ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΧΤΙΣΤΕ !
Με τη φλόγα που ψαίνει και που πλάθει,
με της καρδιάς τη φλόγα, με του Λόγου
τη δύναμη, ξεσκέπαστα, καθάρια,
και με τα χέρια, και με τα μαχαίρια,
τον τόπο πάρτε.
Κάτου σημάδια που έμπηξε το ψέμα!
Τα ταξίματα φέρτε στης Αλήθειας
της ιερής το βωμό και τα σφαχτάρια.
Στον τόπο απάνου όχι πολέμων κάστρα'
τα σκολειά χτίστε!
Λιτά χτίστε τα, απλόχωρα, μεγάλα,
γερά θεμελιωμένα, από της χώρας
ακάθαρτης, πoλύβοης, αρρωστιάρας
μακριά μακριά τ' ανήλιαγα σοκάκια,
τα σκολειά χτίστε!
Και τα πορτοπαράθυρα των τοίχων
περίσσια ανοίχτε, νάρχεται ο κυρ Ήλιος,
διαφεντευτής, να χύνεται, να φεύγει,
ονειρεμένο πίσω του αργοσέρνοντας
το φεγγάρι.
Γιομίζοντάς τα να τα ζωντανεύουν
μαϊστράλια και βοριάδες και μελτέμια
με τους κελαϊδισμούς και με τους μόσκους'
κι ο δάσκαλος, ποιητής και τα βιβλία
να είναι σαν κρίνα.
Του τραγουδιού τη γλώσσα αντιλαλώντας,
και τα βιβλία σαν τα τραγούδια να είναι!
Στη γη της ομορφιάς, αρματωμένη
την Επιστήμη, η Ομορφιά, χαρά της!
αρχή σοφίας!
Τα σκολειά χτίστε, υψώστε τα πλατάνια
για το δροσό στης ρεματιάς τη χάρη,
για τον καρπό σπάρτε τα αμπέλια, ας είναι
τ' αγαθά τους αγνά κρασιά, και ας είναι
γούρμα(=ώριμα) σταφύλια,
λογής, κεχριμπαρένια, άλικα, μαύρα.
Όπου απλωσιά, όπου ψήλωμα, όπου υγεία,
στα πέλαα ν' αγναντεύουν τα καράβια
και τους αϊτούς να λαχταράν και τ' άστρα
στα ουράνια πλάτια.
Και βαθιούς τράφους γύρω γύρω σκάφτε
και πύργους πολεμόχαρους υψώστε
και βαρδιατόρους βάλτε να κρατάνε
μακριά μακριά τον ψεύτη και τον πλάνο
της Ρωμιοσύνης.
Ξόβεργα και καρφιά κρατά και πάει
και πιάνει και καρφώνει και σκοτώνει'
του φτερωτού πιο απ' όλα κυνηγάρης,
αρχίζοντας από τις πεταλούδες,
φτάνει στη Σκέψη.
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ( 1859-1943)ΑΥΤΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΚΛΕΙΣΟΥΝ
ΟΙ ΑΝΕΓΚΕΦΑΛΟΙ
ΤΗΣ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΗΣ ΤΩΝ
ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ ΣΧΟΛΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ!
Ενώ η Τουρκοκρατία είχε απλώσει τα δίχτυα της σ’ όλη την Ελλάδα, στην ιστορική Τσαριτσάνη, τόπος διαλεχτός και πανελλήνια γνωστός, αναπτύσσονταν και ωρίμαζε η ιδέα της αναγέννησης, πνευματική και υλική, που σε λίγα χρόνια έμελε να γίνει πραγματικότητα. Το αποκορύφωμα όλων αυτών των ενεργειών ήταν η ανέγερση του Διδακτικού Σχολείου, ένα σχολείο που αργότερα θα ονομαζόταν Οικονόμειος Σχολή και θα γινόταν ο Φάρος της πνευματικής αναγέννησης του τόπου.
Τα θεμέλια αυτού του σχολείου μπήκαν το 1670 και αποπερατώθηκε το 1690, μετά από εθελοντική εργασία και αιματηρές προσπάθειες των κατοίκων της Τσαριτσάνης.
Σ’ αυτό λοιπόν το πνευματικό κέντρο, όπως χαρακτηρίσθηκε εκείνη την εποχή, δίδαξαν οι σπουδαιότεροι λόγιοι και σοφοί. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Ν. Πεταλιάς, οι πατριώτες μας Χρυσάνθος Κουλούρης και Αθανάσιος Θεμελής καθώς και ο Σεβαστός Λεοντιάδης. Αργότερα δίδαξαν ο Ευγένιος Βούλγαρης, μέγας διδάσκαλος του γένους, ο Κων/νος Μοναχός και ο διάσημος Τυρναβίτης Ιωάννης Δημητριάδης Πέζαρος, θεμελιωτής της ελληνικής παιδείας.
Όμως τη δόξα και τη φήμη, τη μεγάλη ακμή της την γνώρισε κατά τη διάρκεια της Σχολαρχίας του Πατριώτη μας Κων/νου Οικονόμου Εξ Οικονόμων στις αρχές του 19ου αιώνα και του Λαρισαίου Λόγιου Κ. Κούμα, ο οποίος κατέβαλλε φιλότιμες προσπάθειες για να πείσει τους αγράμματους χειρώνακτες γονείς να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Στην ίδια σχολή έμαθε τα πρώτα του γράμματα και ο Τσαριτσανιώτης Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, που μισοκαμμένος αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους κατά την έξοδο του Μεσολογγίου.
Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί ότι ήταν η μοναδική σχολή στη Θεσσαλομακεδονία, την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Όταν πέθανε ο μεγάλος Διδάσκαλος του γένους Κων/νος Οικονόμου, άφησε με τη διαθήκη του ένα σημαντικό ποσό για την ανέγερση σχολείων και εκκλησιών στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Έτσι το 1910 το Ελληνικό Σχολείο της Τσαριτσάνης στεγαζόταν στην πανάρχαια κατοικία του Κων/νου Οικονόμου που βρισκόταν στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού της Παναγιάς. Με σουλτανικό δίδαγμα, εκεί ακριβώς ανοικοδομήθηκε το Καλλιμάρμαρο Γυμνάσιο που αποτελούνταν από τρείς ορόφους. Το γυμνάσιο αυτό, προς τιμή του μεγάλου Ευεργέτη μας ονομάστηκε από τότε Οικονόμειος Σχολή και εμπλουτίστηκε με αξιόλογα βιβλία και πολλά όργανα φυσικής και χημείας. Μετά την απελευθέρωση του ΄12 εξελίχθηκε σ’ ένα από τα πρότυπα γυμνάσια του κράτους, το μοναδικό στην επαρχία Ελασσόνας. Έδωσε τα φώτα της παιδείας, όχι μόνο στους μαθητές όλων των Σχολείων της Επαρχίας Ελασσόνας αλλά και διάφορων άλλων πόλεων της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας.
Η διδασκαλία γινόταν από εξαιρετικούς καθηγητές και απέβαινε καρποφόρα και αποδοτική λόγω του μικρού αριθμού μαθητών σε κάθε τάξη και των σύγχρονων οργάνων φυσικής και χημείας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι μαθητές που έπαιρναν το απολυτήριο από το γυμνάσιο Τσαριτσάνης να ξεχωρίζουν έναντι των αποφοίτων άλλων Γυμνασίων και έτσι το Γυμνάσιο μας να αποκτήσει πολύ καλή φήμη.
Σημαντικός ήταν επίσης και ο ρόλος της Σχολής στη διατήρηση και διαφύλαξη αξιόλογων χειρογράφων και πολύτιμων συγγραμμάτων του Κ. Οικονόμου. Το 1944 η Σχολή κάηκε από τους Γερμανούς και μαζί μέρος του πολύτιμου θησαυρού της. Πολύ σύντομα όμως, με δωρεές αποδήμων Τσαριτσανιωτών και ιδιαίτερα του Θεμ. Βούλγαρη, ανοικοδομήθηκε, παίρνοντας τη σημερινή της μορφή.
Επιπλέον στο ημιυπόγειο της Σχολής υπήρχε Μουσείο με πλήθος εκθεμάτων τα οποία μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Βόλου. Η Σχολή αποτέλεσε Φάρο πνευματικό τόσο στα χρόνια της σκλαβιάς, όσο και αργότερα μέχρι σήμερα, χωρίς διακοπή. Έδωσε στην τοπική αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία πλήθος επιστημόνων, ανθρώπων με υψηλές αξίες και παιδεία που αγαπούν τον τόπο τους, τον άνθρωπο, τη χώρα μας.
Όλοι εμείς δάσκαλοι και μαθητές αυτής της σχολής, την αγαπάμε, την πονάμε και τη φροντίζουμε σα δεύτερο σπίτι μας. Είναι στοιχείο της ταυτότητας μας και διαμορφώνει με την περιρρέουσα ιστορική της ατμόσφαιρα τις προσωπικότητες δεκάδων εφήβων κάθε χρόνο.
Μας εμπνέει να δημιουργούμε, να παράγουμε να μαθαίνουμε. Και ελπίζουμε μ’ όλη μας την καρδία να τη βλέπουμε όχι ως ιστορικό απολίθωμα αλλά ανοιχτή στην κοινωνία και ζωντανή να μας προσφέρει πάντα τα πλούσια πνευματικά της δώρα.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Παρασκευή Κων. Μαντζώκα, εκπαιδευτικός
ΔΑΝΕΙΟ ΑΠΟ ΤΟ m.tsaritsanis.blogspot.com
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημερίδα "ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ", φύλλο 117- ΙΟΥΛΙΟΣ 2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου