ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Σαλαμίνα της Κύπρου, η υπερχιλιόχρονη

πρωτεύουσα του νησιού με τα ένδοξα ερείπιά της,

αποτελεί την αδιάψευστη μαρτυρία της αδιάκοπης

παρουσίας των Ελλήνων σ΄αυτό.

Ο Ποιητής Γιώργος Σεφέρης

περιδιαβαίνει στα ερείπια 

της ιστορικής πόλης

και στοχάζεται για τη ζωή των ανθρώπων της

στο διάβα των αιώνων.

Η ζωή αυτών των ανθρώπων

ταυτίζεται με τη μοίρα  ολόκληρης της Κύπρου
στις τραγικές διαστάσεις της.

Η μεταπολεμική Κύπρος, παραμένοντας στα χέρια

των Εγγλέζων, αποτελεί ζωντανή απόδειξη της

αφερεγγυότητας των μεγάλων δυνάμεων,

 παράλληλα όμως φαίνεται ότι 
η συνείδηση της ελληνικότητάς της 
έχει  υποστεί  σημαντική  διάβρωση 

διότι τα  ηγετικά κοινωνικά της στρώματα ,

αρνούνται να θυσιάσουν την ευμάρειά τους

αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την αποτίναξη 
του αγγλικού ζυγού.

Δύο δεκαετίες αργότερα από την εποχή που

γράφτηκε το ποίημα, η Σαλαμίνα θα πέσει , μαζί

με το ένα τρίτο του νησιού, στα χέρια των Τούρκων.

Η λανθάνουσα προφητεία του Ποιητή, για 

το τι περιμένει τους λαούς που  χαυνώνονται

από τα υλικά αγαθά , χάνοντας έτσι

 το νόημα της εθνικής αυτοσυνειδησίας,

θα πραγματοποιηθεί με τον πιο φρικτό τρόπο

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΣ

...Σαλαμίνα τε
τας νυν ματρόπολις
τωνδ' αιτία στεναγμών.
ΠΕΡΣΑΙ

Κάποτε ο ήλιος του μεσημεριού, κάποτε φούχτες η ψιλή βροχή
και τ' ακρογιάλι γεμάτο θρύψαλα παλιά πιθάρια.
Ασήμαντες οι κολόνες μονάχα ο Άγιος Επιφάνιος
δείχνοντας μουντά, χωνεμένη τη δύναμη της πολύχρυσης αυτοκρατορίας.

Τα νέα κορμιά περάσαν απ' εδώ, τα ερωτευμένα
παλμοί στους κόλπους, ρόδινα κοχύλια και τα σφυρά
τρέχοντας άφοβα πάνω στο νερό
κι αγκάλες ανοιχτές για το ζευγάρωμα του πόθου.
Κύριος επί υδάτων πολλών,
πάνω σ' αυτό το πέρασμα.

Τότες άκουσα βήματα στα χαλίκια.
Δεν είδα πρόσωπα σα γύρισα είχαν φύγει.
Όμως βαριά η φωνή σαν το περπάτημα καματερού,
έμεινε εκεί στις φλέβες τ΄ ουρανού στο κύλισμα της θάλασσας
μέσα στα βότσαλα πάλι και πάλι:

¨Η γης δεν έχει κρικέλια
για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν
μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι
να γλυκάνουν το πέλαγο, με νερό μισό δράμι.
Και τούτα τα κορμιά
πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν,
έχουν ψυχές.
Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν,
δε θα μπορέσουν μόνο θα τις ξεκάμουν
αν ξεγίνουνται οι ψυχές.
Δεν αργεί να καρπίσει τ' αστάχυ
δε χρειάζεται μακρύ καιρό

για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι,
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
το κακό για να σηκώσει το κεφάλι,
κι ο άρρωστος νους που αδειάζει
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
για να γεμίσει με την τρέλα,
νήσος τις έστι ....

Φίλοι του άλλου πολέμου
σ' αυτή την έρημη συννεφιασμένη ακρογιαλιά
σας συλλογίζομαι καθώς γυρίζει η μέρα -
Εκείνοι που έπεσαν πολεμώντας κι εκείνοι που έπεσαν χρόνια μετά την μάχη.
Εκείνοι που είδαν την αυγή μέσ' απ΄ την πάχνη του θανάτου
ή, μες στην άγρια μοναξιά κάτω από τ' άστρα,
νιώσανε πάνω τους μαβιά μεγάλα
τα μάτια της ολόκληρης καταστροφής
κι ακόμη εκείνοι που προσεύχουνταν
Όταν το φλογισμένο ατσάλι πριόνιζε τα καράβια:
¨Κύριε, βοήθα να θυμόμαστε
πώς έγινε τούτο το φονικό
την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια,
το στέγνωμα της αγάπης
Κύριε, βοήθα να τα ξεριζώσουμε ...¨

- Τώρα καλύτερα να λησμονήσουμε πάνω σε τούτα τα χαλίκια
δε φελά να μιλάμε
τη γνώμη των δυνατών ποιος θα μπορέσει να τη γυρίσει;
ποιος θα μπορέσει ν' ακουστεί;
Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει το βραχνά των άλλων.

-Ναι, όμως ο μαντατοφόρος τρέχει
κι όσο μακρύς κι αν είναι ο δρόμος του, θα φέρει
σ' αυτούς που γύρευαν ν' αλυσοδέσουν τον Ελλήσποντο
το φοβερό μήνυμα της Σαλαμίνας.

Φωνή κυρίου επί των υδάτων.
Νήσος τις έστι.

  Σαλαμίνα, Κύπρος, Νοέμβρης ΄53

Γιώργος Σεφέρης, "Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ΄"