Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 18, 2017

ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ TO MΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ



Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα θύματα του «Μπλόκου της Καλαμαριάς»

Η Ριζοσπαστική Ενωτική Κίνηση Καλαμαριάς καλεί στην εκδήλωση που οργανώνει ο δήμος στη μνήμη των άδικα δολοφονημένων θυμάτων του «μπλόκου της Καλαμαριάς» σήμερα Δευτέρα, 18 Σεπτεμβρίου 6:30μμ στην πλατεία του Πάρκου Κερασούντος .
Η διεξαγωγή του Μπλόκου δεν ήταν μια επιπόλαιη και αυθόρμητη πράξη εκδίκησης, αλλά μια προγραμματισμένη επιχείρηση τρομοκράτησης και εξόντωσης όσων συμμετείχαν σε αντιστασιακές ενέργειες κατά των Γερμανών γιατί ο καλαμαριώτικος λαός είχε πολύ σημαντικό ρόλο στην Εθνική Αντίσταση.
Την εκτέλεση του «έργου» είχε αναλάβει με την υποστήριξη των Γερμανών στρατιωτών,  η διαβόητη για τη δράση της ομάδα του γνωστού και μη εξαιρετέου Δάγκουλα («Δαγκουλαίοι»), που συνήθως αποσιωπάται ο ιδιαίτερος ρόλος της.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμαριάς έχει αποφασίσει ομόφωνα να εορτάσει επίσημα από κοινού με το Δήμο Θεσσαλονίκης την απελευθέρωση της πόλης από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία σχετική ενέργεια.
Για το γενικότερο ρόλο της Καλαμαριάς στην Εθνική Αντίσταση και το αιματοβαμμένο Μπλόκο έχουν γράψει ο Σπ. Κουζινόπουλος δημοσιογράφος-συγγραφέας- δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής της αυτοδιοικητικής κίνησης «ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ» και η κ. Δήμη Τζιβοπούλου
Α. Σπύρος Κουζινόπουλος
Σε ομιλία του στην εκδήλωση που οργάνωσε η «Ριζοσπαστική Ενωτική Κίνηση Καλαμαριάς» στις 31-10-2015 για να τιμήσει τους νεκρούς του μπλόκου της Καλαμαριάς (13-8-1944), την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και τον στρατιωτικό αρχηγό της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ, Ευριπίδη Μπακιρτζή- μεταξύ των άλλων ανέφερε-:
« Σε ένα ρεπορτάζ, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση, η εφημερίδα Ελευθερία,περιέγραφε στις 26 Μαίου 1945 την προσφορά της Καλαμαριάς στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ελληνικού λαού κατά των Γερμανών Ναζί κατακτητών και των ταγματασφαλιτών συνεργατών τους. Η εφημερίδα, έγραφε χαρακτηριστικά:Αποτέλεσμα εικόνας για TO MΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
«Πρόκειται για ένα συνοικισμό, που διακρίθηκε για τη βαθιά πίστη του λαού του στη Δημοκρατία, το μίσος για το φασισμό και τους σκληρούς του αγώνες εναντίον της φασιστικής τυραννίας της 4ης Αυγούστου και την ηρωική δράση του κατά τον απελευθερωτικό αγώνα. Σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής, η Καλαμαριά βρισκόταν στην  εμπροσθοφυλακή της μεγάλης μάχης για τη λευτεριά. Κάθε τοίχος, κάθε σπιτάκι, κάθε γωνιά έχουν τόσα να ιστορήσουν, έγιναν θρύλος. Πολυάριθμες πολύτιμες πληροφορίες για την κίνηση των γερμανικών αεροδρομίων, τις κινήσεις των Γερμανών, τις μετακινήσεις τους, τη θέση των πετρελαίων και της βενζίνης, δόθηκαν από τους λαϊκούς αγωνιστές της Καλαμαριάς στο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής».
«Τα ηρωϊκά παλληκάρια των κάτω συνοικιών «Νέου Κατιρλή», «Κουρί», «Αρετσούς» και «Νέας Κρήνης», ξεχύνονταν σαν ένα ασυγκράτητο κύμα σε μία αφάνταστη δράση.  Με τις βάρκες και τα μικροκάϊκά τους, αυλάκωναν όλες τις θάλασσες, ταξίδευαν εκατοντάδες μίλια μακριά, και τροφοδοτούσαν με μύριους κινδύνους και ταλαιπωρίες τους αντάρτες του Πηλίου με στάρι και χίλια δυο άλλα πράγματα χρήσιμα για τον μεγάλο αγώνα. Και στο γυρισμό φέρνανε λάδι, ελιές, φρούτα, κάρβουνα και πολλά άλλα χρήσιμα πράγματα για το λαό που πεινούσε».
Και η εφημερίδα συνέχιζε το χρονικό της:
«Το υπέρτατο καθήκον, το πλήρωσε ακριβά η Καλαμαριά, γιατί οι γκεσταμπίτες και οι εθνοπροδότες παραμόνευαν σε κάθε δρόμο και χτυπούσαν ύπουλα  και άτιμα τους λαϊκούς αγωνιστές.
Στις 13 Αυγούστου 1944, έπειτα από μπλόκο των Δαγκουλαίων, σκοτώθηκαν 11 από τα καλύτερα παλληκάρια του συνοικισμού. Μα κοντά σ’ αυτούς, πέσανε και άλλοι πολλοί στον  τίμιο αγώνα: 53 σκοτωμένοι από Γερμανούς και «ταγματαλήτες» σε μάχες ή από συλλήψεις που γινόταν με προδοσίες χαφιέδων της Γκεστάπο.Αποτέλεσμα εικόνας για TO MΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
Μέσα σ’ αυτούς τους νεκρούς είναι και ο καθηγητής Μάκης Αλεξιάδης, ένας από τους πιο μαχητικούς και σεμνούς αγωνιστές της Καλαμαριάς. Άλλοι 18 σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς και αυτοκινητιστικά δυστυχήματα από Γερμανούς οδηγούς. Πάνω από είκοσι σπίτια από τους συνοικισμούς Κατιρλί και Κουρί έκαψαν λίγο πριν φύγουν οι Γερμανοί και σκότωσαν ένα παιδί.
ΟΙ σκληροί αγώνες πήραν πιο μεγάλη έκταση τους τελευταίους μήνες της σκλαβιάς. Περισσότερα από 150 παλληκάρια  του συνοικισμού κατατάχθηκαν στο μόνιμο ΕΛΑΣ και το ΕΛΑΝ και πολέμησαν σε πολλές μάχες τους Γερμανούς και τους εθνοπροδότες.
Τον ίδιο καιρό, το εφεδρικό τάγμα της Καλαμαριάς που αποτελούνταν από 600 άντρες, εξοπλίστηκε από τα λάφυρα των Γερμανών και των Τάταρων, που τους χτύπησε κοντά στο Νεκροταφείο και τους ανάγκασε να υποχωρήσουν βιαστικά για να μην κυκλωθούν.
Ακόμη, ο λαός της Καλαμαριάς παρέσυρε σε λιποταξία πολλούς στρατιώτες και ναύτες Γερμανούς και συγκέντρωσε άφθονο πολεμικό υλικό που το έστειλε στο βουνό», κατέληγε το δημοσίευμα της εφημερίδας.
Ας δούμε τώρα το πώς γιορτάστηκε η εθνικής επέτειος, την 28η Οκτωβρίου 1944, κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των κατακτητών.
Οι Γερμανοί ήταν ακόμη στη Θεσσαλονίκη, όμως η ηρωϊκή ΕΠΟΝ αποφάσισε να τιμήσει την 4η επέτειο του αντιφασιστικού ΟΧΙ του ελληνικού λαού. Οργανώνοντας για το σκοπό αυτό συλλαλητήρια, παρελάσεις και άλλες εκδηλώσεις σε όλες τις συνοικίες της πόλης.
Η πιο εντυπωσιακή εκδήλωση, με την πρωτοβουλία των οργανώσεων του ΕΑΜ και τη συμμετοχή των ανταρτικών τμημάτων που ήδη βρίσκονται στην Άνω Πόλη, είχε γίνει στις Συκιές. Εξίσου σημαντικές όμως, ήταν οι εκδηλώσεις που οργανώθηκαν από τις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις στην Τούμπα, στην Ξηροκρήνη, τη Νεάπολη και την Καλαμαριά.
Έχει ενδιαφέρον η περιγραφή της εκδήλωσης στην Καλαμαριά, όπως δημοσιεύθηκε την επομένη, Κυριακή 29 Οκτωβρίου 1944, σε ρεπορτάζ της εφημερίδας Έφοδος" , που εκδίδονταν από την ΕΠΟΝ Θεσσαλονίκης. Έγραφε λοιπόν:
«Από το πρωί, οι ΕΠΟΝίτικοι τηλεβόες κελαηδούν και καλούν το λαό της Καλαμαριάς να συγκεντρωθεί στις 3 το μεσημέρι στην πλατεία για τη μεγάλη αντιφασιστική εκδήλωση.
Τα διάφορα συνεργεία της ΕΠΟΝ, πιστά στο καθήκον τους, γράφουν στους τοίχους διάφορα συνθήματα για τη σημασία της μεγάλης ημέρας. Στις γειτονιές οι γυναίκες και τα παιδιά συζητούν για το γενικό κατέβασμα και την παρέλαση.
Στις 2:30 μ.μ., καταφθάνει η μουσική των παιδιών του Αναμορφωτικού Ιδρύματος Μακεδονίας. Παίζεται ο Εθνικός Ύμνος και ο ύμνος της ΕΠΟΝ.
Για μια στιγμή, το πλήθος του λαού στρέφει τα βλέμματα προς τα δεξιά. Ρωτώ ένα Αετόπουλο τι γίνεται και μου απαντά: «Ο στρατός μας, ο στρατός μας, ο ΕΛΑΣ». Αμέσως ο κόσμος χειροκροτεί με ενθουσιασμό και φωνάζει: «Ζήτω ο λευτεροδότης ΕΛΑΣ, ζήτω τα παλληκάρια μας». Η μουσική παίζει ένα αντάρτικο τραγούδι κι’ ένα εμβατήριο προς τιμή των Ελασιτών που παρελαύνουν με όλη τους την πανοπλία.
Σε μία γωνιά της πλατείας, δύο γριούλες σταυροκοπιούνται στο αντίκρισμα της γαλανόλευκης και με δακρυσμένα μάτια λένε: «Να ζήσετε παιδιά μας που μας αξιώσατε να δούμε, μετά από τόσα χρόνια φασιστικής σκλαβιάς τη σημαία μας».
Καταφθάνουν και οι ηρωϊκοί Επονίτες και Επονίτισες και τα αετόπουλα, ενώ πάνω από 5.000 κόσμος συγκεντρωμένος καταχειροκροτεί.
Βγήκαν ομιλητές απ’ τη μεριά του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ, ενώ στο τέλος η χορωδία της ΕΠΟΝ Καλαμαριάς τραγούδησε αντάρτικα τραγούδια. Πρωτόφαντος ενθουσιασμός επικράτησε από την αρχή ως το τέλος της διαδήλωσης και τα νιάτα της ΕΠΟΝ πρώτα και καλύτερα μεταδώσανε τον παλμό και τη ζωντάνια τους σε όλο τον κόσμο», κατέληγε το ρεπορτάζ της εφημερίδας Έφοδος.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση, όπως διαβάζουμε σε  δημοσίευμα της εφημερίδαςΕλευθερία, την Κυριακή 27 Μαίου 1945, η δημοτική αρχή της Καλαμαριάς που ήταν υπό τον έλεγχο του ΕΑΜ αλλά και οι λαϊκές επιτροπές, ρίχτηκαν στο μεγάλο αγώνα για τη διατροφή του πληθυσμού και τη στέγαση των άστεγων Καλαμαριωτών.
Στην πρώτη μετά την απελευθέρωση Δημαρχιακή Επιτροπή Καλαμαριάς,  είχαν αναδειχθεί «δια βοής» σε λαϊκή συνέλευση, ως δήμαρχος Καλαμαριάς ο δημοσιογράφος Μενέλαος Βλαχόπουλος καθώς και 17 μέλη της Δημαρχιακής Επιτροπής, μεταξύ των οποίων και ο παπά-Νικόλαος, ο εφημέριος της εκκλησίας.
Έγραφε λοιπόν η εφημερίδα Ελευθερία:
«Η αυτοδιοίκηση και οι λαϊκές επιτροπές του Δήμου Καλαμαριάς, που τα μέλη της, δοκιμασμένοι μέσα στη σκληρή πάλη αγωνιστές, είναι βγαλμένοι μέσα από τα σπλάχνα του λαού, δούλεψαν ακούραστα και με ένθερμο ζήλο, έχοντας βαθιά και συνειδητή επίγνωση της μεγάλης τους αποστολής για τις ζωτικές ανάγκες του συνοικισμού.
Μετέφεραν από τα παραθαλάσσια χωριά της Χαλκιδικής 24.000 οκάδες κάρβουνα που τα μοίρασαν σε 2.500 φτωχές οικογένειες του δήμου, ενώ εξασφάλισαν τη δωρεάν διανομή ψωμιού με δελτίο σε 4.500 άπορους Καλαμαριώτες. Επίσης εξασφάλισαν μετά από ενέργειές τους αρκετή ποσότητα πετρελαίου για το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας Καλαμαριάς, κι έτσι από δύο ώρες ηλεκτροφωτισμό που παρείχε μέχρι τον Οκτώβριο, τον ανέβασε σε οκτώ ώρες και μετά σε δέκα ώρες την ημέρα.
Ακόμη, δόθηκαν γάλα σε σκόνη και κονσέρβες σε άπορες μητέρες, χορηγήθηκαν παπούτσια στους ξυπόλητους μέχρι τότε υπαλλήλους του δήμου Καλαμαριάς και άλλους κατοίκους και  μοιράσθηκαν είδη ένδυσης και γραφική ύλη στα παιδιά.
Μια άλλη μεγάλη μάχη  ήταν αυτή της ανοικοδόμησης. Με την καθοδήγηση του ΕΑΜ και της αυτοδιοίκησης, συγκεντρώθηκε στις άδειες μέχρι τότε αποθήκες του δήμου Καλαμαριάς ό,τι χρήσιμο αντικείμενο είχαν εγκαταλείψει οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους. Και με τα υλικά αυτά, χτίστηκαν πέντε νέα σπίτια στα οποία στεγάστηκαν άστεγες οικογένειες θυμάτων του αγώνα. Επίσης, επισκεύασαν 200 μισοκατεστραμμένα σπίτια, έχτισαν καινούργιο σχολείο στη Νέα Κρήνη, ενώ φρόντισαν το σχολείο του Βότση που μέχρι τότε στεγάζονταν σε ένα ακατάλληλο και ανθυγιεινό κτίσμα, να μεταφερθεί στην άλλοτε κλινική Παγιατάκη και το σχολείο της συνοικίας Αλλατίνη στο κτίριο Στάθη. Παράλληλα, μερίμνησαν για τη στέγαση 480 οικογενειών αστέγων, από τις οποίες οι 300 κατοικούσαν σε ελεεινές παράγκες και οι υπόλοιπες 180 ήταν οικογένειες βομβόπληκτων και προσφύγων».
Τέλος , από το δημοσίευμα της Ελευθερίας, πληροφορούμαστε ότι «ξοδεύτηκαν σημαντικά ποσά για το Νοσοκομείο Καλαμαριάς και λαϊκοί αντιπρόσωποι φρόντιζαν καθημερινά για τις ανάγκες του. Έτσι δόθηκε στοργική περίθαλψη σε εκατοντάδες αρρώστους που νοσηλεύονταν σ’ αυτό». Ενώ επίσης, λειτούργησε και δημοτικό ιατρείο στην Καλαμαριά, το οποίο εφοδιάστηκε με όλα τα απαραίτητα επιστημονικά εργαλεία και φάρμακα και στο οποίο  συνολικά εξυπηρετήθηκαν 4.500 άποροι ασθενείς.
Στο σημείο αυτό, μπορούμε να παρακολουθήσουμε μία περιγραφή για το πώς εισήλθε στην Καλαμαριά το πρώτο τμήμα ανταρτών του ΕΛΑΣ και την αποθεωτική υποδοχή που του επιφύλαξαν οι κάτοικοι. Με τον επικεφαλής του τμήματος, που ήταν ο υπεύθυνος διαφώτισης του 31ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Δημήτρης Δημητριάδης να γνωρίζει αποθεωτική υποδοχή από τους Καλαμαριώτες.
Το 31ο Σύνταγμα, που έδρευε στη Χαλκιδική, πήρε εντολή από την 11η Μεραρχία του ΕΛΑΣ να κινηθεί από ανατολικά με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη για την απελευθέρωση της πόλης. Μετά από μάχες που έδωσε με τους Γερμανούς στους Ματζάρηδες, στο Σέδες, στο Τριάδι και το αεροδρόμιο της Μίκρας, έφτασε στο Φοίνικα, όπου συνάντησε σκληρή αντίσταση από ένα ισχυρό τμήμα των κατακτητών, με συνέπεια να υπάρξει πολύωρη μάχη.
Στη διάρκεια της μάχης και σε αναμονή ενισχύσεων, ο Δημητριάδης με το τμήμα του, διατάχθηκε να μεταβεί στην Καλαμαριά, προκειμένου να εμψυχώσει τους κατοίκους αλλά και να ζητήσει βοήθεια από το εφεδρικό τάγμα Καλαμαριάς με σκοπό την περικύκλωση των Γερμανών, πράγμα που έγινε. Οπότε οι κατακτητές, μπροστά στον κίνδυνο να εξοντωθούν, οπισθοχώρησαν προς τη Θεσσαλονίκη, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στον ελευθερωτή ΕΛΑΣ.
Όπως μας εξιστόρησε ο Δημητριάδης το 1979:
«Τα ξημερώματα, καταφέραμε να πάρουμε επαφή με το Εφεδρικό Τάγμα του ΕΛΑΣ Καλαμαριάς και να σχεδιάσουμε μαζί μία κυκλωτική κίνηση ώστε να σφίξουμε τον κλοιό γύρω από τους Γερμανούς. Διοικητής του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Καλαμαριάς, ήταν κάποιος αγωνιστής ονόματι Παπαδόπουλος από τη Δράμα.
Από τη διοίκησή μας, δόθηκε τότε εντολή ένα μικρό τμήμα, με επικεφαλής εμένα, να κατευθυνθεί στην Καλαμαριά για να εμψυχώσει τους κατοίκους.
Μόλις βρεθήκαμε στην Καλαμαριά, το τι έγινε δεν περιγράφεται, Ήμουνα ο πρώτος αντάρτης που βρέθηκε στην Καλαμαριά. Ένα μεγάλο πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε και άρχισε να στεφανώνει κι εμένα και το άλογο πάνω στο οποίο ήμουνα. Υπήρχαν τέτοιες εκδηλώσεις χαράς και αγαλλίασης που λίγοι άνθρωποι θα μπορούσαν να τις συναντήσουν.
Εκεί, αντιμετώπισα και ένα θλιβερό περιστατικό, μια τραγική εικόνα: Μία μάνα, που με ήξερε από την πολιτική οργάνωση, με πλησίασε και άρχισε να με ρωτάει που είναι ο γιός της ο Παύλος. Αναγκάστηκα να της πω ένα ψέμα, ότι έρχεται από πίσω και σε λίγο θα έρθει να τη βρει. Ενώ εκείνη τη στιγμή ο γιός της ήταν σκοτωμένος, στη μάχη που είχαμε δώσει τρεις μέρες νωρίτερα στο Λιβάδι του Χορτιάτη με τους Γερμανούς.
Μετά από τις ενθουσιώδεις στιγμές που ζήσαμε στην Καλαμαριά, επανήλθαμε στα τμήματά μας, στη μάχη που αυτά έδιναν στο Φοίνικα κατά των Γερμανών».
Β. Δήμη Τζιβοπούλου
 
Ο πατέρας της έζησε το μπλόκο της Καλαμαριάς  : «Την 13-8-44 και από της 4ης πρωινής ώρας και μέχρι της μεσημβρίας περίπου απεκλείσθη άπασα η περιφέρεια του ενταύθα ΙΑ’ Αστυνομικού Τμήματος Συνοικισμού Καλαμαριάς υπό Γερμανών στρατιωτών… τμήματα δε των ενταύθα Εθνικιστικών Ομάδων ενήργησαν κατ’ οίκον ερεύνας και εξετέλεσαν τους κάτωθι…»
Έτσι περιγράφει τα γεγονότα της ημέρας η έκθεση της 16ης Αυγούστου 1944, της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης. Της ημέρας που στιγμάτισε την ιστορία της νεότερης Καλαμαριάς .
Αφορμή στάθηκε η εκτέλεση του Ιωάννη Βελισσαρίδη , ταγματασφαλίτη, πρωτοπαλίκαρου της ομάδας Πούλου, από τρεις άντρες της Οργάνωσης Προστασίας Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ) με τα ψευδώνυμα Κάκος, Ρίζος και Μάτης, που είχε προηγηθεί, τρείς μήνες περίπου, νωρίτερα, στην Καλαμαριά.  Την εκτέλεση του «έργου» ανέλαβε,  με την υποστήριξη των Γερμανών στρατιωτών,  η άλλη διαβόητη για τη δράση της ομάδα, στη Θεσσαλονίκη, του γνωστού και μη εξαιρετέου Δάγκουλα. «Παρών» στο μπλόκο και ο πατέρας μου, 13 ετών τότε, παιδί μιας τυπικής οικογένειας της Καλαμαριάς: πρόσφυγες από την Πόλη και τη Συλήβρια, επιζών, ο πατέρας, των «Αμελέ Ταμπορού». Το σπίτι τους, σε μια κάθετο της πανέμορφης, δενδροσκέπαστης, σήμερα,  Καπετάν Γκόνη, δέκα λεπτά ποδαρόδρομος από το κέντρο της Καλαμαριάς.

«Το γλυκό του κουταλιού»

 Σύμφωνα με τη διήγησή του, ξημερώματα, ακούστηκαν δυνατοί χτύποι στην πόρτα τους.  Ο πατέρας του, αγουροξυπνημένος και φοβισμένος,  πήγε ν’ ανοίξει.  Η μητέρα με τα παιδιά, ζάρωσαν σε μια γωνία. Μπούκαραν,  μέσα, 3-4 μαζεμένοι  και  κρατώντας μια λίστα με ονόματα, χωρίς πολλές εξηγήσεις,  άρχισαν ν’ ανακατώνουν το σπίτι. Σταμάτησαν μπροστά στον κλειδωμένο μπουφέ του σαλονιού και ζήτησαν το κλειδί. Η γιαγιά μου φυλούσε εκεί το βάζο με το γλυκό του κουταλιού. Το κλείδωνε να μην πηγαίνουν τα μικρά και το αδειάζουν! Οι εισβολείς, άρπαξαν το βάζο κι άρχισαν να τρώνε. Κάποια στιγμή, αντιλήφθηκαν την ύπαρξη ενός κλειδωμένου μπαούλου, σε ένα υπνοδωμάτιο. – «Τί έχει εδώ?», γαύγισαν!  -«Τα προικιά της αδερφής μου», απάντησε η γιαγιά μου, με την 9χρονη κόρη της στην αγκαλιά. «Εκείνη έχει το κλειδί, στον παραδίπλα δρόμο.» Ο πατέρας μου με την αδερφή του στην είσοδο του σπιτιού τους στην Καλαμαριά, το 1940, λίγες ημέρες προτού μπουν οι Γερμανοί στην πόλη. Τέσσερα χρόνια πριν το Μπλόκο– «Να τρέξει ο μικρός και να το φέρει! ΤΩΡΑ!», απαίτησαν! Ο μπαμπάς μου βγήκε στο δρόμο κι άρχισε να τρέχει. Ξαφνικά, σφαίρες άρχισαν να σφυρίζουν, γύρω του! Είδαν οι υπόλοιποι ταγματασφαλίτες, που είχαν πιάσει τις γωνιές κάποιον να τρέχει κι άρχισαν να πυροβολούν. Ο μπαμπάς μου κοκκάλωσε.  -«Σταματήστε!», φώναξε ένας από τους «Ελληνες» συνεργάτες, «τον ξέρω τον μικρό, είναι γειτονόπουλο!» Τον ρώτησε για πού το βαλε, ο μπαμπάς μου του εξήγησε κι ο άλλος φώναξε : «Μην πυροβολείτε, εντάξει είναι!» Δόθηκε η άδεια…Πήγε, ήρθε ο μικρός, με την ψυχή στο στόμα, και το κλειδί στο χέρι. Το μπαούλο ανοίχθηκε.. Τα προικιά πετάχτηκαν έξω σα σκουπίδια. Κάτω-κάτω βρέθηκε μια χλαίνη και μια μπαλάσκα. -«Τί είναι αυτά?»  -«Από τον Ελληνοαλβανικό.», απάντησε η γιαγιά μου, «Του αδερφού μου». Τα πήραν μαζί τους κι έφυγαν… Λίγο παρακάτω, σκότωσαν τους γονείς ενός συμμαθητή και φίλου του μπαμπά μου, μπροστά στα μάτια του. Ήταν το ζεύγος Μουρουχλιάδη, δύο ανάμεσα στους έντεκα που έχασαν εκείνη τη μέρα τη ζωή τους. Ανακοίνωση της Αστυνομίας «Την 13-8-44 και από της 4ης πρωινής ώρας και μέχρι της μεσημβρίας περίπου απεκλείσθη άπασα η περιφέρεια του ενταύθα ΙΑ’ Αστυνομικού Τμήματος Συνοικισμού Καλαμαριάς υπό Γερμανών στρατιωτών… τμήματα δε των ενταύθα Εθνικιστικών Ομάδων ενήργησαν κατ’ οίκον ερεύνας και εξετέλεσαν τους κάτωθι…» Το υπό αμφισβήτηση τέχνασμα του δημάρχου και η λίστα με τα 30 ονόματα Αργότερα, μαθεύτηκε, πως στην πλατεία της Καλαμαριάς, μπροστά στο Σχολείο και νυν Δημαρχείο, εκεί που, σήμερα, είναι ο πεζόδρομος και τα παιδάκια παίζουν αμέριμνα, στήθηκε γλέντι, με αρνιά στη σούβλα κι άφθονο κρασί. Επρόκειτο για ένα τέχνασμα του Δημάρχου, Δημήτριου Παυλίδη, ο οποίος προκειμένου να ανακόψει το πλιάτσικο και το φονικό,  έστησε άρον-άρον το γλέντι και κάλεσε τους Δαγκουλαίους στη φιέστα. Εκείνοι ανταποκρίθηκαν. Η φονική τους λύσσα κόπασε. Ποιος ξέρει πόσα ακόμα θύματα θα μετρούσε η Καλαμαριά, αλλιώς… Η λίστα είχε 30 ονόματα…

To πρωί της Κυριακής 13 Αυγούστου 1944, Γερμανοί στρατιώτες με Έλληνες συνεργάτες τους από το Τάγμα του Δάγκουλα, περικύκλωσαν το κέντρο της Καλαμαριάς Τα κίνητρα αυτής της  ενέργειας  του Δημάρχου, ωστόσο, αμφισβητήθηκαν, αργότερα, και το Νοέμβριο του ίδιου έτους οδηγήθηκε σε λαϊκό δικαστήριο το οποίο τελικά τον αθώωσε, δεχόμενο τον ισχυρισμό του περί τεχνάσματος προκειμένου να σταματήσει το μακελειό. Ο πατέρας μου, ο οποίος για πάρα πολλά χρόνια αγνοούσε το ρόλο του Δημάρχου στα γεγονότα, τελείωνε πάντα τη διήγησή του με τη φράση… Κι αφού σκότωσαν και ρήμαξαν, μετά πήγαν στη πλατεία και στήσαν γλέντι… Σα να μη μπορούσε να «χωνέψει», τόσα χρόνια μετά, πώς είναι δυνατόν να φτάσει ο «άνθρωπος» σε τέτοιο βαθμό βαρβαρότητας κι αναισθησίας…
Η λίστα με τα ονόματα των εκτελεσθέντων της 13ης Αυγούστου 1944. Όπως γράφει ο Ανδρέας Βενιανάκης,  στο βιβλίο του «Δάγκουλας, ο “δράκος” της Θεσσαλονίκης» (σελ. 180, εκδόσεις «Επίκεντρο»): «Η διεξαγωγή του Μπλόκου δεν ήταν μια επιπόλαιη και αυθόρμητη πράξη εκδίκησης, αλλά μια προγραμματισμένη επιχείρηση τρομοκράτησης και εξόντωσης όσων συμμετείχαν σε αντιστασιακές ενέργειες κατά των Γερμανών« Από τα γεγονότα της ημέρας εκείνης, εμπνεύστηκε και έγραψε ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο οποίος ζούσε, τότε, στη Θεσσαλονίκη, το τραγούδι του «Ο μπλόκος»: Τα τελευταία χρόνια, στο μνημείο που έχει φτιάξει ο Δήμος, στο Πάρκο της 13ης Αυγούστου,  στην Καλαμαριά, πραγματοποιείται, κάθε χρόνο, τελετή όπου αποτίνεται φόρος τιμής στους εκτελεσμένους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ S11E06: ΨΩΜΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Δεν έχουμε χούντα. Δεν έχουμε χούντα. Δεν έχουμε χούντα. Επειδή ξέρουμε ότι θα μας υπενθυμίσετε πολλές φορές ότι δεν έχουμε χούντα, το λέμε ...