Βιβλία για το φετινό καλοκαίρι: Η πρόταση του Νίκου Σαραντάκου

 

Βιβλία για το φετινό καλοκαίρι

ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ

Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

sarantakos.wordpress.com

10 Ιουλίου

Το ιστολόγιο αγαπά τις παραδόσεις και προσπαθεί να τις τηρεί. Και μία από τις παραδόσεις του ιστολογίου είναι και το σημερινό μας άρθρο, που ακολουθεί τη συνήθεια που είχαν (και ίσως έχουν ακόμα) τέτοιες μέρες τα περιοδικά και οι εφημερίδες, να προτείνουν “βιβλία για τις διακοπές”, τις διακοπές που φέτος είναι χαλαρές, καθώς λήξαμε την  πανδημία και ξεχάσαμε τον πόλεμο -οπότε,  όποιος  έχει να πληρώσει πάει  διακοπές άφοβα.

Είχαν και κάποιες υποτιθέμενες προδιαγραφές τα “καλοκαιρινά” αυτά βιβλία, που υποτίθεται ότι θα τα διάβαζε κανείς στην ακρογιαλιά, ανάμεσα στις βουτιές: όχι πολύ βαριά θέματα, ας πούμε, αλλά να έχουν και πολλές σελίδες για να φτουρήσουν, αφού το καλοκαίρι διαβάζουμε περισσότερο κι άντε να βρεις βιβλιοπωλείο στην άγονη γραμμή.

Το ιστολόγιο αγαπάει τα βιβλία και του αρέσει να συζητάει για βιβλία, κι έχουμε ανεβάσει ήδη αρκετά άρθρα με προτάσεις βιβλίων για το καλοκαίρι, αρχίζοντας από το 2010, που σας είχα ζητήσει να προτείνετε βιβλία που να έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, χωρίς να ανήκουν απαραίτητα π.χ. σε τριλογία, ενώ το 2011 χαλάρωσα τους περιορισμούς και ζήτησα να προτείνετε οποιοδήποτε βιβλίο. Το 2012 είχα ζητήσει προτάσεις για καινούργια βιβλία, νέες εκδόσεις δηλαδή, επειδή είχα κάνει τη διαπίστωση, που μάλλον εξακολουθεί να ισχύει, ότι το βασικό πρόβλημα της βιβλιαγοράς είναι ότι η υπερπροσφορά καλών και φτηνών παλιότερων βιβλίων, από εφημερίδες ή σε προσφορές των εκδοτικών οίκων, αν και καταρχήν είναι κάτι πολύ καλό για το αδυνατισμένο βαλάντιο του βιβλιόφιλου, ωστόσο στραγγαλίζει την αγορά του καινούργιου βιβλίου. Το 2013 δεν έβαλα κανέναν περιορισμό και σας ζήτησα απλώς να προτείνετε βιβλία για το καλοκαίρι, χωρίς προσανατολισμό σε είδος (π.χ. αστυνομικά) ή σε ύφος (π.χ. ανάλαφρα). Το ίδιο έκανα και το 2014, όπως και το 2015 αλλά και το 2016. Το 2017 σας ζήτησα να δείξετε προτίμηση σε καινούργια βιβλία. Και το 2018 δημοσιεύσαμε αντίστοιχο βιβλιοφιλικό άρθρο, όπως και το 2019, αλλά και το 2020, όπως και το 2021, το 2022,  το 2023, και τέλος πέρυσι, το 2024.

Μάλιστα, αν προσέξετε, τα τελευταία χρόνια αυτά τα καλοκαιρινά βιβλιοφιλικά μας άρθρα δημοσιεύονται την ίδια μέρα, 10 Ιουλίου, ή τέλος πάντων εκεί κοντά. Φέτος τηρούμε την παράδοση μέχρι κεραίας. Πάντως, να θυμίσω ότι προτάσεις για βιβλία-δώρα δημοσιεύουμε και τον Δεκέμβριο, πάλι γύρω στις 10 του μήνα, εγκαίρως για τα Χριστούγεννα -εδώ το τελευταίο άρθρο αυτής της κατηγορίας.

Και φέτος λοιπόν σας καλώ να προτείνετε βιβλία για τις μέρες του καλοκαιριού, όπου κι αν τις περάσουμε, στις παραλίες ή στην πόλη. Δεν θα βάλω κάποιον περιορισμό, προτείνετε ό,τι θέλετε, αν και θα είχε κάποιο νόημα να δώσουμε προτεραιότητα σε σχετικά καινούργιες εκδόσεις ή επανεκδόσεις.

Λένε πως ο παπάς πρώτα βλογάει τα γένια του, οπότε θα ξεκινήσω αναφέροντας ένα δικό μου σχετικά πρόσφατο βιβλίο. Από τις εκδόσεις Αρχείο και σε δική μου φιλολογική επιμέλεια κυκλοφόρησε, πέρσι τον Δεκέμβριο, ο τόμος Ζωολογικά, ο όγδοος τόμος με χρονογραφήματα του Βάρναλη. Πρόκειται για 137 χρονογραφήματα που δημοσιεύτηκαν από το 1939 έως το 1957 σε αθηναϊκές εφημερίδες, για τα ζώα και τα φυτά, το φυσικό περιβάλλον και τη στάση μας απέναντί τους. Για περισσότερα, παραπέμπω στο άρθρο του ιστολογίου. Για πιο παλιά δικά μου βιβλία, δείτε εδώ.

Υπάρχει και κάτι  άλλο που περιμένω σχετικά με «δικά μου» βιβλία, αλλά το αφήνω για έκπληξη. Nόμιζα πως θα κυκλοφορήσει την  επόμενη εβδομάδα, αλλά τελικά βγήκε σήμερα. Εννοώ τα Ημερολόγια Κατοχής, του Γιώργου Κοτζιούλα, σε δική μου επιμέλεια, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σύγχρονη  Εποχή, μια δουλειά που (θα θυμούνται  κάποιοι) είχε ξεκινήσει πριν από 12 χρόνια. Η χαρά μου είναι πολύ μεγάλη. Ακόμα δεν έχω δει εξώφυλλο ούτε το έχω πιάσει στα χέρια μου -αλλά αυτά θα τα πούμε σε ειδικό  άρθρο, από βδομάδα.

Πάμε τώρα σε βιβλία άλλων.  Από τις φιλικές Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου κυκλοφόρησε πρόσφατα, και το παρουσιάσαμε και εδώ, το βιβλίο του Μαρκ Ρόουλαντς Η ευτυχία των σκύλων. Επειδή όμως η σφαγή και η εθνοκάθαρση στη Γάζα συνεχίζονται, θυμίζω επίσης  ένα περσινό βιβλίο, το βιβλίο του Έντσο Τραβέρσο Η Γάζα μπροστά στην ιστορία. Δείγμα γραφής είχαμε δημοσιεύσει προ καιρού στο ιστολόγιο. Ηταν η τελευταία ολοκληρωμένη μεταφραστική δουλειά του αξέχαστου φίλου μου Νίκου Κούρκουλου, που και το δικό του  βιβλίο, το Ουελελέ, αξίζει να  διαβαστεί (απόσπασμα εδώ).

Από τις φιλικές  εκδόσεις Αντίποδες κυκλοφόρησαν αρκετά αξιόλογα βιβλία τελευταία. Ξεκινάω με μια κλασικούρα, το Κόκκινο και το μαύρο,  του Σταντάλ, σε νέα μετάφραση από τον Σωτήρη Παρασχά και τον  Κώστα Σπαθαράκη. Έπειτα, έχουμε  τα Ζωντανά πλάσματα, του Ισπανού Μουνίρ Ατσέμι, ένα μυθιστόρημα με τέσσερις νεαρούς Ισπανούς που πηγαίνουν να  δουλέψουν στον τρύγο στη νότια Γαλλία και βρίσκονται μπροστά σε εκπλήξεις. Έπειτα, η Λευκή σκέψη, ένα αντιρατσιστικό δοκίμιο του Λιλιάν Τυράμ -ναι,  πρόκειται για τον μεγάλο ποδοσφαιριστή, που ήταν στην ομάδα της Γαλλίας που πήρε το Μουντιάλ το 1998 και το Γιούρο το  2000. Κυκλοφόρησε επίσης η συλλογή διηγημάτων της Φλάνερι Ο’Κόνορ Σπάνιο να σου τύχει καλός  άνθρωπος,  όπως και η  σύντομη μαρτυρία του Τάσου  Θεοφίλου Η φυλακή, ένα βιβλίο που είχαμε παρουσιάσει εδώ.

Μόλις διάβασα το βιβλίο της Ευγενίας Λουπάκη Γράμματα σε μια νέα δημοσιογράφο, από τις εκδόσεις Θεμέλιο, που είναι το απόσταγμα από την σχεδόν πενηντάχρονη διαδρομή της στην έντυπη δημοσιογραφία και στο ραδιόφωνο, με τη μορφή σύντομων κειμένων που απευθύνονται σε μια νεαρή γυναίκα που τώρα ξεκινάει στο  επάγγελμα. Μου άρεσε,  μπορεί  να παρουσιάσω απόσπασμα  εδώ κάποια στιγμή.

Στη Διεθνή Έκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκης πήγα στην παρουσίαση του βιβλίου Υπέροχα μαργαριτάρια του ύπνου και του βίου μου, του Βασίλη Νικολαΐδη,  ναι, του αγαπημένου τραγουδοποιού των ογδόνταζ, από τις εκδόσεις Θύραθεν/Επιλογή. Ιστορίες στο περιθώριο της Ιστορίας, διηγημένες με πολύ κέφι.

Πρόσφατο είναι και το βιβλίο Άρης  Βελουχιώτης, των Γιώργου Πετρόπουλου,  Γεωργ. Σιούλα και Νίκου Χατζηδημητράκου,  από  τις εκδόσεις Καστανιώτη, με πολλά νέα στοιχεία που ανασκευάζουν διάφορους μύθους που έχουν γραφτεί για τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ. Το είχα παρουσιάσει εδώ.

Εδώ είχα παρουσιάσει  επίσης το καινούργιο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη Στη σκιά του όρους Όχη, από την  Εστία, με την αγρότισσα Βάσω που έγινε Βάσος.

Δεν το έχω διαβάσει ακόμα, τώρα το πήρα, αλλά φαίνεται καλή δουλειά. Εννοώ το Πάμε στη Χονολουλού, μια βιογραφία του Κώστα Μπέζου, από τον Δημήτρη Κούρτη (εκδόσεις Αίολος). Έχει μαζί και CD, καθώς και τεράστιο πλούτο πρωτογενούς υλικού.

Ο φιλος Γιώργος Αλεξάτος κυκλοφόρησε  από τις εκδόσεις Άπαρσις τη μυθιστορηματική βιογραφία Σωτήρης Πέτρουλας -μια ενδιαφέρουσα εξιστόρηση των  πρώτων μεταπολεμικών  δεκαετιών.

Στην πλαζ είθισται να διαβάζουμε αστυνομικά. Ακόμα δεν έχω φύγει για διακοπές, αλλά θα πάρω μαζί μου το νουάρ Ω, τι μέρες κι αυτές (Καστανιώτης) του Ιερώνυμου Λύκαρη. (Είναι ψευδώνυμο και τον συγγραφέα τον ήξερα με το πραγματικό  του όνομα). Εγκλήματα στο φόντο επισκέψεων της Μέρκελ το 2012 και το 2014.

Ποίηση δεν βάλαμε. Ο  φίλος Κώστας  Κουτσουρέλης κυκλοφόρησε στην Κίχλη τη συλλογή Ταριχευτήριο Ευρώπη. Πολλές ενότητες, η καθεμιά με το δικό της ύφος και στιχουργική υφή. Από την πρώτη ενότητα, Καμιά φωνή (παλαμικός υπαινιγμός υποθέτω), με 100 τετράστιχα σαν ρουμπαγιάτ, αντιγράφω  το  πρώτο.

Σε κάποια ακτή απ’ όλους ξεχασμένη
σε γλώσσα τώρα γράφω που πεθαίνει.
Κανείς δεν πρόκειται να με διαβάσει·
το μέλλον μου δεν με  καταλαβαίνει.

Αλλά και ο Θάνος Γιαννούδης, στο πλαίσιο της σειράς Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης, που εκδίδει το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος, επιμελήθηκε και ανθολόγησε την ανθολογία Γεώργιος Βιζυηνός.

Θα κλείσω με τον αξέχαστο φίλο μας τον Τζι, τον Γιώργο Τσερούλη, που πρόσφατα κυκλοφόρησε τα Μελαγχο-γλυκά του.

Πολλά έγραψα και, όπως το συνηθίζω, μερολήπτησα υπέρ των νέων κυκλοφοριών. Με τα σχόλιά σας όμως  μπορείτε να διορθώσετε τη σκόπευση του άρθρου. Ο λόγος σε σας:  ποια βιβλία προτείνετε για το φετινό καλοκαίρι;