσφυγικό. Μήπως ενοχλούν αυτοί που αφιλοκερδώς προσφέρουν βοήθεια; Προς τι οι συλλήψεις και οι προσαγωγές νεαρών που αναπόφευκτα φέρνουν στο νου άλλες εποχές και άλλες τακτικές; Πώς το σουγιαδάκι βαπτίζεται όπλο και ένα walkie-talkie όργανο κατασκοπείας; Η ιστορία θύμισε τη σύλληψή μου στα Τίρανα, επί καθεστώτος Μπερίσα, γιατί, σύμφωνα με τις αλβανικές αρχές, είχα ένα ραδιοφωνάκι, δηλαδή όργανο κατασκοπίας. Κι αν υποθέσει πάλι κάποιος ότι όσοι έρχονται να βοηθήσουν θέλουν ανοικτά τα σύνορα με τη Fyrom, το ίδιο δεν θέλει και η ελληνική κυβέρνηση;
Στην Ειδομένη έχει αυξηθεί η αστυνομική παρουσία και έχει εμφανώς μειωθεί ο πληθυσμός των προσφύγων. Η ένταση, όμως, παραμένει και βγήκαν πάλι προχθές μαχαίρια και ρόπαλα σε συμπλοκή μεταξύ διαφορετικών ομάδων για ασήμαντη αφορμή, τα κουπόνια του Ερυθρού Σταυρού.
Πού είναι ένα γραφείο, μια σκηνή μ΄ έναν κρατικό λειτουργό για να μάθει κάποιος πώς μπορεί να υποβάλει αίτηση παροχής ασύλου; Μονάχα οι σκηνές των εθελοντών γιατρών είναι γεμάτες με κόσμο, με μικρούς και μεγάλους. Και μια ατέλειωτη ουρά προσφύγων που περιμένει υπομονετικά το συσσίτιο. Πόσο θα αντέξουν ακόμη; Δεν θα μπορούσε το κράτος να δώσει έναν αριθμό προτεραιότητας στον καθένα και την καθεμία με βάση την ημερομηνία άφιξης και ταυτοποίησής του στην Ελλάδα ώστε εάν ανοίξουν ποτέ τα σύνορα να φύγουν όσοι θέλουν με τάξη;
Δεν αναφέρομαι καν στις συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς που εξακολουθούν να παραμένουν άσχημες έως άθλιες, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τις εκθέσεις της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες. Το μόνο που έχει καλυτερέψει είναι ο καιρός. Και το μόνο που φαντάζει αισιόδοξο είναι τα χαμόγελα των παιδιών που παίζουν αμέριμνα στους καταυλισμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου