Ιθάκη: Ο Τσίπρας ξεκαθαρίζει το παρελθόν για να φωτίσει το μέλλον
Η δημοσιογραφία είναι ένα επάγγελμα ανθυγιεινό και δύσκολο, έχει όμως τα προνόμιά του. Το σημαντικότερο –τουλάχιστον για εμένα– είναι το να λαμβάνεις στα χέρια σου νέες εκδόσεις πριν αυτές κυκλοφορήσουν στα βιβλιοπωλεία. Έτσι, όπως πολλοί συνάδελφοι, πέρασα το σαββατοκύριακο, αξιοποιώντας αυτό το προνόμιο, μέσα στις σελίδες της «Ιθάκης».
Καθώς είναι αδύνατον να διαβάσει κανείς κοντά 750 σελίδες μέσα σε δύο ημέρες, επιχείρησα να διαπεράσω το βιβλίο… επιμελώς διαγώνια, εστιάζοντας στα πιο κρίσιμα. Μια μεθοδολογία που αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση. Η εξιστόρηση αυτού του τόσο συνταρακτικού και θυελλώδους κύκλου της μεταπολίτευσης σε κρατάει ακόμα και σε όσα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελάσσονα. Ίσως, από την άλλη, είναι διαφορετικό να διαβάζεις την ιστορία της γενιάς σου και της πολιτικής διαδρομής ως συντελεσθείσα ιστορία.
Ένα σημαντικό ντοκουμέντο
Το βιβλίο που βρίσκεται ήδη στις προθήκες δεν απευθύνεται όμως μόνο σε όσους έζησαν αυτά τα γεγονότα. Αφορά και τις νεότερες γενιές, στις νέες και στους νέους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μέσα στην κρίση, τα παιδιά που έμαθαν για τα μνημόνια και το 2015 μέσα από τον παραμορφωτικό φακό της αφήγησης εκείνων που ένιωσαν ότι η Αριστερά στην κυβέρνηση ήταν μια παρά φύσιν εξέλιξη.
Η «Ιθάκη» συνιστά την προσωπική αφήγηση του ανθρώπου εκείνου που πρωταγωνίστησε στις πιο κρίσιμες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Και αυτό από μόνο του καθιστά το βιβλίο ένα πολύτιμο ντοκουμέντο. Είναι δεκάδες τα άρθρα και τα βιβλία που έχουν γραφτεί για το δράμα της κρίσης, για τα μνημόνια, για το 2015, για το δημοψήφισμα. Όχι όμως από τον ίδιο τον «ήρωα» του δράματος.
Με διευθύνσεις και ονόματα
Ο Αλέξης Τσίπρας προβαίνει σε μια εξομολόγηση, με προσωπικά στοιχεία αλλά και με κρίσιμα ντοκουμέντα που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση ή παρερμηνείας. Ιδίως όσον αφορά τη διαπραγμάτευση του 2015 και -ίσως το σημαντικότερο- όσα συνέβησαν μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Τη μεθοδική προσπάθεια και την εμμονή από πλευράς κυρίως του ΔΝΤ και άλλων παραγόντων, όπως ο Σόιμπλε, να σπρώξουν την Ελλάδα στην καταστροφή. Γεγονός που συχνά αποσιωπάται.
Η αφήγηση του Τσίπρα, όπως είναι προφανές, επιμένει στα γεγονότα της διακυβέρνησης. Σε ένα παρασκήνιο του οποίου πολλές όψεις έχουμε διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Ανατρέχοντας στα γεγονότα ως ιστορία πια, με μια ικανή χρονική αποστασιοποίηση, είναι προφανές ότι η κατηγορία που εξαπολύεται κατά καιρούς ότι ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ σκόπιμα κορόιδεψαν, εξαπάτησαν, πρόδωσαν, δεν έχει –και δεν θα μπορούσε να έχει– σχέση με την πραγματικότητα. Η διεθνής συνθήκη ήταν ασφυκτική και το έδαφος που είχαν στρώσει στο εσωτερικό όσοι οδήγησαν τη χώρα στα βράχια της χρεοκοπίας ήταν στρωμένο με αγκάθια.
Σε ποιους δίνει απαντήσεις
«Ίσως να είχα μεγαλύτερη πίστη στη δύναμη του δίκαιου και των ιδεών μου από ό,τι έπρεπε. Και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ίδια την Ευρώπη επίσης», γράφει, αναφερόμενος στην ασφυξία και στις αδιανόητες πιέσεις και μεθοδεύσεις από τις πρώτες κιόλας μέρες της διακυβέρνησης το 2015.
Ο Τσίπρας επιχειρεί να “συνομιλήσει” και να ξεκαθαρίσει τις κατηγορίες που εξαπολύθηκαν εναντίον του, τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά.
«Είχε σχέδιο να τινάξει τη χώρα στον αέρα και να την βγάλει από το ευρώ», έλεγαν τότε οι αντίπαλοί του και ορισμένοι συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν έως και σήμερα. Σε κάθε σχεδόν σελίδα των σχετικών κεφαλαίων τονίζει, με κάθε τρόπο, ότι από την πρώτη στιγμή ο στόχος ήταν η συμφωνία, εντός ευρώ και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όχι όμως η συνέχιση της λιτότητας, των παράλογων και ανεφάρμοστων προαπαιτουμένων που ζητούσε η Τρόικα ώστε να συνεχιστεί το μαρτύριο της σταγόνας. Και αυτό ήταν γεγονός.
Γεγονός είναι βέβαια και η κατάληξη, με τη συμφωνία του Ιουλίου του 2015 μετά το δημοψήφισμα. Αυτά ωστόσο είναι λίγο-πολύ γνωστά και καταγεγραμμένα στη συλλογική μνήμη.
Τα όσα ήρθαν στη συνέχεια όμως δεν φωτίζονται όσο θα έπρεπε. Το σχέδιο να οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός ευρώ, οι μεθοδεύσεις, τα κόλπα, οι αιφνιδιασμοί και οι τακτικισμοί ώστε να μην ολοκληρώνονται οι αξιολογήσεις του προγράμματος. Βασικοί πρωταγωνιστές: το ΔΝΤ και ο Σόιμπλε, οι οποίοι θεώρησαν δική τους ήττα τη συμφωνία που χαρακτηρίστηκε από συμβιβασμό έως κωλοτούμπα και προδοσία. Και ίσως αυτό να είναι και το σημαντικότερο κεφάλαιο, που διαβάζεται σαν θρίλερ.
Αυτοκριτική, πικρία και κριτική
Ο Τσίπρας βλέπει τα γεγονότα κατάματα και αυτοκριτικά. Σε άλλα σημεία ίσως υπέρ το δέον, σε άλλα όχι όσο θα έπρεπε. Κυρίως όσον αφορά την κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ, τη στρατηγική και την πορεία προς τη συντριβή στις εκλογές του 2023, θα περίμενε κανείς έναν πιο αυτοκριτικό απολογισμό. Μέσα από αυτή την αφήγηση είναι δεδομένο ότι διάφορα πρόσωπα θα πικραθούν. Άλλα ίσως αδικούνται.
Από την παραίτηση στον Κασσελάκη
Ένα από τα πιο κρίσιμα μηνύματα που στέλνει μέσα από τις σελίδες της «Ιθάκης» είναι η προσωπική του απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας επισφραγίζει το τέλος του κόμματος που ο ίδιος στην ουσία ίδρυσε. Απαντά επίσης στα ερωτήματα της θυελλώδους περιόδου από την παραίτησή του έως την εκλογή Κασσελάκη. Η γλώσσα του απέναντι στον διάδοχό του είναι σκληρή. Με θυμό και πίκρα όμως φαίνεται να αντιμετωπίζει και τους συντρόφους του που δεν ανέλαβαν την ευθύνη που τους ανέθεσε.
Δεν είναι αντικειμενική αφήγηση. Είναι όμως η προσωπική ματιά του πρωταγωνιστή των πιο κρίσιμων στιγμών της μεταπολιτευτικής ιστορίας.
Πολιτικό και ιδεολογικό μανιφέστο αντί επιλόγου
Το κλείσιμο του βιβλίου δεν είναι ένας τυπικός επίλογος. Δεν είναι μια αυτοβιογραφία με χαρακτήρα αποχαιρετισμού. Το αντίθετο. Οι τελευταίες σελίδες διαβάζονται ως πολιτικό, ιδεολογικό και προγραμματικό μανιφέστο. Ένα μανιφέστο μπολιασμένο με την εμπειρία όλης αυτής της πορείας. Μια προσπάθεια να περιγραφεί μια σύγχρονη, προοδευτική κεντροαριστερή εναλλακτική. Διακρίνει κανείς το πρόπλασμα της πολιτικής κίνησης στην οποία ο ίδιος δεν μπορεί παρά να πρωταγωνιστεί.
Είναι σίγουρο ότι η πολιτική συζήτηση θα φουντώσει και ότι η κεντρική παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, στις 3 Δεκεμβρίου, στο ΠΑΛΛΑΣ, θα λάβει χαρακτήρα κεντρικής πολιτικής εκδήλωσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου