ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΑΣ!

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ,

ΟΙ ΙΔΕΟΛΗΨΙΕΣ

ΚΑΙ ΟΙ ΑΚΡΟΒΑΣΙΕΣ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΕΛΙΑ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 15/4/2011

Σύμφωνα με την πασίγνωστη ρήση, «στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Με τις εξής έννοιες: αν δεν μπορεί να κυβερνήσει ο ένας, θα αναλάβει ο άλλος. Κι αν δεν μπορεί ούτε αυτός, θα αναλάβουν δύο ή περισσότεροι. Ή και όλοι μαζί.


Κι αν τίποτα από αυτά δεν είναι εφικτό, θα γίνουν εκλογές. Ολες αυτές οι παραλλαγές έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν. Δεν μπορεί, κάποια θα φτουρήσει και στο μέλλον.


Οποιος, όμως, παρακολουθεί τη δημόσια συζήτηση, όπως διεξάγεται στην Ελλάδα, μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τίποτα από όλα αυτά δεν συνιστά λύση. Και ότι βρισκόμαστε ενώπιον ενός οικονομικού, πολιτικού και θεσμικού αδιεξόδου. Απ' όσες λύσεις προτείνονται, οι πιο σοβαρές είναι επώδυνες, άλλες είναι επικίνδυνες και ορισμένες κινούνται στα όρια της αφέλειας.


Αδιέξοδο πρώτο, οικονομικό.


Η κυρίαρχη πολιτική επιλογή, η οποία εφαρμόζεται από την κυβέρνηση Παπανδρέου, επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με διπλό τρόπο: με δάνεια από το μηχανισμό της τρόικας και, ταυτόχρονα, με την εφαρμογή ενός ασφυκτικού δημοσιονομικού προγράμματος, το οποίο εκείνη επιβάλλει. Είναι η πιο ρεαλιστική βραχυπρόθεσμη συνταγή που μπορεί να εφαρμοστεί υπό τις παρούσες συνθήκες, αλλά υπάρχουν πολλές αμφιβολίες αν συνιστά και μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη λύση. Την υποστηρίζουν και τα δύο μεγάλα κόμματα. Μόλις χθες ο Σαμαράς τάχθηκε κατηγορηματικά -όπως και η κυβέρνηση Παπανδρέου- εναντίον της αναδιάρθρωσης του χρέους.


Οι άλλες επιλογές -από «αριστερή» οπτική γωνία- είναι κάμποσες και προκαλούν σύγχυση ακόμη και μεταξύ των κομματικών φορέων της ευρείας Αριστεράς, καθώς άλλοι προτείνουν μείωση του χρέους και άλλοι συνειδητή χρεοκοπία.


Πονηρά φερόμενο το ΚΚΕ, αρνείται να εμπλακεί ευθέως και αρκείται σε αντικαπιταλιστικές γενικότητες. Οπως είπε πρόσφατα η Παπαρήγα, «η ελεγχόμενη χρεοκοπία είναι ένα αντικειμενικό γεγονός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς είμαστε υπέρ». Αφήνει έτσι τη φωτιά να σιγοκαίει στη διπλανή αυλή, του ΣΥΡΙΖΑ.Ο Τσίπρας τάσσεται υπέρ της «επιθετικής επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους με διαγραφή μεγάλου μέρους του» (όποιος βρει πώς μπορεί να γίνει αυτό χωρίς καταστροφικές επιπτώσεις θα καταστεί εθνικός ευεργέτης), για να συγκρατήσει τις πιο «προωθημένες» απόψεις εντός του κόμματος, που θέλουν να κηρύξουμε αμέσως στάση πληρωμών και να επιστρέψουμε στη δραχμή (κανονική χρεοκοπία, δηλαδή)!


Αδιέξοδο δεύτερο, πολιτικό.


Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη το τελευταίο διάστημα άποψη, το πολιτικό σύστημα έχει απαξιωθεί. Από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ώς το τελευταίο κοινοβουλευτικό κόμμα, αφού είναι αυτό το σύστημα που ευθύνεται (με διαβαθμίσεις, φυσικά) για τη σημερινή κρίση. Αρα -λέει η άποψη αυτή- δεν μπορεί να μας βγάλει από την κρίση αυτή. Και ποιος θα μας βγάλει; Αγνωστον.


«Η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν μπορεί», λέει η Ν.Δ. του Σαμαρά. Αλλά, περιέργως, δεν θέλει εκλογές για να αναλάβει εκείνη. Εκλογές δεν φαίνεται να θέλει ούτε η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων, η οποία, κατά τα άλλα, θεωρεί το πολιτικό σύστημα χρεοκοπημένο.


Κάτι δειλές προτάσεις που ακούγονται δεξιά κι αριστερά, για κυβερνήσεις με συμμετοχή τεχνοκρατών ή αμιγώς τεχνοκρατικές, είναι μάλλον λόγια του αέρα, αφού ουδείς γνωρίζει ποιος και πώς θα τις συγκροτήσει και θα τις στηρίξει. Επιπλέον, μια τέτοια συζήτηση φέρνει στο νου πού οδήγησε η συνολική απαξίωση του πολιτικού κόσμου την Ιταλία: στον Μπερλουσκόνι των τηλεοπτικών καναλιών και των μπούνγκα μπούνγκα!


Η λεγόμενη θεσμική λύση, την οποία πρότειναν προχθές ορισμένοι καθηγητές της Νομικής, είναι μάλλον αφελής. Ακόμη και η παραίτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, τον οποίο ο καθηγητής Μπέης χαρακτήρισε «κατώτερο της αποστολής του», επειδή δεν ανέπεμψε το Μνημόνιο, οδηγεί στη λύση των εκλογών. Η «λύση» του καθηγητή Κασιμάτη, να εφαρμοστεί το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος, επειδή το Μνημόνιο είναι αντισυνταγματικό, σημαίνει περίπου λαϊκή εξέγερση εναντίον μιας... παράνομης κυβέρνησης. Με όλο το σεβασμό προς τους δύο καθηγητές (ήταν καθηγητές μου στη Νομική στα πρώτα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση), νομίζω ότι επιδίδονται σε νομικές και πολιτικές ακροβασίες. Δηλαδή, τι θα έπρεπε να κάνει ο Παπούλιας; Να κηρύξει... ανταρσία εναντίον μιας εκλεγμένης -και με νωπή εντολή- κυβέρνησης την ώρα που η χώρα ήταν έτοιμη να βαρέσει κανόνι;


Η χώρα έχει ένα διπλό σοβαρό πρόβλημα, οικονομικό και πολιτικό. Εύκολες οικονομικές λύσεις δεν υπάρχουν. Οποια κι αν επιλεγεί, έχει τίμημα βαρύ. Η εφαρμοζόμενη φέρνει ύφεση και ανεργία με την ελπίδα (όχι τη βεβαιότητα) ότι θα έρθει σταδιακά η ανάκαμψη. Η πρόταση για «αριστερή» χρεοκοπία είναι περισσότερο επικίνδυνη, επειδή στηρίζεται σε ιδεοληψίες.


Το πολιτικό πρόβλημα ίσως είναι ακόμη μεγαλύτερο. Τα παραδείγματα άλλων χωρών, οι οποίες είτε άλλαξαν κυβέρνηση (π.χ. Ιρλανδία) είτε ετοιμάζονται ν' αλλάξουν (Πορτογαλία), δεν είναι ενθαρρυντικά, με την έννοια ότι και με τη διάδοχη κατάσταση η αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος είναι ίδια και εξίσου δύσκολη, αν όχι δυσκολότερη.


Αν αποκλειστεί και η πιθανότητα κάποιας ευρύτερης συνεννόησης (ο φόβος του πολιτικού κόστους δεν την επιτρέπει), τότε δεν μένει άλλη λύση από τις εκλογές. Ναι, αυτές που δεν θέλει κανείς. Αλλά πώς αλλιώς θα γίνει; Οι ψηφοφόροι, καλύτερα ενημερωμένοι και ψυλλιασμένοι σήμερα, ας αναλάβουν την ευθύνη να πουν τι θέλουν. Βλέπει κανείς κάτι καλύτερο και ρεαλιστικότερο;
karelias@enet.gr