Μια βόλτα στο θεματικό άλσος Αριστοτέλη με τα πρωτότυπα πειραματικά όργανα

Ταξίδι στο παρελθόν

TVXS.gr | 01 Ιουν. 2016

Στο ιστορικό χωριό των Σταγείρων, σε μια καταπληκτική τοποθεσία σε υψόμετρο περίπου 500 μ., δίπλα στα απομεινάρια του Μαχαλά, της πρωτεύουσας των Μαντεμοχωρίων, βρίσκεται το Αλσος του Αριστοτέλη.Είναι το μοναδικό θεματικό πάρκο της Χαλκιδικής. Αξίζει να το επισκεφθείτε για να δείτε τα ενδιαφέροντα όργανα και να χαρείτε την υπέροχη θέα προς τον κόλπο της Ιερισσού. Το άλσος προϋπήρχε και η υπέροχη τοποθεσία επιλέχθηκε το 1956 για να φιλοξενήσει το επιβλητικό άγαλμα του Αριστοτέλη, έργο του γλύπτη Νικόλα, ώστε να τιμηθεί ο μεγάλος φιλόσοφος ο οποίος γεννήθηκε στα Αρχαία Στάγειρα.

Πρόσφατα μάλιστα αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο τάφος του μεγάλου φιλόσοφου βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο των Σταγείρων.
Τα πρωτότυπα διαδραστικά όργανα που φιλοξενούνται στο χώρο του άλσους τοποθετήθηκαν το 2003 από τη Δημοτική Επιχείρηση Σταγείρων-Ακάνθου και σήμερα το διαχειρίζεται η Δημοτική Ανώνυμη Επιχείρηση του Δήμου Αριστοτέλη.
Πρόκειται για πειραματικά όργανα που λειτουργούν βάσει των φυσικών νόμων οι οποίοι αναφέρονται στα συγγράμματα του Αριστοτέλη και ιδιαίτερα στο έργο του «Τα Φυσικά». Με αυτή την προσθήκη, το Αλσος του Αριστοτέλη έχει γίνει αγαπημένος προορισμός για όλους τους επισκέπτες και τα σχολεία, καθώς συνδυάζει με τρόπο μοναδικό την αναψυχή, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και καφέ-εστιατόριο με εκπληκτική θέα στον κόλπο της Ιερισσού και στο Άγιο Όρος.

Υπολογίζεται ότι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται περισσότερους από 15.000 επισκέπτες.
Στο χώρο του άλσους θα δείτε, επίσης, τον πύργο του Μαδέμ Αγά μαζί με το κονάκι του που αποτελούσε και το διοικητικό κέντρο των μεταλλείων της περιοχής των Σιδηροκαυσίων.

Τα πειραματικά όργανα
Πυξίδα: Είναι τοποθετημένη μπροστά από το άγαλμα του Αριστοτέλη και συμβολίζει το ότι η φιλοσοφία του έχει φθάσει σε όλα τα μέρη του κόσμου και είναι αφετηρία της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, παγκόσμια και κτήμα της ανθρωπότητας. Σ’ αυτήν απεικονίζονται η κατεύθυνση και η απόσταση των πιο γνωστών πόλεων στον κόσμο με σχέση με το άλσος.
Τηλεσκόπιο: Με τα σύγχρονα τηλεσκόπια που έχουν τοποθετηθεί στα κατάλληλα σημεία, ο επισκέπτης μπο¬ρεί να εστιάσει και να απολαύσει λεπτομέρειες της φανταστικής θέας του κόλπου της Ιερισσού και της Αθωνικής χερσονήσου.
Πρίσμα: Το λευκό φως του ήλιου πέφτει πάνω στο ειδικό πρίσμα και λόγω της διαφορετικής ταχύτητας μέσα στο γυαλί της κάθε επιμέρους ακτινοβολίας από τις οποίες συνίσταται, αναλύεται στο γνωστό μας φάσμα των «χρωμάτων της ίριδας», αφού κάθε ακτινοβολία διαφορετικού μήκους κύματος εξέρχεται με διαφορετική γωνία εκτροπής.
Ηλιακό ρολόι: Το μεγάλο, οριζόντιο, ηλιακό ρολόι δείχνει τον ακριβή χρόνο στο σημείο όπου βρίσκεστε. Το καλοκαίρι υπάρχει διαφορά 1 ώρας και 25 λεπτών με την τρέχουσα ώρα, ενώ το χειμώνα η διαφορά είναι 25 λεπτά. Οι καμπύλες γραμμές πάνω στην πλάκα του ρολογιού είναι για να μπορεί να προσδιοριστεί ο μήνας που διανύουμε.
Φακός: Η πινακίδα δίπλα στον φακό μας πληροφορεί ότι κάθε φωτόνιο, δηλαδή κάθε στοιχειώδες ποσό φωτεινής ενέργειας, από μόνο του έχει ελάχιστη ενέργεια, όταν όμως όλα μαζί συγκεντρωθούν σ’ ένα σημείο η ενέργεια αυτή γίνεται πολύ μεγάλη.
Πεντάφωνο: Αποτελείται από πέντε μεγάλα κομμάτια γρανίτη τα οποία έχουν υπολογιστεί έτσι ώστε με την κρούση να παράγουν το καθένα μια διαφορετική ηχητική συχνότητα, μια διαφορετική νότα. Οι πέντε νότες αντιστοιχούν στην αρχαία πεντατονική μουσική κλίμακα.
Οπτικοί Δίσκοι: Πειραματιζόμενοι με τους οπτικούς δίσκους θα διαπιστώσετε ότι όταν εικόνες περνούν με μεγάλη ταχύτητα μπροστά από το οπτικό μας πεδίο, το ανθρώπινο μάτι δεν τις αντιλαμβάνεται ως διαφορετικές, αλλά δημιουργεί ένα συνεχές οπτικό σύνολο, όπως όταν βλέπουμε μια ταινία. Αυτό συμβαίνει διότι η εντύπωση της εικόνας εξακολουθεί να διαρκεί ακόμα 1/16 περίπου του δευτερολέπτου πάνω στο οπτικό νεύρο, λόγω αδράνειας. Αυτή η ιδιότητα του ματιού ονομάζεται μετείκασμα. Ο κινηματογράφος στηρίζεται ουσιαστικά στην «αδυναμία» του ματιού να δει περισσότερες από 24 φωτογραφίες το δευτερόλεπτο.
Εκκρεμές: Στο εκκρεμές οι μεγάλοι θα θυμηθούν και οι μικρότεροι θα μάθουν ότι η ενέργεια στο σύστημα που ξεκινά την ταλάντωση μεταφέρεται λόγω σύζευξης στο επόμενο σύστημα, με αποτέλεσμα το πλάτος ταλάντωσης στο πρώτο να μειώνεται και στο επόμενο να αυξάνεται.
Υδροστρόβιλος: Στο διαφανές δοχείο με το υγρό μπορούμε να δημιουργήσουμε μια δίνη με την περιστροφή του μοχλού και να κατανοήσουμε τη δυναμική του φαινομένου, ή να το παραλληλίσουμε με την περιστροφική κίνηση του αέρα που δημιουργεί τον ανεμοστρόβιλο.
Σφαίρες αδράνειας: Παίζοντας με τις σφαίρες αδράνειας εντυπωσιαζόμαστε πάντα με το φαινόμενο της μεταφοράς της ορμής, όταν κατά την κρούση των σφαιρών διατηρείται η αρχική ορμή και μεταφέρεται διαδοχικά διαμέσου όλων των σφαιρών για να φτάσει κάθε φορά στην τελευταία.
Παραβολικά κάτοπτρα: Τα παραβολικά κάτοπτρα είναι τοποθετημένα σε ευθεία γραμμή, σε αρκετά μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο. Αν σταθούν δύο άτομα μπροστά σε κάθε ένα από αυτά μπορούν άνετα να συνομιλήσουν, ακόμα και αν μιλούν ψιθυριστά. Αυτό συμβαίνει διότι τα μεταφερόμενα μέσω του αέρα ηχητικά κύματα ανακλώνται στο παραβολικό κάτοπτρο και η ενέργειά τους συγκεντρώνεται στο κέντρο και ο ήχος καταλήγει ενισχυμένος στα αυτιά αυτών που παίρνουν μέρος στο πείραμα.

Πλάκες με εδάφια του Αριστοτέλη
Τα διαδραστικά πειραματικά όργανα συνοδεύονται από σχετικά εδάφια από το διασωζόμενο έργο του μεγάλου φιλοσόφου, που έχουν αναρτηθεί σε ειδικές πλάκες.
…Τούτο δ’ η ταχύτης ποιεί της κινήσεως, ώστε δοκείν έτερον είναι το ορών και το ορώμενον…
[…το αποτέλεσμα αυτό το παράγει η ταχύτης της κίνησης, ώστε να φαίνεται ότι άλλο είναι το βλέπον κι άλλο το ορώμενον…]
ΠΕΡΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΩΝ
…Περί δε της αληθείας, ως ου παν το φαινόμενον αληθές…
[…όσον δε αφορά την αλήθεια, δεν είναι κάθε φαινόμενο και πραγματικό…]
ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ Γ’
…Νους δε υπό του νοητού κινείται…
[…η κίνηση του νου προκαλείται από το νοητόν…]
ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ Α’
… Τα μεν ουν είδη το νοητικόν εν τοις φαντάσμασι νοεί…
[…η νοητική ψυχή νοεί τα είδη στις εικόνες της φαντασίας…]
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Γ’
…Πότερον δε γέγονε ποτέ κίνησης, ουκ ούσα πρότερον, και φθείρεται πάλιν ούτως ώστε κινείσθαι μηδέν…
[… Η κίνηση γεννήθηκε κάποια μέρα, μη υπάρχουσα πρωτύτερα και φθείρεται έτσι ώστε να μην υπάρχει…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Θ’
…εις άπειρον δε κινείσθαι μηδέν…
[…τίποτα δεν κινείται επ’ άπειρον…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Θ’
…οίον ει εξ αέρος εστί το αισθητήριον, καθ’ έστιν ο αήρ και ψόφου και χρόας…
[…ο αέρας είναι το στοιχείο που μεσολαβεί στην αίσθηση του χρώματος και του ήχου…]
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Γ’
…Το πρώτως κινούν εν άπασιν είναι τοις κινουμένοις ακίνητον…
[…το πρωταρχικώς κινούν είναι ακίνητο…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Θ’
…Άπαν το κινούμενον υπό τινος ανάγκη κινείσθαι…
[…κάθε τι που κινείται είναι ανάγκη να το κινεί κάποιο πράγμα…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Η’
…Διό και δοκεί ο χρόνος είναι της σφαίρας κίνησης ότι ταύτη μετρούνται αι άλλαι κινήσεις και ο χρόνος ταύτη τη κινήσει…
[…Για αυτό και φαίνεται ότι ο χρόνος είναι η κίνηση της σφαίρας (του σύμπαντος). Με αυτήν μετρούνται οι άλλες κινήσεις και ο χρόνος επίσης…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Δ’
…Αλλά τάχιστα κινείται τα εγγύτατα του κινούντος, τοιαύτη δ’ η του όλου κίνησις εκεί άρα το κινούν…
[…ταχύτερα κινούνται τα πράγματα που βρίσκονται πλησιέστερα του κινούντος, αυτή είναι η κίνηση του σύμπαντος, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το κινούν…]
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΕΩΣ Θ’
… Ηχώ δε γίνεται όταν υπό του αέρος, όστις ένεκα του αγγείου, όπερ περιώρισε και ημπόδισε αυτόν να διαχυθή, έγεινεν είς, πάλιν ο αήρ απωσθή, ώσπερ σφαίρα...
[…η ηχώ δεν γίνεται όταν ο αέρας (το ηχητικό κύμα) που περιορίστηκε στο αγγείο, και που δεν αφήνεται να διαλυθεί, αποκρούεται πάλι σαν σφαίρα…]
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Β’

* ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Yannis Ntrenoyannis