Κοινωνιολογία, χέβι μέταλ και σατανισμός

Του Θωμά Τσαλαπάτη

 Πηγή: epohi.gr

Η δήλωση του Άδωνι Γεωργιάδη πως η κοινωνιολογία κάνει τα παιδιά αριστερά πήρε τη θέση του ανεκδότου της εβδομάδας, γεννώντας μια σειρά από σχόλια σε κάθε είδους μέσο. Και είναι, άλλωστε, λογικό, αφού αν εξετάσει κανείς τη φράση, τα στοιχεία που συναντά σε αυτή μυρίζουν ναφθαλίνη μιας συντήρησης παλαιάς κοπής. Η ίδια η διατύπωση στην υπεραπλουστευτικότητά της, στον αυτοματισμό της μηχανικής που περιγράφει (αυτό κάνει αυτό), στην απολύτως λειτουργική αντίληψη για το κάθε γνωστικό αντικείμενο ή πράξη, θυμίζει τη δοξασία πως «ο αυνανισμός κάνει τα παιδιά τυφλά». Ταυτόχρονα, η αντίληψη πως ένα ολόκληρο γνωστικό πεδίο και μια επιστήμη οδηγεί κάποιον σε κάτι αναπόφευκτο δείχνει το σκοταδισμό του αντιπροέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, την αντίληψή του για το τι μπορεί να σημαίνει γνώση και τους όρους με τους οποίους πιστεύει ότι λειτουργεί η εκπαίδευση. Περιγράφοντας ουσιαστικά το εκπαιδευτικό σύστημα ως ένα μηχανισμό προπαγάνδας και υποβολής μηνυμάτων και αληθειών σε παρθένα αυτιά. Το κακό, όπως προκύπτει από τα λεγόμενα του, είναι πως αυτός ο (αποδεκτός) μηχανισμός μετατρέπει τα παιδιά σε αριστερούς και όχι σε δεξιούς, εθνικιστές ή έστω αγοραστές νανοβιονικών γιλέκων. Όλα αυτά θα ήταν σίγουρα αστεία εάν δεν ήταν απολύτως επικίνδυνα.
Όριο δημοκρατίας και διαλόγου
Η αντίληψη πως μια επιστήμη ταυτίζεται σε απόλυτο βαθμό με μια ιδεολογία βγαίνει κατευθείαν από τη ναζιστική Γερμανία. Περιορίζοντας τη γνώση ή ακόμα περισσότερο τον λόγο σε ένα εργαλειακό σκοπό που γεννά αυτομάτως κοινωνικά αποτελέσματα. Κάθε πεδίο γίνεται αποδεκτό ή απαράδεκτο ανάλογα με την κυρίαρχη ιδεολογία. Σήμερα μάθαμε για μια αριστερή επιστήμη. Με έναν τρόπο αφαιρετικό και απόλυτο. Με έναν τρόπο που θυμίζει μια παρόμοια απόφανση του 1933, όταν η Γερμανική Φοιτητική Νεολαία (σπουδάζουσα του ναζιστικού κόμματος) χαρακτήρισε εβραϊκή επιστήμη την ψυχανάλυση και τη σεξολογία (φρόντισε μάλιστα να κάψει το Ινστιτούτο Σεξουαλικών Ερευνών του Βερολίνου), ως παρακμιακή τέχνη το σύνολο του μοντερνισμού καίγοντας πίνακες των Γερμανών εξπρεσιονιστών και μαζί πίνακες του Πικάσο, του Ματίς και του Σεζάν ως «προσβλητικούς προς το γερμανικό συναίσθημα». Η αντίληψη πως υπάρχει ένας «επικίνδυνος» τομέας της σκέψης (όπου ο κίνδυνος είναι η αριστερά, ο σατανισμός, οι Ιεχωβάδες, διαλέξτε ελεύθερα) δεν περιγράφει μόνο ένα όριο που τίθεται σε σχέση με τη γνώση, την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης. Περιγράφει ένα απόλυτο όριο της δημοκρατίας και του διαλόγου εκεί όπου ο φανατισμός και η δοξασία προηγούνται και παγιώνονται έναντι οποιουδήποτε επιχειρήματος. Στην πραγματικότητα, η ρήση του αντιπροέδρου απευθυνόταν σε αυτά ακριβώς τα αντανακλαστικά. Δεν ήταν μια φράση που εξέφραζε γνώση ή πίστη, αλλά μια φράση που καλεί σε πόλεμο. Σε έναν πόλεμο που όντως έλαβε χώρα σε κανάλια και μέσα δικτύωσης όλη την υπόλοιπη εβδομάδα.
Χωρίς νόημα
Είναι άλλωστε ενδεικτικό του δημοσίου λόγου η κατασκευή του δίπολου ανάμεσα στα λατινικά και την κοινωνιολογία. Και ενώ η συζήτηση υποτίθεται πως γίνεται πάνω στη βάση δύο μαθημάτων, ο δημόσιος λόγος κατασκεύασε μια αντιπαράθεση ανάμεσα σε δυο ολόκληρους τομείς γνώσεις. Και ταυτόχρονα τους έβαλε σε αντιπαράθεση. Σαν να ήταν δυο πράγματα μετρήσιμα και όμοια ώστε να μπορούν να αναμετρηθούν. Προσπαθώντας να περιγράψει πιο είναι το πιο χρήσιμο ή το πιο αποδοτικό. Ξεχνώντας πως το μάθημα των λατινικών δεν ταυτίζεται με το σύνολο της λατινικής βιβλιογραφίας, αλλά με κάτι αυτοσχέδια χαζοκείμενα και τρεις νταμιτζάνες λέξεις που ξεχνάς το καλοκαίρι μετά το σχολείο. Ανακαλώντας στερεότυπες φράσεις για τους πυλώνες του σύγχρονου πολιτισμού, ρητά αρχαίων σοφών και στερεότυπες φράσεις.
Και τελικά αν όλη αυτή η κουβέντα έχει κάποιο νόημα είναι για να δούμε σε τι βάσεις γίνεται η αντιπαράθεση, τι καλλιεργείται από ένα σαθρό εκπαιδευτικό σύστημα και πόσο προβληματική είναι η κουλτούρα του διαλόγου σήμερα. Χωρίς ανταλλαγή, χωρίς προσανατολισμό και τελικά χωρίς νόημα.
* Για του λόγου το αληθές ο αντιπρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανασκεύασε λέγοντας πως κατά βάθος εννοούσε τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται η κοινωνιολογία στην Ελλάδα και όχι την κοινωνιολογία συνολικά ως επιστήμη. Μάλλον κάποιος τον ενημέρωσε πως φοιτητής κοινωνιολογίας ήταν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.