ΣΤΕΡΝΗ ΜΑΣ ΓΝΩΣΗ , ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΙΧΑΜΕ ΠΡΩΤΑ... (7)

 ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ (46-120)  
ΗΘΙΚΑ

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΗ ΔΕΙΝ ΔΑΝΕΙΖΕΣΘΑΙ

 [ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΑΝΕΙΖΟΜΑΣΤΕ]

Ένα αρχαίο  κείμενο εξαιρετικής σημασίας

για τους ανθρώπους της εποχής μας, που από

τη λαχτάρα του πλουτισμού και της ευζωίας

υποθηκεύουν τη ζωή τους στους "νόμιμους"

και τους "παράνομους"  ληστάρχους, που

τρομοκρατούν και διαφεντεύουν τους λαούς

του κόσμου στο όνομα της "ελευθερίας των 

χρηματοπιστωτικών συναλλαγών".
Η χώρα μας ζει σήμερα ένα μεγάλο υπαρξιακό δράμα
λόγω της αδυναμίας μας να τιθασσεύσουμε το αδηφάγο
τέρας της απληστίας, το οποίο εξέθρεψαν  με απαράμιλλη
μαεστρία οι μεγάλοι "μάγοι" της ατομικής και συλλογικής

αλλοτρίωσης , οι τοκογλυφικές δηλαδή τράπεζες

και τα τσιράκια τους οι πολιτικοί.

.

Marinus van Reymerswaele, "Ο αργυραμοιβός και η γυναίκα του",1539.

7."Ο ρωμαίος Ρουτίλιος (α)πήγε (κάποτε) στον Μουσώνιο (β) και του είπε: ΄Μουσώνιε, ο  Δίας ο Σωτήρας, ο θεός που εσύ μιμείσαι και τον έχεις κάνει εικόνισμα, δεν δανείζεται΄. Χαμογέλασε τότε ο Μουσώνιος και του απάντησε: ΄Ούτε όμως και δανείζει...΄.Ο Ρουτίλιος, λοιπόν, αν και δανειστής ο ίδιος, ειρωνευόταν τον άλλο επειδή ζητούσε δανεικά.Τι στωική έπαρση κι αυτή! Γιατί (άνθρωπέ μου)βάζεις στο στόμα σου τον Δία το Σωτήρα, όταν μπορείς να κάνεις λόγο για πράματα  που τα βλέπεις καθημερινά μπροστά σου; Τα χελιδόνια π.χ. δε ζητούνε  δανεικά  ούτε επίσης δανείζονται  τα μυρμήγκια, που η φύση δεν τους έδωσε ούτε χέρια ούτε λογική ούτε τέχνη. Οι άνθρωποι όμως , επειδή είναι μυαλωμένοι, εκτρέφουν εξαιτίας των ξεχωριστών ικανοτήτων τους σκυλιά, πέρδικες, λαγούς, καλιακούδες. Πιστεύεις δηλαδή εσύ προσωπικά  ότι είσαι κατώτερος από την  καλιακούδα, πιο κακόφωνος από την πέρδικα και ασημαντότερος στην καταγωγή από το σκύλο, ώστε να μην μπορείς  να δεχθείς  την ωφέλιμη ανταμοιβή κανενός ανθρώπου, αν τον φροντίζεις ή τον ψυχαγωγείς ή τον προστατεύεις ή πολεμάς γι΄αυτόν; Δε βλέπεις τις πάμπολλες ευκαιρίες ζωής που απλώνουν μπροστά σου η στεριά και η θάλασσα;  

Είδα λοιπόν τον Μίκκυλο (γ)

 Λέει ο Κράτης (δ):

 ΄λανάριζε μαλλί αυτός και η γυναίκα του,

για να γλιτώσουν σ΄ένα αγώνα 

μέχρι θανάτου από την πείνα΄.

Ο βασιλιάς Αντίγονος (ε) ρώτησε κάποτε τον Κλεάνθη (στ), όταν τον είδε πάλι στην Αθήνα: ΄Ακόμα αλέθεις, Κλεάνθη;'. ΄Αλέθω, βασιλιά...΄απάντησε εκείνος ΄...για να μην παρατήσω τη φιλοσοφία΄. Τέτοιο ήταν το (ανώτερο) πνεύμα  εκείνου του ανθρώπου, ώστε με το χέρι που άλεθε στο μύλο καιζύμωνε στη σκάφη για να ψήσει το ψωμί, με το ίδιο χέρι έγραφε για τους θεούς, τη σελήνη, τα άστρα και τον ήλιο.Εμείς όμως πιστεύουμε πως αυτές οι εργασίες  αρμόζουνε μόνο σε δούλους και, ενώ ζούμε με δανεικά ,για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας κολακεύουμε χαλασοσπίτηδες, γινόμαστε μπράβοι τους , τούς τραπεζώνουμε, τους γεμίζουμε δώρα και τους πληρώνουμε χαράτσια. Όλα αυτά τα κάνουμε όχι από φτώχεια (ποιος δανείζει ένα φτωχό;), αλλά επειδή θέλουμε να ζούμε μες στην πολυτέλεια.
Εάν όμως περιοριζόμασταν στα (απολύτως) αναγκαία, δε θα υπήρχε η φάρα των δανειστών, όπως δεν υπάρχουν ούτε Κένταυροι ούτε Γοργόνες. Η τρυφηλή ζωή  δημιούργησε τους δανειστές, όπως επίσης τους χρυσοχόους , τους αργυροχόους, τους αρωματοποιούς και βαφεις υφασμάτων. Δεν παίρνουμε δανεικά για να πληρώσουμε  το ψωμί και το κρασί μας, αλλά για συντηρούμε εξοχικά σπίτια, δούλους , μουλάρια, ανάκλιντρα και τσιμπούσια ή να γινόμαστε απερίσκεπτα χορηγοί για  θεάματα στις πόλεις, προβάλλοντας ένα πνεύμα ανταγωνιστικό, στείρο και δυσάρεστο. Αυτός που θα εμπλακεί μια φορά (σε μια τέτοια κατάσταση), μένει για πάντα χρεωμένος, σαν το άλογο που του έχουν περάσει χαλινάρι και κουβαλάει στη ράχη του τους αναβάτες , τον ένα μετά τον άλλο. Πού να βρεθεί χρόνος για καταφυγή στα βοσκοτόπια και τα λιβάδια...Τώρα πια βολοδέρνουν εδώ κι εκεί  σαν τους δαίμονες που πέταξαν οι θεοί απ΄τα ουράνια, όπως λέει ο Εμπεδοκλής:

Λυσσομανώντας ο άνεμος στη θάλασσα τούς ρίχνει,

όμως η θάλασσα τους ξερνάει στη στεριά κι η γη

τους αφήνει να ψήνονται στον ήλιο
ή (να τουρτουρίζουν)  στο μανιασμένο αγέρι.

 ΄Ο ένας΄ τοκογλύφος ή μεσίτης ΄διαδέχεται τον άλλο΄, άλλοτε από την Κόρινθο, άλλοτε από την Πάτρα ή την Αθήνα, έως ότου ο οφειλέτης διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη από τα πολλά χτυπήματα που δέχεται απ΄όλους.

Αν κάποιος πέσει μέσα στη λάσπη , πρέπει ή να να σταθεί στα πόδια του ή να μείνει ακίνητος, γιατί αν συστρέφεται και κυλιέται με μουσκεμένο το κορμί του, κολλάει πάνω του περισσότερη λάσπη. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει  με τους οφειλέτες που δανείζονται από τον ένα για να πληρώσουν το χρέος τους στον άλλο, με αποτέλεσμα να μετακυλίουν τα χρέη τους, να αβγαταίνουν οι τόκοι, επιβαρύνοντας όλο και περισσότερο την κατάστασή τους.

Οι οφειλέτες είναι σαν τους αρρώστους από χολέρα, των οποίων  η θεραπεία  είναι πολύ δύσκολη μια και η αρρώστεια  προκαλεί συνέχεια εμετούς, που  τους κάνουν να αποβάλλουν τα γιατρικά που  τους δίνει ο γιατρός, με συνέπεια να χειροτερεύει η κατάστασή τους.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους οφειλέτες: δε θέλουν να ΄καθαρίσουν' μια κι έξω από τα χρέη τους, έτσι  κάποια στιγμή έρχεται η ώρα να πληρώσουν με οδύνη και σπαραγμό ψυχής τον τόκο, ο οποίος  ακολουθείται αμέσως μετά από άλλο τόκο, γεγονός που φέρνει νέους εμετούς και πονοκεφάλους, αντί να είναι απαλλαγμένοι από οφειλές και να ζουν ξενοιαστοι  και ελεύθεροι.

[Συνεχίζεται...]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
  α. Gaius Rutilius Gallicus : Ρωμαίος συγκλητικός του 1ου αιώνα.
β.  Gaius Musonius Rufus : Ρωμαίος στωικός φιλόσοφος, δάσκαλος του Επίκουρου.

γ. Άγνωστο πρόσωπο. Αδύνατη η ταυτοποίησή του.
δ. Κράτης: Κυνικός φιλόσοφος από τη Θήβα. Έζησε ανάμεσα στον 4ο και τον 3ο αι. π.Χ.
ε. Αντίγονος (Γονατάς) [319-239 π.Χ.]: Βασιλιάς της Μακεδονίας.
στ.Κλεάνθης: Στωικός φιλόσοφος. Έζησε ανάμεσα στον 3ο και το 2ο αι. π.Χ.
[Μετάφραση: Gerontakos