Το προηγούμενο Σάββατο, εννέα σημαντικοί μεταφραστές
μας παρουσίασαν ισάριθμα πεζογραφικά βιβλία που μετάφρασαν και επίκειται
η έκδοσή τους.
Συγκεκριμένα: ο Μιχάλης Πάγκαλος μας σύστησε τη «Σώσα» (Κίχλη) του Ισαάκ Μπάσεβιτς Σίνγκερ, η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου το «Μπιλιάρδο στις εννιάμιση» (Πόλις) του Χάινριχ Μπελ, ο Σπύρος Μόσκοβος τη «Μεγάλη πτώση» (Εστία) του Πέτερ Χάντκε, η Ιωάννου Αβραμίδου (Πόλις) το «Τάνγκο του Σατανά» (Πόλις) του Λάσλο Κρασναχορκάι, η Χίλντα Παπαδημητρίου το «Ο άλλος μέσα μου» (Πατάκης) του Σαμ Σέπαρντ, η Αργυρώ Μαντόγλου την «Αχνή θέα των λόφων» (Ψυχογιός) του Καζούο Ισιγκούρο, ο Παναγιώτης Κεχαγιάς το «Κόκαλα από ήλιο» (Αντίποδες) του Μάικ Μακόρμακ, η Μαρία Οικονομίδου το «Τράτα των παιδιών» (Πατάκης) του Ρομπέρτο Σαβιάνο και η Μυρσίνη Γκανά το «Ολα έρχονται στο φως» (Κέδρος) του Τζόναθαν Σαφράν Φόερ.
ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΑΣΑΡΓΙΩΤΑΚΗ
Αυτό το Σάββατο συνεχίζουμε με τις υπόλοιπες εννέα επιλογές μας (με τους υπόλοιπους εννέα έμπειρους και ταλαντούχους μεταφραστές) από την πάντα εύρωστη εκδοτική παραγωγή μεταφρασμένης λογοτεχνίας.
Ενδεικτικά, λοιπόν, στο δίπτυχο αφιέρωμά μας σταχυολογήσαμε δεκαοκτώ απαιτητικούς τίτλους, οι οποίοι φρονούμε ότι καλύπτουν ένα σχετικά ευρύ φάσμα αναγνωστικών προτιμήσεων, τόσο σε επίπεδο θεματικού κάδρου και πολιτισμικής αύρας, όσο και υφολογικού τρόπου. Μ. ΦΑΪΣ
------------------------------------------------------------------------------
Ο Αντόνιο Ταμπούκι έγραψε αυτό το βιβλίο στη διάρκεια μερικών ετών. Μιλούσε γι’ αυτό συχνά σε συνεντεύξεις του, το παρουσίασε στο Βεκιάνο το 1996, όμως αυτό το «κείμενο μυθοπλασίας» δεν εκδόθηκε παρά μόνο μετά τον θάνατό του. Ο τίτλος του είναι «Για την Ιζαμπέλ» και αφορά το οδοιπορικό της αναζήτησης ενός προσώπου. Το κλειδί της ανάγνωσης ωστόσο κρύβεται στον υπότιτλο, τον βασικό κατά τη γνώμη μου λόγο που κάνει το βιβλίο σημαντικό. «Ένα μάνταλα», λοιπόν, ένας τρόπος προσέγγισης της αλήθειας μέσ’ από ομόκεντρους κύκλους, κατά το πρότυπο του θιβετανικού διαλογισμού, οι οποίοι μικραίνουν όσο πλησιάζουν το κέντρο, τον στόχο, τον εντοπισμό του προσώπου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο απλά, αλλά ταυτόχρονα πλούσιο σε νοήματα και υφολογικές εναλλαγές. Κινείται ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το φανταστικό, ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό, ξαφνιάζει, συγκινεί, προβληματίζει. Η μετάφρασή του ήταν για μένα μια συναρπαστική περιπέτεια, όσο αφηνόμουν να παρασυρθώ από την ολοένα πιο έντονη αφήγηση του Ταμπούκι. Σε αρκετά σημεία, τα λόγια του «ερευνητή» -το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο- μου θύμισαν τις σοφιστείες της «Αλίκης» του Λιούις Κάρολ. Ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το έργο του ως «ένα μυθιστόρημα ασυνήθιστο, ένα πλάσμα παράξενο, σαν ένα άγνωστο απολιθωμένο κολεόπτερο μέσα σε μια πέτρα».
--------------------------------------------------------------------------------------------
Bernhard Schlink
Ο Σλινκ στο πολυαναμενόμενο best seller του «Όλγα», μέσα από την πορεία της ζωής μια ατρόμητης, μοναχικής γυναίκας, την οποία παρακολουθεί από την πρώτη μέχρι την τελευταία της μέρα τοποθετώντας τη ως αυτόπτη μάρτυρα του ιστορικού πλαισίου που εκτείνεται από την εποχή του Κάιζερ και την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας ώς τους Παγκόσμιους Πολέμους και τον καιρό της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, εποχή συνταρακτική, πυκνή σε απώλειες και τραγωδίες, η οποία ακόμα επηρεάζει τις τύχες και την «ψυχή» της σύγχρονης Γερμανίας, καταπιάνεται με το ζήτημα της (αυτό)καταστροφικής, αταβιστικά επαναλαμβανόμενης Γερμανικής Μεγάλης Ιδέας.
Ο Σλινκ, στην Όλγα, αναστοχάζεται και αναμετριέται με τις χίμαιρες του γερμανικού έθνους, καταμετρά ήττες και αυταπάτες, επιχειρώντας με εκφραστική δεινότητα και διεισδυτική ματιά το προσωπικό του ξεκαθάρισμα με τη Γερμανική Υπερβολή, τη Μεγάλη Ιδέα που σκόρπισε ξανά και ξανά τον όλεθρο.
Η αναδρομή του με επίκεντρο την Όλγα, παραπέμπει στη μανιέρα - σήμα κατατεθέν της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας, κεντρικά στοιχεία της οποίας είναι η αναδίφηση, η διύλιση διευθέτηση του παρελθόντος, αυτό που ιστορικά, πολιτικά, λογοτεχνικά οι Γερμανοί αποκαλούν Vergangenheitsbewältigung, κάτι που ο Σλινκ, κορυφαίος εκπρόσωπος της γενιάς του, έχει επιχειρήσει και με το «Διαβάζοντας στη Χάννα», εν προκειμένω με τον ναζισμό, έχοντας και πάλι ως ηρωίδα μια γυναίκα.
Συγκλονιστική η ζωή της Όλγας, εξίσου συγκλονιστική και η γραφή του 74χρονου νομικού Σλινκ που οδηγεί τον αναγνώστη στα άδυτα της γερμανικής νεότερης Ιστορίας αναζητώντας, όπως σε κάθε κορυφαίο του έργο, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, το τέλος των γερμανικών ψευδαισθήσεων. «Γερνώντας μπορεί να μας συμβεί κάτι απελευθερωτικό. Γι' αυτό γράφω», λέει ο Σλινκ. Διαισθάνομαι πως με την Όλγα, σε ό,τι τον αφορά, το πέτυχε και, ως μεταφραστής του, επιβεβαιώνω πως οι απελευθερωτικές ιδιότητες αυτής της γυναίκας είναι ευμετάδοτες και ευεργετικές.
-----------------------------------------------------------------------------------------
ΝΤΑΝΙΕΛ ΚΕΛΜΑΝ
Ο Αυστρογερμανός με έδρα το Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη συγκαταλέγεται στους λίγους συγγραφείς που καταφέρνουν ένα δύσκολο σπαγγάτο: να γράψουν απαιτητική λογοτεχνία που είναι ταυτόχρονα τόσο ευπώλητη, που μπορεί να κάνει πλούσιο και τον συγγραφέα και τον εκδότη του. Το πρόσφατο βιβλίο του Κέλμαν παρέμεινε στη λίστα των κορυφαίων μπεστ σέλερ επί σχεδόν έναν χρόνο, ενώ ταυτόχρονα τα σημαντικότερα μέσα ενημέρωσης του επιφύλαξαν θριαμβικές κριτικές.
Το κεντρικό πρόσωπο αυτού του πολυεστιακού μυθιστορήματος είναι λογοτεχνική μεταφορά του Tyll Eulenspiegel, ενός ήρωα λαϊκών θρύλων από τον γερμανικό δέκατο τέταρτο αιώνα, ο οποίος παρουσιάζεται σε σύντομες ιστορίες ως παράτολμος, θρασύς και πονηρός καλαμπουρτζής που διασκεδάζει κοροϊδεύοντας αφελείς χωρικούς, φαντασμένους ιερείς και ανόητους άρχοντες. Ο Κέλμαν τον μεταφέρει δύο αιώνες αργότερα και τον παρακολουθεί από παιδί μέχρι μεσήλικα, βάζοντάς τον να περιφέρεται σε ολόκληρο τον γερμανόφωνο χώρο συναντώντας βασιλιάδες, λόγιους, ποιητές και χωρικούς.
Όπως και στην πρώτη μεγάλη του επιτυχία, Η μέτρηση του κόσμου, η υπόθεση τοποθετείται σε ένα κομβικό σημείο της ευρωπαϊκής Ιστορίας – τότε ήταν οι απαρχές του μοντερνισμού, η εποχή που οι επιστήμες αντικαθιστούσαν τη θρησκεία ως κυρίαρχη αφήγηση, τώρα το βίαιο πέρασμα από τον Μεσαίωνα στους νέους χρόνους. Η αρχή και το τέλος της ιστορίας του ταυτίζονται απολύτως με τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου (1618–1648). Μέσα από τις γραμμές του κειμένου φαίνεται ότι σε αυτήν την τριακονταετία, η οποία εξολόθρευσε σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Κεντρικής Ευρώπης, μπορεί να εντοπιστεί η πηγή της ευρωπαϊκής βίας, που από τότε και μέχρι τις πρόσφατες δεκαετίες ρίχνει τη σκιά της στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Το ίδιο το κείμενο δεν κρύβει τις προθέσεις του για παραλληλισμούς με τη σύγχρονη εποχή, όταν π.χ. ένας υποτιθέμενος συγγραφέας εκφράζει την αδυναμία του να περιγράψει λογοτεχνικά τη βία της μάχης και το ολοκαύτωμα μιας σφαγής ή όταν οι πρόσφυγες συνωστίζονται έξω από τα κλειστά τείχη μιας πλούσιας πόλης.
Η φύση του πολέμου και οι περιπέτειες των ανθρώπων δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει και πολύ από την εποχή του Τριακονταετούς Πολέμου – «γιατί δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε», με αυτήν τη φράση κλείνει άλλωστε το πρώτο, εισαγωγικό κεφάλαιο. Το κείμενο διατηρεί βεβαίως την ιστορικότητα, σε βαθμό που αναγκάζει τον μεταφραστή να καταφύγει σε παλιότερα στάδια της γλώσσας για να αποδώσει όρους που χρονικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά είναι εξαιρετικά μακρινοί, αυτό όμως που ξεχωρίζει στο νέο μυθιστόρημα του Κέλμαν είναι η επίκαιρη πολιτική (και εξαιρετικά ποιητική) διάσταση που του δίνει.
-------------------------------------------------------------------------------------
ΝΙΚΟΛ ΚΡΑΟΥΣ
Στο τέταρτο μυθιστόρημα της Νικόλ Κράους, που αντλεί τον τίτλο του από τους εναρκτήριους στίχους του πρώτου άσματος της Κόλασης του Δάντη, ένας ηλικιωμένος δικηγόρος και μια σαραντάχρονη συγγραφέας χάνουν τον δρόμο τους στη ζωή, και, παρότι οι ιστορίες τους δεν τέμνονται παρά ανεπαίσθητα, αμφότεροι επιστρέφουν στην πατρογονική γη του Ισραήλ, προσπαθώντας να ξαναβρούν τον προσανατολισμό τους.
Ο Επστιν, που όλη του τη ζωή πάσχιζε να πετύχει, και το κατάφερε, δυσφορεί βαθιά ανάμεσα στα πολύτιμα αποκτήματά του κι επιθυμεί να απογυμνωθεί από καθετί το υλικό. Η Νικόλ, εγκλωβισμένη σε ένα προσωπικό και δημιουργικό αδιέξοδο, συνειδητοποιεί ότι έζησε τη ζωή της κινούμενη με τρόπο σχεδόν αυτόματο και απολύτως προκαθορισμένο από τις προσδοκίες των γύρω της.
Οπως πάντα, η συγγραφέας δεν ανοίγει εύκολα τα χαρτιά της· η αφήγησή της αντικαθρεφτίζει την επιθυμία της συνονόματης ηρωίδας της για μια μυθοπλασία που διακλαδίζεται εξίσου ελεύθερα και απρόβλεπτα με την πραγματικότητα —οι χαρακτήρες αναμετριούνται με το βάρος της καταγωγής, την ελεύθερη βούληση αλλά και τα γρανάζια της λογοτεχνικής δημιουργίας.
Αξιοποιώντας με μαεστρία την εβραϊκή της κληρονομιά, η Νικόλ Κράους φανερώνει άλλη μια σαγηνευτική πτυχή του προσωπικού της σύμπαντος, όπου ο αναγνώστης συναντά και μια εξόχως ενδιαφέρουσα μυθοπλαστική εκδοχή της μετά θάνατον, τρόπον τινά, ζωής του Φραντς Κάφκα.
ΑΚΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ
------------------------------------------------------------
KOPANO MATLAWA
Η Μασετσάμπα γράφει: «Ζω όμηρος ενός κτήνους μέσα στη λεκάνη μου». Οταν βρίσκεσαι σε μάχη με το ίδιο σου το σώμα, ένας τρόπος για να νικήσεις είναι να κατανοήσεις πώς λειτουργεί. Ετσι, το εικοσάχρονο κορίτσι γίνεται γιατρός. Ωστόσο, η πραγματικότητα από τον κόσμο των πανεπιστημιακών σπουδών σε αυτήν των δημόσιων νοσοκομείων της Νότιας Αφρικής δεν θα είναι καθόλου αυτή που περιμένει.
Χρησιμοποιώντας τη μορφή ημερολογιακών καταγραφών και το ανεπιτήδευτο ύφος της ηλικίας της ηρωίδας της, η Kopano Matlawa, γεννημένη το 1985 στη Νότια Αφρική, γιατρός και η ίδια πέρα από συγγραφέας, βάζει τη Μασετσάμπα να κινείται με μεγάλη φυσικότητα από το προσωπικό στο κοινωνικό και αντίστροφα, μιλώντας και καθιστώντας –αναπόφευκτα– αυτά τα δύο, συγκοινωνούντα δοχεία. Από ένα απλό κορίτσι μιας δυσλειτουργικής οικογένειας, που μέχρι εκείνη τη στιγμή το απασχολεί μόνο ο κόσμος του –η χρόνια πάθηση που την ταλαιπωρεί, ο χαμός του αδερφού της, ο απών πατέρας της– βρίσκεται να πολιτικοποιείται μέσα από τη δουλειά της και τη σχέση που αναπτύσσει με τη Νιάσα, μια συνάδελφό της από τη Ζιμπάμπουε, μιας ξένης για πολλούς Νοτιοαφρικανούς. Λόγω αυτής της φιλίας, η Μασετσάμπα θα έρθει σε ρήξη με τη συντηρητική και θρησκευόμενη μητέρα της θα ξυπνήσει τα φαντάσματα από τα χρόνια του απαρτχάιντ και θα τιμωρηθεί προς παραδειγματισμό. Μια τιμωρία που μέσα από πολύ προσωπικές διαδρομές θα καταφέρει να βρει τη λύτρωση και να συμφιλιωθεί με το παρόν και το μέλλον της όπως τα καθόρισε το παρελθόν.
Η Kopano Matlawa μιλάει για τη σύγχρονη πραγματικότητα του τόπου της, την ξενοφοβία, την έμφυλη ταυτότητα, τη μητρότητα και τη σεξουαλικότητα και υπό ποιες συνθήκες. Μιλάει για τη σύγκρουση του παλαιού με το νέο, για αρχέγονα ένστικτα, όπως το καλό και το κακό. Εντέλει για συμπεριφορές πανανθρώπινες γι' αυτό και τόσο οικείες.
----------------------------------------------------------
ΓΙΟΥΡΙ ΕΡΕΡΑ
Ο τόμος Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου περιλαμβάνει τρεις νουβέλες που γράφτηκαν μεταξύ 2003 και 2013 και αποτελούν τα πρώτα έργα του ήδη πολυβραβευμένου και πολυμεταφρασμένου Μεξικανού Γιούρι Ερέρα (1970). Και στις τρεις καταπιάνεται με θέματα που ταλανίζουν το σύγχρονο Μεξικό: καρτέλ ναρκωτικών, μετανάστευση προς τις ΗΠΑ, οργανωμένο έγκλημα.
Ωστόσο, ο συγγραφέας αποφεύγει εντέχνως τη χρήση ετικετών γεωεντοπισμού, τοποθετώντας τη δράση σε μη κατονομαζόμενες πόλεις και χώρες, και κατακτώντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μια οικουμενικότητα που υπερβαίνει την πατρίδα του και τα προβλήματά της – λ.χ. οι λέξεις Μεξικό ή Αμερική και τα παράγωγά τους δεν αναφέρονται πουθενά. Τα εκφραστικά του μέσα είναι απολύτως λιτά, και ίσως γι’ αυτό οι εικόνες που δημιουργεί μένουν ζωηρές και ανεξίτηλες στη μνήμη του αναγνώστη.
Αξέχαστοι είναι και οι ήρωές του: ο τραγουδιστής των μπολέρο που βγάζει το ψωμί του στα καπηλειά μιας συνοριακής πόλης και γίνεται ο μενεστρέλος στην Αυλή του τοπικού «βασιλιά»∙ η νεαρή και πολυμήχανη Μακίνα που επιβιώνει σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο και ο Απολυτρωτής, ο fixer του υποκόσμου, με τους απαράβατους ηθικούς κανόνες.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη χρήση της γλώσσας από τον Ερέρα, ο οποίος είτε επιλέγει απρόσμενες λέξεις και εκφράσεις για τα πιο καθημερινά πράγματα είτε βγάζει τις λέξεις από τα καθιερωμένα συμφραζόμενά τους, πράγμα που συνιστά μεταφραστική δυσκολία αλλά και συναρπαστική πρόκληση.
--------------------------------------------------------
ΝΤΟΝΑΤΕΛΑ ΝΤΙ ΠΙΕΤΡΑΝΤΟΝΙΟ
Σ’ ένα ορεινό χωριό της ιταλικής επαρχίας του Αμπρούτσο, το καλοκαίρι του 1975, μια έφηβη χωρίς όνομα και με μοναδική της περιουσία μια βαλίτσα και μια τσάντα με παπούτσια χτυπά το κουδούνι του σπιτιού της βιολογικής της οικογένειας, την ύπαρξη της οποίας αγνοούσε μέχρι τότε. Παρατημένη σαν πακέτο από εκείνους που νόμιζε πραγματικούς της γονείς, αναγκάζεται να αφήσει τις ανέσεις και τη γαλήνη μιας ζωής που θεωρούσε δεδομένη και να ζήσει σ’ ένα άγνωστο σπίτι, κρύο και γκρίζο, γεμάτο αδέρφια που έρχονται στα χέρια για να προλάβουν να αρπάξουν δύο μπουκιές φαΐ παραπάνω.
Στο πέρασμά της από τη μικροαστική στην επαρχιώτικη ζωή, η Αρμινούτα, το κορίτσι δηλαδή που το γύρισαν πίσω, κουβαλά σαν στίγμα αυτό το παρατσούκλι που της έδωσαν στη διάλεκτο του τόπου τους οι καινούριοι της συμμαθητές. Ορφανή από δύο εν ζωή μητέρες, πασχίζει να αναδυθεί από το συναισθηματικό βάραθρο στο οποίο έχει γκρεμιστεί, αναζητώντας μια απάντηση στο γιατί της εγκατάλειψής της, στην αδικαιολόγητη απουσία και εξαφάνιση των ανθρώπων που τη μεγάλωσαν και στην αδιαφορία και τη σκληρότητα των πραγματικών της γονιών.
Η Ντονατέλα Ντι Πιετραντόνιο, σε αυτό το τρίτο μυθιστόρημά της, το οποίο βραβεύτηκε το 2017 με το σημαντικό Premio Campiello και αναμένεται να μεταφραστεί σε 21 γλώσσες, ανατέμνει σαν σε ασπρόμαυρη ταινία την ιταλική επαρχία του γενέθλιου τόπου της και ανασύρει στη μνήμη εικόνες ενός λαού που φαντάζει τραχύς και στεγνός από συναισθήματα, ζώντας μες στην ανέχεια. Με την κοφτερή και γεμάτη ένταση γλώσσα της, η Ιταλίδα συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα της οικογένειας, της ευθύνης, της εγκατάλειψης και του ανήκειν.
Η Αρμινούτα, που θεωρήθηκε εκδοτικό γεγονός στην Ιταλία, δέχθηκε ομόφωνους επαίνους από κοινό και κριτικούς, γεγονός όχι και τόσο σύνηθες για τα λογοτεχνικά δεδομένα της χώρας. Μια ιστορία ρεαλιστική, βαθιά συγκινητική, καθηλωτική.
------------------------------------------------------------------------
ΜΟΡΓΚΑΝ ΣΠΟΡΤΕΣ
Το 2006, στα περίχωρα του Παρισιού, μια ετερόκλητη συμμορία νεαρών μικροκακοποιών, με επικεφαλής έναν μουσουλμάνο Γάλλο καταγόμενο από την Ακτή Ελεφαντοστού, απήγαγε και δολοφόνησε έναν επίσης νεαρό Γάλλο, Εβραίο στο θρήσκευμα.
Στο Ολα, τώρα!, ο Μοργκάν Σπορτές αποδεικνύεται σκληρός ντετέκτιβ, εμβριθής κοινωνιολόγος, κατανοητικός εθνολόγος ή, απλούστερα, μεγάλος λογοτέχνης, αφηγούμενος όχι μόνο ένα αστυνομικό χρονικό, αλλά κυρίως τις ιστορίες των πρωταγωνιστών του, οι οποίοι, από πολυεθνοτικοί φτωχοδιάβολοι που προσπαθούν να «πιάσουν την καλή», καταλήγουν, σχεδόν εν αγνοία τους, δράστες ενός στυγερού εγκλήματος που πήρε κολοσσιαίες φυλετικές και θρησκευτικές διαστάσεις στα γαλλικά ΜΜΕ.
Πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις όμως θα έπρεπε να πάρει αυτή εδώ η μυθιστόρησή του: ο Σπορτές συνθέτει ένα πανόραμα υπόκωφης, «καθημερινής» περιθωριοποίησης, ανίας, ματαίωσης, ακραίας εμπορευματοποίησης και ψυχρής παραβατικότητας, σε έναν τόπο –τα παρισινά προάστια– και έναν χρόνο –τα μέσα της δεκαετίας του 2000, επί μαινόμενου σαρκοζισμού– όπου στήθηκε η μιντιακή και πολιτική φάμπρικα από την οποία βγήκαν δέκα χρόνια μετά οι εξτρεμιστές που αιματοκύλισαν τη Γαλλία. Το βιβλίο αυτό είναι η ζωντανή ιστορία του παρόντος μας, τραγωδία και φάρσα μαζί, ένα θρίλερ τρόμου στο οποίο θύτες και θύματα δείχνουν με το δάχτυλο τα αληθινά τέρατα, τους πραγματικούς «βάρβαρους», έξω από τις σελίδες.
---------------------------------------------------
Χάνια Γιαναγκιχάρα
Το 1950, σε ένα απομονωμένο νησί του Ειρηνικού, ο νεαρός γιατρός Νόρτον Περίνα, μέλος μιας αποστολής ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος, ανακαλύπτει μια ομάδα απίθανα μακρόβιων ανθρώπων που ίσως κρύβουν το κλειδί της πολυπόθητης αθανασίας· η έρευνά του θα του αποφέρει το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής – η υπόσχεση, όμως, της αθανασίας θα σβήσει πιο γρήγορα απ’ όσο σβήνει ένας θνητός. Χρόνια αργότερα, ο Περίνα γράφει τα απομνημονεύματά του στη φυλακή, όπου βρίσκεται καταδικασμένος για σεξουαλική κακοποίηση ενός από τα θετά του παιδιά· στην αφήγησή του επεμβαίνει, σε ρόλο επιμελητή, ο στενός του συνεργάτης και επί χρόνια φίλος του, Ρόναλντ Κουμποντέρα.
Χρονικό μιας συναρπαστικής επιστημονικής ανακάλυψης με τρομακτικές συνέπειες, αλλά και της ανόδου και της πτώσης ενός ιδιοφυούς μυαλού με απολύτως στρεβλή αντίληψη για τ’ ανθρώπινα, και θαυμάσια καταγραφή μιας ολόκληρης νησιωτικής κουλτούρας και της αποσάθρωσής της, Οι άνθρωποι στα δέντρα είναι το μυθιστόρημα με το οποίο πρωτοσυστήθηκε η Χάνια Γιαναγκιχάρα στους αναγνώστες.
Το βιβλίο συναισθηματικά βρίσκεται στον αντίποδα του δεύτερου (και γνωστότερου) μυθιστορήματος της συγγραφέα, Λίγη ζωή, ωστόσο τα δύο έργα επικοινωνούν μεταξύ τους και διαβάζονται αντιστικτικά/συμπληρωματικά. Στην καρδιά του μυθιστορήματος, νομίζω, βρίσκεται η εξουσία και η κατάχρησή της σε διάφορες μορφές της, με τη συγγραφέα να έχει δηλώσει ότι θεωρεί την παιδική κακοποίηση υπέρτατη κατάχρηση εξουσίας.
Συγκεκριμένα: ο Μιχάλης Πάγκαλος μας σύστησε τη «Σώσα» (Κίχλη) του Ισαάκ Μπάσεβιτς Σίνγκερ, η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου το «Μπιλιάρδο στις εννιάμιση» (Πόλις) του Χάινριχ Μπελ, ο Σπύρος Μόσκοβος τη «Μεγάλη πτώση» (Εστία) του Πέτερ Χάντκε, η Ιωάννου Αβραμίδου (Πόλις) το «Τάνγκο του Σατανά» (Πόλις) του Λάσλο Κρασναχορκάι, η Χίλντα Παπαδημητρίου το «Ο άλλος μέσα μου» (Πατάκης) του Σαμ Σέπαρντ, η Αργυρώ Μαντόγλου την «Αχνή θέα των λόφων» (Ψυχογιός) του Καζούο Ισιγκούρο, ο Παναγιώτης Κεχαγιάς το «Κόκαλα από ήλιο» (Αντίποδες) του Μάικ Μακόρμακ, η Μαρία Οικονομίδου το «Τράτα των παιδιών» (Πατάκης) του Ρομπέρτο Σαβιάνο και η Μυρσίνη Γκανά το «Ολα έρχονται στο φως» (Κέδρος) του Τζόναθαν Σαφράν Φόερ.
ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΑΣΑΡΓΙΩΤΑΚΗ
Αυτό το Σάββατο συνεχίζουμε με τις υπόλοιπες εννέα επιλογές μας (με τους υπόλοιπους εννέα έμπειρους και ταλαντούχους μεταφραστές) από την πάντα εύρωστη εκδοτική παραγωγή μεταφρασμένης λογοτεχνίας.
Ενδεικτικά, λοιπόν, στο δίπτυχο αφιέρωμά μας σταχυολογήσαμε δεκαοκτώ απαιτητικούς τίτλους, οι οποίοι φρονούμε ότι καλύπτουν ένα σχετικά ευρύ φάσμα αναγνωστικών προτιμήσεων, τόσο σε επίπεδο θεματικού κάδρου και πολιτισμικής αύρας, όσο και υφολογικού τρόπου. Μ. ΦΑΪΣ
------------------------------------------------------------------------------
Ανάμεσα στο ρεαλιστικό και στο φανταστικό
ΑΝΤΟΝΙΟ ΤΑΜΠΟΥΚΙ
- «Για την Ιζαμπέλ»
- Μετάφραση: Στ. Παπασταύρου
- Αγρα
Ο Αντόνιο Ταμπούκι έγραψε αυτό το βιβλίο στη διάρκεια μερικών ετών. Μιλούσε γι’ αυτό συχνά σε συνεντεύξεις του, το παρουσίασε στο Βεκιάνο το 1996, όμως αυτό το «κείμενο μυθοπλασίας» δεν εκδόθηκε παρά μόνο μετά τον θάνατό του. Ο τίτλος του είναι «Για την Ιζαμπέλ» και αφορά το οδοιπορικό της αναζήτησης ενός προσώπου. Το κλειδί της ανάγνωσης ωστόσο κρύβεται στον υπότιτλο, τον βασικό κατά τη γνώμη μου λόγο που κάνει το βιβλίο σημαντικό. «Ένα μάνταλα», λοιπόν, ένας τρόπος προσέγγισης της αλήθειας μέσ’ από ομόκεντρους κύκλους, κατά το πρότυπο του θιβετανικού διαλογισμού, οι οποίοι μικραίνουν όσο πλησιάζουν το κέντρο, τον στόχο, τον εντοπισμό του προσώπου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο απλά, αλλά ταυτόχρονα πλούσιο σε νοήματα και υφολογικές εναλλαγές. Κινείται ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το φανταστικό, ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό, ξαφνιάζει, συγκινεί, προβληματίζει. Η μετάφρασή του ήταν για μένα μια συναρπαστική περιπέτεια, όσο αφηνόμουν να παρασυρθώ από την ολοένα πιο έντονη αφήγηση του Ταμπούκι. Σε αρκετά σημεία, τα λόγια του «ερευνητή» -το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο- μου θύμισαν τις σοφιστείες της «Αλίκης» του Λιούις Κάρολ. Ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το έργο του ως «ένα μυθιστόρημα ασυνήθιστο, ένα πλάσμα παράξενο, σαν ένα άγνωστο απολιθωμένο κολεόπτερο μέσα σε μια πέτρα».
--------------------------------------------------------------------------------------------
Αναδίφηση του παρελθόντος
Bernhard Schlink
- «Όλγα»
- Μετάφραση: Απ. Στραγαλινός
- Κριτική
Ο Σλινκ στο πολυαναμενόμενο best seller του «Όλγα», μέσα από την πορεία της ζωής μια ατρόμητης, μοναχικής γυναίκας, την οποία παρακολουθεί από την πρώτη μέχρι την τελευταία της μέρα τοποθετώντας τη ως αυτόπτη μάρτυρα του ιστορικού πλαισίου που εκτείνεται από την εποχή του Κάιζερ και την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας ώς τους Παγκόσμιους Πολέμους και τον καιρό της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, εποχή συνταρακτική, πυκνή σε απώλειες και τραγωδίες, η οποία ακόμα επηρεάζει τις τύχες και την «ψυχή» της σύγχρονης Γερμανίας, καταπιάνεται με το ζήτημα της (αυτό)καταστροφικής, αταβιστικά επαναλαμβανόμενης Γερμανικής Μεγάλης Ιδέας.
Ο Σλινκ, στην Όλγα, αναστοχάζεται και αναμετριέται με τις χίμαιρες του γερμανικού έθνους, καταμετρά ήττες και αυταπάτες, επιχειρώντας με εκφραστική δεινότητα και διεισδυτική ματιά το προσωπικό του ξεκαθάρισμα με τη Γερμανική Υπερβολή, τη Μεγάλη Ιδέα που σκόρπισε ξανά και ξανά τον όλεθρο.
Η αναδρομή του με επίκεντρο την Όλγα, παραπέμπει στη μανιέρα - σήμα κατατεθέν της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας, κεντρικά στοιχεία της οποίας είναι η αναδίφηση, η διύλιση διευθέτηση του παρελθόντος, αυτό που ιστορικά, πολιτικά, λογοτεχνικά οι Γερμανοί αποκαλούν Vergangenheitsbewältigung, κάτι που ο Σλινκ, κορυφαίος εκπρόσωπος της γενιάς του, έχει επιχειρήσει και με το «Διαβάζοντας στη Χάννα», εν προκειμένω με τον ναζισμό, έχοντας και πάλι ως ηρωίδα μια γυναίκα.
Συγκλονιστική η ζωή της Όλγας, εξίσου συγκλονιστική και η γραφή του 74χρονου νομικού Σλινκ που οδηγεί τον αναγνώστη στα άδυτα της γερμανικής νεότερης Ιστορίας αναζητώντας, όπως σε κάθε κορυφαίο του έργο, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, το τέλος των γερμανικών ψευδαισθήσεων. «Γερνώντας μπορεί να μας συμβεί κάτι απελευθερωτικό. Γι' αυτό γράφω», λέει ο Σλινκ. Διαισθάνομαι πως με την Όλγα, σε ό,τι τον αφορά, το πέτυχε και, ως μεταφραστής του, επιβεβαιώνω πως οι απελευθερωτικές ιδιότητες αυτής της γυναίκας είναι ευμετάδοτες και ευεργετικές.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Πολιτική και ποιητική διάσταση
- «Τυλλ, ο σαλτιμπάγκος»
- Μετάφραση: Κ. Κοσμά
- Καστανιώτης.
Ο Αυστρογερμανός με έδρα το Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη συγκαταλέγεται στους λίγους συγγραφείς που καταφέρνουν ένα δύσκολο σπαγγάτο: να γράψουν απαιτητική λογοτεχνία που είναι ταυτόχρονα τόσο ευπώλητη, που μπορεί να κάνει πλούσιο και τον συγγραφέα και τον εκδότη του. Το πρόσφατο βιβλίο του Κέλμαν παρέμεινε στη λίστα των κορυφαίων μπεστ σέλερ επί σχεδόν έναν χρόνο, ενώ ταυτόχρονα τα σημαντικότερα μέσα ενημέρωσης του επιφύλαξαν θριαμβικές κριτικές.
Το κεντρικό πρόσωπο αυτού του πολυεστιακού μυθιστορήματος είναι λογοτεχνική μεταφορά του Tyll Eulenspiegel, ενός ήρωα λαϊκών θρύλων από τον γερμανικό δέκατο τέταρτο αιώνα, ο οποίος παρουσιάζεται σε σύντομες ιστορίες ως παράτολμος, θρασύς και πονηρός καλαμπουρτζής που διασκεδάζει κοροϊδεύοντας αφελείς χωρικούς, φαντασμένους ιερείς και ανόητους άρχοντες. Ο Κέλμαν τον μεταφέρει δύο αιώνες αργότερα και τον παρακολουθεί από παιδί μέχρι μεσήλικα, βάζοντάς τον να περιφέρεται σε ολόκληρο τον γερμανόφωνο χώρο συναντώντας βασιλιάδες, λόγιους, ποιητές και χωρικούς.
Όπως και στην πρώτη μεγάλη του επιτυχία, Η μέτρηση του κόσμου, η υπόθεση τοποθετείται σε ένα κομβικό σημείο της ευρωπαϊκής Ιστορίας – τότε ήταν οι απαρχές του μοντερνισμού, η εποχή που οι επιστήμες αντικαθιστούσαν τη θρησκεία ως κυρίαρχη αφήγηση, τώρα το βίαιο πέρασμα από τον Μεσαίωνα στους νέους χρόνους. Η αρχή και το τέλος της ιστορίας του ταυτίζονται απολύτως με τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου (1618–1648). Μέσα από τις γραμμές του κειμένου φαίνεται ότι σε αυτήν την τριακονταετία, η οποία εξολόθρευσε σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Κεντρικής Ευρώπης, μπορεί να εντοπιστεί η πηγή της ευρωπαϊκής βίας, που από τότε και μέχρι τις πρόσφατες δεκαετίες ρίχνει τη σκιά της στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Το ίδιο το κείμενο δεν κρύβει τις προθέσεις του για παραλληλισμούς με τη σύγχρονη εποχή, όταν π.χ. ένας υποτιθέμενος συγγραφέας εκφράζει την αδυναμία του να περιγράψει λογοτεχνικά τη βία της μάχης και το ολοκαύτωμα μιας σφαγής ή όταν οι πρόσφυγες συνωστίζονται έξω από τα κλειστά τείχη μιας πλούσιας πόλης.
Η φύση του πολέμου και οι περιπέτειες των ανθρώπων δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει και πολύ από την εποχή του Τριακονταετούς Πολέμου – «γιατί δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε», με αυτήν τη φράση κλείνει άλλωστε το πρώτο, εισαγωγικό κεφάλαιο. Το κείμενο διατηρεί βεβαίως την ιστορικότητα, σε βαθμό που αναγκάζει τον μεταφραστή να καταφύγει σε παλιότερα στάδια της γλώσσας για να αποδώσει όρους που χρονικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά είναι εξαιρετικά μακρινοί, αυτό όμως που ξεχωρίζει στο νέο μυθιστόρημα του Κέλμαν είναι η επίκαιρη πολιτική (και εξαιρετικά ποιητική) διάσταση που του δίνει.
-------------------------------------------------------------------------------------
Υπό το βάρος της καταγωγής
ΝΙΚΟΛ ΚΡΑΟΥΣ
- «Δάσος σκοτεινό»
- Μετάφραση: Ι. Ηλιάδη
- Μεταίχμιο
Στο τέταρτο μυθιστόρημα της Νικόλ Κράους, που αντλεί τον τίτλο του από τους εναρκτήριους στίχους του πρώτου άσματος της Κόλασης του Δάντη, ένας ηλικιωμένος δικηγόρος και μια σαραντάχρονη συγγραφέας χάνουν τον δρόμο τους στη ζωή, και, παρότι οι ιστορίες τους δεν τέμνονται παρά ανεπαίσθητα, αμφότεροι επιστρέφουν στην πατρογονική γη του Ισραήλ, προσπαθώντας να ξαναβρούν τον προσανατολισμό τους.
Ο Επστιν, που όλη του τη ζωή πάσχιζε να πετύχει, και το κατάφερε, δυσφορεί βαθιά ανάμεσα στα πολύτιμα αποκτήματά του κι επιθυμεί να απογυμνωθεί από καθετί το υλικό. Η Νικόλ, εγκλωβισμένη σε ένα προσωπικό και δημιουργικό αδιέξοδο, συνειδητοποιεί ότι έζησε τη ζωή της κινούμενη με τρόπο σχεδόν αυτόματο και απολύτως προκαθορισμένο από τις προσδοκίες των γύρω της.
Οπως πάντα, η συγγραφέας δεν ανοίγει εύκολα τα χαρτιά της· η αφήγησή της αντικαθρεφτίζει την επιθυμία της συνονόματης ηρωίδας της για μια μυθοπλασία που διακλαδίζεται εξίσου ελεύθερα και απρόβλεπτα με την πραγματικότητα —οι χαρακτήρες αναμετριούνται με το βάρος της καταγωγής, την ελεύθερη βούληση αλλά και τα γρανάζια της λογοτεχνικής δημιουργίας.
Αξιοποιώντας με μαεστρία την εβραϊκή της κληρονομιά, η Νικόλ Κράους φανερώνει άλλη μια σαγηνευτική πτυχή του προσωπικού της σύμπαντος, όπου ο αναγνώστης συναντά και μια εξόχως ενδιαφέρουσα μυθοπλαστική εκδοχή της μετά θάνατον, τρόπον τινά, ζωής του Φραντς Κάφκα.
ΑΚΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ
------------------------------------------------------------
Σύγκρουση του παλαιού με το νέο
KOPANO MATLAWA
- «Το νυχτολούλουδο»
- Μετάφραση: Μ. Φακίνου
- Ικαρος
Η Μασετσάμπα γράφει: «Ζω όμηρος ενός κτήνους μέσα στη λεκάνη μου». Οταν βρίσκεσαι σε μάχη με το ίδιο σου το σώμα, ένας τρόπος για να νικήσεις είναι να κατανοήσεις πώς λειτουργεί. Ετσι, το εικοσάχρονο κορίτσι γίνεται γιατρός. Ωστόσο, η πραγματικότητα από τον κόσμο των πανεπιστημιακών σπουδών σε αυτήν των δημόσιων νοσοκομείων της Νότιας Αφρικής δεν θα είναι καθόλου αυτή που περιμένει.
Χρησιμοποιώντας τη μορφή ημερολογιακών καταγραφών και το ανεπιτήδευτο ύφος της ηλικίας της ηρωίδας της, η Kopano Matlawa, γεννημένη το 1985 στη Νότια Αφρική, γιατρός και η ίδια πέρα από συγγραφέας, βάζει τη Μασετσάμπα να κινείται με μεγάλη φυσικότητα από το προσωπικό στο κοινωνικό και αντίστροφα, μιλώντας και καθιστώντας –αναπόφευκτα– αυτά τα δύο, συγκοινωνούντα δοχεία. Από ένα απλό κορίτσι μιας δυσλειτουργικής οικογένειας, που μέχρι εκείνη τη στιγμή το απασχολεί μόνο ο κόσμος του –η χρόνια πάθηση που την ταλαιπωρεί, ο χαμός του αδερφού της, ο απών πατέρας της– βρίσκεται να πολιτικοποιείται μέσα από τη δουλειά της και τη σχέση που αναπτύσσει με τη Νιάσα, μια συνάδελφό της από τη Ζιμπάμπουε, μιας ξένης για πολλούς Νοτιοαφρικανούς. Λόγω αυτής της φιλίας, η Μασετσάμπα θα έρθει σε ρήξη με τη συντηρητική και θρησκευόμενη μητέρα της θα ξυπνήσει τα φαντάσματα από τα χρόνια του απαρτχάιντ και θα τιμωρηθεί προς παραδειγματισμό. Μια τιμωρία που μέσα από πολύ προσωπικές διαδρομές θα καταφέρει να βρει τη λύτρωση και να συμφιλιωθεί με το παρόν και το μέλλον της όπως τα καθόρισε το παρελθόν.
Η Kopano Matlawa μιλάει για τη σύγχρονη πραγματικότητα του τόπου της, την ξενοφοβία, την έμφυλη ταυτότητα, τη μητρότητα και τη σεξουαλικότητα και υπό ποιες συνθήκες. Μιλάει για τη σύγκρουση του παλαιού με το νέο, για αρχέγονα ένστικτα, όπως το καλό και το κακό. Εντέλει για συμπεριφορές πανανθρώπινες γι' αυτό και τόσο οικείες.
----------------------------------------------------------
Τρεις υποβλητικές νουβέλες
ΓΙΟΥΡΙ ΕΡΕΡΑ
- «Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου και άλλες νουβέλες»
- Μετάφραση: Μ. Μπονάτσου
- Καστανιώτης
Ο τόμος Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου περιλαμβάνει τρεις νουβέλες που γράφτηκαν μεταξύ 2003 και 2013 και αποτελούν τα πρώτα έργα του ήδη πολυβραβευμένου και πολυμεταφρασμένου Μεξικανού Γιούρι Ερέρα (1970). Και στις τρεις καταπιάνεται με θέματα που ταλανίζουν το σύγχρονο Μεξικό: καρτέλ ναρκωτικών, μετανάστευση προς τις ΗΠΑ, οργανωμένο έγκλημα.
Ωστόσο, ο συγγραφέας αποφεύγει εντέχνως τη χρήση ετικετών γεωεντοπισμού, τοποθετώντας τη δράση σε μη κατονομαζόμενες πόλεις και χώρες, και κατακτώντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μια οικουμενικότητα που υπερβαίνει την πατρίδα του και τα προβλήματά της – λ.χ. οι λέξεις Μεξικό ή Αμερική και τα παράγωγά τους δεν αναφέρονται πουθενά. Τα εκφραστικά του μέσα είναι απολύτως λιτά, και ίσως γι’ αυτό οι εικόνες που δημιουργεί μένουν ζωηρές και ανεξίτηλες στη μνήμη του αναγνώστη.
Αξέχαστοι είναι και οι ήρωές του: ο τραγουδιστής των μπολέρο που βγάζει το ψωμί του στα καπηλειά μιας συνοριακής πόλης και γίνεται ο μενεστρέλος στην Αυλή του τοπικού «βασιλιά»∙ η νεαρή και πολυμήχανη Μακίνα που επιβιώνει σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο και ο Απολυτρωτής, ο fixer του υποκόσμου, με τους απαράβατους ηθικούς κανόνες.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη χρήση της γλώσσας από τον Ερέρα, ο οποίος είτε επιλέγει απρόσμενες λέξεις και εκφράσεις για τα πιο καθημερινά πράγματα είτε βγάζει τις λέξεις από τα καθιερωμένα συμφραζόμενά τους, πράγμα που συνιστά μεταφραστική δυσκολία αλλά και συναρπαστική πρόκληση.
--------------------------------------------------------
Γεμάτη ένταση γλώσσα
ΝΤΟΝΑΤΕΛΑ ΝΤΙ ΠΙΕΤΡΑΝΤΟΝΙΟ
- «Αρμινούτα»
- Μετάφραση: Δ. Δότση
- Ικαρος
Σ’ ένα ορεινό χωριό της ιταλικής επαρχίας του Αμπρούτσο, το καλοκαίρι του 1975, μια έφηβη χωρίς όνομα και με μοναδική της περιουσία μια βαλίτσα και μια τσάντα με παπούτσια χτυπά το κουδούνι του σπιτιού της βιολογικής της οικογένειας, την ύπαρξη της οποίας αγνοούσε μέχρι τότε. Παρατημένη σαν πακέτο από εκείνους που νόμιζε πραγματικούς της γονείς, αναγκάζεται να αφήσει τις ανέσεις και τη γαλήνη μιας ζωής που θεωρούσε δεδομένη και να ζήσει σ’ ένα άγνωστο σπίτι, κρύο και γκρίζο, γεμάτο αδέρφια που έρχονται στα χέρια για να προλάβουν να αρπάξουν δύο μπουκιές φαΐ παραπάνω.
Στο πέρασμά της από τη μικροαστική στην επαρχιώτικη ζωή, η Αρμινούτα, το κορίτσι δηλαδή που το γύρισαν πίσω, κουβαλά σαν στίγμα αυτό το παρατσούκλι που της έδωσαν στη διάλεκτο του τόπου τους οι καινούριοι της συμμαθητές. Ορφανή από δύο εν ζωή μητέρες, πασχίζει να αναδυθεί από το συναισθηματικό βάραθρο στο οποίο έχει γκρεμιστεί, αναζητώντας μια απάντηση στο γιατί της εγκατάλειψής της, στην αδικαιολόγητη απουσία και εξαφάνιση των ανθρώπων που τη μεγάλωσαν και στην αδιαφορία και τη σκληρότητα των πραγματικών της γονιών.
Η Ντονατέλα Ντι Πιετραντόνιο, σε αυτό το τρίτο μυθιστόρημά της, το οποίο βραβεύτηκε το 2017 με το σημαντικό Premio Campiello και αναμένεται να μεταφραστεί σε 21 γλώσσες, ανατέμνει σαν σε ασπρόμαυρη ταινία την ιταλική επαρχία του γενέθλιου τόπου της και ανασύρει στη μνήμη εικόνες ενός λαού που φαντάζει τραχύς και στεγνός από συναισθήματα, ζώντας μες στην ανέχεια. Με την κοφτερή και γεμάτη ένταση γλώσσα της, η Ιταλίδα συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα της οικογένειας, της ευθύνης, της εγκατάλειψης και του ανήκειν.
Η Αρμινούτα, που θεωρήθηκε εκδοτικό γεγονός στην Ιταλία, δέχθηκε ομόφωνους επαίνους από κοινό και κριτικούς, γεγονός όχι και τόσο σύνηθες για τα λογοτεχνικά δεδομένα της χώρας. Μια ιστορία ρεαλιστική, βαθιά συγκινητική, καθηλωτική.
------------------------------------------------------------------------
Τα τέρατα έξω από τις σελίδες
ΜΟΡΓΚΑΝ ΣΠΟΡΤΕΣ
- «Ολα, τώρα»
- Μετάφραση: Γ. Καράμπελας
- Εστία
Το 2006, στα περίχωρα του Παρισιού, μια ετερόκλητη συμμορία νεαρών μικροκακοποιών, με επικεφαλής έναν μουσουλμάνο Γάλλο καταγόμενο από την Ακτή Ελεφαντοστού, απήγαγε και δολοφόνησε έναν επίσης νεαρό Γάλλο, Εβραίο στο θρήσκευμα.
Στο Ολα, τώρα!, ο Μοργκάν Σπορτές αποδεικνύεται σκληρός ντετέκτιβ, εμβριθής κοινωνιολόγος, κατανοητικός εθνολόγος ή, απλούστερα, μεγάλος λογοτέχνης, αφηγούμενος όχι μόνο ένα αστυνομικό χρονικό, αλλά κυρίως τις ιστορίες των πρωταγωνιστών του, οι οποίοι, από πολυεθνοτικοί φτωχοδιάβολοι που προσπαθούν να «πιάσουν την καλή», καταλήγουν, σχεδόν εν αγνοία τους, δράστες ενός στυγερού εγκλήματος που πήρε κολοσσιαίες φυλετικές και θρησκευτικές διαστάσεις στα γαλλικά ΜΜΕ.
Πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις όμως θα έπρεπε να πάρει αυτή εδώ η μυθιστόρησή του: ο Σπορτές συνθέτει ένα πανόραμα υπόκωφης, «καθημερινής» περιθωριοποίησης, ανίας, ματαίωσης, ακραίας εμπορευματοποίησης και ψυχρής παραβατικότητας, σε έναν τόπο –τα παρισινά προάστια– και έναν χρόνο –τα μέσα της δεκαετίας του 2000, επί μαινόμενου σαρκοζισμού– όπου στήθηκε η μιντιακή και πολιτική φάμπρικα από την οποία βγήκαν δέκα χρόνια μετά οι εξτρεμιστές που αιματοκύλισαν τη Γαλλία. Το βιβλίο αυτό είναι η ζωντανή ιστορία του παρόντος μας, τραγωδία και φάρσα μαζί, ένα θρίλερ τρόμου στο οποίο θύτες και θύματα δείχνουν με το δάχτυλο τα αληθινά τέρατα, τους πραγματικούς «βάρβαρους», έξω από τις σελίδες.
---------------------------------------------------
Μορφές εξουσίας και κατάχρησης
Χάνια Γιαναγκιχάρα
- «Οι άνθρωποι στα δέντρα»
- Μετάφραση: Μ. Ξυλούρη
- Μεταίχμιο
Το 1950, σε ένα απομονωμένο νησί του Ειρηνικού, ο νεαρός γιατρός Νόρτον Περίνα, μέλος μιας αποστολής ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος, ανακαλύπτει μια ομάδα απίθανα μακρόβιων ανθρώπων που ίσως κρύβουν το κλειδί της πολυπόθητης αθανασίας· η έρευνά του θα του αποφέρει το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής – η υπόσχεση, όμως, της αθανασίας θα σβήσει πιο γρήγορα απ’ όσο σβήνει ένας θνητός. Χρόνια αργότερα, ο Περίνα γράφει τα απομνημονεύματά του στη φυλακή, όπου βρίσκεται καταδικασμένος για σεξουαλική κακοποίηση ενός από τα θετά του παιδιά· στην αφήγησή του επεμβαίνει, σε ρόλο επιμελητή, ο στενός του συνεργάτης και επί χρόνια φίλος του, Ρόναλντ Κουμποντέρα.
Χρονικό μιας συναρπαστικής επιστημονικής ανακάλυψης με τρομακτικές συνέπειες, αλλά και της ανόδου και της πτώσης ενός ιδιοφυούς μυαλού με απολύτως στρεβλή αντίληψη για τ’ ανθρώπινα, και θαυμάσια καταγραφή μιας ολόκληρης νησιωτικής κουλτούρας και της αποσάθρωσής της, Οι άνθρωποι στα δέντρα είναι το μυθιστόρημα με το οποίο πρωτοσυστήθηκε η Χάνια Γιαναγκιχάρα στους αναγνώστες.
Το βιβλίο συναισθηματικά βρίσκεται στον αντίποδα του δεύτερου (και γνωστότερου) μυθιστορήματος της συγγραφέα, Λίγη ζωή, ωστόσο τα δύο έργα επικοινωνούν μεταξύ τους και διαβάζονται αντιστικτικά/συμπληρωματικά. Στην καρδιά του μυθιστορήματος, νομίζω, βρίσκεται η εξουσία και η κατάχρησή της σε διάφορες μορφές της, με τη συγγραφέα να έχει δηλώσει ότι θεωρεί την παιδική κακοποίηση υπέρτατη κατάχρηση εξουσίας.
Έντυπη έκδοση
Επιμέλεια κειμένου: Μισέλ Φάις
Επιμέλεια κειμένου: Μισέλ Φάις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου