Κρατάτε καλά!
Σκέψεις στον απόηχο της απομάκρυνσης του Ν. Φίλη από το υπουργείο Παιδείας
Τα «μέτωπα» είναι πολλά. Αυτό δεν μπορεί, πιστεύω, να αμφισβητηθεί από κανέναν. Τα περισσότερα, και τα σημαντικότερα, είναι μέτωπα στον χώρο της οικονομίας. Άλλα είναι πολιτικής φύσης, άλλα εξαρτώνται από την οικονομία άμεσα, άλλα πάλι είναι αμιγώς πολιτικά. Σ’ αυτά πρέπει να προστεθούν τα πολλαπλά ιδεολογικά μέτωπα.
Νομίζω πως, για να κριθεί ο ανασχηματισμός και να βγουν κάποια χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον, θα πρέπει να εξεταστεί πρώτα απ’ όλα η στάση που κράτησαν οι πολιτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης απέναντι στην κρίση και, στη συνέχεια, απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι τώρα.
Ένας εξωτερικός παρατηρητής που προσπαθεί να είναι αντικειμενικός, όσο τουλάχιστον μπορεί, εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι τα κόμματα της σημερινής αντιπολίτευσης, είτε την περίοδο που κυβερνούσαν είτε τώρα, βγάζουν συμπεράσματα τελείως ανεπαρκή, θα έλεγε κανείς σχεδόν παραπλανητικά, για το τι έχει συμβεί και τι εκφράζει η κρίση που κλυδωνίζει τη χώρα. Η κρίση αντιμετωπίζεται σαν φυσικό φαινόμενο, σαν ένας τυφώνας, με το τέλος του οποίου όλα θα επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση. Η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι χαρακτηριστική. Οι περισσότερες από τις δυνάμεις της σημερινής αντιπολίτευσης (εξαιρούνται το ΚΚΕ και η Χρυσή Αυγή) θέλουν χωρίς επιφυλάξεις η χώρα να μείνει στην Ευρωζώνη και αυτό πιστεύω πως είναι ειλικρινές (παρόλο που γνωρίζουμε ότι η λέξη δύσκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δυνάμεις και ηγέτες με τόσο βεβαρυμένο παρελθόν ως προς την «ειλικρίνεια» που έχουν επιδείξει παλιότερα). Ταυτόχρονα όμως, τους είναι αδύνατο να επεξεργαστούν μια πολιτική σε αρμονία με τις συνέπειες που ένας τέτοιος προσανατολισμός συνεπάγεται.
Δηλαδή, ενώ (με αποκορύφωμα τη στάση τους στο δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015) είχαν υιοθετήσει το σύνθημα «Μένουμε Ευρώπη», όπως αποδείχτηκε, η επιλογή αυτή δεν είχε κανένα νόημα αφού δεν ακολουθείται από πολιτικές που είναι συμβατές μαζί της. Ετούτο είναι το εγγενές πρόβλημά τους και αυτό το έχουν πλέον διαπιστώσει και οι εκπρόσωποι των δανειστών.
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί το απρόβλεπτο στοιχείο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε και εφάρμοσε με συνέπεια τους όρους της συμφωνίας που υπέγραψε, παρέχοντας έτσι όλες τις εγγυήσεις στο «Μένουμε Ευρώπη». Αυτό ποιος το περίμενε; Ότι η Αριστερά θα προωθεί και θα εφαρμόζει μέτρα που θα εξορθολογίσουν το καπιταλιστικό κράτος, τα οποία στάθηκε αδύνατο να πάρουν οι πολιτικές δυνάμεις της Δεξιάς και του Κέντρου, ανίκανες να σπάσουν τα δεσμά με τα οποία έχουν προσδεθεί στο σύστημα διακυβέρνησης που οι ίδιες τελειοποίησαν τα τελευταία 40 χρόνια, δηλαδή το «πελατειακό κράτος»; Το στοίχημα είναι μεγάλο. Γιατί η επιτυχία της κυβέρνησης κινδυνεύει να λειτουργήσει εις βάρος τής Αριστεράς, αν δεν πάρει, αν δεν μπορέσει να πάρει, αν δεν την αφήσουν να πάρει και μέτρα που θα αναπτύξουν το κοινωνικό κράτος. Μεγάλες αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση δεν μπορούν φυσικά να γίνουν χωρίς μια ουσιαστική συναίνεση στο εσωτερικό της χώρας και ευνοϊκότερους συσχετισμούς δυνάμεων διεθνώς.
Το δίδαγμα από τη διετία που πέρασε είναι ξεκάθαρο: Το μόνο που ενδιαφέρει την αντιπολίτευση, αξιωματική και μη, είναι το πώς θα πέσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. Τίποτε άλλο. Κι εδώ, πέρα από τις προσωπικές φιλοδοξίες των πολιτικών, εκείνο που μετράει και που πρέπει να δούμε είναι η εξάρτησή τους από το πελατειακό κράτος και το σύστημα της διαπλοκής. Αυτές είναι οι αξίες που υπερασπίζονται. Άλλη προοπτική δεν έχουν. Αυτό είναι φοβερό για τη χώρα. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στη Βουλή στη γραπτή συμφωνία ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία, στο ΠΑΣΟΚ και στη Δημοκρατική Αριστερά για το μοίρασμα των θέσεων στο Δημόσιο (το περιβόητο 4-2-1), η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν «Κάναμε κι εμείς λάθη, δεν λέω ότι δεν κάναμε λάθη»! Μακάρι να ήταν τόσο απλό. Το κείμενο της συμφωνίας αυτής είναι μια αποκαλυπτική ακτινογραφία του πελατειακού κράτους. Κι όταν λες «κάναμε κι εμείς λάθη», τότε αρνείσαι να δεις το πρόβλημα. Γιατί εδώ δεν πρόκειται για «ένα λάθος», αλλά για ένα σύστημα διακυβέρνησης. Ανάλογες παρατηρήσεις μπορούν να γίνουν για το μένος με το οποίο οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης υπερασπίζονται την ανομία ως προς τη λειτουργία των ιδιωτικών καναλιών, το κλείσιμο της ΕΡΤ (ο κ. Σταμάτης επανήλθε) κ.τ.λ.
Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα πρέπει να δούμε τον ανασχηματισμό και την απομάκρυνση Φίλη, ενός υπουργού αφιερωμένου στην προσπάθεια να πετύχει η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη η χώρα, ο οποίος συγκέντρωσε γύρω του μια ομάδα εξαιρετικών συνεργατών.
Δεν είναι η κατάλληλη ώρα για να σχολιαστεί το γεγονός ότι η Εκκλησία και οι διανοούμενοι που εκείνη σιωπηρά προωθεί σε θέσεις κλειδιά (υπουργεία, κρατικός μηχανισμός γενικότερα, πανεπιστήμια, μουσεία κ.τ.λ.) θέλουν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους. Εκείνο που με ενδιαφέρει τη στιγμή αυτή είναι το γεγονός ότι ο πρόεδρος και κορυφαία στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αντί να στηρίξουν τον υπουργό, έτρεξαν επιδεικτικά, με τις κάμερες(!) στο Άγιον Όρος για να τους ευλογήσουν και να προσευχηθούν. Έ ρε Γκαίτε, να ήσουν εδώ από καμιά μεριά να έβλεπες τον Ράινεκε Φουξ στην ελληνική εκδοχή τού 2016! Είναι αστικές δυνάμεις αυτές; Και πώς θέλουν «να μείνουμε Ευρώπη» όταν αρνούνται να πάμε; Όταν αντιμετώπισαν μικροπολιτικά την πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος του πρωθυπουργού, που ήδη, ό,τι κι αν συμβεί, αποτελεί μια μεγάλη στιγμή της Ιστορίας του ελληνικού κοινοβουλευτισμού; Τι μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση μπροστά σ’ έναν τέτοιο συσχετισμό δυνάμεων; Πώς να κρατηθεί ο Νίκος Φίλης στην ίδια θέση; Άλλος ένας αναπόφευκτος συμβιβασμός. Διότι, ανάμεσα σ’ όλα τα άλλα, υπάρχει και η συμμαχία με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, οι οποίοι έχουν, κι εκείνοι, τις κόκκινες γραμμές τους.
Η χώρα, λοιπόν, δεν είναι έτοιμη για αστικές μεταρρυθμίσεις; Για ό,τι αφορά τις πολιτικές ελίτ σίγουρα όχι. Είναι τελείως διεφθαρμένες. Οι εξαιρέσεις είναι πάντα σημαντικές, αλλά εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι οι μέσοι όροι. Στο επίπεδο του κόσμου, και σκέφτομαι εδώ κυρίως τον αστικό κόσμο, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Πού είναι όμως το κόμμα που εκπροσωπεί τον ελληνικό αστισμό;
Η Νέα Δημοκρατία έχασε οριστικά το τρένο της αυτομεταρρύθμισής της. Διότι η μεταρρύθμιση που είναι απαραίτητη, αν και είναι πραγματικά χρονοβόρα και δύσκολο να έρθει εις πέρας, δεν γίνεται με το να χωρίσεις το κόμμα σε τομείς και να διορίσεις ως υπεύθυνους δικούς σου ανθρώπους, αλλά να ξεκινήσεις μια διαδικασία απεξάρτησης από την πολιτική διαχείριση της εξουσίας με βάση το ρουσφέτι και την πριμοδότηση των «δικών μας παιδιών». Αυτό προϋποθέτει μια επώδυνη αυτοκριτική, ανοίγει όμως τον δρόμο για μια ευρωπαϊκή Νέα Δημοκρατία. Διαφορετικά, μένουμε στη Μέση Ανατολή.
Το συμπέρασμα απ’ όλα τα παραπάνω είναι πως εκείνοι που στηρίζουν το έργο της σημερινής κυβέρνησης και δουλεύουν για να πετύχει τους στόχους της δεν μπορούν να ελπίζουν σε αλλαγές προς το καλύτερο σε ό,τι αφορά τη στάση της αντιπολίτευσης. Η πολιτική της ύβρεως θα συνεχίσει να κυριαρχεί. Τα πρώτα δειλά, αλλά σαφή σημάδια οικονομικής ανάπτυξης αλλά και σημαντικές επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Οι ξένοι αρμόδιοι (με εξαίρεση τον Kλάους Ρέγκλινγκ, τον Mάνφρεντ Βέμπερ και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε) πλέκουν το εγκώμιο της ελληνικής κυβέρνησης, ο Μπάρακ Ομπάμα ήρθε στην Αθήνα και μίλησε με τα καλύτερα λόγια για το έργο της και για τον Αλέξη Τσίπρα προσωπικά και η κυρία Φώφη Γεννηματά διαμαρτύρεται «για την απομόνωση της χώρας». Καμία ουσιαστική συζήτηση δεν πρόκειται να γίνει. Για κανένα θέμα. Τα ελληνικά του Ευκλείδη Τσακαλώτου δεν είναι καλά και δεν γυαλίζει τα παπούτσια του, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας κάθεται άσχημα στις επίσημες συναντήσεις του με ξένους ηγέτες. Κατηγορείται μάλιστα ότι είναι κουρασμένος! Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, που τίμησε την Ευρώπη με την προσωπική παρουσία του στην κηδεία του Φιντέλ Κάστρο, σπαταλάει το δημόσιο χρήμα σε άχρηστα ταξίδια. Κάνει τουρισμό για το κέφι του και ο ελληνικός λαός πληρώνει! Έτσι θα συνεχίσουν μέχρι τις επόμενες εκλογές. Η ευκαιρία της βαθιάς ανανέωσης της Ν.Δ. με την αλλαγή ηγεσίας χάθηκε.
Είναι αλήθεια ότι, τελείως απρόσμενα και αρχικά χωρίς καμία προετοιμασία, τα στελέχη και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβαν ένα έργο ιστορικής σημασίας: Να βγάλουν τον τόπο από την οικονομική και πολιτική χρεοκοπία και να τον θέσουν σε στερεότερες βάσεις. Προϋπόθεση για να δρέψει η χώρα τους καρπούς της μεγάλης αυτής προσπάθειας είναι ότι τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσουν να αγωνίζονται με το ίδιο πείσμα και την ίδια αυταπάρνηση: Κρατάτε καλά!
Ν. Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου