Γεώργιος
Ροϊλός (1867-1928): «Οι ποιηταί» (1919). Στιγμιότυπο ποιητικής “soirée”
στο σπίτι του Σουρή. Ο Αριστομένης Προβελέγγιος (άκρη αριστερά)
απαγγέλλει, έχοντας δεξιά του τον Γεώργιο Σουρή. Στο κέντρο, ο Κωστής
Παλαμάς. Από αριστερά απεικονίζονται ακόμη οι Γεώργιος Στρατήγης,
Γεώργιος Δροσίνης και Ιωάννης Πολέμης.
1. Στο σπίτι του Σουρή( στην Αθήνα)
«Του Ρωμηού μας το γραφείον όλο μέτρα και ρυθμός / στων Πινακωτών τον δρόμον, δεκαπέντε αριθμός» έγραφε σε κάθε τεύχος του Ρωμηού ο Γεώργιος Σουρής. Η Πινακωτών ήταν ο κεντρικός δρόμος της Αθήνας ο οποίος το 1906 μετονομάσθηκε σε Χαριλάου Τρικούπη.
Η οικία Σουρή στην Πινακωτών 15, προτού ο σπουδαίος αυτός σατιρικός ποιητής μετακομίσει στην Διδότου και κατόπιν την Ζωοδόχου Πηγής (και ενώ τα καλοκαίρια παραθέριζε στο Νέο Φάληρο) ήταν από το 1887, όταν άρχισαν οι πρώτες συγκεντρώσεις εκεί, ένα φιλολογικό σαλόνι της εποχής, το οποίο προσήλκυε κάθε Πέμπτη βράδυ (και όχι μόνο Πέμπτη, αλλά και τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδος, με την Πέμπτη πάντως να αποτελεί την συνηθέστερη ημέρα συγκεντρώσεων) ανθρώπους των γραμμάτων, του πνεύματος και της καλαισθησίας.
«Το σπίτι του Σουρή και αν δεν εκείτο επί της οδού Πινακωτών και αν ευρίσκετο εις τα Πιθαράδικα ή την Βλασσαρούν, το αυτό θα παριστά πάντοτε θέαμα και τους αυτούς θα εδέχετο επισκέπτας μεταβαίνοντας εκεί, διαδοχικώς, από της 9ης εσπερινής ώρας μέχρι της 1ης μετά το μεσονύκτιον, οπότε Γεώργιος και Μαρή, Φασουλής τουτέστιν και Φασουλίνα, εκδιώκουσι τους επισκέπτας τους δεικνύοντας διαθέσεις να ξημερωθούν υπό την φιλόξενον στέγη των».
Με τα παραπάνω λόγια, ο Γεώργιος Κ. Πωπ, περιέγραφε την καθημερινότητα της οικίας Σουρή στην Αθήνα, εκεί όπου συναθροίζονταν διάφορες σπουδαίες προσωπικότητες του τέλους του 19ου αιώνα (Παύλος Νιρβάνας, Κωστής Παλαμάς, Γιάννης Πολέμης, Σπύρος Λάσιος, Βλάσης Γαβριηλίδης, Γεώργιος Στρατήγης, Πάνος Αραβαντινός, Ανδρέας Καρκαβίτσας, Γεώργιος Δροσίνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Μπάμπης Άννινος, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Μιλτιάδης Μαλακάσης και πολλοί άλλοι) που αποτελούσαν ουσιαστικά το «φιλολογικό σαλόνι» του δημοφιλούς ποιητή Γεωργίου Σουρή.
Για το σπίτι του Σουρή έγραψαν ο Γεώργιος Γεννάδιος (“πολλοί από τούς διακριθέντας εις τά γράμματα εκεί μέσα ακόνισαν τό πνεύμα των καί τό σπίτι αυτό ήταν η φιλολογική τους κολυμβήθρα. Γι αυτό καί η λογοτεχνία μας οφείλει εις τόν Σουρήν όχι μόνον τό μέγα σατιρικόν του έργον, αλλά καί ένα μεγάλο μέρος από τήν σύγχρονη φιλολογική μας ζωή” ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Γεώργιος Δροσίνης, ο Παύλος Νιρβάνας, ο Δημήτριος Ταγκόπουλος, ο Γιάννης Δαμβέργης, ο Μίλτος Μαλακάσης, ο Γεώργιος Στρατήγης, ο Θεόδωρος Βελλιανίτης, ο Γεώργιος Πωπ. Ο τελευταίος έγραφε σχετικώς: “Εν τώ οίκω τού Γεωργίου Σουρή διέρχονται ώρας υπερτάτης απολαύσεως οι καταπονούντες πνεύμα και σώμα εργάται τής Τέχνης, οι ευρίσκοντες εντός τής αιθούσης εκείνης έν μέρος από τό ίδιο οίκημά των, κάτι τό οποίον αισθάνεσαι ότι είναι δικό σου, χωρίς νά σέ κουράζη, δίχως νά σέ στενοχωρή… Άν έλειπε τό σπίτι τού Σουρή, οι γράφοντες θά είχαν ελαττωθή κατά τό ήμισυ τουλάχιστον”.
Γι αυτό και ο Μπάμπης Άννινος πρότεινε να εντειχισθεί στο σπίτι της οδού Πινακωτών αναμνηστική επιγραφή που να το χαρακτηρίζει ως αξιοθέατο μνημείο, συνδεόμενο με τον φιλολογικό βίο μιας μακράς περιόδου.
‘Ολες οι ειδήσεις και τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της Ελλάδας και του εξωτερικού συζητούντο στο σπίτι του Σουρή και για τον λόγο αυτό ο ποιητής Γεώργιος Στρατήγης το ονόμασε “Ακαδημία της Ελλάδος”.
Από εκεί πέρασαν ο φλαουτίστας Γκίζας, ο κιθαριστής Μολφέτας, ο βιολιστής Καζαντζής, ο Άγγελος Βουτσινάς με το σφύριγμά του και πλήθος άλλων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Εκεί ακούστηκαν για πρώτη φορά ανέκδοτα έργα όπως “Η βουλιαγμένη πόλι” του Αριστομένους Προβελέγγιου την οποία απήγγειλε με παθητική και εμπνευσμένη απαγγελία, περικοπές από το έργο “Για την πατρίδα” του Σπύρου Δρόσου, “Το δάσος” του Μιλτιάδη Μαλακάση, “Το τραγούδι των βουνών” του Κωστή παλαμά, τα “Ειδύλλια” του Γεωργίου Δροσίνη, τα “Εξωτικά” του Ιωάννη Πολέμη και το “Ματρόζο” του Γεωργίου Στρατήγη ο οποίος το απήγγειλε με ρητορικό στόφο.
Εκεί απήγγειλε τη μετάφραση της “Αντιγόνης” ο Κωνσταντίνος Μάνος, μεταφράσεις από τα τραγούδια του Χάινε ο Άγγελος Βλάχος, το θεατρικό του έργο “Η οικογένεια Παραδαρμένου” ο Μπάμπης Άννινος, την “Κατοχή” ο Γεράσιμος Βώκος, “Το νησί της χαράς” ο Λάμπρος Πόρφυρας και τον “Όρκο” του την μία και μοναδική φορά που επισκέφθηκε την Αθήνα ο Κερκυραίος Γεράσιμος Μαρκοράς. Τακτικότατα διάβαζε το χρονογράφημα της επομένης ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ενώ τακτικοί θαμώνες ήταν ο Ευάγγελος Κουσουλάκος που εξέδιδε την καθημερινή εφημερίδα “Σκριπ”, ο ιδιοκτήτης και διευθυντής των “Αθηνών” Γεώργιος Πωπ, οι κατοπινοί καθηγητές του πανεπιστημίου Πολίτης και Μενάρδος, ο Ιωάννης Δαμβέργης, ο Νικόλαος Λάσκαρης, ο Γεώργιος Τσοκόπουλος, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και ο ζωγράφος Γεώργιος Ροϊλός ο οποίος και φιλοτέχνησε τον περίφημο πίνακα από το σαλόνι του Σουρή που παριστάνει τον Αριστομένη Προβελέγγιο να απαγγέλλει το έργο του “Νικηφόρος Φωκάς” παρουσία του Γεωργίου Σουρή, του Κωστή Παλαμά, του Ιωάννη Πολέμη, του Γεωργίου Στρατήγη και του Γεωργίου Δροσίνη. Ο πίνακας αυτός βρίσκεται στις αίθουσες του Φιλολογικού Συλλόγου “Παρνασσός”.
Στο σαλόνι του Σουρή, οι μόνιμοι επισκέπτες και φίλοι του ποιητή, πέραν των φιλολογικών και λογίων συζητήσεων, μετά τον καφέ και το γλυκό του κουταλιού (συνήθως βύσσινο) έπαιζαν συνήθως δημοπρασία, τόμπολα, χαρτιά, σκάκι και μάους.[....................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΕΔΩ:
_WM.jpg)  Μετέχοντας σε πνευματιστική εκδήλωση του Σουρή. Στον
τοίχο πίσω είναι αναρτημένες φωτογραφίες προσώπων που δεν βρίσκονται εν
ζωή, με τους οποίους ο κύκλος προσπαθούσε να έρθει σε επαφή! |
Πηγή: pireorama.blogspot.com
Προς τα τέλη του 1890 ξεκίνησε -άγνωστο πως- ένα νέο ρεύμα, μια τάση που ήθελε αρκετούς λογοτέχνες να ασχολούνται με τα πνευματιστικά φαινόμενα.
Διακεκριμμένοι ποιητές και συγγραφείς της εποχής, ανάμεσά τους πολλοί Πειραιώτες, συγκεντρώνονταν σε ένα σπίτι και προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν μεταφυσικά με λογοτέχνες μιας άλλης εποχής που δεν βρίσκονταν φυσικά εν ζωή. Αρχικά τέτοιες συγκεντρώσεις σε πρώιμο στάδιο καταγράφηκαν στην Φρεαττύδα. Διάσημες όμως τότε έγιναν οι πνευματιστικές συγκεντρώσεις στο σπίτι που μόλις είχε αγοράσει ο Σουρής στο Νέο Φάληρο.
 |
| Οικία Γεωργίου Σουρή Επί την οδού Ζαΐμη στο Νέο Φάληρο (σημερινός αριθμός 18) Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρίθμηση των οδών παλαιότερα ήταν αντίθετη της σημερινής, δηλαδή τα μονά δεξιά και τα ζυγά αριστερά. |
Εκτός όμως από τους φιλολογούντες συμμετείχαν κι εκτός του κύκλου αυτού, όπως ο πρώην Δήμαρχος Αθηνών Μερκούρης, ο διευθυντής της "Διάπλασης των παίδων" Νικ. Παπαδόπουλος και πολλοί άλλοι.
Αυτός ήταν και ο περίφημος κύκλος, το περίφημο "Σαλόνι του Σουρή" που λανθασμένα οδήγησε αρκετούς τότε αλλά και σήμερα, να πιστέψουν πως επρόκειτο για ένα λογοτεχνικό σαλόνι και μόνο! Οι περισσότεροι όμως -τουλάχιστον οι μετέχοντες- γνώριζαν καλά πως μόνο λογοτεχνικό δεν ήταν. Ο Σουρής έγραψε για τον εαυτό του γνωρίζοντας τις φημές που κυκλοφορούσαν για τον ίδιο και το σπίτι του:
"Ο Αρχιμάγος ο Σουρής
και το σουξέ ο Θοδωρής
(εννοεί τον Πρωθυπουργό Θεόδωρο Δηληγιάννη
που επίσης είχε συμμετάσχει σε πνευματιστική εκδήλωση στο Νέο Φάληρο)
Συναθροιστείτε πνεύματα
και απ΄ εμπρός και πίσω
ακούσατε το πρόσταγμα
Σουρή του αρχιμάγου
που έχει πρόσωπον... λαγού
και γενειάδα τράγου.
που κατ΄ αυτά περί πολλά
πνευματικά τυρβάζει
και κάθε είδους πνεύματα
εμπρός του κατεβάζει"
Μετά από λίγο καιρό, δεν άργησε, το σπίτι του Σουρή στο Νέο
Φάληρο, να θεωρείται ως σπίτι, στο οποίο συνέβαιναν διάφορα πράγματα,
για τους δε συχνάζοντες σ΄ αυτό ήταν ευκαιρία να γελάσουν, να
διασκεδάσουν μέχρι πρωίας. Η ενασχόληση με τα μεταφυσικά και τα παράξενα
προκαλούσε τεράστια ευχαρίστηση στους συμμετέχοντες. Αρχικά επικρατούσε
κάποιος χρόνος που οι καλεσμένοι έπαιζαν με την τράπουλα μέχρι να
μαζευτούν όλοι. Στην συνέχεια είτε θα επιδίδονταν σε κάποια
πνευματιστική απόπειρα με σκοπό το γέλιο και μόνο αυτό.
 |
| Το σαλόνι του Σουρή δεν ήταν κάτι κρυφό, αλλά πολύ γνωστό όχι μόνο στην περιοχή του Νέου Φαλήρου αλλά και στο πανελλήνιο, γεγονός που φαίνεται και από τα σχετικά δημοσιεύματα των εφημερίδων. |
"Στην τράπεζα την χρησιμεύουσα δια την πολυμελή οικογένεια του Σουρή, εχρησιμοποιούσαμε δια τα πνευματιστικά μας πειράματα. Εθέταμεν όλοι επ΄ αυτής τας παλάμας, μετά μικρόν δε η τράπεζα άρχιζε να πηδά, οσάκις ιδίως προσκαλείτο κάποιον φαιδρόν πνεύμα. Ο Σουρής διασκέδαζε προπάντως με αυτό. Μια ημέρα ο Σουρής ισχυρίστηκε πως είδε τον πεθαμένο Λεωνίδα Πετμεζά (Βασιλικό επίτροπο της Εθνικής Τράπεζας)"
Με την πάροδο του χρόνου οι ικανότητες των θαμώνων του σαλονιού του Σουρή βελτιώθηκαν καθώς νέα πνευματιστικά συγγράματα που βρίσκονταν σε βιβλιοθήκες ενημέρωναν τους πνευματιστές λογοτέχνες για νέες προσεγγίσεις. Έτσι σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα σε εφημερίδες της εποχής γεγονότα, στον κύκλο του Σουρή εντάχθηκε και η διάσημη ισπανίδα αρπίστρια Εσμεράλδα Θερβάντες η οποία ζήτησε να κληθεί το πνεύμα του Βίκτωρος Ουγκώ!
Η Θερβάντες άρχιζε να παίζει την άρπα της ενώ όλοι οι υπόλοιποι επιδίδονταν μετά μανίας σε εκείνο που γνώριζαν καλά. Τότε η Θερβάντες άρχιζε να μιλά γαλλικά απαγγέλοντας την στροφή:
"Douce harpe, ta mousique
En chantant semle pleurer
De ta voix melancolique
Mon coeur aime a s΄ enivrer"
Οι στίχοι αυτοί υποτίθεται πως είχαν υπαγορευτεί από τον ίδιο τον Ουγκώ ή ήταν άραγε έμπνευση της στιγμής της ισπανίδας αρπίστριας; Στην συγκέντρωση εκείνη παρίστατο πάντως και ο Κωνσταντίνος Μάνος.
Από τον πνευματιστικό κύκλο του Σουρή, πέρασαν κατά καιρούς πολλοί. Άλλοι έμειναν για λίγο και άλλοι αποτελούσαν τη μόνιμη συντροφιά του. Εκτός της ισπανίδας πέρασαν επίσης και Γάλλοι και Ιταλοί διανοούμενοι, όχι μόνο για να δουν από κοντά τον σύγχρονο Αριστοφάνη της Ελλάδας, αλλά και για να βιώσουν μια μεταφυσική εμπειρία όπως γνώριζαν πως συμβαίνει εκεί. Οι κόρες του Σουρή μεγάλωσαν και ενέταξαν με την σειρά τους και τις δικές τους γνωριμίες στον κύκλο του πατέρα τους. Όσο για τον μαύρο σκύλο του Σουρή τον Γκιούλ είχε τελειοποιήσει κι αυτός τις ικανότητές του και δεν γαύγιζε κατά την διάρκεια των συγκεντρώσεων ότι κι άν συνέβαινε εντός της οικίας.
Αυτή ήταν και η "ηρωϊκή" εποχή του πνευματισμού στην Ελλάδα που οδήγησε διάσημους ανθρώπους της εποχής εκείνης να τον λατρέψουν ως νέα θρησκεία και που οδήγησαν μέχρι και τον διάσημο υπνωτιστή Κζίνσκυ να έλθει στο Φάληρο και να αναστατώσει τους κύκλους των διανοούμενων με τους πνευματιστικούς του άθλους.
Κάποτε ο πειραιώτης ποιητής Γεώργιος Στρατήγης είχε κάποτε έναν θείο (αδελφό του πατέρα του) τον Σωτήριο, που κάτω από τραγικές περιστάσεις πνίγηκε στο λιμάνι του Πειραιά, την ώρα που επιβιβαζόταν σε ατμόπλοιο για ταξίδι αναψυχής. Ο ποιητής καθώς αγαπούσε τον αδικοχαμένο θείο του πολύ, ήταν τακτικός θαμώνας στο σπίτι του Σουρή, προσπαθώντας να έλθει σε επικοινωνία μαζί του. Στον Στρατήγη οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό η διάδοση στον Πειραιά για τέτοιους είδους συγκεντρώσεις στο σπίτι του Σουρή και η κλήση πειραιωτών λογοτεχνών εκεί. Ο Στρατήγης υπήρξε από τους πλέον ένθερμους εκείνων των συγκεντρώσεων.
Από το μεταφυσικό σαλόνι του Σουρή πέρασε και ο Άγγελος Τανάγρας (Άγγελος Ευαγγελίδης), λογοτέχνης και Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Ο Τανάγρας ήταν που το 1923 θα δημιουργήσει την "Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών", την πρώτη δηλαδή στην Ελλάδα εταιρεία που καταπιάστηκε συστηματικά με τη μελέτη μεταφυσικών φαινομένων.
Πολλοί αργότερα είτε απεχώρησαν είτε αναφέρονταν στις συγκεντρώσεις εκείνες σαν να επρόκειτο σε μια συμμετοχή φάρσας και μόνο.
[....................................]
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου