Ο κόσμος του χαζοχαρούμενου εξυπνάκια

Η οθόνη βουλιάζει

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΗΤΡΑΚΗ

gmitrakis@ekdotiki.gr 

ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ , Τετάρτη, 22 Ιανουαρίου 2014 |

Τα τελευταία 25 χρόνια η εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης έχει επηρεάσει όσο τίποτε άλλο σε τόσο μεγάλο βαθμό την ελληνική κοινωνία. Εχει συμβάλει αποφασιστικά στην εξαχρείωση και στην ουσιαστική διάλυσή της. «Η οθόνη βουλιάζει» και παρασύρει μαζί της ανυποψίαστους ανθρώπους, που επί αιώνες διασώζονταν από τις συνέπειες της ανωριμότητας, της χαλαρότητας, της ημιμάθειας, της προχειρότητας και της ανοργανωσιάς τους χάρη στην κοινωνικότητα, τη συντροφικότητα και την έμφυτη εξωστρέφειά τους. Η πολυκάναλη μικρή οθόνη, που ανάβει μέρα νύχτα σε σαλόνια, δωμάτια, γραφεία, ακόμη και σε ορισμένα αυτοκίνητα, ακύρωσε τα αντανακλαστικά τους. Λειτούργησε σαν «μαλακό ναρκωτικό», που σε κάνει να αισθάνεσαι προσωρινά χαζοχαρούμενος και εξυπνάκιας μαζί. Σαν γλυκό πάθος από εκείνα που τα ευχαριστιέσαι στην αρχή, αλλά εξελίσσονται σε ύπουλη αρρώστια.
Ουδεμία έκπληξη σε όλα αυτά. Σοβαροί επιστήμονες και ινστιτούτα κοινωνιολογίας στην Ευρώπη είχαν αποφανθεί από τη δεκαετία του 1970 ακόμη, όταν μόνο στην άλλη όχθη του Ατλαντικού είχε αρχίσει το πάρτι των ιδιωτικών καναλιών, ότι από την τηλεόραση ως μέσο οι κοινωνίες δεν έχουν να περιμένουν καλά πράγματα. Ανεξαρτήτως περιεχομένου –χωρίς αμφιβολία καλές ενημερωτικές και ψυχαγωγικές εκπομπές υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν- η φύση του μέσου, που απαιτεί από τον τηλεθεατή να το βλέπει, να το ακούει και να παρακολουθεί, υπονομεύει την ενεργητικότητα που ο καθένας κρύβει μέσα του ως κινητήριο μοχλό της καθημερινότητάς του. Ούτε οι ειδήσεις, ούτε οι αναλύσεις, ούτε τα σχόλια, ούτε οι ταινίες, ούτε τα τραγούδια έχουν στη μικρή οθόνη τις πραγματικές τους διαστάσεις. Οι ειδήσεις είναι συνυφασμένες με την ψυχραιμία, οι αναλύσεις με το χρόνο και τη διεισδυτικότητα, τα σχόλια με το σκωπτικό πνεύμα, οι ταινίες με τη μυσταγωγία της σκοτεινής αίθουσας και τα τραγούδια –η μουσική γενικότερα- με το απροσδιόριστο του προσωπικού ονείρου που υφαίνεται στο σκοτάδι και τη μοναξιά.
Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ταιριάζει με την τηλεόραση. Καταρχήν διότι είναι τόσο πολύτιμα και χρήσιμα, που απαιτούν –έστω για την τιμή των όπλων- ένα κάποιο αντίτιμο. Δεν ταιριάζουν στο… τζάμπα, που άλλωστε στην πραγματικότητα κανείς δεν εκτιμάει αληθινά. Παρ’ όλα αυτά, όταν το βρει το εκμεταλλεύεται, έστω σαν «κλοτσοσκούφι διαθέσεων».