Οι «χρυσές» θεωρίες συνωμοσίας στο YouTube
Δημιουργημένο
το 2005, το YouTube είναι η κυρίαρχη πλατφόρμα αναπαραγωγής
περιεχομένου σε μορφή βίντεο σε ολόκληρο το διαδίκτυο. Σε παγκόσμιο
επίπεδο, περίπου 1 δισεκατομμύριο εκπαιδευτικά βίντεο αναπαράγονται
καθημερινά, ενώ εκατομμύρια πολίτες χρησιμοποιούν την πλατφόρμα ως
βασική πηγή πληροφόρησης. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό δεν είναι λίγες οι
αναφορές των μέσων μαζικής ενημέρωσης που ενοχοποιούν το YouTube για
την εξάπλωση ψεύτικων ειδήσεων και εξτρεμιστικού λόγου, συχνά λόγω των
βίντεο με θεωρίες συνωμοσίας που αναπαράγονται στην πλατφόρμα. Με το
Facebook να βρίσκεται υπό κυβερνητικό έλεγχο λόγω του σκανδάλου με την
Cambridge Analytica και να αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο ρύθμισης στον
τρόπο που διαχειρίζεται τα δεδομένα των πολιτών, το YouTube φαίνεται πως
με τη σειρά του λαμβάνει μέτρα για να εξασφαλίσει την ακεραιότητά του.
Μέτρα που θα μπορούσαν να σημαίνουν το τέλος της αναπαραγωγής των βίντεο
με θεωρίες συνωμοσίας. Πόσο σοβαρή είναι όμως η κατάσταση, ώστε να
χρήζει ρύθμισης η αναπαραγωγή του εν λόγω περιεχομένου;
Εκ πρώτης όψεως, η ανησυχία για αυτά τα βίντεο μπορεί να φαίνεται υπερβολική. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα μια ανάρτηση, που ισχυριζόταν ότι μια γεωμαγνητική καταιγίδα θα έπληττε στις 18 Μαρτίου του 2018 δορυφόρους, GPS πλοήγησης και δίκτυα ηλεκτρισμού σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ορισμένα ειδησεογραφικά πρακτορεία έλαβαν τον ισχυρισμό ως είδηση, έως ότου οι επιστημονικές υπηρεσίες των ΗΠΑ να τον διαψεύσουν. Το βίντεο αυτό ήταν παραπλανητικό αλλά πιθανότατα ακίνδυνο.
Όμως άλλα, αντίστοιχα βίντεο ενδέχεται να έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε πρόσφατες τραγωδίες. Το άτομο που έριξε ένα αυτοκίνητο πάνω σε πεζούς στη γέφυρα του Λονδίνου τον Ιούνιο του 2017 και μαχαίρωσε παριστάμενους στα κοντινά μπαρ, είναι πιθανό να είχε παρακολουθήσει εξτρεμιστικό βίντεο από έναν Σαλαφίτη ιεροκήρυκα στο YouTube. Αντίστοιχα, μετά τη συγκέντρωση της λεγόμενης alt-right τον περασμένο Αύγουστο στο Charlottesville της Βιρτζίνια, η πλατφόρμα του YouTube χαρακτηρίστηκε ως ο «Παγκόσμιος ηγέτης στη Λευκή Υπεροχή», υπό την έννοια ότι ευθυνόταν για την επανεμφάνιση του ακροδεξιού ρεύματος στις ΗΠΑ λόγω των ρατσιστικών βίντεο που αναπαράγονταν σε αυτό.
Γνωρίζουμε ήδη ότι ένας youtuber μπορεί να βγάλει μερικές χιλιάδες δολάρια το μήνα μέσω της παραγωγής περιεχομένου για το YouTube, χρήματα που προέρχονται από διαφημίσεις, τοποθετήσεις προϊόντων κ.α. Το ίδιο το YouTube βγάζει επίσης δισεκατομμύρια από αυτή τη συνθήκη. Μόλις το 55% των χρημάτων για τα αποσπάσματα των 30 δευτερολέπτων στην αρχή των δημοφιλών βίντεο πηγαίνουν στους δημιουργούς περιεχομένου. Τα υπόλοιπα πηγαίνουν στην Alphabet, την εταιρεία στην οποία ανήκει με τη σειρά του το site, η οποία μόνο το 2017, σημείωσε περισσότερα από 110 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα (από 90 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016). Σχεδόν το 90% αυτού του αριθμού προήλθε από διαφημίσεις και ένας σημαντικός αριθμός αυτών εντοπιζόταν στο YouTube. Οι θεωρίες συνωμοσίας αποδεικνύονται πολύ κερδοφόρες και για τα κανάλια και τους χρήστες του Youtube, που χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια μπορούν να κερδίζουν από 6.000 δολάρια το μήνα μόνο μέσω των προβολών από περίπου 600.000 άτομα. Τα κέρδη διαρκώς αυξάνονται καθώς η συχνότητα εμφάνισής των βίντεο στην αναζήτηση αυξάνονται όσο αυξάνονται οι προβολές.
«Από την εμπειρία μου στον χώρο της παραπληροφόρησης, όλοι οι δρόμοι φαίνεται να οδηγούν τελικά στο YouTube», αναφέρει σε δοκίμιό του ο Jonathan Albright, διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Στρατηγικής για την Ψηφιακή Δημοσιογραφία. Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι δύσκολη γιατί αυτό που αποτελεί συνωμοσία δεν είναι πάντα σαφές, αναφέρει η διοίκηση του YouTube από την πλευρά της. Για παράδειγμα, ένα βίντεο που ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι εξωγήινοι μπορεί να σχετίζονται με την εξαφάνιση της πτήσης 370 της Malaysia Airlines, ξεκινούσε με τη δήλωση ότι «όλα αυτά είναι μόνο θεωρίες» και «δεν προορίζονται για να βλάψουν οποιοδήποτε άτομο ή εταιρεία».
Η δυσκολία να προσδιοριστεί το αν μια ανάρτηση χαρακτηρίζεται ως αβάσιμη ή περιθωριακή άποψη είναι μέρος του προβλήματος. Χωρίς συγκεκριμένη ρύθμιση, ο αλγόριθμος του YouTube δεν μπορεί να φιλτράρει τέτοια βίντεο από τα αποτελέσματα αναζήτησης. Αυτό είναι ένα πρόβλημα για την Alphabet, η οποία φοβάται ότι η διάδοση των βίντεο συνωμοσίας σε όλο το YouTube θα μπορούσε να φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα. Οι ψευδείς πληροφορίες που διαρρέουν σε κορυφαίες λίστες βίντεο που συνιστώνται στους χρήστες θα μπορούσαν τελικά να τους απομακρύνουν από την πλατφόρμα. «Τα εμπορικά σήματά μας μπορεί επίσης να επηρεαστούν αρνητικά από τη χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών μας για τη διάδοση πληροφοριών που θεωρούνται παραπλανητικές», δήλωσε η ετήσια έκθεση της εταιρίας για το 2017.
Ωστόσο, ο ιστότοπος ενθαρρύνει τους δημιουργούς περιεχομένου να περιπλανώνται κοντά σε ακραίο περιεχόμενο που είναι ήδη αναρτημένο, καθώς με αυτό τον τρόπο προσελκύονται χρήστες που κάνουν κλικ. Το AlgoTransparency, ένας ιστότοπος που παρακολουθεί τα βίντεο που προτείνονται από το YouTube στους επισκέπτες του, σημειώνει ότι η αναζήτηση των φράσεων «Είναι η Γη επίπεδη ή στρογγυλή;» ή «τι ξέρουμε για τα εμβόλια» τον Φεβρουάριο οδήγησε σε βίντεο που ισχυρίζονται ότι αποδεικνύουν ότι η Γη είναι επίπεδη ή αποδεικνύουν ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, και εμφανίζονται περίπου οκτώ φορές πιο συχνά από τα βίντεο χωρίς συνωμοσία στραμμένη σε αυτά τα θέματα.
Το YouTube έχει ανακοινώσει όμως την πρόθεσή του να ληφθούν μέτρα. Τον Ιανουάριο, ο ιστότοπος ανακοίνωσε ότι τα βίντεο που σχετίζονται με αμφιλεγόμενα θέματα, όπως οι ψεκασμοί, δεν θα είναι πλέον δυνατό να φιλοξενούν διαφημίσεις. Φέτος, μάλιστα, προβλέπεται τα βίντεο που περιβάλλονται από θεωρίες συνωμοσίας, όπως η προσγείωση στο φεγγάρι ή η δολοφονία του John F. Kennedy να συνοδεύονται από ενημερωτικά πάνελ. Αυτά τα αναδυόμενα παράθυρα θα έχουν συμπληρωματικές πληροφορίες από πηγές τρίτων, όπως η Wikipedia και άλλες πιθανές πηγές.
Όσον αφορά τους πιστούς στις θεωρίες συνωμοσίας όμως, η στρατηγική για την δημοσίευση γεγονότων μαζί με αυτά τα βίντεο μπορεί να μην λειτουργήσει ούτως ή άλλως. Ο Jovan Byford, ερευνητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, επισημαίνει το πρόβλημα στη χρήση ορθολογικών επιχειρημάτων για την αποτροπή των θεωριών συνωμοσίας. «Αυτό δεν λειτουργεί» αναφέρει στο Newsweek. «Το επιχείρημά τους για θα είναι: Λοιπόν, αυτό θέλουν να πιστεύετε».
Απόδοση από το Newsweek.
Εκ πρώτης όψεως, η ανησυχία για αυτά τα βίντεο μπορεί να φαίνεται υπερβολική. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα μια ανάρτηση, που ισχυριζόταν ότι μια γεωμαγνητική καταιγίδα θα έπληττε στις 18 Μαρτίου του 2018 δορυφόρους, GPS πλοήγησης και δίκτυα ηλεκτρισμού σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ορισμένα ειδησεογραφικά πρακτορεία έλαβαν τον ισχυρισμό ως είδηση, έως ότου οι επιστημονικές υπηρεσίες των ΗΠΑ να τον διαψεύσουν. Το βίντεο αυτό ήταν παραπλανητικό αλλά πιθανότατα ακίνδυνο.
Όμως άλλα, αντίστοιχα βίντεο ενδέχεται να έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε πρόσφατες τραγωδίες. Το άτομο που έριξε ένα αυτοκίνητο πάνω σε πεζούς στη γέφυρα του Λονδίνου τον Ιούνιο του 2017 και μαχαίρωσε παριστάμενους στα κοντινά μπαρ, είναι πιθανό να είχε παρακολουθήσει εξτρεμιστικό βίντεο από έναν Σαλαφίτη ιεροκήρυκα στο YouTube. Αντίστοιχα, μετά τη συγκέντρωση της λεγόμενης alt-right τον περασμένο Αύγουστο στο Charlottesville της Βιρτζίνια, η πλατφόρμα του YouTube χαρακτηρίστηκε ως ο «Παγκόσμιος ηγέτης στη Λευκή Υπεροχή», υπό την έννοια ότι ευθυνόταν για την επανεμφάνιση του ακροδεξιού ρεύματος στις ΗΠΑ λόγω των ρατσιστικών βίντεο που αναπαράγονταν σε αυτό.
Γνωρίζουμε ήδη ότι ένας youtuber μπορεί να βγάλει μερικές χιλιάδες δολάρια το μήνα μέσω της παραγωγής περιεχομένου για το YouTube, χρήματα που προέρχονται από διαφημίσεις, τοποθετήσεις προϊόντων κ.α. Το ίδιο το YouTube βγάζει επίσης δισεκατομμύρια από αυτή τη συνθήκη. Μόλις το 55% των χρημάτων για τα αποσπάσματα των 30 δευτερολέπτων στην αρχή των δημοφιλών βίντεο πηγαίνουν στους δημιουργούς περιεχομένου. Τα υπόλοιπα πηγαίνουν στην Alphabet, την εταιρεία στην οποία ανήκει με τη σειρά του το site, η οποία μόνο το 2017, σημείωσε περισσότερα από 110 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα (από 90 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016). Σχεδόν το 90% αυτού του αριθμού προήλθε από διαφημίσεις και ένας σημαντικός αριθμός αυτών εντοπιζόταν στο YouTube. Οι θεωρίες συνωμοσίας αποδεικνύονται πολύ κερδοφόρες και για τα κανάλια και τους χρήστες του Youtube, που χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια μπορούν να κερδίζουν από 6.000 δολάρια το μήνα μόνο μέσω των προβολών από περίπου 600.000 άτομα. Τα κέρδη διαρκώς αυξάνονται καθώς η συχνότητα εμφάνισής των βίντεο στην αναζήτηση αυξάνονται όσο αυξάνονται οι προβολές.
«Από την εμπειρία μου στον χώρο της παραπληροφόρησης, όλοι οι δρόμοι φαίνεται να οδηγούν τελικά στο YouTube», αναφέρει σε δοκίμιό του ο Jonathan Albright, διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Στρατηγικής για την Ψηφιακή Δημοσιογραφία. Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι δύσκολη γιατί αυτό που αποτελεί συνωμοσία δεν είναι πάντα σαφές, αναφέρει η διοίκηση του YouTube από την πλευρά της. Για παράδειγμα, ένα βίντεο που ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι εξωγήινοι μπορεί να σχετίζονται με την εξαφάνιση της πτήσης 370 της Malaysia Airlines, ξεκινούσε με τη δήλωση ότι «όλα αυτά είναι μόνο θεωρίες» και «δεν προορίζονται για να βλάψουν οποιοδήποτε άτομο ή εταιρεία».
Η δυσκολία να προσδιοριστεί το αν μια ανάρτηση χαρακτηρίζεται ως αβάσιμη ή περιθωριακή άποψη είναι μέρος του προβλήματος. Χωρίς συγκεκριμένη ρύθμιση, ο αλγόριθμος του YouTube δεν μπορεί να φιλτράρει τέτοια βίντεο από τα αποτελέσματα αναζήτησης. Αυτό είναι ένα πρόβλημα για την Alphabet, η οποία φοβάται ότι η διάδοση των βίντεο συνωμοσίας σε όλο το YouTube θα μπορούσε να φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα. Οι ψευδείς πληροφορίες που διαρρέουν σε κορυφαίες λίστες βίντεο που συνιστώνται στους χρήστες θα μπορούσαν τελικά να τους απομακρύνουν από την πλατφόρμα. «Τα εμπορικά σήματά μας μπορεί επίσης να επηρεαστούν αρνητικά από τη χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών μας για τη διάδοση πληροφοριών που θεωρούνται παραπλανητικές», δήλωσε η ετήσια έκθεση της εταιρίας για το 2017.
Ωστόσο, ο ιστότοπος ενθαρρύνει τους δημιουργούς περιεχομένου να περιπλανώνται κοντά σε ακραίο περιεχόμενο που είναι ήδη αναρτημένο, καθώς με αυτό τον τρόπο προσελκύονται χρήστες που κάνουν κλικ. Το AlgoTransparency, ένας ιστότοπος που παρακολουθεί τα βίντεο που προτείνονται από το YouTube στους επισκέπτες του, σημειώνει ότι η αναζήτηση των φράσεων «Είναι η Γη επίπεδη ή στρογγυλή;» ή «τι ξέρουμε για τα εμβόλια» τον Φεβρουάριο οδήγησε σε βίντεο που ισχυρίζονται ότι αποδεικνύουν ότι η Γη είναι επίπεδη ή αποδεικνύουν ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, και εμφανίζονται περίπου οκτώ φορές πιο συχνά από τα βίντεο χωρίς συνωμοσία στραμμένη σε αυτά τα θέματα.
Το YouTube έχει ανακοινώσει όμως την πρόθεσή του να ληφθούν μέτρα. Τον Ιανουάριο, ο ιστότοπος ανακοίνωσε ότι τα βίντεο που σχετίζονται με αμφιλεγόμενα θέματα, όπως οι ψεκασμοί, δεν θα είναι πλέον δυνατό να φιλοξενούν διαφημίσεις. Φέτος, μάλιστα, προβλέπεται τα βίντεο που περιβάλλονται από θεωρίες συνωμοσίας, όπως η προσγείωση στο φεγγάρι ή η δολοφονία του John F. Kennedy να συνοδεύονται από ενημερωτικά πάνελ. Αυτά τα αναδυόμενα παράθυρα θα έχουν συμπληρωματικές πληροφορίες από πηγές τρίτων, όπως η Wikipedia και άλλες πιθανές πηγές.
Όσον αφορά τους πιστούς στις θεωρίες συνωμοσίας όμως, η στρατηγική για την δημοσίευση γεγονότων μαζί με αυτά τα βίντεο μπορεί να μην λειτουργήσει ούτως ή άλλως. Ο Jovan Byford, ερευνητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, επισημαίνει το πρόβλημα στη χρήση ορθολογικών επιχειρημάτων για την αποτροπή των θεωριών συνωμοσίας. «Αυτό δεν λειτουργεί» αναφέρει στο Newsweek. «Το επιχείρημά τους για θα είναι: Λοιπόν, αυτό θέλουν να πιστεύετε».
Απόδοση από το Newsweek.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου