Στο φευγιό του Δεκαπενταύγουστου, ρίχνοντας κλεφτές ματιές σε οπισθόφυλλα…
Στον δρόμο για την Ταγγέρη ο σάκος δεν
χωρούσε πολλά πράγματα: το «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας», μια αλλαξιά
ρούχα και δυο μπουκάλια «Τζακ Ντάνιελς»…
Τζακ Κέρουακ
*******************
Δεκαπενταύγουστος, Αθήνα και η πόλη δείχνει (μπορεί και να 'ναι) άδεια…
Τριγυρίζοντας στο κέντρο, η ιδέα να μπεις και να χαζολογήσεις οπισθόφυλλα βιβλίων, μόνος (σχεδόν), κερδίζει έδαφος… Εσύ, τα βιβλία και ο πωλητής που είτε περιμένει να την κάνει για διακοπές και σε βλέπει με μισό μάτι, είτε μόλις γύρισα οπότε σε ξαναβλέπει με μισό μάτι…
Μπορούν μερικές λεξούλες που διαβάζεις στο οπισθόφυλλο ενός βιβλίο να σε πείσουν να το πάρεις; Μπορεί ναι… Μπορεί όχι… Λίγη σημασία έχει. Είτε η διαδικασία είναι μηχανιστική είτε όχι, η κίνηση να διαβάσεις το οπισθόφυλλο ενός βιβλίου έχει να κάνει πάντα με την διάθεση να σου κάνει «κλικ» αυτό που διαβάζεις… Αν σου κάνει το βάζεις στην άκρη και πας στο επόμενο, αν όχι το παρατάς και πάλι πας στο επόμενο…
Το οπισθόφυλλο είναι η πρώτη γεύση. Αν σου κάνει τελικά κλικ θα το ανοίξεις, θα το μυρίσεις και θα επιλέξεις δυο τρεις τυχαίες σελίδες (απ την μέση κυρίως και αυτό για αδιευκρίνιστους λόγους...) και θα αρχίσεις να διαβάζεις. Αν το κλικ έχει γίνει ενθουσιασμός το βιβλίο κατοχυρώθηκε. Αν πάλι το κλικ έχει γίνει απλά ένα... «καλό βιβλίο φαίνεται» πάει στα υπόψιν.
Η βόλτα ανάμεσα σε σελίδες γεμάτες μελάνι ξεκινά και σταματά όταν πλέον το χέρι αρχίζει και βαραίνει από το… βάρος των βιβλίων.
Και έτσι, έφτασε η ώρα που έχεις μαζέψει καμιά εικοσαριά βιβλία και πρέπει να αρχίσει η αφαίρεση… γιατί; Γιατί με μια πρόχειρη ματιά στην τσέπη σου καταλαβαίνεις πως μπορείς να ρίξεις στο σάκο σου το πολύ (και αυτό με πολύ κόπο και στερήσεις…) καμιά δεκαριά βιβλία.
Δέκα βιβλιοπροτάσεις, λοιπόν, με μοναδικό κριτήριο ένα διαισθητικό «κλικ» και μεταφέροντας, απλά, τις λέξεις των οπισθόφυλλων…
Έρευνα για την εξαφάνιση της Εμιλί Μπρυνέ, του Antoine Bello (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Τιτίκα Δημητρούλια)
Η 34χρονη Εμιλί Μπρυνέ, μοναδική κληρονόμος μιας τεράστιας περιουσίας, εξαφανίζεται. Οι υποψίες στρέφονται αποκλειστικά στον 48χρονο σύζυγό της Κλωντ Μπρυνέ, λαμπρό και αλαζονικό νευρολόγο, ιδιαίτερα αντιπαθητι-κό χαρακτήρα. Αν και υπάρχουν κίνητρα (το χρήμα, η γυναίκα του είχε εραστή), οι αστυνομικοί δεν μπορούν να αποδείξουν την ενοχή αυτού του ιδιαίτερα ευφυούς και καλλιεργημένου επιστήμονα. Καλείται λοιπόν σε βοήθεια ο συνταξιούχος επιθεωρητής Ασίλ Ντυνό, ο οποίος έχει διακριθεί στο παρελθόν, εξιχνιάζοντας ακόμη και τις πιο δύσκολες υποθέσεις. Αλλά εδώ και λίγο καιρό ο Ντυνό πάσχει από μια μορφή αμνησίας: κάθε πρωί ξυπνά έχοντας ξεχάσει όλα τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας. Για να προχωρήσει στην έρευνά του, ο Ντυνό αρχίζει να κρατά ημερολόγιο, καταγράφοντας καθημερινά τις κινήσεις και τις σκέψεις του. Ό,τι γράφει το βράδυ, το διαβάζει το πρωί της επόμενης μέρας, για να καθορίσει τη δράση του. Αλλά πολύ γρήγορα ο επιθεωρητής κατακλύζεται από αμφιβολίες: Μπορεί να εμπιστευτεί τις σημειώσεις του; Γιατί έχει διαγράψει ορισμένα αποσπάσματα; Τι θα έκανε στη θέση του ο Ηρακλής Πουαρό; Ο Ντυνό, φανατικός αναγνώστης της Άγκαθα Κρίστι, καλεί σε βοήθεια τον Πουαρό, αλλά κυρίως την Αριάδνη Όλιβερ και, ακόμα, τον Χίτσκοκ, τον Ντίκενς, τον Ζιντ...
Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, του Patrick Modiano (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Ρούλα Γεωργακοπούλου)
Το τηλέφωνο χτυπά επίμονα στο σπίτι του ηλικιωμένου συγγραφέα Ζαν Νταραγκάν. Ένας άγνωστος θέλει να του επιστρέψει τη χαμένη του ατζέντα. Ο Νταραγκάν θα συναντήσει τον άγνωστο σε κάποιο καφέ και από εκείνη τη στιγμή θα ξεκινήσει μια πορεία προς το παρελθόν. Η μνήμη θα τον γυρίσει στην επαύριο της Κατοχής με τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, όπου ο επτάχρονος τότε Ζαν Νταραγκάν, παρατημένος από τη μητέρα του, ζει χάρη στις φροντίδες ενός κύκλου μικροκακοποιών, τζογαδόρων και κοριτσιών των παριζιάνικων καμπαρέ, κυρίως όμως της εικοσιδυάχρονης Αννί Αστράν, κοριτσιού των περιθωριακών νυχτερινών κέντρων, που θα στοιχειώσει τη ζωή του με ένα ατελείωτο παιχνίδι απωθήσεων το οποίο αρχίζει τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και τελειώνει το καλοκαίρι του 2013. Η σκηνογραφία φιλμ νουάρ και το Παρίσι δεν λείπουν κι απ’ αυτό το βιβλίο του Πατρίκ Μοντιανό, όπως επίσης το βασανιστικό αίσθημα μιας ασυνείδητης ενοχής που κολλάει σαν μεταδοτική αρρώστια πάνω στο παιδί που μεγάλωσε στις παρυφές της Ιστορίας και νανουρίστηκε από μισόλογα δωσίλογων, παριζιάνων φτωχοδιάβολων και μαφιόζων με τρυφερή καρδιά.
Χάκα, του Caryl Férey (Εκδόσεις Άγρα, μτφ. Αργυρώ Μακάρωφ)
Ο ΤΖΑΚ ΦΙΤΖΕΡΑΛΝΤ, Μαορί στην καταγωγή, κατατάσσεται στην Αστυνομία του Ώκλαντ μετά τη μυστηριώδη εξαφάνιση της κόρης και της συζύγου του στο Νότιο Νησί της Νέας Ζηλανδίας – χάθηκαν χωρίς ν’ αφήσουν ίχνος. Μόνο το αυτοκίνητό τους απέμεινε, άδειο· και ένα τελευταίο λαμπερό χαμόγελο, η ανάμνηση μιας τελευταίας κίνησης του χεριού... Έκτοτε έχουν περάσει εικοσιπέντε χρόνια. Ο Τζακ είναι πλέον ένας μοναχικός, σκληρός, αποφασιστικός και αδιάφθορος μπάτσος σε κατάσταση μόνιμης απελπισίας. Ώσπου μια μέρα ανακαλύπτεται σε παραλία του νησιού το νεκρό κορμί ενός κοριτσιού – το σκαλπ του αιδοίου της έχει αφαιρεθεί. Η κόλαση που τόσο καιρό σιγόκαιγε εντός του τώρα φουντώνει πάλι από τον πόνο που προκαλούν τα ευρήματα και οι πιθανές εξηγήσεις τους. Οι αλλεπάλληλοι φόνοι θα τον φέρουν αντιμέτωπο με τα πανάρχαια βίαια τελετουργικά έθιμα των Μαορί, που βρίσκονται σε σύγκρουση με τον πολιτισμό των λευκών την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Καθώς οι φόνοι διαδέχονται ο ένας τον άλλο, ο Τζακ Φιτζέραλντ, με τη συνδρομή μιας νέας και λαμπρής εγκληματολόγου, θα ερευνήσει την υπόθεση ως το οριστικό χάος...
Η εσχάτη των ποινών, του Santiago Roncagliolo (Εκδόσεις Καστανιώτη, μτφ. Κώστας Αθανασίου)
Λίμα, Περού, 1978. Ολόκληρη η χώρα, γεμάτη ελπίδα και με κομμένη την ανάσα, καρφωμένη μπροστά σε μια οθόνη, παρακολουθεί την εθνική της ομάδα στους αγώνες του Μουντιάλ, στα γήπεδα της Αργεντινής. Πίσω όμως από το πανηγύρι του ποδοσφαίρου, στους έρημους δρόμους της πόλης, διαδραματίζεται μια σκοτεινή ιστορία που αρχίζει όταν ένας άντρας, με ένα παράξενο σακίδιο στα χέρια, καταδιώκεται και δολοφονείται σε μια φτωχογειτονιά της περουβιάνικης πρωτεύουσας. Ο εισαγγελέας Φέλιξ Τσακαλτάνα, γνωστός μας από το μυθιστόρημα του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο Κόκκινος Απρίλης, εμφανίζεται ξανά, αλλά αυτή τη φορά πολύ πιο νέος, μόλις έχει διοριστεί για πρώτη φορά στο αρχειοφυλακείο του Δικαστικού Μεγάρου της Λίμα. Άθελά του, και χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο Τσακαλτάνα μπλέκεται σιγά σιγά σε μια επικίνδυνη αναζήτηση που θα τον φέρει αντιμέτωπο με μια από τις πιο άγριες και απάνθρωπες σελίδες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Λατινικής Αμερικής και των δικτατοριών που σημάδεψαν αυτές τις χώρες τη δεκαετία του 1970.
Πόλεμος και πόλεμος, του László Krasznahorkai (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Ιωάννα Αβραμίδου)
Από τις γειτονιές μιας μικρής ουγγρικής πόλης, στη Βουδαπέστη, στη Νέα Υόρκη και αλλού, ακολουθούμε τη μανιακή φωνή του Γκιόργκι Κόριμ, του ήρωα του "Πόλεμος και πόλεμος", αυτού του ταπεινού, θλιμμένου γραφιά. Απελπισμένος, ώρες ώρες σχεδόν τρελός, αλλά επίσης έντονα συναισθηματικός, ο Κόριμ έχει ανακαλύψει, στα σκονισμένα Αρχεία της μικρής ουγγρικής πόλης όπου εργάζεται, ένα χειρόγραφο το οποίο επί δεκαετίες δεν έχει αγγίξει κανείς. Το συγκλονιστικής ποιητικής ομορφιάς κείμενο εξιστορεί την περιπλάνηση τεσσάρων συντρόφων, που πολέμησαν μαζί σ' έναν καταστροφικό πόλεμο και αγωνίζονται τώρα να επιστρέψουν σπίτι τους και να ξεφύγουν από τον αμείλικτο κόσμο της βίας. Συγκινημένος από τον εξαιρετικά ευάλωτο χαρακτήρα των ηρώων του χειρογράφου, ο Κόριμ θέτει ως σκοπό της ζωής του να μεταβιβάσει στον κόσμο το ζωτικής σημασίας μήνυμα του κειμένου που μόλις ανακάλυψε. Αποφασίζει να εκπληρώσει αυτό το καθήκον στη Νέα Υόρκη, που αποτελεί για κείνον το "κέντρο του κόσμου".
Η θάλασσα τ’ αδέρφι μου, του Jack Kerouac (Εκδόσεις Πατάκη, μτφ. Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης)
Σε τούτο το βιβλίο θα υφάνω όλο το πάθος και τη δόξα της ζωής, το αεικίνητο και το γαλήνιο που έχει, τον πυρετό και την πλήξη, τα πρωινά, τα μεσημέρια και τα βράδια του πόθου, της ματαίωσης, του φόβου, του θριάμβου, και του θανάτου… Άραγε αυτό το γλυκό, ηλιόλουστο απόγευμα στη θάλασσα, με τα πράσινα και χρυσαφένια λαμπυρίσματα, με το αεράκι ν’ απλώνεται στα καταστρώματα όπου ραχάτευαν οι ναύτες, να ήταν το απόγευμα του θανάτου; Προτού κατακτήσει τη φήμη με το Στον δρόμο, ο ΤζακΚέρουακ ήταν ναυτικός. Στη Θάλασσα τ’ αδέρφι μου, το πρώτο του μυθιστόρημα, άντλησε την έμπνευσή του από την αγάπη του για τη θάλασσα. Μιλάει για τις τύχες του Γουέσλι Μάρτιν, ενός λιγόλογου μοναχικού άντρα που «αγάπησε τη θάλασσα με μια αγάπη αλλόκοτη και μοναχική», και του Μπιλ Έβερχαρτ, ενός δημεγέρτη διανοούμενου που λαχταράει τις στοιχειώδεις ελευθερίες και την απλή καθημερινή ζωή. Ύστερα από μιαν απόφαση της τελευταίας στιγμής, μπαρκάρουν με το S.S. Westminster στη Βοστόνη. Καθώς κατευθύνονται προς τη Γροιλανδία, καβγαδίζουν, πίνουν ουίσκι, χαρτοπαίζουν, ξεφεύγουν από τορπίλες, συλλογίζονται το αχανές που τους περιβάλλει και αναρωτιούνται αν θα φτάσουν στον προορισμό τους. Ο Κέρουακ υφαίνει την ιστορία τους σ’ ένα όλο ένταση πορτρέτο φιλίας και αδελφοσύνης· σ’ έναν υπαρξιστικό στοχασμό για τον διακαή πόθο ν’ αποδράσεις από την κοινωνία και, πάνω απ’ όλα, για τη θυελλώδη αδάμαστη δύναμη της θάλασσας.
Οι κόκκινες βασίλισσες, του Jonathan Lethem (Εκδόσεις Κέδρος, μτφ. Ελένη Ηλιοπούλου)
Νέα Υόρκη, δεκαετία του 1960. Η Ρόουζ Ζίμερ, η επονομαζόμενη Κόκκινη Βασίλισσα του Σανισάιντ του Κουίνς, είναι μια δυναμική κομμουνίστρια η οποία κυριαρχεί στη γειτονιά και στην οικογένειά της με τον εκρηκτικό χαρακτήρα της και την απόλυτη προσήλωση στις πεποιθήσεις της. Η πανέξυπνη και ισχυρογνώμων κόρη της, η Μίριαμ, μια εξίσου παθιασμένη ακτιβίστρια, δραπετεύει από την ασφυκτική επιρροή της Ρόουζ και αγκαλιάζει την αντικουλτούρα της εποχής του Υδροχόου στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Γύρω από αυτές τις δύο απελευθερωμένες γυναίκες περιστρέφονται σε τροχιές διάφοροι άντρες. Ο Άλμπερτ, ο αριστοκρατικός Γερμανοεβραίος σύζυγος της Ρόουζ, ο ανιψιός της, Λένι Άνγκρας, δεινός σκακιστής αλλά αδέξιος χαρακτήρας, ο Σίσερο Λούκιν, ο ιδιοφυής γιος ενός μαύρου αστυνομικού και εραστή της Ρόουζ, και ο Ιρλανδός τραγουδιστής της φολκ Τόμι Γκόγκαν, σύζυγος της Μίριαμ. Όλοι αυτοί οι ήρωες, με τα ελαττώματα και τις αρετές τους, είναι ιδεαλιστές που παλεύουν να πραγματώσουν τα ουτοπικά τους όνειρα σε μια χώρα όπου ο ριζοσπαστισμός αντιμετωπίζεται με σύγχυση, εχθρότητα ή αδιαφορία. Η προσωπική στάση είναι συγχρόνως και πολιτική.
Παράλληλα με τις ζωές των ηρώων ξεδιπλώνεται η ιστορία των πολιτικών αγώνων στην Αμερική κατά τον εικοστό αιώνα: από το κομμουνιστικό κίνημα της δεκαετίας του '30 ως την αντίσταση στον Μακαρθισμό της δεκαετίας του '50, από το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών του '60 ως τις κομμούνες του 70 και από εκεί ως τις μέρες μας και το κίνημα Occupy.
Τα σκοτάδια μου, του James Ellroy (Εκδόσεις Άγρα, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης)
Η Tζην Ελλρόυ δολοφονήθηκε στις 22 Ιουνίου 1958. Το κορμί της πετάχτηκε σε έναν αυτοκινητόδρομο, σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο του Λος Άντζελες. Ο δολοφόνος δεν βρέθηκε και η υπόθεση έκλεισε. Ήταν μια απεχθής ανθρωποκτονία, από αυτές πού καταγράφονται στις πίσω σελίδες των εφημερίδων και κανείς δεν τη θυμάται πια.
Εκτός από τον γιο της. Ο Τζέημς Ελλρόυ ήταν δέκα χρονών όταν πέθανε η μητέρα του. Το πένθος του για την απώλειά της έλαβε περίπλοκες και σκοτεινές διαστάσεις. Η ενηλικίωση του σημαδεύτηκε από την εμμονή του για δολοφονημένες γυναίκες και εγκλήματα. Η ζωή του πήγαινε κατά διαβόλου, ήταν εκτός ελέγχου. Έτρεχε να γλιτώσει από το φάντασμα της Τζην…
Τα σκοτάδια μου είναι η ιστορία της Τζην και του Τζέημς Ελλρόυ -από το 1958, πίσω στο παρελθόν και μέχρι το σήμερα. Είναι η ιστορία ενός παιδιού που περνάει μια επώδυνη εφηβεία και ενηλικιώνεται ως συγγραφέας στοιχειωμένος από το έγκλημα. Είναι η ιστορία ενός καταπληκτικού ντετέκτιβ του Τμήματος των Ανθρωποκτονιών και της έρευνας που αυτός και ο Τζέημς Ελλρόυ ξεκίνησαν για να βρουν τον δολοφόνο της Τζην Ελλρόυ. Τα σκοτάδια μου είναι μια αυτοβιογραφία χωρίς φόβο, ένα εν εξελίξει ρεπορτάζ. Είναι, αν μη τι άλλο, μια πραγματεία για τα τριανταοκτώ χρόνια αμερικάνικου εγκλήματος, για τις κατά συρροή, ασταμάτητες δολοφονίες γυναικών. Είναι ή διαδρομή του ίδιου του Ελλρόυ στις πιο τρομακτικές αναμνήσεις του. Το βιβλίο βραβεύτηκε ως το «Βιβλίο της Χρονιάς» από τούς Times της Νέας Υόρκης.
Ένας θάνατος στην οικογένεια, του Karl Ove Knausgård (Εκδόσεις Καστανιώτη, μτφ. Σωτήρης Σουλιώτης)
Σ’ αυτό το εκπληκτικό μυθιστόρημα ο Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ αναμετράται με την ίδια του τη ζωή με επώδυνη ειλικρίνεια. Γράφει για τα παιδικά χρόνια και την εφηβεία του, το πάθος του για τη ροκ μουσική, τη σχέση του με μια σχεδόν ανύπαρκτη μητέρα που όμως αγαπούσε, αλλά και τον απόμακρο, απρόβλεπτο πατέρα του, ο θάνατος του οποίου επέφερε όχι μόνο οδύνη αλλά και σύγχυση.
Από τη στιγμή που ο Καρλ Ούβε γίνεται και ο ίδιος γονιός πρέπει να εξισορροπήσει τις απαιτήσεις που έχει η φροντίδα μιας οικογένειας με την αποφασιστικότητά του να γράψει σπουδαία λογοτεχνία.
Με το "Ένας θάνατος στην οικογένεια", το πρώτο μέρος μιας εξάτομης λογοτεχνικής αυτοβιογραφίας που έχει προκαλέσει παγκόσμια αίσθηση, ο Κνάουσγκορντ συνέθεσε μια πανανθρώπινη ιστορία για τις συγκρούσεις, με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι στη ζωή μας, σ’ αυτόν τον αγώνα που είναι η ζωή μας.
Εκείνη τη μέρα, του Dennis Lehane (Εκδόσεις Κέδρος, μτφ. Φίλιππος Χρυσόπουλος)
Βοστόνη, τέλος του Α' Παγκόσμιου πολέμου. Μια εποχή πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών. Οι ΗΠΑ στο σταυροδρόμι παρελθόντος και μέλλοντος. Δύο άνθρωποι, ένας λευκός και ένας μαύρος, παρασύρονται από τον ανεμοστρόβιλο της Ιστορίας. Ο πρώτος, ο αστυφύλακας Ντάνι Κόφλιν, παρότι οργανώνεται στη συνδικαλιστική ομάδα των αστυνομικών, υποχρεώνεται να πάρει μέρος στο κυνήγι επικίνδυνων ριζοσπαστών. Ο δεύτερος, ο Λούθερ Λόρενς, δολοφονεί ένα αφεντικό του εγκλήματος στην Τάλσα και καταφεύγει στη Βοστόνη, όπου βρίσκει εργασία στην οικογένεια Κόφλιν. Την ίδια στιγμή προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει τρόπο να επιστρέψει στην έγκυο γυναίκα του.
Μέσα από τη διαδρομή των δύο ηρώων ξεδιπλώνονται τα κρίσιμα γεγονότα που σημάδεψαν την Αμερική του Μεσοπολέμου: η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος, η σύγκρουση των εργατών με το κεφάλαιο, ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Η πλοκή κορυφώνεται κατά την απεργία της αστυνομίας της Βοστόνης το 1919, όταν στα γήπεδα του μπέιζμπολ μεσουρανεί ο θρυλικός Μπέιμπ Ρουθ.
Συντηρητικοί και επαναστάτες, αριστοκράτες και λαϊκοί, ντόπιοι και μετανάστες, διεφθαρμένοι πολιτικοί και εκπρόσωποι του νόμου στον καθημερινό μόχθο για την επιβίωση και στη διαπάλη για την εξουσία.
Για την εισαγωγή αλλά και την μεταφορά των οπισθόφυλλων…
Πάνος Ραμαντάνης
left.gr, 14.8.15
Τριγυρίζοντας στο κέντρο, η ιδέα να μπεις και να χαζολογήσεις οπισθόφυλλα βιβλίων, μόνος (σχεδόν), κερδίζει έδαφος… Εσύ, τα βιβλία και ο πωλητής που είτε περιμένει να την κάνει για διακοπές και σε βλέπει με μισό μάτι, είτε μόλις γύρισα οπότε σε ξαναβλέπει με μισό μάτι…
Μπορούν μερικές λεξούλες που διαβάζεις στο οπισθόφυλλο ενός βιβλίο να σε πείσουν να το πάρεις; Μπορεί ναι… Μπορεί όχι… Λίγη σημασία έχει. Είτε η διαδικασία είναι μηχανιστική είτε όχι, η κίνηση να διαβάσεις το οπισθόφυλλο ενός βιβλίου έχει να κάνει πάντα με την διάθεση να σου κάνει «κλικ» αυτό που διαβάζεις… Αν σου κάνει το βάζεις στην άκρη και πας στο επόμενο, αν όχι το παρατάς και πάλι πας στο επόμενο…
Το οπισθόφυλλο είναι η πρώτη γεύση. Αν σου κάνει τελικά κλικ θα το ανοίξεις, θα το μυρίσεις και θα επιλέξεις δυο τρεις τυχαίες σελίδες (απ την μέση κυρίως και αυτό για αδιευκρίνιστους λόγους...) και θα αρχίσεις να διαβάζεις. Αν το κλικ έχει γίνει ενθουσιασμός το βιβλίο κατοχυρώθηκε. Αν πάλι το κλικ έχει γίνει απλά ένα... «καλό βιβλίο φαίνεται» πάει στα υπόψιν.
Η βόλτα ανάμεσα σε σελίδες γεμάτες μελάνι ξεκινά και σταματά όταν πλέον το χέρι αρχίζει και βαραίνει από το… βάρος των βιβλίων.
Και έτσι, έφτασε η ώρα που έχεις μαζέψει καμιά εικοσαριά βιβλία και πρέπει να αρχίσει η αφαίρεση… γιατί; Γιατί με μια πρόχειρη ματιά στην τσέπη σου καταλαβαίνεις πως μπορείς να ρίξεις στο σάκο σου το πολύ (και αυτό με πολύ κόπο και στερήσεις…) καμιά δεκαριά βιβλία.
Δέκα βιβλιοπροτάσεις, λοιπόν, με μοναδικό κριτήριο ένα διαισθητικό «κλικ» και μεταφέροντας, απλά, τις λέξεις των οπισθόφυλλων…
Έρευνα για την εξαφάνιση της Εμιλί Μπρυνέ, του Antoine Bello (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Τιτίκα Δημητρούλια)
Η 34χρονη Εμιλί Μπρυνέ, μοναδική κληρονόμος μιας τεράστιας περιουσίας, εξαφανίζεται. Οι υποψίες στρέφονται αποκλειστικά στον 48χρονο σύζυγό της Κλωντ Μπρυνέ, λαμπρό και αλαζονικό νευρολόγο, ιδιαίτερα αντιπαθητι-κό χαρακτήρα. Αν και υπάρχουν κίνητρα (το χρήμα, η γυναίκα του είχε εραστή), οι αστυνομικοί δεν μπορούν να αποδείξουν την ενοχή αυτού του ιδιαίτερα ευφυούς και καλλιεργημένου επιστήμονα. Καλείται λοιπόν σε βοήθεια ο συνταξιούχος επιθεωρητής Ασίλ Ντυνό, ο οποίος έχει διακριθεί στο παρελθόν, εξιχνιάζοντας ακόμη και τις πιο δύσκολες υποθέσεις. Αλλά εδώ και λίγο καιρό ο Ντυνό πάσχει από μια μορφή αμνησίας: κάθε πρωί ξυπνά έχοντας ξεχάσει όλα τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας. Για να προχωρήσει στην έρευνά του, ο Ντυνό αρχίζει να κρατά ημερολόγιο, καταγράφοντας καθημερινά τις κινήσεις και τις σκέψεις του. Ό,τι γράφει το βράδυ, το διαβάζει το πρωί της επόμενης μέρας, για να καθορίσει τη δράση του. Αλλά πολύ γρήγορα ο επιθεωρητής κατακλύζεται από αμφιβολίες: Μπορεί να εμπιστευτεί τις σημειώσεις του; Γιατί έχει διαγράψει ορισμένα αποσπάσματα; Τι θα έκανε στη θέση του ο Ηρακλής Πουαρό; Ο Ντυνό, φανατικός αναγνώστης της Άγκαθα Κρίστι, καλεί σε βοήθεια τον Πουαρό, αλλά κυρίως την Αριάδνη Όλιβερ και, ακόμα, τον Χίτσκοκ, τον Ντίκενς, τον Ζιντ...
Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, του Patrick Modiano (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Ρούλα Γεωργακοπούλου)
Το τηλέφωνο χτυπά επίμονα στο σπίτι του ηλικιωμένου συγγραφέα Ζαν Νταραγκάν. Ένας άγνωστος θέλει να του επιστρέψει τη χαμένη του ατζέντα. Ο Νταραγκάν θα συναντήσει τον άγνωστο σε κάποιο καφέ και από εκείνη τη στιγμή θα ξεκινήσει μια πορεία προς το παρελθόν. Η μνήμη θα τον γυρίσει στην επαύριο της Κατοχής με τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, όπου ο επτάχρονος τότε Ζαν Νταραγκάν, παρατημένος από τη μητέρα του, ζει χάρη στις φροντίδες ενός κύκλου μικροκακοποιών, τζογαδόρων και κοριτσιών των παριζιάνικων καμπαρέ, κυρίως όμως της εικοσιδυάχρονης Αννί Αστράν, κοριτσιού των περιθωριακών νυχτερινών κέντρων, που θα στοιχειώσει τη ζωή του με ένα ατελείωτο παιχνίδι απωθήσεων το οποίο αρχίζει τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και τελειώνει το καλοκαίρι του 2013. Η σκηνογραφία φιλμ νουάρ και το Παρίσι δεν λείπουν κι απ’ αυτό το βιβλίο του Πατρίκ Μοντιανό, όπως επίσης το βασανιστικό αίσθημα μιας ασυνείδητης ενοχής που κολλάει σαν μεταδοτική αρρώστια πάνω στο παιδί που μεγάλωσε στις παρυφές της Ιστορίας και νανουρίστηκε από μισόλογα δωσίλογων, παριζιάνων φτωχοδιάβολων και μαφιόζων με τρυφερή καρδιά.
Χάκα, του Caryl Férey (Εκδόσεις Άγρα, μτφ. Αργυρώ Μακάρωφ)
Ο ΤΖΑΚ ΦΙΤΖΕΡΑΛΝΤ, Μαορί στην καταγωγή, κατατάσσεται στην Αστυνομία του Ώκλαντ μετά τη μυστηριώδη εξαφάνιση της κόρης και της συζύγου του στο Νότιο Νησί της Νέας Ζηλανδίας – χάθηκαν χωρίς ν’ αφήσουν ίχνος. Μόνο το αυτοκίνητό τους απέμεινε, άδειο· και ένα τελευταίο λαμπερό χαμόγελο, η ανάμνηση μιας τελευταίας κίνησης του χεριού... Έκτοτε έχουν περάσει εικοσιπέντε χρόνια. Ο Τζακ είναι πλέον ένας μοναχικός, σκληρός, αποφασιστικός και αδιάφθορος μπάτσος σε κατάσταση μόνιμης απελπισίας. Ώσπου μια μέρα ανακαλύπτεται σε παραλία του νησιού το νεκρό κορμί ενός κοριτσιού – το σκαλπ του αιδοίου της έχει αφαιρεθεί. Η κόλαση που τόσο καιρό σιγόκαιγε εντός του τώρα φουντώνει πάλι από τον πόνο που προκαλούν τα ευρήματα και οι πιθανές εξηγήσεις τους. Οι αλλεπάλληλοι φόνοι θα τον φέρουν αντιμέτωπο με τα πανάρχαια βίαια τελετουργικά έθιμα των Μαορί, που βρίσκονται σε σύγκρουση με τον πολιτισμό των λευκών την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Καθώς οι φόνοι διαδέχονται ο ένας τον άλλο, ο Τζακ Φιτζέραλντ, με τη συνδρομή μιας νέας και λαμπρής εγκληματολόγου, θα ερευνήσει την υπόθεση ως το οριστικό χάος...
Η εσχάτη των ποινών, του Santiago Roncagliolo (Εκδόσεις Καστανιώτη, μτφ. Κώστας Αθανασίου)
Λίμα, Περού, 1978. Ολόκληρη η χώρα, γεμάτη ελπίδα και με κομμένη την ανάσα, καρφωμένη μπροστά σε μια οθόνη, παρακολουθεί την εθνική της ομάδα στους αγώνες του Μουντιάλ, στα γήπεδα της Αργεντινής. Πίσω όμως από το πανηγύρι του ποδοσφαίρου, στους έρημους δρόμους της πόλης, διαδραματίζεται μια σκοτεινή ιστορία που αρχίζει όταν ένας άντρας, με ένα παράξενο σακίδιο στα χέρια, καταδιώκεται και δολοφονείται σε μια φτωχογειτονιά της περουβιάνικης πρωτεύουσας. Ο εισαγγελέας Φέλιξ Τσακαλτάνα, γνωστός μας από το μυθιστόρημα του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο Κόκκινος Απρίλης, εμφανίζεται ξανά, αλλά αυτή τη φορά πολύ πιο νέος, μόλις έχει διοριστεί για πρώτη φορά στο αρχειοφυλακείο του Δικαστικού Μεγάρου της Λίμα. Άθελά του, και χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο Τσακαλτάνα μπλέκεται σιγά σιγά σε μια επικίνδυνη αναζήτηση που θα τον φέρει αντιμέτωπο με μια από τις πιο άγριες και απάνθρωπες σελίδες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Λατινικής Αμερικής και των δικτατοριών που σημάδεψαν αυτές τις χώρες τη δεκαετία του 1970.
Πόλεμος και πόλεμος, του László Krasznahorkai (Εκδόσεις Πόλις, μτφ. Ιωάννα Αβραμίδου)
Από τις γειτονιές μιας μικρής ουγγρικής πόλης, στη Βουδαπέστη, στη Νέα Υόρκη και αλλού, ακολουθούμε τη μανιακή φωνή του Γκιόργκι Κόριμ, του ήρωα του "Πόλεμος και πόλεμος", αυτού του ταπεινού, θλιμμένου γραφιά. Απελπισμένος, ώρες ώρες σχεδόν τρελός, αλλά επίσης έντονα συναισθηματικός, ο Κόριμ έχει ανακαλύψει, στα σκονισμένα Αρχεία της μικρής ουγγρικής πόλης όπου εργάζεται, ένα χειρόγραφο το οποίο επί δεκαετίες δεν έχει αγγίξει κανείς. Το συγκλονιστικής ποιητικής ομορφιάς κείμενο εξιστορεί την περιπλάνηση τεσσάρων συντρόφων, που πολέμησαν μαζί σ' έναν καταστροφικό πόλεμο και αγωνίζονται τώρα να επιστρέψουν σπίτι τους και να ξεφύγουν από τον αμείλικτο κόσμο της βίας. Συγκινημένος από τον εξαιρετικά ευάλωτο χαρακτήρα των ηρώων του χειρογράφου, ο Κόριμ θέτει ως σκοπό της ζωής του να μεταβιβάσει στον κόσμο το ζωτικής σημασίας μήνυμα του κειμένου που μόλις ανακάλυψε. Αποφασίζει να εκπληρώσει αυτό το καθήκον στη Νέα Υόρκη, που αποτελεί για κείνον το "κέντρο του κόσμου".
Η θάλασσα τ’ αδέρφι μου, του Jack Kerouac (Εκδόσεις Πατάκη, μτφ. Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης)
Σε τούτο το βιβλίο θα υφάνω όλο το πάθος και τη δόξα της ζωής, το αεικίνητο και το γαλήνιο που έχει, τον πυρετό και την πλήξη, τα πρωινά, τα μεσημέρια και τα βράδια του πόθου, της ματαίωσης, του φόβου, του θριάμβου, και του θανάτου… Άραγε αυτό το γλυκό, ηλιόλουστο απόγευμα στη θάλασσα, με τα πράσινα και χρυσαφένια λαμπυρίσματα, με το αεράκι ν’ απλώνεται στα καταστρώματα όπου ραχάτευαν οι ναύτες, να ήταν το απόγευμα του θανάτου; Προτού κατακτήσει τη φήμη με το Στον δρόμο, ο ΤζακΚέρουακ ήταν ναυτικός. Στη Θάλασσα τ’ αδέρφι μου, το πρώτο του μυθιστόρημα, άντλησε την έμπνευσή του από την αγάπη του για τη θάλασσα. Μιλάει για τις τύχες του Γουέσλι Μάρτιν, ενός λιγόλογου μοναχικού άντρα που «αγάπησε τη θάλασσα με μια αγάπη αλλόκοτη και μοναχική», και του Μπιλ Έβερχαρτ, ενός δημεγέρτη διανοούμενου που λαχταράει τις στοιχειώδεις ελευθερίες και την απλή καθημερινή ζωή. Ύστερα από μιαν απόφαση της τελευταίας στιγμής, μπαρκάρουν με το S.S. Westminster στη Βοστόνη. Καθώς κατευθύνονται προς τη Γροιλανδία, καβγαδίζουν, πίνουν ουίσκι, χαρτοπαίζουν, ξεφεύγουν από τορπίλες, συλλογίζονται το αχανές που τους περιβάλλει και αναρωτιούνται αν θα φτάσουν στον προορισμό τους. Ο Κέρουακ υφαίνει την ιστορία τους σ’ ένα όλο ένταση πορτρέτο φιλίας και αδελφοσύνης· σ’ έναν υπαρξιστικό στοχασμό για τον διακαή πόθο ν’ αποδράσεις από την κοινωνία και, πάνω απ’ όλα, για τη θυελλώδη αδάμαστη δύναμη της θάλασσας.
Οι κόκκινες βασίλισσες, του Jonathan Lethem (Εκδόσεις Κέδρος, μτφ. Ελένη Ηλιοπούλου)
Νέα Υόρκη, δεκαετία του 1960. Η Ρόουζ Ζίμερ, η επονομαζόμενη Κόκκινη Βασίλισσα του Σανισάιντ του Κουίνς, είναι μια δυναμική κομμουνίστρια η οποία κυριαρχεί στη γειτονιά και στην οικογένειά της με τον εκρηκτικό χαρακτήρα της και την απόλυτη προσήλωση στις πεποιθήσεις της. Η πανέξυπνη και ισχυρογνώμων κόρη της, η Μίριαμ, μια εξίσου παθιασμένη ακτιβίστρια, δραπετεύει από την ασφυκτική επιρροή της Ρόουζ και αγκαλιάζει την αντικουλτούρα της εποχής του Υδροχόου στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Γύρω από αυτές τις δύο απελευθερωμένες γυναίκες περιστρέφονται σε τροχιές διάφοροι άντρες. Ο Άλμπερτ, ο αριστοκρατικός Γερμανοεβραίος σύζυγος της Ρόουζ, ο ανιψιός της, Λένι Άνγκρας, δεινός σκακιστής αλλά αδέξιος χαρακτήρας, ο Σίσερο Λούκιν, ο ιδιοφυής γιος ενός μαύρου αστυνομικού και εραστή της Ρόουζ, και ο Ιρλανδός τραγουδιστής της φολκ Τόμι Γκόγκαν, σύζυγος της Μίριαμ. Όλοι αυτοί οι ήρωες, με τα ελαττώματα και τις αρετές τους, είναι ιδεαλιστές που παλεύουν να πραγματώσουν τα ουτοπικά τους όνειρα σε μια χώρα όπου ο ριζοσπαστισμός αντιμετωπίζεται με σύγχυση, εχθρότητα ή αδιαφορία. Η προσωπική στάση είναι συγχρόνως και πολιτική.
Παράλληλα με τις ζωές των ηρώων ξεδιπλώνεται η ιστορία των πολιτικών αγώνων στην Αμερική κατά τον εικοστό αιώνα: από το κομμουνιστικό κίνημα της δεκαετίας του '30 ως την αντίσταση στον Μακαρθισμό της δεκαετίας του '50, από το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών του '60 ως τις κομμούνες του 70 και από εκεί ως τις μέρες μας και το κίνημα Occupy.
Τα σκοτάδια μου, του James Ellroy (Εκδόσεις Άγρα, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης)
Η Tζην Ελλρόυ δολοφονήθηκε στις 22 Ιουνίου 1958. Το κορμί της πετάχτηκε σε έναν αυτοκινητόδρομο, σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο του Λος Άντζελες. Ο δολοφόνος δεν βρέθηκε και η υπόθεση έκλεισε. Ήταν μια απεχθής ανθρωποκτονία, από αυτές πού καταγράφονται στις πίσω σελίδες των εφημερίδων και κανείς δεν τη θυμάται πια.
Εκτός από τον γιο της. Ο Τζέημς Ελλρόυ ήταν δέκα χρονών όταν πέθανε η μητέρα του. Το πένθος του για την απώλειά της έλαβε περίπλοκες και σκοτεινές διαστάσεις. Η ενηλικίωση του σημαδεύτηκε από την εμμονή του για δολοφονημένες γυναίκες και εγκλήματα. Η ζωή του πήγαινε κατά διαβόλου, ήταν εκτός ελέγχου. Έτρεχε να γλιτώσει από το φάντασμα της Τζην…
Τα σκοτάδια μου είναι η ιστορία της Τζην και του Τζέημς Ελλρόυ -από το 1958, πίσω στο παρελθόν και μέχρι το σήμερα. Είναι η ιστορία ενός παιδιού που περνάει μια επώδυνη εφηβεία και ενηλικιώνεται ως συγγραφέας στοιχειωμένος από το έγκλημα. Είναι η ιστορία ενός καταπληκτικού ντετέκτιβ του Τμήματος των Ανθρωποκτονιών και της έρευνας που αυτός και ο Τζέημς Ελλρόυ ξεκίνησαν για να βρουν τον δολοφόνο της Τζην Ελλρόυ. Τα σκοτάδια μου είναι μια αυτοβιογραφία χωρίς φόβο, ένα εν εξελίξει ρεπορτάζ. Είναι, αν μη τι άλλο, μια πραγματεία για τα τριανταοκτώ χρόνια αμερικάνικου εγκλήματος, για τις κατά συρροή, ασταμάτητες δολοφονίες γυναικών. Είναι ή διαδρομή του ίδιου του Ελλρόυ στις πιο τρομακτικές αναμνήσεις του. Το βιβλίο βραβεύτηκε ως το «Βιβλίο της Χρονιάς» από τούς Times της Νέας Υόρκης.
Ένας θάνατος στην οικογένεια, του Karl Ove Knausgård (Εκδόσεις Καστανιώτη, μτφ. Σωτήρης Σουλιώτης)
Σ’ αυτό το εκπληκτικό μυθιστόρημα ο Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ αναμετράται με την ίδια του τη ζωή με επώδυνη ειλικρίνεια. Γράφει για τα παιδικά χρόνια και την εφηβεία του, το πάθος του για τη ροκ μουσική, τη σχέση του με μια σχεδόν ανύπαρκτη μητέρα που όμως αγαπούσε, αλλά και τον απόμακρο, απρόβλεπτο πατέρα του, ο θάνατος του οποίου επέφερε όχι μόνο οδύνη αλλά και σύγχυση.
Από τη στιγμή που ο Καρλ Ούβε γίνεται και ο ίδιος γονιός πρέπει να εξισορροπήσει τις απαιτήσεις που έχει η φροντίδα μιας οικογένειας με την αποφασιστικότητά του να γράψει σπουδαία λογοτεχνία.
Με το "Ένας θάνατος στην οικογένεια", το πρώτο μέρος μιας εξάτομης λογοτεχνικής αυτοβιογραφίας που έχει προκαλέσει παγκόσμια αίσθηση, ο Κνάουσγκορντ συνέθεσε μια πανανθρώπινη ιστορία για τις συγκρούσεις, με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι στη ζωή μας, σ’ αυτόν τον αγώνα που είναι η ζωή μας.
Εκείνη τη μέρα, του Dennis Lehane (Εκδόσεις Κέδρος, μτφ. Φίλιππος Χρυσόπουλος)
Βοστόνη, τέλος του Α' Παγκόσμιου πολέμου. Μια εποχή πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών. Οι ΗΠΑ στο σταυροδρόμι παρελθόντος και μέλλοντος. Δύο άνθρωποι, ένας λευκός και ένας μαύρος, παρασύρονται από τον ανεμοστρόβιλο της Ιστορίας. Ο πρώτος, ο αστυφύλακας Ντάνι Κόφλιν, παρότι οργανώνεται στη συνδικαλιστική ομάδα των αστυνομικών, υποχρεώνεται να πάρει μέρος στο κυνήγι επικίνδυνων ριζοσπαστών. Ο δεύτερος, ο Λούθερ Λόρενς, δολοφονεί ένα αφεντικό του εγκλήματος στην Τάλσα και καταφεύγει στη Βοστόνη, όπου βρίσκει εργασία στην οικογένεια Κόφλιν. Την ίδια στιγμή προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει τρόπο να επιστρέψει στην έγκυο γυναίκα του.
Μέσα από τη διαδρομή των δύο ηρώων ξεδιπλώνονται τα κρίσιμα γεγονότα που σημάδεψαν την Αμερική του Μεσοπολέμου: η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος, η σύγκρουση των εργατών με το κεφάλαιο, ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Η πλοκή κορυφώνεται κατά την απεργία της αστυνομίας της Βοστόνης το 1919, όταν στα γήπεδα του μπέιζμπολ μεσουρανεί ο θρυλικός Μπέιμπ Ρουθ.
Συντηρητικοί και επαναστάτες, αριστοκράτες και λαϊκοί, ντόπιοι και μετανάστες, διεφθαρμένοι πολιτικοί και εκπρόσωποι του νόμου στον καθημερινό μόχθο για την επιβίωση και στη διαπάλη για την εξουσία.
Για την εισαγωγή αλλά και την μεταφορά των οπισθόφυλλων…
Πάνος Ραμαντάνης
left.gr, 14.8.15
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου