Γιατί η Ουγγαρία είναι τόσο εχθρική προς τους πρόσφυγες;

Η νέα Μεγάλη Μετανάστευση (Völkerwanderungen): Ουγγαρία και Γερμανία, Ευρώπη και Ευρασία

του Κρις Χανν

μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου

Πηγή: Ενθέματα της Αυγής, 4.10.15

 

Τις τελευταίες εβδομάδες του Αυγούστου και τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη τις πέρασα στην Ουγγαρία, κοντά στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Σερβία. Ποτέ άλλοτε ένα ερευνητικό ταξίδι ρουτίνας δεν με είχε εκσφενδονίσει κατευθείαν στην καρδιά των θεμάτων που κυριαρχούσαν καθημερινά στα πρωτοσέλιδα, ούτε στην Ουγγαρία ούτε πουθενά αλλού. Πώς μπορεί άραγε να φωτίσει τη σύγχρονη «κρίση του μεταναστευτικού» η κοινωνική ανθρωπολογία;

Εισαγωγή

Μπροστά από τον σιδηροδρομικό σταθμό Κέλετι, 3.9.2015. Φωτογραφία: Κρις Χανν

Ένα ερευνητικό ταξίδι, τέλη του καλοκαιριού, στο Τάζλαρ, ένα χωριό στη νότια Ουγγαρία, το οποίο γνωρίζω εδώ και σαράντα χρόνια (ο πληθυσμός του είναι γύρω στους 1.750 κατοίκους και ολοένα μειώνεται), είναι συνήθως ένας τρόπος να ξανασυναντήσει κανείς φίλους και να μάθει τα τοπικά νέα και ιστορίες με φόντο τις εθνικές εξελίξεις. Το 2015, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Όσα συζητούσαν οι χωρικοί κι οι γείτονές τους στην κωμόπολη-αγορά του Κισκούνχαλας (με πληθυσμό περίπου 30.000 που μειώνεται σταδιακά) αντανακλούσε όχι μόνο τα πρωτοσέλιδα των ουγγρικών εφημερίδων, αλλά τα πρωτοσέλιδα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι αυτό που παίρνει διάφορες ετικέτες, ως κρίση των «μεταναστών» ή των «προσφύγων» ή των «αιτούντων άσυλο». Στην Ουγγαρία, όπως και αλλού, το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί κάποιος μπορεί να υπονοεί μια πολιτική θέση. Κατά τη διάρκεια αυτών των καλοκαιρινών εβδομάδων, τούτη η μικρή χώρα (με πληθυσμό περίπου 10 εκατομμυρίων που βαίνει μειούμενος) έγινε το επίκεντρο των αγωνιών που ενδημούν σε ολόκληρη τη δυτική Ευρώπη. Η κρίση οδήγησε σε αμοιβαίες κατηγορίες μεταξύ κρατών και ανέδειξε γυμνά βαθύτερα προβλήματα διακυβέρνησης και πολιτικής οικονομίας. Πριν αναλύσουμε και στοχαστούμε αυτά τα ευρύτερα ζητήματα, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με τις τοπικές λεπτομέρειες, στις οποίες οι ανθρωπολόγοι νιώθουμε, τυπικά, πιο άνετα. Για να τοποθετήσω σε πλαίσιο την εθνογραφική μου προσέγγιση στο Τάζλαρ και στο Κισκούνχαλας, είναι αναγκαίο πρώτα να περιγράψω το ξεχωριστό προφίλ που καλλιέργησε η Ουγγαρία από το 2010, όταν ο Βίκτορ Όρμπαν εξελέγη για δεύτερη φορά πρωθυπουργός. Συνέχεια ανάγνωσης →