Απλά μαθήματα Εγκληματολογίας
(στην δημοκρατία της βίας και στην κοινωνία του φόβου)
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ
Καθηγητής Εγκληματολογίας,
Βουλευτής Α' Αθήνας - Δημοκρατική Αριστερά
Πηγή: Athens Voice,7/1/14
Το διεθνές παιχνίδι
Η διεθνοποίηση του εγκλήματος, λόγω της παγκοσμιοποίησης και των σύγχρονων τεχνολογιών, σχετίζεται ευθέως και με τη μετανάστευση και την περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων του λαού. Αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες έχουν μπει μέσα στο φαύλο κύκλο του trafficking, των ναρκωτικών, των όπλων κλπ.
Το έγκλημα έχει γίνει μέρος της διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης (ακόμα και ο βιασμός χρησιμοποιείται ως όπλο στις εμφύλιες ιδίως συρράξεις). Ο βαμπιρικός καπιταλισμός, όπου οι άξονες του Κακού συμπεριλαμβάνουν και τους ηττημένους του κοινωνικού παιχνιδιού, συνεχίζει να «τρώει ό,τι και όποιον περισσεύει/περιττεύει».
Οι σχέσεις ανεργίας, εγκληματικότητας και νεοφασιστικών κομμάτων ή «τρομοκρατικών μορφωμάτων» είναι στενές, αλλά η άμεση αιτιώδης συσχέτιση της κοινής εγκληματικότητας με την εξουσία ή τον καπιταλισμό ή την παγκοσμιοποίηση, αν δεν συνιστά αφελή προσέγγιση, σίγουρα συνιστά αναποτελεσματικό ιδεολόγημα που (θέλει να) αγνοεί βασικά ερευνητικά/επιστημονικά αλλά και εμπειρικοκοινωνικά δεδομένα.
Η μαρξιστική εγκληματολογική «θεολογία» υποχωρεί καθώς ήταν και αυτή ταυτόχρονα θετικιστική και ντετερμιστική και αφήνει τη θέση της σε μια πολυ-παραγοντική πραγματιστική προσέγγιση.
Ο φόβος
Όλα και όλοι γύρω από το φόβο. Ο φόβος θυματοποίησης, ο φόβος μήπως γίνεις -γονιδιακά;- σαν τον πατέρα σου φονιάς, ο φόβος του δράστη που δεν μπορεί να αντέξει τους εφιάλτες των τύψεων. Ο φόβος του θανάτου, ο δαίμονας φόβος, η ιερά αγωνία, ο φόβος της καχυποψίας για τα «εγκληματικά» κίνητρα των άλλων. Ο συνδυασμός φόβων και φοβιών σε μια κοινωνία της διακινδύνευσης, της βίας, του θεάματος, αλλά και του θεάματος της βίας, καταλήγει σε μια κοινωνία συνενοχής και ανελευθερίας.
Έμφοβοι πολίτες σε έμφοβη σχέση με την Πολιτεία: Από την πολιτική του φόβου στον πολιτισμό του φόβου (μίσος και φόβος ταυτόχρονα), από τη σαγήνη του φόβου στην αίσθηση αβοηθησίας.
Η ψυχοπαθολογία του φόβου από το έγκλημα και τα ξενοφοβικά μας σύνδρομα καθιστούν τον πολίτη όμηρο άλλοτε ακραίας κρατικής καταστολής κι άλλοτε ακραίων πολιτικών σχηματισμών.
Μπορεί η Δημοκρατία του φόβου να χρησιμοποιεί την πολιτική του φόβου αλλά σιγά-σιγά ο φόβος διαβρώνει την ίδια τη Δημοκρατία.
Η βία
1. Οι μύθοι (εξηγήσεις; δικαιολογήσεις;) της βίας διατρέχουν όλη την ελληνική κοινωνία. Βία της κοινωνικής αντίστασης, της προσωπικής οργής, της καλής «τυραννοκτόνου» πρόθεσης.
Όλες αυτές (και άλλες πολλές) έχουν βρει μια άκρη αυτονομιμοποίησης και ένα άκρο απονομιμοποίησης της παραβατικότητας ή και δοξολόγησης του εγκλήματος.
Αυτός ο κύκλος της (νόμιμης;!) βίας του καθενός και πάντων εναντίον όλων, αυτή η καρικατούρα της Άγριας Δύσης δεν οδηγούν, όπως νομίζουν μερικοί, σε νεοφιλελεύθερες λύσεις, αλλά σε ακραίες, ένθεν/ κακείθεν, τυφλές εκ-ρήξεις χωρίς αρχή, αρχές και τέλος.
2. Ο κλοιός της κοινωνικής οργής αλλά και της προσωπικής ανασφάλειας, η αίσθηση ότι το αίμα επιταχύνει πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, έχει μολύνει την κουλτούρα μας.
Η πίεση του όχλου (μετά από πίεση ποίων;) να μη διώκονται οι σύγχρονοι βάρβαροι μετατρέπει την κοινωνία της βίας σε πεδίο βολής του υποκόσμου και των κάθε μορφής «τρομοκρατών». Ημέρες άσκοπης βίας και νύχτες διάσπαρτων μολότοφ. Το αναβλύζον μίσος των αδικημένων (ή αυτών που έτσι αισθάνονται) στρέφεται κατά παντός υπευθύνου (συχνά και ανεύθυνου), τον οποίο έχει στοχοποιήσει (ή άλλοι του τον προσφέρουν ως εξιλαστήριο θύμα). Το μίσος των διαφορών και των διαφορετικοτήτων, η βία της καθημερινότητας και η άρνηση του οίκτου για τον πλαϊνό οδηγεί σε μια προκρούστεια κοινωνία που δεν αντέχει και δεν ανέχεται τον άλλον.
Η συμψηφιστική βία (μεταξύ αστυνομικών/ένοπλων ομάδων, ρατσιστών/αντιρατσιστών, δεξιών/αριστερών κουκουλοφόρων) καταλήγει στην κατάργηση του κοινωνικού συμβολαίου και στο μόνιμο κίνδυνο διάβρωσης της δημοκρατικής νομιμότητας/νομιμοποίησης.
Επιμύθιο
1. Ο αγώνας για Δίκαιο και Δικαιοσύνη είναι καθήκον για τον καθένα και για το σύνολο. Η επιβίωση μέσω ενστίκτων ή ιδεολογημάτων, και όχι διά των κανόνων, δεν θα ωφελήσει στο τέλος κανένα. Τα δικαιώματα προκύπτουν από το Σύνταγμα και το νόμο και όχι από την ισορροπία τρόμου ανάμεσα σε αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, ομάδες, φράξιες.
Η σχετικοποίηση νόμιμου/άνομου μόνο σε περισσότερη καταστολή μπορεί να καταλήξει. Με την κάννη στον κρόταφο δεν λειτουργεί ούτε η κοινωνία ούτε η Δημοκρατία.
Από τα παραπάνω γίνεται, κατά τη γνώμη μου, φανερό ότι η δράση της ελληνικής Πολιτείας και των θεσμών της πρέπει να είναι πολυεπίπεδη, εξειδικευμένη, συγχρονισμένη και ισόρροπη. Τούτο σημαίνει ότι πρέπει για κάθε καταγεγραμμένη (ποιοτικά και ποσοτικά) μορφή σύγχρονης σοβαρής εγκληματικότητας να λαμβάνονται ταυτόχρονα:
- μέτρα πρόληψης
- μέτρα κοινωνικής πολιτικής
- μέτρα αστυνομικής προστασίας
- μέτρα νομοθετικής/δικαστικής/σωφρονιστικής διαχείρισης
- μέτρα επανένταξης
Όλα δε αυτά τα μέτρα, εξειδικευμένα, αποκεντρωμένα και μη αλληλοσυγκρουόμενα, θα σχεδιάζονται από ένα νέο οργανισμό (Ινστιτούτο Αντεγκληματικής Πολιτικής) αλλά θα εκτελούνται/εφαρμόζονται από πολλούς θεσμικούς/κοινωνικούς/επιστημονικούς φορείς.
Τέλος πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο δεν αποδεχόμαστε τη Δημοκρατία των ορίων και δεν απεμπλέκουμε την ευθύνη των μεν από την αυθαιρεσία των δε (συμψηφίζοντας τα πάντα), η μαύρη τρύπα «Ανομία -Παρανομία - Διαφθορά - Ανασφάλεια» θα μας ρουφήξει όλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου