Η δικαστική αίθουσα μετατρέπεται σε ένα απροσπέλαστο από την κοινωνία «μαύρο κουτί»
Σταμάτης Πουλακιδάκος*Η διαφάνεια στα ακροατήρια που λαμβάνουν χώρα στις δικαστικές αίθουσες αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο μιας δημοκρατικής κοινωνίας, καθώς επιτρέπει στους πολίτες να παρακολουθούν και να ελέγχουν τις αποφάσεις που λαμβάνονται «εξ ονόματός τους».
Η πρόσφατη ψήφιση του νόμου 5119/2024 που εισάγει ως γενικό κανόνα (στο άρθρο 31) την απαγόρευση της ολικής ή μερικής μετάδοσης, κινηματογράφησης, μαγνητοσκόπησης ή ηχογράφησης των δικαστικών συνεδριάσεων, και τη μετάδοσή τους σε σχεδόν οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης (ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο) πλην του Τύπου, επεκτείνοντας τους περιορισμούς που είχαν ήδη τεθεί από το ν. 3090/2002, εγείρει σοβαρές ανησυχίες αναφορικά με τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στη δικαιοσύνη, αλλά και τη δημοκρατία γενικότερα.
Παράλληλα, δημιουργεί ένα περιβάλλον στο οποίο η δικαιοσύνη μπορεί να λειτουργεί ως επί το πλείστον πίσω από κλειστές πόρτες, περιορίζοντας την κριτική και τη δημόσια εποπτεία, μετατρεπόμενη έτι περαιτέρω σε «δικαστική εξουσία».
Το Σύνταγμα, ο ανώτατος καταστατικός χάρτης της πολιτείας, ρητά ορίζει ότι «οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες», εκτός αν υπάρχουν ειδικοί λόγοι προστασίας των χρηστών ηθών ή της ιδιωτικής ζωής των διαδίκων. Το άρθρο 31 του νόμου 5119/2024, ωστόσο, επιβάλλει έναν γενικό και σχεδόν απόλυτο περιορισμό, παραγνωρίζοντας την έννοια της δημόσιας δικαστικής συνεδρίασης και επιβάλλοντας ένα εμπόδιο που έρχεται σε αντιπαράθεση με τα προτάγματα του Συντάγματος, ουσιαστικά αντιστρέφοντας τη συνταγματική «επιταγή» (μπορεί κανείς να διαβάσει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση εδώ).
Διαβάστε επίσης: Κιβωτός του Κόσμου / Ζητήθηκε η παραπομπή στο αυτόφωρο δημοσιογράφων του Παρατηρητηρίου της δίκης
Μια χαρακτηριστική απόπειρα εφαρμογής του νέου νόμου είναι το χθεσινό αίτημα του δικηγόρου του π. Αντώνιου, Θρασύβουλου Κονταξή, να συλληφθούν τα μέλη του Kivotos Trial Watch (Παρατηρητήριο της δίκης της Κιβωτού του Κόσμου), Τ. Θεοφίλου και Μ. Αλεβιζοπούλου – δημοσιογράφοι που με τη δουλειά τους προάγουν τον πραγματικό ερευνητικό/ελεγκτικό χαρακτήρα της δημοσιογραφίας. Οι δημοσιογράφοι αυτοί καταγράφουν τα γεγονότα της δίκης κρατώντας χειρόγραφες σημειώσεις, χωρίς να χρησιμοποιούν τα τεχνικά/τεχνολογικά μέσα που απαγορεύει ο νέος νόμος. Ευτυχώς, το δικαστήριο δεν έκανε δεκτό το αίτημα του δικηγόρου υπεράσπισης. Τι θα συμβεί όμως σε άλλες, παρόμοιες περιπτώσεις;
Κι ένα τελευταίο σχόλιο: Σοβαροί περιορισμοί (σχεδόν) ζωντανής μετάδοσης δικών δημοσίου ενδιαφέροντος έχουν τεθεί ήδη από το 2002 (ν. 3090/2002), δηλαδή 22 ολόκληρα χρόνια πριν. Φέτος, απλά οι περιορισμοί αυτοί επεκτάθηκαν και στη διαδικτυακή αναμετάδοση δικών. Του χρόνου, ή το μεθεπόμενο χρόνο ή στην καλύτερη περίπτωση λίγα χρόνια πιο μετά, θα απαγορευθεί ακόμα και η χειρόγραφη καταγραφή των δικών δημοσίου ενδιαφέροντος και η έντυπη δημοσιοποίησή τους. Και τότε απλά η δικαστική αίθουσα θα μετατραπεί σε ένα πλήρως απροσπέλαστο -από την κοινωνία- «μαύρο κουτί».
Πώς μπορώ να είμαι τόσο σίγουρος; Μα, μια κοινωνία εν υπνώσει η οποία δεν διεκδικεί στοιχειώδη κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα που περικόπτονται συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια -πολύ πριν την «κρίση»-, αποτελεί τον ιδανικό σύμμαχο για κάθε αλαζονική εξουσία, για την οποία η διαιώνιση της κυριαρχίας με κάθε μέσο είναι αυτοσκοπός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου