Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΙΟΙ
ΔΕ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΚΟΙΝΑ 
ΚΑΙ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΝ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ

[ Σωκράτης:] διὰ ταῦτα τοίνυν, ἦν δ' ἐγώ, οὔτε χρημάτων ἕνεκα ἐθέλουσιν ἄρχειν οἱ ἀγαθοὶ οὔτε τιμῆς· οὔτε γὰρ φανερῶς πραττόμενοι τῆς ἀρχῆς ἕνεκα μισθὸν μισθωτοὶ βούλονται κεκλῆσθαι, οὔτε λάθρᾳ αὐτοὶ ἐκ τῆς ἀρχῆς λαμβάνοντες κλέπται. οὐδ' αὖ τιμῆς ἕνεκα· οὐ γάρ εἰσι φιλότιμοι. δεῖ δὴ [347c] αὐτοῖς ἀνάγκην προσεῖναι καὶ ζημίαν, εἰ μέλλουσιν ἐθέλειν ἄρχειν--ὅθεν κινδυνεύει τὸ ἑκόντα ἐπὶ τὸ ἄρχειν ἰέναι ἀλλὰ μὴ ἀνάγκην περιμένειν αἰσχρὸν νενομίσθαι-- τῆς δὲ ζημίας μεγίστη τὸ ὑπὸ πονηροτέρου ἄρχεσθαι, ἐὰν μὴ αὐτὸς ἐθέλῃ ἄρχειν· ἣν δείσαντές μοι φαίνονται ἄρχειν, ὅταν ἄρχωσιν, οἱ ἐπιεικεῖς, καὶ τότε ἔρχονται ἐπὶ τὸ ἄρχειν οὐχ ὡς ἐπ' ἀγαθόν τι ἰόντες οὐδ' ὡς εὐπαθήσοντες ἐν αὐτῷ, ἀλλ' [347d] ὡς ἐπ' ἀναγκαῖον καὶ οὐκ ἔχοντες ἑαυτῶν βελτίοσιν ἐπιτρέψαι οὐδὲ ὁμοίοις. 

Πλάτωνος, "Πολιτεία", Α, 347 b-d.

[ΣΩΚΡΑΤΗΣ:]

Τότε εγώ είπα: αυτός είναι ο λόγος που οι άξιοι 

άνθρωποι δεν επιζητούν την εξουσία ούτε για 

 τα χρήματα ούτε για τη δόξα΄ γιατί δε θέλουν να 

παίρνουν φανερά  μισθό και να τους λένε μισθωτούς, 

ούτε κρυφά να   σφετερίζονται δημόσιο χρήμα και 

να τους λένε κλέφτες΄ ούτε πάλι την επιδιώκουν 

για την τιμή, επειδή δεν είναι φιλόδοξοι.

Πρέπει λοιπόν να υπάρχει κάποιου είδους 

εξαναγκασμός γι αυτούς και κάποια τιμωρία,
για να αποφασίσουν να αναλάβουν εκουσίως κάποιο 
 αξίωμα - γι΄αυτό το λόγο καταντάει να θεωρείται 
μεγάλη ντροπή  να αναλαμβάνει κανείς με
τη θέλησή του  ένα δημόσιο αξίωμα, 
χωρίς να τον εξαναγκάσουν  να το κάνει- ,
και η μεγαλύτερη  τιμωρία  στην   περίπτωση 
αυτή είναι να εξουσιάζει 
τον άξιο άνθρωπο κάποιος που είναι χειρότερος 
απ΄αυτόν, μια και δεν δεν επιθυμεί ο ίδιος
να ασκεί την εξουσία.

Εξαιτίας αυτού του φόβου λοιπόν αποδέχονται 
και αναλαμβάνουν  καμιά φορά την εξουσία 
οι  άριστοι, όχι δηλαδή επειδή  την επιθυμούν
σαν κάτι προσωπικά καλό ούτε για να
  περάσουν εξαιτίας  της ζωή χαρισάμενη, 
αλλά  επειδή τη δέχονται αναγκαστικά, αφού 
δεν έχουν  να την αναθέσουν σε κάποιους καλύτερους.

[Απόδοση: Gerontakos]