Ανάλυση: Γιατί η νίκη του Ζοχράν Μαμντάνι προκαλεί βαθύ φόβο στο Τελ Αβίβ
Σπύρος ΣιδέρηςΗ εκλογή του Ζοχράν Μαμντάνι ως πρώτου μουσουλμάνου δημάρχου της Νέας Υόρκης –της μεγαλύτερης μητροπολιτικής περιοχής των ΗΠΑ και ιστορικού προπυργίου για την εβραϊκή κοινότητα εκτός Ισραήλ– δεν αποτελεί απλώς μια πολιτική ανατροπή· συνιστά σημείο καμπής σε μια χώρα που για δεκαετίες αντιμετώπιζε την υποστήριξη προς το Ισραήλ ως σταθερά αδιαπραγμάτευτη. Η ήττα του άλλοτε πανίσχυρου κυβερνήτη Άντριου Κουόμο από έναν 36χρονο αριστερό με ανοιχτή φιλοπαλαιστινιακή ατζέντα και ρητορική που συγκρούεται μετωπικά με τις παραδοσιακές ισορροπίες της αμερικανικής πολιτικής δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα. Και αυτή η πραγματικότητα, περισσότερο από κάθε άλλη παράμετρο, είναι που προκαλεί βαθύ φόβο στο Ισραήλ.
Η επιτυχία του Μαμντάνι αποτυπώνει τη ριζική αλλαγή στον τρόπο που σημαντικά κομμάτια της αμερικανικής κοινωνίας –ιδιαίτερα οι νέοι, οι προοδευτικοί Δημοκρατικοί και οι αστικές μειονότητες– προσεγγίζουν πλέον το παλαιστινιακό ζήτημα. Το μήνυμα προς το Τελ Αβίβ είναι σαφές: η εποχή της “λευκής επιταγής” δεν είναι πια δεδομένη.
Η ατζέντα που άλλαξε το παιχνίδι
Η προεκλογική καμπάνια του Μαμντάνι χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «ριζοσπαστικά αριστερή», με επίκεντρο την οξύτατη κοινωνική ανισότητα στη Νέα Υόρκη: αύξηση φόρων στους πλουσίους, πάγωμα ενοικίων, δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες, κατώτατο ωρομίσθιο στα 30 δολάρια έως το 2030. Η πόλη, βυθισμένη στη στεγαστική κρίση και τη διεύρυνση της τάξης των «εργαζόμενων φτωχών», φάνηκε να αναζητά ακριβώς αυτό: μια επιστροφή στην πολιτική για τις υλικές συνθήκες ζωής, μακριά από την πολιτισμική πόλωση των προηγούμενων ετών.
Ωστόσο, ο παράγοντας που έδωσε πανεθνική διάσταση στην υποψηφιότητά του ήταν η ανοιχτή υποστήριξη στην Παλαιστίνη και η καταγγελία του Ισραήλ για «γενοκτονία στη Γάζα». Με δηλώσεις όπως «δεν μπορείς να είσαι προοδευτικός σε όλα εκτός από την Παλαιστίνη» και με τη δέσμευσή του ότι θα επιδιώξει «τη σύλληψη του Μπενιαμίν Νετανιάχου αν επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη», ο Μαμντάνι έσπασε πολιτικά ταμπού που για δεκαετίες καθόριζαν το αμερικανικό κατεστημένο.
Η σύγκρουση με το παλιό σύστημα
Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες. Ο Ντόναλντ Τραμπ κατήγγειλε τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο ως φορέα «κομμουνιστικής ατζέντας», τον κατηγόρησε ότι «υπονομεύει την αμερικανική κυριαρχία» και απείλησε με μερική διακοπή της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης προς την πόλη. Παράλληλα, δισεκατομμυριούχοι όπως ο Μπιλ Άκμαν και ο Ρόναλντ Λόντερ ξόδεψαν εκατομμύρια για να αποτρέψουν την εκλογή του, θεωρώντας τον «υπαρξιακή απειλή» για τα οικονομικά τους συμφέροντα.
Αυτό ακριβώς ανησύχησε και το Ισραήλ: ο Μαμντάνι νίκησε παρά –και όχι χάρη σε– την άνευ προηγουμένου κινητοποίηση φιλοϊσραηλινών λόμπι και οικονομικών κύκλων, που επί δεκαετίες κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό της Νέας Υόρκης. Το προηγούμενο αυτό είναι, για το Τελ Αβίβ, εξαιρετικά επικίνδυνο.
«Κόκκινος συναγερμός» στο Τελ Αβίβ
Οι αντιδράσεις από την ισραηλινή πλευρά κυμάνθηκαν από οργή έως ανοιχτό πανικό. Ο πρέσβης στο ΟΗΕ Ντάνι Ντανόν δήλωσε ότι «η εκλογή ενός ανοιχτά αντιισραηλινού δημάρχου δεν θα μας αποτρέψει».
Η υφυπουργός Εξωτερικών Σαρέν Χάσκελ μίλησε για «επικίνδυνο ιστορικό αντισημιτικών θέσεων». Ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ χαρακτήρισε τη νίκη του Μαμντάνι «νίκη του αντισημιτισμού». Σε ακόμη πιο ακραίους τόνους, ο πρώην υπουργός Αβιγκντόρ Λίμπερμαν κάλεσε τους Εβραίους της Νέας Υόρκης να «μεταναστεύσουν στο αληθινό τους σπίτι στο Ισραήλ».
Η ισραηλινή δημόσια σφαίρα αντιμετώπισε τον Μαμντάνι ως στρατηγική απειλή. Τα μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν επανειλημμένα αποσπάσματα όπου μιλούσε αραβικά, συχνά με υπαινιγμούς ότι «θυμίζει τη ρητορική της Χαμάς». Η κατάσταση έφτασε σε σημείο όπου οι μεγαλύτεροι τηλεοπτικοί σταθμοί άρχισαν να αποκαλούν τον Μπαράκ Ομπάμα «Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα» μετά τη δημόσια στήριξή του στον Μαμντάνι –μια πρακτική που σχολιάστηκε ως εσκεμμένη απόπειρα δαιμονοποίησης.
Ο λόγος που το Ισραήλ φοβάται
Ο φόβος του Ισραήλ δεν συνδέεται με τις άμεσες εξουσίες ενός δημάρχου, ακόμη και σε μια πόλη τεράστιας ισχύος όπως η Νέα Υόρκη. Η ανησυχία αφορά το μήνυμα που εκπέμπει η εκλογή Μαμντάνι: ότι ένας νέος, ανοιχτά φιλοπαλαιστινιακός πολιτικός μπορεί πλέον όχι απλώς να εκφραστεί, αλλά και να κερδίσει – σε μια από τις πόλεις με τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα παγκοσμίως.
Αυτό αποτυπώνει τρεις θεμελιώδεις αλλαγές:
- Μετατόπιση της κοινής γνώμης.
Δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Quinnipiac έδειξε ότι 41% των ψηφοφόρων θεωρούν τις θέσεις του Μαμντάνι για το Ισραήλ «πιο κοντά στις δικές τους». Μια αλλαγή που πριν λίγα χρόνια θα φάνταζε αδιανόητη. - Κρίση επιρροής του φιλοϊσραηλινού λόμπι.
Παρά την τεράστια οικονομική κινητοποίηση εναντίον του, ο Μαμντάνι επικράτησε, επιβεβαιώνοντας ότι η νέα γενιά Αμερικανών είναι πολύ πιο κριτική απέναντι στο Ισραήλ. - Κίνδυνος μετάλλαξης των Δημοκρατικών.
Η άνοδος πολιτικών όπως ο Μαμντάνι απειλεί να μετατρέψει το Δημοκρατικό Κόμμα σε σχηματισμό με σαφώς αντιϊσραηλινή πτέρυγα, αλλάζοντας τις αμερικανοϊσραηλινές ισορροπίες.
Το βαθύτερο μήνυμα
Ο Μαμντάνι εκπροσωπεί μια νέα πολιτική γενιά που δεν φοβάται να θέσει την Παλαιστίνη στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου και αρνείται τη λογική ότι η στήριξη προς το Ισραήλ είναι πολιτική υποχρέωση. Η στάση αυτή, για δεκαετίες περιθωριοποιημένη, μετατρέπεται πλέον σε κεντρικό ρεύμα στα αμερικανικά αστικά κέντρα.
Για το Ισραήλ, η νίκη του δεν αποτελεί ιστορική παρέκκλιση, αλλά πρόγευση του μέλλοντος:
μιας εποχής όπου η κατοχή και η βία στη Γάζα έχουν
αρχίσει να επηρεάζουν βαθιά τη δυτική πολιτική· όπου οι νέες γενιές, οι
προοδευτικοί και οι μειονότητες δεν δέχονται πλέον τις παλιές
αφηγήσεις· όπου ακόμη και στην καρδιά της αμερικανικής εξουσίας, η
Παλαιστίνη εξελίσσεται σε δοκιμασία αρχών και δημοκρατίας.
Και αυτός είναι ο πραγματικός λόγος που το Ισραήλ φοβάται τον Ζοχράν Μαμντάνι: όχι για όσα μπορεί να αλλάξει σήμερα, αλλά για όσα προαναγγέλλει για το αύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου