Η χώρα όπου βασιλεύει η ακροδεξιά

Ουγγαρία: πίσω από τον σιδερένιο φράχτη

Ενθέματα της Αυγής

6 Σεπτεμβρίου 2015 

της Αναστασίνα Κάλιους και της  Έϊμυ Ρότζερς

Η αύξηση των προσφύγων και των μεταναστών (η Ουγγαρία είχε φέτος 80.000 νέες αφίξεις) συνέπεσε με την πτώση της δημοτικότητας του κυβερνώντος εθνικιστικού-συντηρητικού κόμματος, του Fidesz, που οφείλεται κυρίως στην ένταση της φτώχειας και στα σκάνδαλα διαφθοράς. Η παρούσα θέση του Fidesz στο πολιτικό τοπίο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μεταναστευτική πολιτική της Ουγγαρίας. Δεδομένου ότι το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα Γιόμπικ έχει αναδειχθεί στη μόνη συνεκτική αντιπολίτευση, παρατηρούμε μια σταδιακή σκλήρυνση και μετακίνηση προς τα δεξιά. Το Γιόμπικ όχι μόνο λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς για το Fidesz, αλλά επίσης ελέγχει πολλούς δήμους σε όλη τη χώρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σιωπηλή υποστήριξη σε έναν γαλαξία βίαιων ακροδεξιών ομάδων, που έχουν αναλάβει, αυτόκλητες, τον ρόλο του φρουρού του ουγγρικού έθνους — κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να επιτηρούν τα σύνορα για να πιάνουν τους πρόσφυγες.

Ούγγροι στρατιώτες στην κατασκευή του 175 χλμ φράχτη στα σύνορα με την Σερβία. Πηγη AFP

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, το Fidesz είχε μια ενισχυμένη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου,  μπορούσε μόνο του να τροποποιήσει το Σύνταγμα. Οι αλλαγές που έκανε διασφάλισαν την κυριαρχία του σε όλους τους πυλώνες του κράτους, καθώς και σε θεσμούς όπως ο Τύπος και η κεντρική τράπεζα. Ενώ  κατά την πρώτη θητεία του Fidesz παρακολουθήσαμε μια στροφή προς τον αυταρχισμό, η δεύτερη χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία μιας κατώτερης τάξης στην ουγγρική κοινωνία και τη δημιουργία μιας «ανελεύθερης» δημοκρατίας, στην οποία οι ατομικές ελευθερίες έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με ό,τι η κυβέρνηση θεωρεί εθνικό συμφέρον. Η σταθερή ποινικοποίηση της φτώχειας υλοποιείται με απαγορευμένες ζώνες για τους άστεγους, ένα βάναυσο πρόγραμμα που διαστρεβλώνει κατάφωρα στατιστικές για την ανεργία και τις αναγκαστικές εξώσεις των καταυλισμών των Ρομά. Οι μεταναστευτικές πολιτικές της Ουγγαρίας είναι απολύτως στοιχημένες με τη συνολική στοχοποίηση των καταπιεσμένων ομάδων και της δημιουργίας αποδιοπομπαίων τράγων, προκειμένου να «κρατήσουμε την Ουγγαρία ουγγρική».

Ο ηγέτης του  Fidesz, Βίκτορ Όρμπαν,  βασίζει σταθερά τις εκστρατείες του σε μια σκληρή αντι-Ε.Ε. ρητορική. Ως εκ τούτου, δεν εκπλήσσει το ότι, για το κόμμα του, οι «ανεκτικές» πολιτικές μετανάστευσης της Ε.Ε. είναι η βασική αιτία του προβλήματος. Μετά τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Charlie Hebdo, στο Παρίσι, ο Ορμπάν εγκαινίασε μια επιχείρηση απόσπασης της προσοχής του εκλογικού σώματος από την εσωτερική πολιτική προς τη μετανάστευση, υποστηρίζοντας μια «εθνική συνεννόηση σχετικά με την τρομοκρατία και τη μετανάστευση».

Το φαλκιδευμένο ερωτηματολόγιο –που είχε στόχο να νομιμοποιήσει τις πολιτικές αποκλεισμού– επικρίθηκε έντονα από την υπόλοιπη Ε.Ε. και τους Ούγγρους κοινωνικούς επιστήμονες. Κόστισε το διπλάσιο του ποσού που δαπανά η Ουγγαρία για την προστασία των προσφύγων ανά έτος. Αλλά αυτό δεν εμπόδισε την κυβέρνηση να προχωρήσει, στη συνέχεια, σε μια ακόμη πιο δαπανηρή ενημερωτική εκστρατεία με συνθήματα όπως: «Αν έρθετε στην Ουγγαρία, δεν μπορείτε να πάρετε τις θέσεις απασχόλησης των Ούγγρων».

Αμέσως μετά την επίσκεψή του στον μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό της Ουγγαρίας, στο Ντέμπρετσεν, ο Όρμπαν ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει τη διάλυσή του. Οι αντιδράσεις ήταν μικρές, και έτσι, λίγες βδομάδες μετά, ακολούθησε μια επίσημη ανακοίνωση ότι όλα τα στρατόπεδα προσφύγων εντός πόλης θα κλείσουν και οι πρόσφυγες θα μεταφερθούν σε καταυλισμούς στα προάστια και στις αχανείς λιβαδικές εκτάσεις (pusta) — έτσι ώστε οι τοπικές κοινωνίες να μη διαταραχθούν από τις μάζες των προσφύγων.

Πρόσφατα, στελέχη του Fidesz ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους να καταστήσουν τη διέλευση των συνόρων χωρίς χαρτιά σοβαρό ποινικό αδίκημα και να δημιουργήσουν στρατόπεδα εργασίας για τους πρόσφυγες. Η νομοθεσία για το άσυλο έχει ήδη αλλάξει, έτσι ώστε οι αιτούντες να μπορούν να απελαθούν σε χώρες εκτός της Ε.Ε. με αποτυχημένα συστήματα ασύλου.

Δεδομένης της ιστορίας της πίσω από το «Σιδηρούν Παραπέτασμα», η Ουγγαρία όφειλε να σκεφτεί πολύ προτού ανεγείρει έναν φράχτη στο σερβο-ουγγρικά σύνορα. Ο φράχτη αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου· θα έχει τρία μέτρα ύψος και μήκος 175 χιλιομέτρων. Τα δομικά υλικά φτιάχνονται από κρατουμένους, ενώ το χτίσιμο θα το αναλάβει ο ουγγρικός στρατός. Αυτός καθαυτός ο φράχτης αποτελεί ένα εγχείρημα της Ουγγαρίας, αλλά οι επιπτώσεις του είναι διεθνείς.

Όπως έχουμε δει και  αλλού, η προσπάθεια θωράκισης της χώρας, δεν ανακόπτει τη ροή των μεταναστών: οι άνθρωποι κινούνται και θα συνεχίσουν να κινούνται κατά μήκος των συνόρων. Ο φράχτης δεν θα λύσει το πρόβλημα: θα κατευθύνει τους πρόσφυγες προς τη Ρουμανία και την Κροατία, και θα εξακολουθήσουν το ταξίδι  τους προς τη Δυτική Ευρώπη μέσω των χωρών αυτών.

Η σχέση μεταξύ του Όρμπαν και της Ε.Ε. είναι μια σχέση αμοιβαίας εξάρτησης: ο Όρμπαν ξαναχτίζει και μεταμορφώνει τη μισή  χώρα του με κονδύλια της Ε.Ε., ενώ η ΕΕ χρειάζεται την Ουγγαρία ως χώρα-ρυθμιστή για τους πρόσφυγες στον δρόμο τους προς τη Δύση. Αυτή η προσεκτική ισορροπία αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης και όσον αφορά την αντίδραση της Ε.Ε. στη μεταναστευτική πολιτική της Ουγγαρίας. 

Η Amy Rodgers και η  Annastiina Kallius  είναι μέλη του  Migrant Solidarity Group of Hungary.Το κείμενο  (εδώ με περικοπές) δημοσιεύθηκε στην «Huffington Post», 27.8.2015.