«Αν θέλεις μια ωραία ζωή, γίνε πολιτικός, δικηγόρος ή εγκληματίας»!
Ο σούπερ σταρ της μαχόμενης δημοσιογραφίας, ρεπόρτερ της Guardian και συγγραφέας του «Φάκελος Σνόουντεν», Λουκ Χάρντινγκ
Για μια πενταετία, από το 2007 ώς το 2011, ήταν ο διευθυντής του γραφείου της Guardian στη Μόσχα, έως ότου απελάθηκε από το Κρεμλίνο, στην πρώτη ανάλογη ρωσική κίνηση μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Η εμπειρία του μεταφέρθηκε στο βιβλίο «Mafia State: How One Reporter Became an Enemy of the Brutal New Russia».
Μέσα σε έξι χρόνια, έγραψε και τρία ακόμα βιβλία, που μεταφράστηκαν σε 13 γλώσσες: το «The Liar» που αποκάλυψε το πορτρέτο του Τζόναθαν Αϊτκεν, το «Wiki-Leaks: Inside Julian Assange’s War on Secrecy», που βυθίστηκε στο σύμπαν του Τζούλιαν Ασάνζ και μεταφέρθηκε στο σινεμά ως «Fifth Estate» από τον Μπιλ Κόντον το 2013. Και το «Φάκελος Σνόουντεν» που φέτος έγινε ταινία από τον Ολιβερ Στόουν. Με αφορμή αυτό, το πιο πρόσφατο βιβλίο του, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον σημερινό σούπερ σταρ της μαχόμενης δημοσιογραφίας.
Για τον Λουκ Χάρντινγκ, διανύουμε μια ζοφερή περίοδο πολιτικά και η δημοσιογραφία, το ρεπορτάζ, η έρευνα είναι σημαντικότερη παρά ποτέ: «Εκείνο που χρειαζόμαστε απαραίτητα είναι… η λογική», εξηγεί, «αλλά και μια εμπειρική μέθοδος αξιολόγησης όσων ακούγονται.
Οταν η πληροφορία έχει γίνει μέσο κυριαρχίας, όταν τα κράτη μπορούν να βροντοφωνάζουν πράγματα που απλώς δεν ισχύουν, εκείνο που μετρά είναι η έρευνα κι η επαλήθευση. Προπαγάνδα υπήρχε ανέκαθεν, αλλά τώρα η εξέταση των πραγμάτων είναι το σημαντικότερο για τους δημοσιογράφους ή και για τους κινηματογραφιστές. Και το να παραμένουν ψύχραιμοι».
Ωστόσο, ο ρόλος του Τύπου έχει, κατά τον Χάρντινγκ, ουσιαστική σημασία στις εξελίξεις: «Είμαι φιλελεύθερος, πράγμα που σημαίνει ότι η προοπτική του brexit μου προκαλεί τρόμο. Το ίδιο κι η άνοδος του εθνικισμού, ή εκείνου που ονομάζεται “απομονωτικός τοπικισμός”, στη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Σκανδιναβία, την Ελλάδα ακόμα, βρίσκω ότι οδηγεί σε μια επικίνδυνη και αποθαρρυντική στιγμή στην Ιστορία.
Τα οικονομικά μοντέλα που έχουν δοκιμαστεί ώς τώρα έχει αποδειχτεί ότι δεν λειτουργούν, γι’ αυτό και η σωστή δημοσιογραφία, αυτό που κάνουμε, είναι τόσο σημαντικό τώρα».
Μ’ αυτήν την κατεύθυνση, ο Χάρντινγκ δεν βάζει στην έρευνά του φραγμούς: «Δεν θα είχα την παραμικρή αναστολή να διερευνήσω, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως τον Ασάνζ ή τον Σνόουντεν, κάποια προσωπικότητα της βρετανικής πολιτικής σκηνής.
Οταν ασχοληθήκαμε, στην Guardian, με τα Panama Papers, ήταν από τα κύρια μελήματά μας να παρακολουθήσουμε την εμπλοκή του Ντέιβιντ Κάμερον από την αρχή ώς το τέλος – και να που τώρα έχει εξαφανιστεί ως φιγούρα από την επικαιρότητα. Η θέση μου είναι μία κι είναι διεθνική: είναι απλώς υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων».
Οταν έγινε ταινία το “Fifth Estate” για τον Τζούλιαν Ασάνζ, βασισμένο στο βιβλίο μου, δούλεψα πολύ με τον Τζος Σίνγκερ (επίσης του “Spotlight”), περάσαμε ώρες μαζί. Τώρα, όταν ο Ολιβερ Στόουν ήρθε στην Guardian, εγώ βρισκόμουν στην Ουκρανία και τον έχασα. Στην ουσία γνωριστήκαμε μόλις προχτές, στην πρεμιέρα του “Snowden” στο Λονδίνο, φάγαμε με τον ίδιο και την ομάδα του. Ο Ολιβερ Στόουν μ’ αρέσει, συμφωνούμε σε αρκετά πράγματα, όχι σε όλα».
Κατά τη δική του γνώμη, υπάρχει κάτι που κάνει την αλήθεια πιο πειστική στη μυθοπλασία, στο σινεμά, παρά στη δημοσιογραφική έρευνα; «Η ιστορία του Εντουαρντ Σνόουντεν είναι ιδιαίτερα συναρπαστική: ένας νεαρός κομπιουτεράς κλέβει μυστικά, εγκαταλείπει την κοπέλα που αγαπά, ταξιδεύει σ’ ολόκληρο τον κόσμο.
Οταν εμείς κάναμε την έρευνά μας και συλλέγαμε στοιχεία, σπαζοκεφαλιάζαμε αποκωδικοποιώντας τα μυστικά του και την τεχνική του, προσπαθώντας να τα καταλάβουμε και να τα βάλουμε στη σωστή τους διάσταση. Ο Ολιβερ Στόουν, μεταφέροντας την ιστορία του Σνόουντεν και το βιβλίο σε σενάριο και σε ταινία, επίσης προσπάθησε να κάνει την αφήγησή του ελκυστική.
Υπάρχει ένας ρόλος και για τα δύο: και για την έρευνα και για τη μυθοπλασία, όπως επίσης υπάρχει κι ένας κοινός τόπος, στο να τραβήξεις το ενδιαφέρον του κοινού. Ομως σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για τον ίδιο τον Σνόουντεν, είτε για μένα, είτε για τον Ολιβερ Στόουν, το σημαντικό είναι ότι τίθενται τα ζητήματα».
Στο νέο βιβλίο του ο Λουκ Χάρντινγκ καταπιάνεται με την ιστορία της δολοφονίας του Αλεξάντερ Λιτβινένκο και, μαζί, αξιοποιεί την εμπειρία του από τη Ρωσία, τη χώρα που ουσιαστικά τον ανακήρυξε ανεπιθύμητο:
«Η Ρωσία σήμερα αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα για την Ευρώπη, όλα όσα συνέβησαν στη διάρκεια της μαφιόζικης διακυβέρνησης του Πούτιν, που μετέτρεψαν τη χώρα σ’ ένα διεθνές συνδικάτο του εγκλήματος, όπου καταπατάται το διεθνές δίκαιο. Το κράτος του Πούτιν λεηλατεί τη χώρα, πάσχει από ανεξέλεγκτη διαφθορά, λειτουργεί με τους όρους της φεουδαρχίας, όλοι οι φίλοι του Προέδρου έχουν γίνει πάμπλουτοι».
Παρά τους κινδύνους και τις προκλήσεις, ωστόσο, ο Λουκ Χάρντινγκ υπερασπίζεται παθιασμένα τη δημοσιογραφία: «Αν θέλεις μια ωραία ζωή, γίνε πολιτικός, ή δικηγόρος, ή εγκληματίας.
Οι δημοσιογράφοι δεν έχουν τέτοιου είδους ωραία ζωή, αλλά είναι η φυλή μου, συνήθως είναι οξυδερκείς και οικείοι. Πρέπει να πω ότι, παρότι η δουλειά μας μας οδηγεί σε εμπόλεμες ζώνες και σε διάφορα μέρη που βιώνουν κρίσεις, διασκεδάζω αφάνταστα στην Guardian. Διανύουμε τακτικά σκοτεινές διαδρομές, αλλά αν περνάς καλά στη δουλειά σου και βλέπεις και τα βιβλία σου να εκδίδονται, τι άλλο να ζητήσεις;».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου