Έρως τυφλός, αγήρως

 

“Βάλε με στην αγκαλιά σου για να κοιμηθώ κοντά σου
Βάλε με, φως μου, βάλε με και πριν να φέξει βγάλε με”

Η ιστορία του τραγουδιού “Βάλε με στην αγκαλιά σου”, του ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου*

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός
24grammata.com/ ιστορία του τραγουδιού


Πηγή: Mikrasiatis.gr
9 Ιουνίου 2011

 Αντί προλόγου
στον Αντώνη Ντ.

[Στο βιβλίο του Mark Mazower, «Θεσσαλονίκη η πόλη των φαντασμάτων», υπάρχει ένα καλό παράδειγμα συνδυασμού ιστορικής έρευνας με λογοτεχνία.

«Η ιστορία του τραγουδιού «Βάλε με στην αγκαλιά σου» δημιουργήθηκε όταν έμπαζε το σπίτι τους νερό από παντού και η τυφλή Αγγέλα κοιμήθηκε στην αγκαλιά του Βαγγέλη, στην άκρη του κρεβα-τιού κάτω από μια ομπρέλα»].

(σημ. του 24grammata.com: το περιστατικό με την παράγκα και τη βροχή το αναφέρει η ίδια η Αγγέλα στα “Χαΐρια μας εδώ”, δίχως να αναφέρει πουθενά ότι συνδέε-ται με τη δημιουργία του τραγουδιού. Μπορεί η σκηνή να είναι άσχετη με το τραγούδι ή μπορεί εκείνη τη νύχτα να “φτιάχτηκε” μόνο η φράση “Βάλε με στην αγκάλια σου” και τίποτα άλλο. Μόνο και μόνο η σκηνή δύο βρεγμένων από τη βροχή νεαρών μέσα στο “σπίτι” τους είναι συγκλονιστική. Σκεφτείτε ότι και οι δύο, το 1935, ήταν “επώνυμοι” καλλιτέχνες. Σκεφτείτε, επίσης, ότι δε μιλάμε για ιστορίες που χάνονται στα βάθη του χρόνου, αλλά για την εποχή των παππούδων των σημερι-νών σαραντάρηδων)

Η ιστορία του τραγουδιού και οι πρωταγωνιστές του

Τι χρειαζόμαστε τους στίχους και τους ήχους, αν δε μας βοηθούν να ταξιδεύουμε, να φουσκώνουν την ψυχή μας με εικόνες και όνειρα και να δίνουν, έστω και προσωρινά, αυτή την πολυπόθητη “νάρκη του άλγους”. Στο ταξίδι τούτο αρωγοί δεν είναι μόνο οι λέξεις και οι ήχοι άλλα και η ιστο-ρία ή ο θρύλος που σκεπάζουν τους ανώνυμους ή επώνυμους δημιουργούς. Για ένα τέτοιο θρύλο μου πρωτομίλησε ο φίλος και ρεμπετολάτρης Αντώνης Ντ., εξηγώντας μου την ιστορία του τραγου-διού “βάλε με στην αγκαλιά σου”. Είναι ένας πανέμορφος καρσιλαμάς του 1935 του Βαγγέλη Παπάζογλου και γίνεται ακόμα πιο μαγικός, αν κάποιος αποδεχτεί τη μυθιστορηματική εκδοχή για το πως γράφτηκε το πανέμορφο αυτό τραγούδι. Και λέω μυθιστορηματική, γιατί υπάρχουν πολλά κενά μιας και το τραγούδι αναφέρεται, μάλλον σε “παράνομο” ερωτικό ζευγάρι, ενώ ο θρύλος θέλει το Βαγγέλη Παπάζογλου να το έχει γράψει για την τυφλή γυναίκα του. Πιο συγκεκριμένα: ο Βαγγέ-λης Παπάζογλου ή Αγγούρης (1896 – 1943) ανήκει στους ρεμπέτες της προΒαμβακάρη εποχής (αυτός μαζί με τον Τούντα θεμελίωσαν το λαϊκό μας τραγούδι, πριν κάνουν την εμφάνιση τους τα μπουζούκια). Ο Παπάζογλου ήταν παντρεμένος με τη γνωστή τραγουδίστρια Αγγελική Μαρωνίτη (Αγγέλα), η οποία ήταν τυφλή από το 1929 (Η Άννα Βαγενά ερμήνευσε συγκλονιστικά σε θεατρική παράσταση τη ζωή της). Η Αγγέλα Παπάζογλου ήταν κόρη του περίφημου βιολιστή Μαρωνίτη (Χιωτάκι) και τραγούδαγε στα πάλκα από τα 11 χρόνια της. Το 1927 παντρεύτηκε τον Βαγγέλη και το 1929 χάνει το φως της (παρακάτω παρουσιάζουμε μία σπάνια ηχογράφηση με τη φωνή της Αγγέ-λας). Σχετικά με το τραγούδι ο θρύλος παρουσιάζει την ιστορία κάπως έτσι:

“Κάποιο βράδυ έβρεχε ραγδαία. Ο Βαγγέλης βρισκόταν στο κέντρο όπου έπαιζε και η Αγγελική ήταν μόνη στο σπίτι. Η οροφή της παράγκας έμπαζε από παντού και η Αγγελική μη μπορώντας να κάνει κάτι, τρομαγμένη και βρεγμένη από την κορφή ως τα νύχια, έκλαιγε απεγνωσμένα.

Κάποια στιγμή αργά το βράδυ επιστρέφει ο Βαγγέλης από το μαγαζί που έπαιζε.Παίρνει στην αγκαλιά του την Αγγελική και αρχίζει να την παρηγορεί. Παρατηρεί ότι μια γωνιά του κρεβατιού τους ήταν στεγνή. Παίρνει αγκαλιά την Αγγελική και την πηγαίνει να καθίσουν εκεί. Έπειτα από λίγο η βροχή δυνάμωσε ακόμη περισσότερο. Όλο το σπίτι και το κρεβάτι φυσικά είχαν γίνει λίμνη. Τότε ο Βαγγέλης ανοίγει μια ομπρέλα, παίρνει την Αγγελική στην αγκαλιά του και την κρατάει έτσι μέχρι το πρωί που κόπασε η βροχή”.

Το αποτέλεσμα ήταν να γραφτεί ένα απλό και περίφημο τραγούδι που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τους Λυρικούς στίχους του Μίμνερμου, του Αρχίλοχου κ.ά. (που με τόσο πάθος μελετάμε όλοι εμείς, οι κλασικοί φιλόλογοι):

Βάλε με στην αγκαλιά σου

για να κοιμηθώ κοντά σου

Βάλε με, φως μου, βάλε με

και πριν να φέξει βγάλε με

Μη φοβάσαι τη μαμά σου,

βάλε με στην κάμαρά σου

Βάλε με, φως μου, βάλε με

και πριν να φέξει βγάλε με

Βάλε μ’ από το πορτί σου

για να κοιμηθώ μαζί σου

Βάλε με, φως μου, βάλε με

και πριν να φέξει βγάλε με

Βάλε μ’ από το ντουβάρι

μη μάς πάρουνε χαμπάρι

Βάλε με, φως μου, βάλε με

κι από τη μάντρα βγάλε με

Το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής περικλείεται στο ότι ο ρεμπέτης εκλιπαρεί την τυφλή σύντροφο του “Βάλε με, φως μου, βάλε με”. Ο θρύλος θέλει να έχει γράψει τους στίχους η Αγγελική. Και πάλι η λέξη φως μου αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν έχει ειπωθεί από κάποια που αντίκριζε σκοτάδια

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1935 με τρεις παράλληλες εκτελέσεις:

1. Με τον Στελλάκη Περπινιάδη, παίζει σαντούρι και κιθάρα (δίσκος Columbia DG 6033)

2. Με τη Ρόζα Εσκενάζυ, παίζει βιολί και κιθάρα (δίσκος HMV AO 2206 και επανατύπωση Orthophonic S-677Α)

3. Με τη Μαρίκα Καναροπούλου ή Τουρκαλίτσα, (δίσκος Odeon GA 1821)

Το παρουσίασαν ως δική τους σύνθεση ή το διασκεύασαν χωρίς άδεια:

Ο Γιώργος Ροβερτάκης (δίσκος Sonata 26767-8045/69 SON 135N) με εκτελεστή το Χρηστάκη.

Ο Χρηστάκης (δίσκος Sonata 7007-B)

Ο Αθανάσιος Καρακώστας (δίσκος PANIVAR/PA 125B) με εκτελεστή το Γιάννη Χανιώτη). Το διασκεύασε χωρίς άδεια αν και αναφέρει το συνθέτη.

*Βαγγέλης Παπάζογλου - Βικιπαίδεια