O Tζελαλεντίν Ρουμί και οι τεχνικές ενός έξυπνου Ισλάμ
Ο σημαντικότερος ίσως ποιητής του Ισλάμ είναι ο Τζελαλεντίν Ρουμί,
ιδρυτής του τάγματος των Σούφι, των στροβιλιζόμενων δερβίσηδων.
Γεννήθηκε το 1207 μ.Χ. στο Μεγάλο Χορασάν( βρίσκεται στο
σημερινό Αφγανιστάν) και πέθανε στο Ικόνιο της σημερινής Τουρκίας το
1273. Μητρική του γλώσσα ήταν τα περσικά. Το όνομά του,
«Ρουμί», σημαίνει ο πολίτης της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ήτοι
ο Ρωμιός, αυτός που προέρχεται από τη χώρα των Ρωμαίων, των Ρουμ, όπως
ήταν γνωστή η Μικρά Ασία και όπως αποκαλούσαν το κράτος τους οι
Σελτζούκοι κατακτητές (Σουλτανάτο του Ρουμ).Στη διδασκαλία του καλούσε να τον ακολουθήσουν άνθρωποι από οποιαδήποτε πίστη, κηρύσσοντας ότι ο ένας είναι ο Θεός των Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων.
Έχει εντυπωσιακά ποιήματα ο Τζελαλεντίν Ρουμί. Εκεί υμνεί την οινοποσία και την ισότητα στον έρωτα: «…Αν το κρασί είναι από το δικό σου κύπελλο / το να μεθύσω είναι το παν… Για τους ερωτευμένους / δεν υπάρχουν Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί και Εβραίοι. / Για τους ερωτευμένους / δεν υπάρχει πίστη / και απιστία….»
Όταν πέθανε στο Ικόνιο, στις 17 Δεκεμβρίου του 1273, άνθρωποι από πέντε διαφορετικές θρησκείες ακολούθησαν τη νεκρική πομπή του.
Γιατί όμως ανάπτυξε αυτή την ιδιαίτερη ματιά, ασύμβατη σε πρώτη ανάγνωση με το Ισλάμ;
Η
απάντηση είναι απλή: Ο ίδιος ήταν ένας πιστός μουσουλμάνος ανοιχτών
οριζόντων. Διαμόρφωσε αυτή την φιλελεύθερη και αιρετική για το Ισλάμ
ματιά, ως τεχνική προσηλυτισμού των «άπιστων» σε μια εποχή κοσμογονικών
αλλαγών στην Εγγύς Ανατολή… Ο Ρουμί στόχευε να δημιουργήσει ένα «ευχάριστο» θρησκευτικό δόγμα για να προσελκύσει τους Έλληνες, τους οποίους απωθούσε η άχρωμη ισλαμική τελετουργία. Ένας Τούρκος συγγραφέας γράφει: «οι Ρωμιοί ήταν ανυποψίαστοι από το
θείο
έρωτα και από τη μύχια ηδονή (σ.τ.σ. του Ισλάμ). Ο Μεβλανά, όταν
διαπίστωσε πως δεν κατευθύνονταν προς τον ορθό δρόμο στερούμενοι τα θεία
μυστικά, επέλεξε την ποίηση και την όρχηση, με τη δικαιολογία ότι οι
Ρωμιοί είναι επιρρεπείς στις ευχαριστήσεις και αρέσκονται στα γλυκόλογα.
Για παράδειγμα, όταν αρρωστήσει ένα παιδί και δεν δέχεται το φάρμακο
που του δίνει ο γιατρός, αλλά ζητεί γλυκό, ο καλός γιατρός βάζει το
φάρμακο στο γλυκό και έτσι του το δίνει…» Εντυπωσιακή ήταν επίσης η άποψή του για τους Τούρκους… Ο Μεβλανά Τζελαλεντίν-ι Ρουμί, σύμφωνα με τον Εφλακί (1291-1360), έγραφε: «Για την οικοδόμηση πρέπει να προσλαμβάνονται Ρωμιοί εργάτες και για την κατεδάφιση το αντίθετο, δηλαδή Τούρκοι. Γιατί η δόμηση του κόσμου είναι ιδιότητα των Ρωμιών, ενώ η καταστροφή και το γκρέμισμα έχει ανατεθεί στους Τούρκους. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο έδωσε ψυχή σε ανυποψίαστους άπιστους… Εκείνοι ύψωσαν πάνω στους λόφους μαρμάρινες κορφές, πολλές πόλεις και φρούρια… Αλλά ο Θεός έτσι τα οργάνωσε ώστε με το χρόνο αυτές οι οικοδομές να γκρεμιστούν. Τότε ο Θεός δημιούργησε τους Τούρκους, προκειμένου, δίχως να αισθάνονται σεβασμό και λύπη, να γκρεμίσουν τις οικοδομές που βλέπουν. Οι Τούρκοι γκρέμισαν και ακόμα γκρεμίζουν. Αυτό θα κάνουν μέχρι τη συντέλεια του κόσμου…»
—–
.
Τα μοναστικά τάγματα των δερβίσηδων θεωρήθηκαν ότι αποκλίνουν από το επίσημο ορθόδοξο σουνιτικό δόγμα. Απαγορεύτηκαν στην Τουρκία την εποχή του ακραίου εθνικισμού του Μουσταφά Κεμάλ πασά.
.
Στον ελλαδικό χώρο υπήρχαν τέτοιοι χώροι των δερβίσηδων. Ο χαρακτηριστικότερος ήταν αυτός του αρχαίου μνημείου των Αέρηδων στην Πλάκα Αττικής.
.
Σήμερα σώζονται κάποιοι λατρευτικοί τους χώροι, με γνωστότερο αυτόν του τεκέ του του Χασάν Μπαμπά στα Τέμπη, που ιδρύθηκε από ομάδα μπεκτασήδων δερβίσηδων.
.
Ο τεκές του Χασάν Μπαμπά στα Τέμπη
****************************************
Ο ΤΕΚΕΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΔΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΔΕΡΒΙΣΗΔΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Τρεις πίνακες του 1917 (υδατογραφίες, μολύβι σε χαρτί/ Συλλογή
Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν) από τον Γάλλο ζωγράφο Eugène Delécluse (1882-1972 ), που υπηρετούσε στην Στρατιά της Ανατολής τα κρίσιμα χρόνια του Α΄ Π.Π.1915-1918 .
Μπορείτε να τους δείτε στο Τελλόγλειο, στο πλαίσιο της έκθεσης
Μπορείτε να τους δείτε στο Τελλόγλειο, στο πλαίσιο της έκθεσης
Η Στρατιά της Ανατολής ζωγραφίζει τη Θεσσαλονίκη
Eugene Delecluse, 1917, Ο Τεκές Μεβλεβίχανε, υδατογραφία,μολύβι σε χαρτί. Συλλογή Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν Πηγή: www.lifo.gr
Eugene Delecluse, 1917, Ο Τεκές Μεβλεβίχανε, υδατογραφία,μολύβι σε χαρτί. Συλλογή Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν Πηγή: www.lifo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου