Πορτοκαλί παράγοντας - Βικιπαίδεια
Ελικόπτερο
Bell UH-1 Iroquois
ψεκάζει Πορτοκαλί Παράγοντα πάνω από βιετναμική αγροτική περιοχή.
Ο Πορτοκαλί Παράγοντας (αγγλικά: Agent Orange) είναι η κωδική ονομασία για ένα από τα φυτοκτόνα και αποφυλλωτικά που χρησιμοποιήθηκαν απο το Στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, για την απογύμνωση των δασών του Βιετνάμ. Το πρόγραμμα είχε το όνομα Επιχείρηση Ranch Hand και διήρκεσε από το 1961 μέχρι το 1971. Εκτιμάται από το Βιετνάμ πως η χημική αυτή ουσία σκότωσε ή ακρωτηρίασε 400.000 ανθρώπους και είναι υπεύθυνη για 500.000 παιδιά γεννημένα με δυσμορφίες.[1]
Η ουσία είναι μίγμα 50/50 από 2,4,5-Τ και 2,4-D και δημιουργήθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ κυρίως από την εταιρία Μονσάντο και την εταιρία Ντόου. Το 2,4,5-Τ που χρησιμοποιήθηκε για την δημιουργία του παράγοντα βρέθηκε αργότερα να περιέχει την 2,3,7,8-τετραχλωροδιβενζοδιοξίνη, μια εξαιρετικά τοξική ουσία. Η ονομασία του παράγοντα οφείλεται στις πορτοκαλί ρίγες των βαρελιών (200Λ) μέσα στα οποία μεταφερόταν. Ο πορτοκαλί παράγοντας ήταν η πιο διαδεδομένη ουσία από τα λεγόμενα "Φυτοκτόνα του ουράνιου τόξου".[2]
Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, και ανάμεσα στις περίοδους 1962 και 1971, ο στρατός των ΗΠΑ ψέκασε 50.000.000 λίτρα από χημικά φυτοκτόνα και φυλλοκαταστροφικές ουσίες. Εκτός από το Βιετνάμ, οι ουσίες ψεκάστηκαν επίσης και στο ανατολικό Λάος και σε μέρη της Καμπότζης, στα πλαίσια της επιχείρησης "Ranch Hand".[3] Στόχος αυτής της επιχείρησης ήταν η απογύμνωση των δέντρων στα δάση και τις αγροτικές περιοχές, περιοχές στις οποίες οι αντάρτες έβρισκαν κάλυψη και τροφή.[4][5]
Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν να βάζουν στόχο τις καλλιέργειες τροφίμων τον Οκτώβριο του 1962, χρησιμοποιώντας κυρίως τον Μπλε Παράγοντα. Το 1965, 42 τοις εκατό των ψεκασμών ήταν αποκλειστικά σε καλλιέργειες τροφίμων.[5] Μετά από αυτό σημειώθηκε ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των πόλεων. Τα ποσοστά μετατόπισης ανθρώπων από τα χωριά στις πόλεις αυξήθηκαν στο Νότιο Βιετνάμ, καθώς οι αγρότες έφευγαν από τα χωριά τους προς τις πόλεις, οι οποίες ελέγχονταν από τις ΗΠΑ. Ο πληθυσμός του Νοτίου Βιετνάμ αυξήθηκε, από 2,8 εκατομμύρια το 1958, στα 8 εκατομμύρια το 1971 (πάνω από 300%). Η συρροή αυτή είχε ως αποτέλεσμα μιαν ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθυσμού των πόλεων. Περίπου 1,5 εκατομμύρια ζούσαν σε παραγκουπόλεις της Σαϊγκόν, ενώ πολλοί προνομιούχοι πολίτες και το αμερικανικό προσωπικό ζούσαν σε συνθήκες πολυτελείας.[6]
Το αρχείο της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ δείχνει ότι τουλάχιστον 6.542 αποστολές ψεκασμού έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της επιχείρησης "Ranch Hand".[7] Μέχρι το 1971, το 12% ολόκληρης της έκτασης του Νοτίου Βιετνάμ είχε εμποτιστεί με φυλλοκαταστροφικά χημικά, τα οποία χρησιμοποιούνταν σε ποσότητες που ξεπερνούσαν, κατά μέσο όρο, δεκατρείς φορές το εγκεκριμένο όριο για οικιακή χρήση.[8] Στο Νότιο Βιετνάμ, μόνο, περίπου δέκα εκατομμύρια εκτάρια αγροτικής γης τελικά καταστράφηκαν.[9] Σε μερικές περιοχές, οι συγκεντρώσεις διοξίνης στο χώμα και το νερό ήταν εκατοντάδες φορές πάνω από τα όρια ασφαλείας που είχαν τεθεί από το Γραφείο Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ.[10][11] Συγκεντρωτικά, σε μία περίοδο εννέα χρόνων, πάνω από το 20% των δασών του Βιετνάμ ψεκάστηκε τουλάχιστον μία φορά.[5]
Παραπομπές
- Άλμα πάνω ↑ York,Geoffrey; Mick, Hayley; "Last Ghost of the Vietnam War", The Globe and Mail, July 12, 2008
- Άλμα πάνω ↑ Hay, 1982: p. 151
- Άλμα πάνω ↑ Pellow, David N. Resisting Global Toxics: Transnational Movements for Environmental Justice, MIT Press, 2007, p. 159, (ISBN 0-262-16244-X).
- Άλμα πάνω ↑ Stellman et al. 2003: pp 681–687
- ↑ Άλμα πάνω, στο: 5,0 5,1 5,2 Kolko, Gabriel (1994). Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience. New Press, σελ. 144–145. ISBN 1-56584-218-9.
- Άλμα πάνω ↑ Luong, 2003: pp. 4
- Άλμα πάνω ↑ Furukawa, Hisao (2004). Ecological destruction, health, and development: advancing Asian paradigms. Trans Pacific Press, σελ. 143. ISBN 9781920901011. http://books.google.com/books?id=jPL4wSfgan4C&pg=PA143.
- Άλμα πάνω ↑ SBSG, 1971: p. 36
- Άλμα πάνω ↑ Luong, 2003: p. 3
- Άλμα πάνω ↑ Fawthrop, Tom; "Vietnam's war against Agent Orange", BBC News, June 14, 2004
- Άλμα πάνω ↑ Fawthrop, Tom; "Agent of Suffering", Guardian, February 10, 2008
Βιετνάμ: Ο Πορτοκαλί Παράγοντας σκοτώνει ακόμα
Η
κωδική ονομασία ήταν Επιχείρηση Ranch Hand. Ωστόσο, έμεινε στην ιστορία
με την ονομασία του όπλου της: Πορτοκαλί Παράγοντας. Έτσι καταγράφηκε
στην συλλογική μνήμη ένα από τα μεγαλύτερα, πιο διαρκή και νοσηρότερα
εγκλήματα των ΗΠΑ ενάντια στην ανθρωπότητα.
Κατά την διάρκεια της εισβολής στο Βιετνάμ και του πολέμου που ακολούθησε, οι ΗΠΑ, από το 1961 έως το 1971, ψέκασαν την ύπαιθρο της χώρας με 73 εκατομμύρια λίτρα διαφόρων δηλητηρίων για να εξαφανίσουν την βλάστηση, τις καλλιέργειες, το πόσιμο νερό και γενικά να μετατρέψουν την γη σε κρανίου τόπο, με το επιχείρημα της καταστροφής της κάλυψης του βιετναμέζικου απελευθερωτικού στρατού.
Τουλάχιστον τα 45 εκατομμύρια λίτρα ήταν το δηλητήριο Πορτοκαλί Παράγοντας, ένα εξαιρετικά τοξικό και θανατηφόρο «κοκτέιλ» που περιέχει διοξίνη. Η ονομασία του οφείλεται στις πορτοκαλί ρίγες των βαρελιών των 200 λίτρων μέσα στα οποία μεταφερόταν. Ο Πορτοκαλί Παράγοντας ήταν κατασκευασμένος να επιφέρει μακροχρόνιες συνέπειες, με αποτέλεσμα, οι καταστροφικές οικονομικές, υγειονομικές και οικολογικές επιπτώσεις να εξακολουθούν να γίνονται αισθητές μέχρι σήμερα.
Μισός αιώνας καταστροφής
Ο επί μία και πλέον δεκαετία αμερικανικός χημικός πόλεμος εναντίον της φύσης και των ανθρώπων του Βιετνάμ, εξέθεσε περίπου 2,4 έως 4,8 εκατομμύρια Βιετναμέζους στον Πορτοκαλί Παράγοντα και πάνω από 40 χρόνια μετά, ο αντίκτυπος στην υγεία τους παραμένει.
Αυτή η διασπορά του Πορτοκαλί Παράγοντα σε μια τεράστια περιοχή του κεντρικού και του νότιου Βιετνάμ δηλητηρίασε το έδαφος, τα συστήματα των ποταμών, τις λίμνες και τους ορυζώνες, επιτρέποντας στην τοξική χημική ουσία να εισέλθει στην τροφική αλυσίδα.
Οι Βιετναμέζοι δεν ήταν οι μόνοι που δηλητηριάστηκαν. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, που αγνοούσαν τους πραγματικούς κινδύνου, χρησιμοποιούσαν τα κενά βαρέλια που πριν περιείχαν το δηλητήριο, ως ντουζιέρες, για να αποθηκεύσουν τρόφιμα ή μετατρέποντάς τα σε σχάρες για μπάρμπεκιου.
Σε αντίθεση με τις επιπτώσεις του άλλου γνωστού χημικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε στο Βιετνάμ, τις βόμβες ναπάλμ, το οποίο προκαλούσε επώδυνο θάνατο από εγκαύματα ή ασφυξία, η έκθεση στον Πορτοκαλί Παράγοντα δεν επηρέαζε άμεσα τα θύματά του.
Στην πρώτη γενιά, οι επιπτώσεις ήταν κυρίως ορατές στα υψηλά ποσοστά διαφόρων μορφών καρκίνου, τόσο στους κατοίκους του Βιετνάμ, όσο και μεταξύ των Αμερικανών στρατιωτών.
Αλλά μετά, άρχισαν να γεννιούνται παιδιά. Εκτιμάται ότι, συνολικά, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν υποστεί σοβαρά γενετικά ελαττώματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, σωματικές και πνευματικές αναπηρίες, ελλείψεις ή παραμορφώσεις άκρων. Επειδή οι επιπτώσεις της χημικής ουσίας μεταφέρονται από τη μία γενιά στην άλλη, ο Πορτοκαλί Παράγοντας εξουδετερώνει τώρα την τρίτη και την τέταρτη γενιά του Βιετνάμ.
Μια κληρονομιά περιβαλλοντικών καταστροφών
Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κατοχής, τα αμερικανικά αεροσκάφη ψέκασαν με το δηλητήριο 4,5 εκατομμύρια στρέμματα σε 30 διαφορετικές επαρχίες στην περιοχή κάτω από τον 17ο Παράλληλο και στο Δέλτα του Μεκόνγκ, καταστρέφοντας δάση και παράκτια βλάστηση.
Οι πιο σκληρά εκτεθειμένες θέσεις - μεταξύ των οποίων οι Dong Nai, Binh Phuoc, Thua Thien Hue και Kontum - ψεκάστηκαν πολλές φορές. Μέχρι σήμερα, το έδαφος και το νερό αυτών των περιοχών παραμένουν μολυσμένα.
Η επικίνδυνη ποσότητα των υπολειμμάτων της διοξίνης στη γη, εμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη των καλλιεργειών και των δένδρων, ενώ συνεχίζει να δηλητηριάζει την τροφική αλυσίδα.
Οι φυσικές άμυνες του Βιετνάμ είναι επίσης εξασθενημένες. Σχεδόν το 50% των μαγκρόβιων δασών* της χώρας, που προστατεύουν τις ακτές από τυφώνες και τσουνάμι, καταστράφηκαν.
Η βιετναμέζικη κυβέρνηση, οι περιφερειακοί και διεθνείς οργανισμοί κάνουν βήματα προς την αποκατάσταση αυτού του κρίσιμου, για το περιβάλλον, τους ανθρώπους και την άμυνα από φυσικές καταστροφές, τοπίου. Οι ΗΠΑ και το Βιετνάμ πραγματοποιούν επίσης ένα κοινό πρόγραμμα αποκατάστασης για την αντιμετώπιση και αποκατάσταση του μολυσμένου με διοξίνες εδάφους και νερού.
Ωστόσο, η καταστροφή των βιετναμέζικων δασών έχει αποδειχθεί μη αναστρέψιμη. Το φυσικό οικοσύστημα σπάνιων ειδών, όπως οι τίγρεις, οι ελέφαντες, οι αρκούδες και οι λεοπαρδάλεις, υπέστη μεγάλης κλίμακα καταστροφή, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι αμετάκλητη.
Σε τμήματα του κεντρικού και του νότιου Βιετνάμ που είχαν ήδη εκτεθεί σε φυσικές καταστροφές, όπως τυφώνες και πλημμύρες σε περιοχές χαμηλού υψόμετρου, ξηρασίες και έλλειψη νερού στα ορεινά και το Δέλτα του Μεκόνγκ, ο ψεκασμός οδήγησε σε απώλεια θρεπτικών ουσιών στο έδαφος.
Αυτό, με τη σειρά του, έχει προκαλέσει διάβρωση, υπονομεύοντας τα δάση σε 28 λεκάνες απορροής ποταμών. Ως αποτέλεσμα, οι πλημμύρες έχουν χειροτερέψει, σε συχνότητα και καταστροφική δύναμη. Ορισμένες από αυτές τις ευάλωτες περιοχές είναι επίσης πολύ φτωχές και σήμερα φιλοξενούν μεγάλο αριθμό θυμάτων του Πορτοκαλί Παράγοντα.
Η προπαγάνδα του πολέμου και η καθυστερημένη δικαιοσύνη
Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Ranch Hand, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του συμμάχου τους Νότιου Βιετνάμ, σπατάλησαν πολύ χρόνο, χρήμα και προσπάθεια για να κάνουν πιστευτό τον ισχυρισμό, ότι το δηλητήριο, το οποίο εμφάνιζαν ως «ζιζανιοκτόνο», ήταν «ασφαλές» για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Ξεκίνησε μια εκστρατεία δημοσίων σχέσεων που περιελάμβανε εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία έδειχναν ευτυχισμένους αμάχους να εφαρμόζουν το δηλητήριο στο δέρμα τους και να περνούν μέσα από αποφλοιωμένες περιοχές χωρίς ανησυχία.
Μάλιστα, ένα δημοφιλές κόμικ με ήρωα έναν χαρακτήρα που λεγόταν Brother Nam, «εξηγούσε», ότι «το μόνο αποτέλεσμα της αποφλοίωσης είναι να σκοτώνει τα δέντρα και το φύλλωμα και δεν προκαλεί ζημιά στους ανθρώπους, τα ζώα, τη γη ή το πόσιμο νερό των συμπατριωτών μας», εννοώντας τους Βορειοβιτναμέζους που μάχονταν ενάντια στους Αμερικανούς κατακτητές.
Είναι απολύτως σαφές ότι αυτό ήταν ψέματα.
Σήμερα, ο Πορτοκαλί Παράγοντας έχει καταστεί ένα αμφισβητούμενο νομικό και πολιτικό ζήτημα, τόσο στο Βιετνάμ όσο και διεθνώς. Από το 2005 έως το 2015, περισσότερα από 200.000 θύματα στο Βιετνάμ που πάσχουν από 17 ασθένειες που σχετίζονται με καρκίνους, διαβήτη και γενετικές ανωμαλίες ήταν επιλέξιμα για περιορισμένη αποζημίωση μέσω κυβερνητικού προγράμματος.
Αμερικανικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Monsanto και η Dow Chemical, θεωρούν ότι οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν στον πόλεμο είναι αποκλειστικά υπεύθυνες για την καταβολή αποζημίωσης στα θύματα του Πορτοκαλί Παράγοντα. Το 2004, μια ομάδα πολιτών του Βιετνάμ προσπάθησε ανεπιτυχώς να μηνύσει περίπου 30 εταιρείες, υποστηρίζοντας ότι η χρήση χημικών όπλων αποτελεί έγκλημα πολέμου. Η κατηγορία απορρίφθηκε το 2005 από περιφερειακό δικαστήριο στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Αντίθετα, πολλά θύματα Αμερικανοί είχαν καλύτερη νομική τύχη, επιτυγχάνοντας διακανονισμούς πολλών εκατομμυρίων δολαρίων με τους κατασκευαστές του δηλητηρίου, συμπεριλαμβανομένου του Dow, το 1984 και το 2012.
Επιπλέον, η κυβέρνηση των ΗΠΑ χορήγησε πρόσφατα περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση διευρυμένων υπηρεσιών υγείας για τον Πορτοκαλί Παράγοντα. Δεν υπάρχει ανάλογο σχέδιο στο Βιετνάμ.
Είναι απίθανο οι ΗΠΑ να αναλάβουν την ευθύνη για την φρίκη του Πορτοκαλί Παράγοντα στο Βιετνάμ, αφού κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ένα ανεπιθύμητο προηγούμενο. Διότι, παρά τις επίσημες αρνήσεις, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, κατηγορούνται ότι χρησιμοποιούν χημικά όπλα σε συγκρούσεις στη Γάζα, το Ιράκ και την Συρία.
Έτσι, κανείς δεν είναι επίσημα υπεύθυνος για τα δεινά των Βιετναμέζων από τον Πορτοκαλί Παράγοντα. Αλλά «ανεπίσημα», όλοι τον ξέρουμε.
* Μαγκρόβιο δάσος ονομάζεται ένα είδος δάσους των υποτροπικών και τροπικών θαλάσσιων ακτών που κυριαρχείται από ανεκτικά στο αλάτι ξυλώδη φυτά.
Κατά την διάρκεια της εισβολής στο Βιετνάμ και του πολέμου που ακολούθησε, οι ΗΠΑ, από το 1961 έως το 1971, ψέκασαν την ύπαιθρο της χώρας με 73 εκατομμύρια λίτρα διαφόρων δηλητηρίων για να εξαφανίσουν την βλάστηση, τις καλλιέργειες, το πόσιμο νερό και γενικά να μετατρέψουν την γη σε κρανίου τόπο, με το επιχείρημα της καταστροφής της κάλυψης του βιετναμέζικου απελευθερωτικού στρατού.
Τουλάχιστον τα 45 εκατομμύρια λίτρα ήταν το δηλητήριο Πορτοκαλί Παράγοντας, ένα εξαιρετικά τοξικό και θανατηφόρο «κοκτέιλ» που περιέχει διοξίνη. Η ονομασία του οφείλεται στις πορτοκαλί ρίγες των βαρελιών των 200 λίτρων μέσα στα οποία μεταφερόταν. Ο Πορτοκαλί Παράγοντας ήταν κατασκευασμένος να επιφέρει μακροχρόνιες συνέπειες, με αποτέλεσμα, οι καταστροφικές οικονομικές, υγειονομικές και οικολογικές επιπτώσεις να εξακολουθούν να γίνονται αισθητές μέχρι σήμερα.
Μισός αιώνας καταστροφής
Ο επί μία και πλέον δεκαετία αμερικανικός χημικός πόλεμος εναντίον της φύσης και των ανθρώπων του Βιετνάμ, εξέθεσε περίπου 2,4 έως 4,8 εκατομμύρια Βιετναμέζους στον Πορτοκαλί Παράγοντα και πάνω από 40 χρόνια μετά, ο αντίκτυπος στην υγεία τους παραμένει.
Αυτή η διασπορά του Πορτοκαλί Παράγοντα σε μια τεράστια περιοχή του κεντρικού και του νότιου Βιετνάμ δηλητηρίασε το έδαφος, τα συστήματα των ποταμών, τις λίμνες και τους ορυζώνες, επιτρέποντας στην τοξική χημική ουσία να εισέλθει στην τροφική αλυσίδα.
Οι Βιετναμέζοι δεν ήταν οι μόνοι που δηλητηριάστηκαν. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, που αγνοούσαν τους πραγματικούς κινδύνου, χρησιμοποιούσαν τα κενά βαρέλια που πριν περιείχαν το δηλητήριο, ως ντουζιέρες, για να αποθηκεύσουν τρόφιμα ή μετατρέποντάς τα σε σχάρες για μπάρμπεκιου.
Σε αντίθεση με τις επιπτώσεις του άλλου γνωστού χημικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε στο Βιετνάμ, τις βόμβες ναπάλμ, το οποίο προκαλούσε επώδυνο θάνατο από εγκαύματα ή ασφυξία, η έκθεση στον Πορτοκαλί Παράγοντα δεν επηρέαζε άμεσα τα θύματά του.
Στην πρώτη γενιά, οι επιπτώσεις ήταν κυρίως ορατές στα υψηλά ποσοστά διαφόρων μορφών καρκίνου, τόσο στους κατοίκους του Βιετνάμ, όσο και μεταξύ των Αμερικανών στρατιωτών.
Αλλά μετά, άρχισαν να γεννιούνται παιδιά. Εκτιμάται ότι, συνολικά, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν υποστεί σοβαρά γενετικά ελαττώματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, σωματικές και πνευματικές αναπηρίες, ελλείψεις ή παραμορφώσεις άκρων. Επειδή οι επιπτώσεις της χημικής ουσίας μεταφέρονται από τη μία γενιά στην άλλη, ο Πορτοκαλί Παράγοντας εξουδετερώνει τώρα την τρίτη και την τέταρτη γενιά του Βιετνάμ.
Μια κληρονομιά περιβαλλοντικών καταστροφών
Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κατοχής, τα αμερικανικά αεροσκάφη ψέκασαν με το δηλητήριο 4,5 εκατομμύρια στρέμματα σε 30 διαφορετικές επαρχίες στην περιοχή κάτω από τον 17ο Παράλληλο και στο Δέλτα του Μεκόνγκ, καταστρέφοντας δάση και παράκτια βλάστηση.
Οι πιο σκληρά εκτεθειμένες θέσεις - μεταξύ των οποίων οι Dong Nai, Binh Phuoc, Thua Thien Hue και Kontum - ψεκάστηκαν πολλές φορές. Μέχρι σήμερα, το έδαφος και το νερό αυτών των περιοχών παραμένουν μολυσμένα.
Η επικίνδυνη ποσότητα των υπολειμμάτων της διοξίνης στη γη, εμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη των καλλιεργειών και των δένδρων, ενώ συνεχίζει να δηλητηριάζει την τροφική αλυσίδα.
Οι φυσικές άμυνες του Βιετνάμ είναι επίσης εξασθενημένες. Σχεδόν το 50% των μαγκρόβιων δασών* της χώρας, που προστατεύουν τις ακτές από τυφώνες και τσουνάμι, καταστράφηκαν.
Η βιετναμέζικη κυβέρνηση, οι περιφερειακοί και διεθνείς οργανισμοί κάνουν βήματα προς την αποκατάσταση αυτού του κρίσιμου, για το περιβάλλον, τους ανθρώπους και την άμυνα από φυσικές καταστροφές, τοπίου. Οι ΗΠΑ και το Βιετνάμ πραγματοποιούν επίσης ένα κοινό πρόγραμμα αποκατάστασης για την αντιμετώπιση και αποκατάσταση του μολυσμένου με διοξίνες εδάφους και νερού.
Ωστόσο, η καταστροφή των βιετναμέζικων δασών έχει αποδειχθεί μη αναστρέψιμη. Το φυσικό οικοσύστημα σπάνιων ειδών, όπως οι τίγρεις, οι ελέφαντες, οι αρκούδες και οι λεοπαρδάλεις, υπέστη μεγάλης κλίμακα καταστροφή, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι αμετάκλητη.
Σε τμήματα του κεντρικού και του νότιου Βιετνάμ που είχαν ήδη εκτεθεί σε φυσικές καταστροφές, όπως τυφώνες και πλημμύρες σε περιοχές χαμηλού υψόμετρου, ξηρασίες και έλλειψη νερού στα ορεινά και το Δέλτα του Μεκόνγκ, ο ψεκασμός οδήγησε σε απώλεια θρεπτικών ουσιών στο έδαφος.
Αυτό, με τη σειρά του, έχει προκαλέσει διάβρωση, υπονομεύοντας τα δάση σε 28 λεκάνες απορροής ποταμών. Ως αποτέλεσμα, οι πλημμύρες έχουν χειροτερέψει, σε συχνότητα και καταστροφική δύναμη. Ορισμένες από αυτές τις ευάλωτες περιοχές είναι επίσης πολύ φτωχές και σήμερα φιλοξενούν μεγάλο αριθμό θυμάτων του Πορτοκαλί Παράγοντα.
Η προπαγάνδα του πολέμου και η καθυστερημένη δικαιοσύνη
Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Ranch Hand, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του συμμάχου τους Νότιου Βιετνάμ, σπατάλησαν πολύ χρόνο, χρήμα και προσπάθεια για να κάνουν πιστευτό τον ισχυρισμό, ότι το δηλητήριο, το οποίο εμφάνιζαν ως «ζιζανιοκτόνο», ήταν «ασφαλές» για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Ξεκίνησε μια εκστρατεία δημοσίων σχέσεων που περιελάμβανε εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία έδειχναν ευτυχισμένους αμάχους να εφαρμόζουν το δηλητήριο στο δέρμα τους και να περνούν μέσα από αποφλοιωμένες περιοχές χωρίς ανησυχία.
Μάλιστα, ένα δημοφιλές κόμικ με ήρωα έναν χαρακτήρα που λεγόταν Brother Nam, «εξηγούσε», ότι «το μόνο αποτέλεσμα της αποφλοίωσης είναι να σκοτώνει τα δέντρα και το φύλλωμα και δεν προκαλεί ζημιά στους ανθρώπους, τα ζώα, τη γη ή το πόσιμο νερό των συμπατριωτών μας», εννοώντας τους Βορειοβιτναμέζους που μάχονταν ενάντια στους Αμερικανούς κατακτητές.
Είναι απολύτως σαφές ότι αυτό ήταν ψέματα.
Σήμερα, ο Πορτοκαλί Παράγοντας έχει καταστεί ένα αμφισβητούμενο νομικό και πολιτικό ζήτημα, τόσο στο Βιετνάμ όσο και διεθνώς. Από το 2005 έως το 2015, περισσότερα από 200.000 θύματα στο Βιετνάμ που πάσχουν από 17 ασθένειες που σχετίζονται με καρκίνους, διαβήτη και γενετικές ανωμαλίες ήταν επιλέξιμα για περιορισμένη αποζημίωση μέσω κυβερνητικού προγράμματος.
Αμερικανικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Monsanto και η Dow Chemical, θεωρούν ότι οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν στον πόλεμο είναι αποκλειστικά υπεύθυνες για την καταβολή αποζημίωσης στα θύματα του Πορτοκαλί Παράγοντα. Το 2004, μια ομάδα πολιτών του Βιετνάμ προσπάθησε ανεπιτυχώς να μηνύσει περίπου 30 εταιρείες, υποστηρίζοντας ότι η χρήση χημικών όπλων αποτελεί έγκλημα πολέμου. Η κατηγορία απορρίφθηκε το 2005 από περιφερειακό δικαστήριο στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Αντίθετα, πολλά θύματα Αμερικανοί είχαν καλύτερη νομική τύχη, επιτυγχάνοντας διακανονισμούς πολλών εκατομμυρίων δολαρίων με τους κατασκευαστές του δηλητηρίου, συμπεριλαμβανομένου του Dow, το 1984 και το 2012.
Επιπλέον, η κυβέρνηση των ΗΠΑ χορήγησε πρόσφατα περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση διευρυμένων υπηρεσιών υγείας για τον Πορτοκαλί Παράγοντα. Δεν υπάρχει ανάλογο σχέδιο στο Βιετνάμ.
Είναι απίθανο οι ΗΠΑ να αναλάβουν την ευθύνη για την φρίκη του Πορτοκαλί Παράγοντα στο Βιετνάμ, αφού κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ένα ανεπιθύμητο προηγούμενο. Διότι, παρά τις επίσημες αρνήσεις, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, κατηγορούνται ότι χρησιμοποιούν χημικά όπλα σε συγκρούσεις στη Γάζα, το Ιράκ και την Συρία.
Έτσι, κανείς δεν είναι επίσημα υπεύθυνος για τα δεινά των Βιετναμέζων από τον Πορτοκαλί Παράγοντα. Αλλά «ανεπίσημα», όλοι τον ξέρουμε.
* Μαγκρόβιο δάσος ονομάζεται ένα είδος δάσους των υποτροπικών και τροπικών θαλάσσιων ακτών που κυριαρχείται από ανεκτικά στο αλάτι ξυλώδη φυτά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου