ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ / ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ (2)

Τ Ο  Ε Π Τ Α Π Υ Ρ Γ Ι Ο
ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
ΟΠΩΣ ΤΟ ΕΖΗΣΕ ΕΝΑΣ ΚΑΤΑΔΙΚΟΣ 

ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

[Η προσωπική μαρτυρία του Α.Η., όπως την εμπιστεύθηκε

χειρόγραφα στον Gerontako, ζητώντας να κρατηθεί προς

το παρόν η ανωνυμία του, επιθυμία την οποία σεβαστήκαμε.

Ο Α.Η. υπήρξε δραστήριο μέλος της ΕΠΟΝ Θεσαλονίκης

κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου και 

στενός φίλος του Μανόλη Αναγνωστάκη. Συνελήφθη,

στις 24/10/1948, από την Ασφάλεια Θεσσαλονίκης μαζί με

 άλλους 68 Επονίτες, ενεκλείσθη "εις τας εγκληματικάς

φυλακάς του Επταπυργίου" και στις αρχές του 1949

καταδικάστηκε , όπως και ο Αναγνωστάκης, σε θάνατο

από το Στρατοδικείο. Έως την αποφυλάκισή του με τα

γνωστά μέτρα Πλαστήρα, πέρασε πολύ δύσκολες στιγμές,

περιμένοντας καθημερινά το ξαφνικό τέλος του. 

Έκτοτε έκανε οικογένεια και ακολούθησε το δρόμο του εμπορίου,

ενώ παράλληλα βρισκόταν πάντοτε στην πρώτη γραμμή

στους αγώνες για τον εκδημοκρατισμό της χώρας ,τη

νομιμοποίηση της Αριστεράς και την άρση των 

 πάσης φύσεως διώξεων και αποκλεισμών που εφάρμοσε

το κράτος των νικητών πάνω στους ηττημένους 

και τις οικογένειές τους.

Για λόγους σεβασμού του ύφους  του συγγραφέα,

διατηρήσαμε τον εκφραστικό και ορθογραφικό του κώδικα.]

(ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 

Β΄ ΤΟ ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ

0.  Όντας μια απ' τις αρχαιότερες, τις μεγαλύτερες και τις ασφαλέστερες φυλακές της χώρας, το Επταπύργιο είχε το "προνόμιο" να είναι η πρώτη φυλακή που ενεργοποιήθηκε αμέσως με την έναρξη του εμφύλιου και φιλοξένησε τις πρώτες εκατοντάδες των πολιτικών καταδίκων.

     Λίγο αργότερα, όταν άρχισαν οι εκτελέσεις, το Επταπύργιο εξασφάλισε κι΄ ένα άλλο προνόμιο, αυτή τη φορά  χάρη στα "χωροταξικά" του προσόντα, χάρη δηλαδή στη σεβαστή του απόσταση από πυκνοκατοικημένες περιοχές  και στα υψηλά κι εκτεταμένα, τα ιδανικά για ομαδικές εκτελέσεις, τείχη του. Έγινε έτσι η φυλακή  όπου ξεκίνησαν οι πρώτες  κι έγιναν οι περισσότερες  εκτελέσεις.

     Δίκαια  στη συνείδηση του λαού, το Επταπύργιο έφτασε να συμβολίζει πια μόνο φρίκη, όλη τη φρίκη και την οδύνη του εμφύλιου. Γι' αυτό και η ιστορία του  εκείνης της εποχής, δεν είναι παρά η ιστορία αυτής της οδύνης  που ξεκινά - βαρειά πάντα μα όχι ασήκωτη - με τη σύλληψη και τον εγκλεισμό στη φυλακή και γίνεται αργότερα σπαραχτική και αβάσταχτη με την καταδίκη σε θάνατο και την εκτέλεση.

       Έτσι, για το Επταπύργιο, το κυρίαρχο κριτήριο που σφραγίζει και οριοθετεί "ποιοτικά" την ιστορία του, δεν είναι κανένα πολιτικό ή στρατιωτικό γεγονός, καμμιά νίκη ή καμμιά ήττα στα πεδία των μαχών. Κυρίαρχο κριτήριο είναι μόνον οι εκτελέσεις. Μοιραία λοιπόν στην ιστορία του Επταπύργιου  διακρίνομε δυό φάσεις, την φάση χωρίς εκτελέσεις και την φάση των εκτελέσεων.

  

   1. Η πρώτη φάση ξεκινά μαζί με τον εμφύλιο απ' την συμφωνία της Βάρκιζας στις 13/ 01/ 1945  και  τελειώνει με την έκδοση του Γ΄Ψηφίσματος (7/6/1946).

    Οι ΄Αγγλοι, που είναι οι νικητές των Δεκεμβριανών, έχουν εγκαταστήσει στην Αθήνα μιαν σκιώδη Κυβέρνηση ανδρείκελων που την ονόμασαν Ελληνική Κυβέρνηση και που δεν εκπροσωπεί καμμιάν πολιτική παράταξη και κανένα τμήμα  του λαού.  Το μόνο έργο που της ανετέθη είναι να εξασφαλίσει στους ΄Αγγλους άλλοθι διεθνώς αποδεκτά, για τις  κατάφορες  παρεμβάσεις τους.

    Απ' την πραγματική εξουσία, όσην δεν κράτησαν για τον εαυτό τους, οι Άγγλοι την εμπιστεύτηκαν στο  ακροδεξιό Παρακράτος που είχαν ήδη προετοιμάσει.

    Από την άλλη πλευρά το ΕΑΜ, μολονότι κυριαρχεί  πολιτικά,  στρατιωτικά και ιδεολογικά σ' όλην την χώρα πλην Αθηνών,  ωστόσο με την συμφωνία της Βάρκιζας συναινεί (για ιστορικά αμφισβητούμενους ομολογουμένως λόγους) να διαλύσει τον ΕΛΑΣ και  παραδίδει τα όπλα.

     Έτσι, αμέσως μετά την Βάρκιζα, το Παρακράτος, ανενόχλητο, ξεκινά χωρίς δισταγμούς και αναστολές, τους ανελέητους διωγμούς των αριστερών.

     Καθημερινά μαθεύονται άγριοι ξυλοδαρμοί αριστερών από αγνώστους που ποτέ δεν συλλαμβάνονται. Καθημερινά επίσης σημειώνονται βανδαλισμοί σε γραφεία ΕΑΜικών οργανώσεων κι΄ αριστερών εφημερίδων. Στις 9 του Μάη του 1945, μέρα μεσημέρι, στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη, ένας χωροφύλακας πυροβολεί και σκοτώνει μιαν 18χρονη κοπέλα, την Δάφνη, μπροστά στα κατάπληκτα μάτια χίλιων περίπου έφηβων που είχαν  συγκεντρωθεί αυθόρμητα για να πανηγυρίσουν την υπογραφή της παράδοσης της Γερμανίας.

    Μέρα με τη μέρα οι διωγμοί επεκτείνονται, τόσο σε ένταση όσο και σε έκταση. Συνεχώς συχνώτερα οι βαρβαρότητες καταλήγουν σε φόνους. Παράλληλα, το πογκρόμ  επεκτείνεται στις οικογένειες και στους συγγενείς των διωκόμενων.

    Είναι τότε που καθιερώθηκαν και τα αλήστου μνήμης πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων που χώρισαν για σαράντα δύο ολόκληρα χρόνια τους Έλληνες, σε ελεύθερους πολίτες και σε παρίες.

     Για έναν ολόκληρο χρόνο, το ΕΑΜ απαντούσε στις διώξεις με εκκλήσεις στους διεθνείς οργανισμούς, με διαδηλώσεις και με απεργίες διαμαρτυρίας  αλλά ποτέ με τη χρήση βίας. Ο διωγμός όμως αντί ν' αναχαιτισθεί, φούντωνε κι έτσι εξώθησε τελικά την Αριστερά στην "ανταρσία".

 Ανταρσία, όχι βέβαια  για ν' ανατρέψει το καθεστώς και να καταλάβει την εξουσία αλλά, ολοφάνερα, μ ό ν ο για ν' αμυνθεί.

     2. Αυτήν την περίοδο, παράλληλα με την άγρια μεν και αδιάκοπη αλλ' ανεπίσημη πάντα κι ανομολόγητη τρομοκρατία που ασκούσε το Παρακράτος, η εγκάθετη Κυβέρνηση των Αθηνών, κινητοποίησε την Τακτική Ελληνική Δικαιοσύνη, που δεν διανοήθηκε φυσικά ν' αντισταθεί και, με  αποκρουστική δουλικότητα, δέχθηκε να παραπέμψει σαν κοινούς δολοφόνους, όλα τα στελέχη του  εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα της κατοχής, όλα δηλαδή τα στελέχη του κατοχικού αντάρτικου.

      Σε ρυθμούς εκπληκτικά γοργούς, με μαρτυρικές καταθέσεις κραυγαλέα αναξιόπιστες και με κωμικές "ακροαματικές διαδικασίες", τα ελληνικά  ποινικά δικαστήρια κατώρθωσαν, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, να  πλημμυρίσουν τις φυλακές  με κατάδικους, για παραβάσεις του κοινού ποινικού Κώδικα, κυρίως για φόνους. Τότε, το Επταπύργιο γέμισε από ισοβίτες που, αργότερα, ονομάστηκαν "κατοχικοί" στη γλώσσα των φυλακισμένων, για να διακρίνονται  απ' τους  μεταγενέστερους, τους "εκ μετατροπής"  ισοβίτες του  Γ Ψηφίσματος. 

     Είχαν μιαν παράξενη  μοίρα  οι κατοχικοί.

     Όλοι τους είχαν κλειστεί στη φυλακή, νωρίς το 1945. Ο οίστρος της Δεξιάς για εκτελέσεις, που ξεκίνησε στα μέσα του 1946 με το Γ΄Ψήφισμα, τους είχε φυσικά παρακάμψει αφού αυτοί  ήσαν ήδη καταδικασμένοι. ΄Ετσι, από την άποψη αυτή, οι κατοχικοί στάθηκαν βέβαια τυχεροί. Ωστόσο, αργότερα, όταν ο εμφύλιος είχε ουσιαστικά τελειώσει, τους κατοχικούς τους είχαν αγνοήσει πάλι, όλα τα "μέτρα επιεικείας" που ακολούθησαν όπως επίσης και η οιονεί αμνηστεία του Πλαστήρα.

      Επειδή είχαν καταδικασθεί όχι για παράβαση κάποιου έκτακτου νόμου άλλά για αδικήματα του κοινού Ποινικού Κώδικα, η μόνη όδός για αποφυλάκιση που απέμενε, ήταν  αυτή που προβλέπεται απ' τον ισχύοντα ποινικό νόμο, δηλαδή η αναψιλάφηση της κάθε συγκεκριμένης ατομικής περίπτωσης. Διαδικασία ούτως ή άλλως δυσχερής, δαπανηρή και χρονοβόρα. Κυρίως όμως, διαδικασία αυστηρά ατομική. Έτσι, τελικά, κανένας σχεδόν κατοχικός, δεν αποφυλακίστηκε σε λιγώτερο από 10 χρόνια.

     Ο Βάιος Παναγιωτίδης π χ, ένας νέος 19 ετών που είχε αναδειχθεί  αρχηγός  μιάς μονάδας ανταρτών στο Παγγαίο  χάρη στα αναμφισβήτητα ηγετικά του προσόντα και στην παροιμιώδη αυτοπειθαρχία του, το 1945 καταδικάσθηκε σε ισόβια για .... 104 φόνους. Στο Επταπύργιο διετέλεσε και γραμματέας της Οργάνωσης για ένα διάστημα. Ύστερα από τρεις μεταγωγές, αποφυλακίστηκε απ' τις Νέες Φυλακές  μόλις το 1956, δηλαδή μετά 11 χρόνια, και αποφυλακίστηκε μόνον όταν και ο εκατοστός τέταρτος δολοφονηθείς, ένας καλόγερος του Αγίου Όρους, εμφανίσθηκε αυτοπροσώπως στο αναθεωρητικό Δικαστήριο για να βεβαιώσει ότι ...ζούσε. 

        Σ' εκείνην τη φάση ωστόσο, οι όροι κράτησης των κρατουμένων ήσαν χαλαροί και πολιτισμένοι. Χωρίς σοβαρές αντιδράσεις, οι κρατούμενοι αφέθηκαν να οργανωθούν και να οργανώσουν τη ζωή τους. Δημιουργήθηκαν ομάδες αυτομόρφωσης, ομάδες βόλεϋ, επιτροπή διαφώτισης που εξέδιδε εφημερίδα του τοίχου κλπ. κλπ. Τέλος, η αιρετή γραμματεία της Οργάνωσης της φυλακής, βρίσκονταν σε κανονική επαφή με την Οργάνωση πόλης αλλά και, γενικότερα, η επικοινωνία όλων των κρατουμένων με τους "έξω", ήταν απρόσκοπτη και άνετη.-

  

   3. ΄Η φάση  τών εκτελέσεων αρχίζει με το Γ' Ψήφισμα ( 07/06/46) και,  ειδικώς για το Επταπύργιο, τελειώνει τό β΄ εξάμηνο του 1949, λίγο μετά δηλαδή απ' το σταμάτημα των εχθροπραξιών στά βουνά. Ωστόσο, καταδίκες σε θάνατο και εκτελέσεις, κατ' εφαρμογήν πάντα του Γ΄Ψηφίσματος, έγιναν και πολύ αργότερα, το 1952, όμως όχι πιά στο  Επταπύργιο αλλά στην Αθήνα (Μπελογιάννης, Πλουμπίδης και άλλοι).

   Την ΄Ανοιξη του 1946, η Κυβέρνηση των Αθηνών αισθανόταν πλέον αρκετά έτοιμη για να προχωρήσει στην "τελική λύση" του προβλήματος της ελληνικής Αριστεράς,  να προχωρήσει δηλαδή στην ευθεία, την απροσχημάτιστη και άμεση συντριβή της.

   Όπως είδαμε, από πολύ νωρίς, η Κυβέρνηση είχε εξουδετερώσει το  κατ' εξοχήν και  άμεσα επικίνδυνο κομμάτι του ΕΑΜ, δηλαδή τους οργανωμένους ένοπλους  μαχητές του ΕΛΑΣ. Τους είχε εξουδετερώσει, αρχικά, αφαιρώντας αμαχητί τα όπλα τους και, λίγο μετά, φυλακίζοντας, αμαχητί επίσης, και  τους ίδιους.

   Από πολύ νωρίς επίσης ξεκινώντας, η Κυβέρνηση των Αθηνών δεν είχε σταματήσει όλο αυτό το διάστημα να προωθεί μεθοδικά τη δικτύωσή της στην ελληνική περιφέρεια. Αποκομμένη  εκ γενετής απ' το λαό καθώς ήταν, και επειγόμενη  να εμφανίσει "λαϊκά ερείσματα", στρέφονταν πάντοτε στο πιό  ευτελές τμήμα του πληθυσμού, στο πάντα "πρόθυμο για όλα", τους πανταχού παρόντες "λούμπεν" δηλαδή και στον υπόκοσμο. Απ' αυτούς στρατολόγησε τους οπαδούς της και τους οργάνωσε σε μια σειρά από ακροδεξιές οργανώσεις, ένοπλες κατά κανόνα   ( ΤΕΑ, ΒΕΝ,  Χ, κλπ)

   Στην ίδια περίοδο τέλος, ξεκίνησε και την αναδρομική επιστράτευση των στρατολογικών κλάσεων που δεν είχαν υπηρετήσει τη θητεία τους  λόγω Κατοχής. Έτσι δημιουργήθηκε ο "Εθνικός Στρατός", ο οποίος όμως δεν μπορούσε φυσικά να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στην Κυβέρνηση. Τότε επινοήθηκε η θαυματουργή λύση της Μακρονήσου, του "σύγχρονου Παρθενώνα της Ελλάδας", όπως την αποκάλεσε, όχι δυστυχώς για να κάνει χιούμορ, ο "σοφός" καθηγητής Παν. Κανελλόπουλος. 

    Στο κολαστήριο της Μακρονήσου στέλνονταν για "εθνική μετεκπαίδευση" όλοι οι ύποπτοι αριστερισμού νεοσύλλεκτοι. ΄Υστερα από μερικούς μήνες, όσοι απ' τους "μετεκπαιδευόμενους" λύγιζαν απ' τα βασανιστήρια, στέλνονταν εξουθενωμένοι  να ενταχθούν σε μαχόμενες  μονάδες του Εθνικού στρατού.

    Αυτά τα  αξιοθρήνητα, ανθρώπινα, ψυχικά  ράκη, μαζί με τα στίφη των συνήθων, των πάντα βαρυγκομούντων, κληρωτών, συγκρότησαν τον Εθνικό ελληνικό Στρατό.

    Την ίδια εποχή, στα βουνά, με την εκ των κάτω εντονώτατη πίεση των διωκόμενων πιστών της Αριστεράς, ξεκινούσε επί τέλους η νέα ένοπλη Αντίσταση ενάντια στην αφόρητη τρομοκρατία του Παρακράτους. Ο "Δημοκρατικός Στρατός", όπως ονομάστηκε το νέο αντάρτικο, απ' το ξεκίνημά του και για μεγάλο χρονικό διάστημα σημείωνε μόνο επιτυχίες. Οι μονάδες του, μολονότι αριθμητικά  ασύγκριτα μικρότερες σε σχέση με του Εθνικού στρατού και με εξοπλισμό χτυπητά κατώτερο,  διέθεταν ωστόσο ένα πλεονέκτημα που αποδείχτηκε αποφασιστικής σημασίας : στον  Δημοκρατικό Στρατό, όλοι ανεξαιρέτως οι μετέχοντες ήσαν παθιασμένοι εθελοντές.

     Αντίθετα, ο Εθνικός Στρατός εθελοντές ουδέποτε είχε. Ούτε για δείγμα. Παθιασμένοι "εθνικόφρονες" ήσαν μόνο οι χαφιέδες, οι τρομοκράτες κι οι τραμπούκοι, που ήταν όλοι πληρωνόμενοι, άλλοτε ανοιχτά μισθοσυντήρητοι κι άλλοτε κάπως αλλοιώς αγορασμένοι.

     Έτσι, άλλωστε, εξηγείται και το κύμα εκείνο των φαντάρων του εθνικού στρατού που, μετά τις απανωτές ήττες του 1946, πλημμύρισαν στις αρχές του 1947 το Επταπύργιο, καταδικασμένοι εν τάχει για λιποταξία απ' τα στρατοδικεία.

     Το κύμα, φυσικά, των όσων φαντάρων  είχαν γλυτώσει την εκτέλεση.

[ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ]