Από το θρίαμβο στην τραγωδία

 

Εκδήλωση τιμής στους αγωνιστές και τις οικογένειές τους.

Η μάχη των Γρεβενών έχει χαρακτηριστικά που την καθιστούν μια ιδιαίτερη στιγμή του εμφυλίου πολέμου. Ήταν η πρώτη μάχη που έδωσαν οι αντάρτες του ΔΣΕ σε κατοικημένη περιοχή, σε αστικό κέντρο, που κόστισε πολλές ανθρώπινες ζωές και στα εμπόλεμα μέρη. Εξαιρετικά βαρύ ήταν το τίμημα για τον ΔΣΕ, αφού καταμέτρησε σχεδόν 300 νεκρούς και τραυματίες και αποτέλεσε ταυτόχρονα και την πρώτη μεγάλη ήττα του.

Ο ΔΣΕ ανέλαβε μια στρατιωτική επιχείρηση, χωρίς να διαθέτει τα απαιτούμενα οπλικά μέσα, με ένα πρόχειρο σχέδιο και μεγάλη έλλειψη συντονισμού, όταν ο αντίπαλος «εθνικός στρατός» διέθετε ισχυρή αμυντική οργάνωση και μεγάλη δύναμη πυρός.

Στη μάχη των Γρεβενών φάνηκε ότι ο ΔΣΕ αναζητούσε να προσδιορίσει την μορφή του ένοπλου αγώνα ως παρτιζάνικου ή τακτικού. Εμφανίστηκαν επίσης και οι πρώτες διαφοροποιήσεις μεταξύ κομματικών και στρατιωτικών στελεχών. Πολλά από τα τελευταία θα παραμεριστούν και θα διωχτούν, όπως ο διοικητής του αρχηγείου Γράμμου-Βοΐου συνταγματάρχης Γιώργης Γιαννούλης που του ανατέθηκε η διεύθυνση της μάχης των Γρεβενών και εκτελέστηκε, στο Γράμμο, στις 20 Αυγούστου 1948, χωρίς καν να δικαστεί από ανταρτοδικείο, με την ανυπόστατη κατηγορία ότι «ήταν υπεύθυνος για τον αιφνιδιασμό στο ύψωμα της Μπάτρας».

Η μάχη των Γρεβενών σηματοδότησε τους νέους προσανατολισμούς στην πολιτική του ΚΚΕ, όπως αυτή εκδηλώθηκε στις 27 Ιουνίου 1947 στο συνέδριο του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο Στρασβούργο. Εκεί ο εκπρόσωπός του Μιλτιάδης Πορφυρογένης διακήρυξε την πρόθεση του ΚΚΕ για τη «δημιουργία μιας λεύτερης δημοκρατικής Ελλάδας, με δική της κυβέρνηση και δική της κρατική υπόσταση».

Τα Γρεβενά των δημοκρατικών αγώνων, με το ανυπότακτο και εξεγερτικό πνεύμα ενάντια σε κάθε κατακτητή και κοινωνική αδικία, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση κατά της φασιστικής Κατοχής, αλλά και στα δίσεκτα χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Το ορεινό τους ανάγλυφο έγινε πεδίο κι επίκεντρο σκληρών στρατιωτικών αναμετρήσεων.

Χιλιάδες κάτοικοι από την περιοχή των Γρεβενών, άφησαν την γκλίτσα ή το αλέτρι για να κρατήσουν το ντουφέκι. Ολόκληρες οικογένειες, από τους γέροντες έως τα ανήλικα παιδιά, βρέθηκαν σύσσωμες στη δίνη του εμφυλίου πολέμου, πληρώνοντας βαρύ κόστος. Η φετινή θεματική εκδήλωση της ΕΔΙΑ 1940-74 Κ. -Δ. Μακεδονίας που διοργανώνεται σε συνεργασία με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη των Γρεβενών, το Σάββατο 22 Αυγούστου, στις 7μ.μ. είναι τιμητικά αφιερωμένη οι αγωνιστές της ευρύτερης περιοχής των Γρεβενών.

Την Κυριακή 23 Αυγούστου στις 11π.μ. θα γίνει επίσκεψη στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στο χωριό Ζιάκα.

1. 25 Μαρτίου 1943: αντάρτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εισέρχονται στην πλατεία Αιμιλιανού.

2. Πτώματα ανταρτών μετά τη μάχη των Γρεβενών, 25 Ιουλίου 1947.