ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

«Μαύρες» σελίδες από το Μπίρκεναου

«Τι θα μας κάνουν;», «γιατί γδυνόμαστε; δεν είναι σωστό να γδυνόμαστε μπροστά σε άντρες».

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

• Πηγή πρώτης δημοσίευσης :ΕΘΝΟΣ
• Πηγή ηλεκτρονικής δημοσίευσης: ethnos.gr

Η δερμάτινη τσάντα και το «θερμός» που περιείχε το χειρόγραφο του Μαρσέλ Νατζαρή. H φωτογραφία αναδημοσιεύεται από το βιβλίο του Γιώργου Πυλιχού «Αουσβιτς - Ελληνες, Αριθμός Μελλοθάνατου», έκδοση του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.

Σπαρακτικές ερωτήσεις, χωρίς απάντηση από 12χρονα, 15χρονα, 17χρονια κορίτσια, εβραϊκής καταγωγής στην είσοδο του θαλάμου αερίων του στρατοπέδου εξόντωσης στο Μπίρκεναου της Πολωνίας. Την αγωνία του θανάτου από τις γυναίκες, τους άντρες και τα παιδιά, αλλά και την οργή του για όσα έβλεπε στο Μπίρκεναου, κατέγραφε για μέρες -ίσως και μήνες- ο Μαρσέλ Νατζαρή και όταν τελείωσε, έκρυψε το χειρόγραφό του σε ένα παγούρι.

Οι 13 χειρόγραφες σελίδες με τις μαύρες «αναμνήσεις» του Νατζαρή που ήταν μέλος της ομάδας «ζόντερ κομάντο», αυτών δηλαδή που έβγαζαν τα πτώματα από τον θάλαμο αερίων, βρέθηκαν το 1980 και ένα μέρος αυτών -περίπου το 25%- εκδόθηκε το 1991 από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης.
Σήμερα έχει διαβαστεί σχεδόν το 90% του κειμένου και θα παρουσιαστεί σε στρογγυλή τράπεζα που θα γίνει αύριο στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που διοργανώνει η Ισραηλιτική Κοινότητα για το Γιομ Ασοά, την Ημέρας Πένθους, η οποία τιμάται από όλους τους Εβραίους ανά τον κόσμο, ως ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη των 6.000.000 θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Στις περίπου 1.300 λέξεις του χειρόγραφου ο Νατζαρή περιέγραφε σκληρές εικόνες της καθημερινότητάς του στο Μπίρκεναου, ενώ δεν έκρυβε τον θυμό του και το πάθος του για εκδίκηση.
«Οι Γερμανοί ήταν με το μαστίγιο στο χέρι και χτυπούσαν τους ανθρώπους για να χωρέσουν όσο γίνεται περισσότεροι. Ενα κουτί σαρδέλες από ανθρώπους» έγραψε και λίγο παρακάτω όταν αναφερόταν στη... δουλειά που έκανε, «από έναν άνθρωπο δεν έβγαινε παρά μισή οκά στάχτη οστών», ανέφερε.

Τα στάδια αποκατάστασης των σελίδων

«Το κείμενο αυτό απευθύνεται από τον Νατζαρή σε έναν φίλο του στην Αθήνα, τον Στεφανίδη. Φαίνεται πως έγραφε τα όσα έβλεπε, σταδιακά, στο τέλος μάλιστα πρόσθεσε μια ολόκληρη παράγραφο. Δείχνει να νιώθει πως θα πεθάνει και δεν θέλει να πάει άδικα, χωρίς να μαθευτεί τι είχε περάσει. Είναι σαν μια παρακαταθήκη που πρέπει να αφήσει για τους επόμενους.
Επίσης δείχνει ότι θέλει να ζήσει για να εκδικηθεί, για τον θάνατο του πατέρα του, της μητέρας του, της μικρής του αδερφής, Νέλυς, για όλους τους Εβραίους», λέει στο «Εθνος» ο Γιώργος Αντωνίου, καθηγητής της Εδρας Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ.
Στην εκδήλωση που θα γίνει αύριο με τίτλο «Η ζωή και η μαρτυρία του Μαρσέλ Νατζαρή» και διοργανώνεται από την Ισραηλιτική Κοινότητα και την Εδρα Εβραϊκών Σπουδών, θα παραστεί και η κόρη του Νατζαρή, Ν. Νατζαρή-Λεόν.
Ο Μαρσέλ Νατζαρή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, πολέμησε στο ελληνοαλβανικό μέτωπο, όπου τραυματίστηκε και γύρισε στην Αθήνα. Την άνοιξη του 1944 εκτοπίστηκε στο Αουσβιτς, όπου και έμεινε μέχρι την απελευθέρωση, τον Ιανουάριο του 1945.
Την Κυριακή θα γίνει επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα του Ολοκαυτώματος στη Συναγωγή «Μοναστηριωτών», ενώ την Τετάρτη θα γίνουν τα εγκαίνια έκθεσης με τίτλο «Μνήμες σχολικής ζωής πριν από τον πόλεμο: Εβραίοι επιζώντες του Ολοκαυτώματος», με εργασίες παιδιών του Ιδιωτικού Δημοτικού Σχολείου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση θα φιλοξενηθεί έως τις 12 Μαΐου στην Αίθουσα Αλλατίνη Ντασσώ του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης.