Ιστορίες για τον 20ό αιώνα, τις πανδημίες και άλλα δεινά
του Σπύρου Κακουριώτη
Η ζωή μας, παραδομένη για μία ακόμη φορά στα χέρια μαθητευόμενων μάγων, στο μόνο που μπορεί να προσβλέπει είναι το καλοκαίρι… Μέχρι τότε, η πρόσβαση σε ζωτικά για την ψυχική μας υγεία αγαθά, όπως το θέατρο, οι τέχνες, τα βιβλία, παραμένει αυστηρά περιορισμένη –τόσο που η ανάγνωση να συνιστά από μόνη της μια πράξη αντίστασης…
Γ. Βούλγαρης, Κ. Κωστής, Σ. Ριζάς (επιμ.), Ο μεγάλος μετασχηματισμός. Κράτος και πολιτική στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, Πατάκης
Αντίθετα από τον ομότιτλο Μεγάλο μετασχηματισμό του Καρλ Πολάνυι, η οπτική των συγγραφέων του ανά χείρας συλλογικού τόμου δεν είναι διόλου ανθρωπολογική. Αντιθέτως, πρωταγωνιστής στην πραγμάτευσή τους είναι το κράτος και ο μετασχηματιστικός ρόλος του. Θεωρώντας τη διαδικασία οικοδόμησης κράτους ως αυτόνομο παράγοντα συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών, ο εκ των επιμελητών του τόμου Γιάννης Βούλγαρης, στην εισαγωγή του, εκτιμά ότι στον 20ό αιώνα το κράτος, μαζί με το έθνος και τον κοινωνικό μετασχηματισμό, υπήρξαν οι τρεις βασικές δυνάμεις της ελληνικής ιστορίας. Έτσι, οι συμβολές που περιλαμβάνονται στις σελίδες του τόμου επιχειρούν να δουν την περίοδο αυτή «μέσω του κράτους, με τα μάτια του κράτους, υπό την επίδραση που άσκησε το κράτος». Χωρίς να αποφεύγει τη συμβατική περιοδολόγηση των ιστορικών (μεσοπόλεμος, πολεμική δεκαετία, μεταπόλεμος, μεταπολίτευση), που ακολουθούν οι περισσότεροι από τους συγγραφείς, ο επιμελητής θεωρεί ότι βασική τομή στον ελληνικό 20ό αιώνα αποτελεί το τέλος της πολεμικής δεκαετίας, με το δεύτερο ήμισυ να σημαδεύεται από μείζονες εξελίξεις: την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ το 1989, τη επιτάχυνση της παγκοσμιοποίησης, αλλά και τη συνειδητοποίηση ότι αποτελεί φαινόμενο σύμφυτο με τη νεωτερικότητα και, τέλος, τον μετασχηματισμό των ευρωπαϊκών κοινωνιών από βιομηχανικές σε οικονομίες υπηρεσιών –με τον τρόπο αυτό κλείνει και η συζήτηση περί ελληνικής καθυστέρησης λόγω της ισχνής εκβιομηχάνισης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι 27 συμβολές εξετάζουν το ελληνικό κράτος ως παίκτη του διεθνούς διακρατικού συστήματος· το κράτος και την πολιτική (για την οικονομία, για το πολιτειακό, για την ενσωμάτωση εδαφών και πληθυσμών κ.λπ.)· το κράτος ως σύμπλεγμα θεσμών με τη δική τους τεχνολογία εξουσίας (διοίκηση, στρατός, δικαιοσύνη, υγεία, αρχεία κ.λπ.)· τέλος, το κράτος ως πεδίο συνάντησης με την κοινωνία και τις συλλογικές αναπαραστάσεις της, με ιδιαίτερη αναφορά στον αντιδυτικισμό και την ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και την εκτός συνόρων ελληνική διασπορά…
Νίκος Κοτζιάς, Η λογική της λύσης. Πολιτική θεωρία και πρακτική στις διεθνείς σχέσεις. Αλήθειες για το Μακεδονικό και τη διαπραγμάτευση, Gutenberg.
«Η ζωή είναι επίλυση προβλημάτων» συνήθιζε να λέει ο Καρλ Πόπερ –πόσο μάλλον η διπλωματία, παρά τα καθ’ ημάς ειωθότα, όπου συχνά η μη λύση παρουσιάζεται ως η καλύτερη λύση… Έχοντας εμπλουτίσει την επιστημονική του σκευή με την εμπειρία της διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Μακεδονικού, ο Νίκος Κοτζιάς επιστρέφει στη θεωρία των διεθνών σχέσεων, προκειμένου να την μπολιάσει με την εμπειρία του αυτή και να παρουσιάσει ένα «βιβλίο-παρακαταθήκη», όπως το χαρακτηρίζει. Στο ογκώδες έργο του (1004 σελ.), ο πρώην υπουργός Εξωτερικών παρουσιάζει, αρχικά, το ιστορικό και γεωπολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου, από το 1991 και μετά, διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις με την τότε ΠΓΔ Μακεδονίας για το ονοματολογικό. Στη συνέχεια, αναλύει τις θεωρητικές προϋποθέσεις και απαιτήσεις της διαπραγμάτευσης, σχετικά με τα ζητήματα του έθνους, της εθνογένεσης, του αλυτρωτισμού κλπ., καθώς και τα επιστημονικά εργαλεία της, όπως αποτυπώνονται στη φιλοσοφική σκέψη από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Έχοντας εκθέσει το θεωρητικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, ο Ν. Κοτζιάς προχωρά κατόπιν στην κριτική παρουσίαση, βάσει του τεκμηριωτικού υλικού που έχει στη διάθεσή του, των ατελέσφορων συζητήσεων μιας ολόκληρης εικοσιπενταετίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Συζητήσεις που χαρακτηρίζονται από «έλλειψη επάρκειας γνώσεων και θάρρους … συνεχή αδράνεια και μη κατανόηση των αλλαγών στον κόσμο». Τέλος, στο κύριο μέρος του έργου παρουσιάζεται η διαπραγμάτευση ανάμεσα στον ίδιο και τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Νίκολα Ντιμιτρόφ (τον οποίο όμως αποκαλεί, κατά τρόπο ανοίκειο, «σκοπιανό»). Οι δυσκολίες, οι καμπές, αλλά και οι αλλαγές που επέτρεψαν στη λογική της λύσης να επικρατήσει παρουσιάζονται μέσα από μια αναλυτική έκθεση των όσων έγιναν και οδήγησαν στις Πρέσπες, αλλά και των όσων πραγματικά περιλαμβάνονται στη συμφωνία που οδήγησε στη λύση της 25χρονης διαμάχης, στη βάση ενός δημιουργικού και έντιμου συμβιβασμού.
https://www.evripidis.gr/product/226659/i-logiki-tis-lysis-/
Ian Kershaw, Η Ευρώπη σε δίνη, 1950-2017, Αλεξάνδρεια
Με το έργο του αυτό ο κορυφαίος βρετανός ιστορικός Ίαν Κέρσοου ολοκληρώνει την ιστορία του ευρωπαϊκού 20ού αιώνα, που ξεκίνησε με το βιβλίο του Στην κόλαση των δύο πολέμων: Ευρώπη, 1914-1949 (Αλεξάνδρεια 2016). Ο γνωστός για τη μνημειώδη βιογραφία του Χίτλερ ιστορικός παραδέχεται ότι η μεταπολεμική περίοδος δεν κυριαρχείται από κάποιο ενιαίο κυρίαρχο θέμα, κάτι που κάνει την ιστορικοποίησή της αρκετά δυσκολότερη. Οι στροφές, οι απότομες ανοδικές και καθοδικές κινήσεις που την χαρακτηρίζουν, κάνουν την περίοδο αυτή της ευρωπαϊκής ιστορίας να μοιάζει με τρενάκι του λούνα παρκ (αυτός είναι και ο πρωτότυπος τίτλος του). Για τον Κέρσοου, όπως και για άλλους σύγχρονους ιστορικούς, ο ευρωπαϊκός 20ός αιώνας παύει να είναι «σύντομος», για να αποκτήσει και πάλι την εκατοντάχρονη διάρκειά του, μετατοπισμένη κατά τι: Από το 1914 εκτείνεται έως το 2008, την αρχή, δηλαδή, της οικονομικής κρίσης, που αποτελεί σοβαρή γενική κρίση της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το δεύτερο μισό του αιώνα ξεκινά από τη μεταπολεμική ανασφάλεια για να οδηγήσει στην οικοδόμηση των δύο μπλοκ του Ψυχρού Πολέμου. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από τη μακρόχρονη οικονομική ανάπτυξη και τις κοινωνικές και πολιτισμικές επιπτώσεις της, που θα αποτυπωθούν στη νεανική επανάσταση του «’68» και τους μετασχηματισμούς στις κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες που θα προκαλέσει. Όμως, για τον συγγραφέα, σημείο τομής θα αποτελέσει η δεκαετία του 1970, με τις θεμελιακές αλλαγές που θα προκαλέσει (κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, αλλαγή οικονομικού παραδείγματος, φιλελευθεροποίηση κ.λπ.) Η «βελούδινη επανάσταση» στην Ανατολική Ευρώπη, η 11η Σεπτεμβρίου και η οικονομική κρίση θα αποτελέσουν επίσης σημαντικές καμπές στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία· η εξηκονταετία που ξεκίνησε μέσα στην ανασφάλεια κλείνει μέσα σε συνθήκες μιας διαφορετικής ανασφάλειας. Ο μετασχηματισμός της Ευρώπης υπήρξε ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, μέρος της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης, που κάθε άλλο παρά αποκλειστικά success story μπορεί να χαρακτηριστεί. «Και σοβαρά προβλήματα βρίσκονται μπροστά μας», αποφαίνεται ο βρετανός ιστορικός, χωρίς να υποβαθμίζει τις επιτυχίες και τις κατακτήσεις αυτής της πορείας, ιδιαίτερα στο πεδίο των νοοτροπιών.
https://www.evripidis.gr/product/226848/i-eyropi-se-dini-1950-2017-/
Αλέξανδρος Τενεκετζής, Τα μνημεία για τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Εικονομαχίες στην Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου, Ασίνη
Την επαύριον του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι λαοί της Ευρώπης, πέρα από το ζήτημα της επιβίωσης μέσα στα συντρίμμια των χωρών τους, είτε αυτές ανήκαν στο στρατόπεδο των νικητών είτε σε εκείνο των ηττημένων, κλήθηκαν να διαχειριστούν το τραύμα του φονικότερου πολέμου στην ιστορία και τη μνήμη του. Στις συνθήκες του αρχόμενου Ψυχρού Πολέμου και των νέων διαχωρισμών που επιβάλλονταν στην ήπειρο, υπερβαίνοντας αυτούς μεταξύ νικητών και ηττημένων, μετέτρεπαν τη μάχη για την κυριαρχία στο επίπεδο της μνήμης για τον πόλεμο σε ένα εξαιρετικά σημαντικό διακύβευμα, καθώς η κυριαρχία πάνω στο παρελθόν αποτελούσε πρόκριμα για την ηγεμόνευση του μέλλοντος. Μέρος αυτής της μάχης για την πρόσληψη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη δημόσια ιστορία υπήρξαν και οι εκάστοτε μνημειακές αποτυπώσεις της στον δημόσιο χώρο. Αυτές ακριβώς εξετάζει στη μελέτη του ο ιστορικός τέχνης Αλέξανδρος Τενεκετζής, μελετώντας τις δημόσιες αναπαραστάσεις της φαινομενικά κοινής μνήμης του πολέμου, επιχειρώντας μέσα από αυτές να ερμηνεύσει τόσο το εικαστικό αποτέλεσμα όσο και τις διαμάχες γύρω από αυτό, στο πλαίσιο της Ευρώπης του Ψυχρού Πολέμου. Γι’ αυτό το σκοπό, εντοπίζει, καταγράφει και εξετάζει, για πρώτη φορά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τα κυριότερα έργα τέχνης που στήθηκαν σε δημόσιο χώρο γύρω από τα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις μάχες της εικόνας και της μνήμης που τα συνόδευσαν, ως μέρος του Ψυχρού Πολέμου. Η μελέτη εκτείνεται από την ΕΣΣΔ και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μέχρι τις ακτές της Μάγχης και τη Βρετανία, περνώντας από τη Γαλλία, την Ιταλία, τις δύο Γερμανίες και την Ελλάδα. Ο συγγραφέας εξετάζει και τους λόγους για τους οποίους ορισμένες χώρες δεν ανέγειραν μνημεία, αλλά και τη χρονική στιγμή που κάθε είδους μνημείο ανεγείρεται. Η μελέτη του καλύπτει την πρώτη τριακονταετία μετά το τέλος του πολέμου, καθώς η ανάδυση και η κυριαρχία της μνήμης του Ολοκαυτώματος, αλλά και η δεύτερη φάση του Ψυχρού Πολέμου αλλάζουν ριζικά το μνημονικό και μνημειακό τοπίο στην Ευρώπη.
https://www.evripidis.gr/product/226494/ta-mnimeia-gia-ton-b-pagkosmio-polemo-/
Χάρης Εξερτζόγλου, Η Δημόσια Ιστορία: Μια εισαγωγή, Εκδόσεις του 21ου
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την (ακαδημαϊκή) ιστορία: η δημόσια ιστορία… Με κίνδυνο να αποδειχθεί λιγότερο ευεργετική και ανανεωτική για τις σύγχρονες κοινωνίες και τη σχέση τους με το παρελθόν απ’ όσο το φάντασμα εκείνο του 19ου αιώνα, η δημόσια ιστορία κατακλύζει το παρόν μας: Εκλαϊκευμένα ιστορικά περιοδικά, έντυπα σε εφημερίδες, ιστορικά μυθιστορήματα, τηλεοπτικές σειρές, ιστορικά φιλμ κ.λπ. καλύπτουν μια διογκούμενη «ζήτηση για ιστορία», που συνήθως παραμένει στη σφαίρα της δημόσιας ιστορίας, χωρίς να επεκτείνεται και στα προϊόντα της ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας. Η δημοφιλία της δημόσιας ιστορίας δεν οφείλεται μόνο στον εκλαϊκευτικό της χαρακτήρα αλλά και στον άμεσο και εύληπτο τρόπο με τον οποίο καθιστά διαθέσιμο το ιστορικό νόημα. Οφείλεται επίσης στη δυνατότητα που δίνει σε υποκείμενα και συλλογικότητες να μιλήσουν για το παρελθόν με τρόπο που προσιδιάζει στην ταυτότητά τους –κι αυτό είναι κάτι που το βλέπουμε όλο και συχνότερα, όλο και περισσότερο: η αποκαθήλωση δημόσιων μνημείων που έχουν κάποια σχέση με τη δουλεία, στο πλαίσιο του κινήματος Black Lives Matter είναι ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα. Με αυτήν την έννοια, η δημόσια ιστορία προσφέρει μία διάσταση «εκδημοκρατισμού» στη σχέση μας με το παρελθόν, μολονότι η άνευ όρων σύνδεσή του με τις ταυτότητές μας στο παρόν μάλλον σε δυσλειτουργικές κατασκευές καταλήγει… Για τον συγγραφέα, καθηγητή κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας, η δημόσια ιστορία αποτελεί, για την ελληνόφωνη βιβλιογραφία, μάλλον παραγνωρισμένο θέμα, σε αντίθεση με τις διαπλεκόμενες με αυτήν μνημονικές σπουδές. Έτσι, το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί μια εισαγωγική μελέτη των βασικών πτυχών της δημόσιας ιστορίας, της δυναμικής που την διακρίνει, αλλά και των τρόπων με τους οποίους είναι δυνατόν να την κατανοήσουμε και να τη μελετήσουμε. Το έργο διαρθρώνεται σε δύο μέρη: Το πρώτο είναι αφιερωμένο στη δημόσια ιστορία υπό το πρίσμα της σχέσης της με τη μνήμη· ειδικότερα, εξετάζεται η θέση της δημόσιας ιστορίας ανάμεσα στη μνήμη και την ιστορία, η ανάδυση της μνήμης και της δημόσιας ιστορίας στη μεταπολεμική Ευρώπη, η χρονικότητα της μνήμης σε σχέση με το παράδοξο του παροντισμού, καθώς και η αλληλοδιαπλεκόμενη σχέση μνήμης, τραύματος, ιστορίας. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στη μελέτη συγκεκριμένων παραδειγμάτων, μέσα από τα οποία επιχειρείται η προβληματοποίηση και η ιστορικοποίηση της σχέσης μας με το παρελθόν, έτσι όπως οικοδομείται εκτός του πεδίου της ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας. Από τον γαλαξία των εκφάνσεων της δημόσιας ιστορίας, ο συγγραφέας επιλέγει να εξετάσει την αποτύπωσή της στον χώρο, τη σχέση της με το «δικαίωμα στη μνήμη» και, τέλος, τις καταγραφές της στον οπτικό μας πολιτισμό.
https://www.evripidis.gr/product/220889/i-dimosia-istoria-/
Δήμητρα Κελέση, Υπηκοότης ακαθόριστος. Οριακές αφηγήσεις παιδιών του Εμφυλίου στην Ανατολική Γερμανία, Επίκεντρο
Τις μαρτυρίες πέντε πρώην πολιτικών προσφύγων, δύο ανδρών και τριών γυναικών, που μετακινήθηκαν στη διάρκεια του Εμφυλίου από τη Θράκη στην Ανατολική Γερμανία, όπου και έζησαν την παιδική και εφηβική τους τους ηλικία, για να περάσουν, στη συνέχεια, στο Δυτικό Βερολίνο και την ΟΔΓ, όπου θα εργαστούν ως μετανάστες, πριν επαναπατριστούν στην Ελλάδα, περιλαμβάνει ο ανά χείρας τόμος, ο δεύτερος της σειράς «Οριακές αφηγήσεις για τη δεκαετία του 1940». Σε τι συνίσταται, όμως, η οριακότητα, η απουσία ταξινόμησης των εν λόγω μαρτυριών; Πρόκειται για «μαρτυρίες που δεν έχουν βρει ακόμη τη θέση τους στο δημόσιο λόγο για τη δεκαετία του 1940, καθώς δεν έχουν σχηματιστεί ακόμη οι ανάλογες “κοινότητες μνήμης” που θα τις διαχειριστούν και θα τις μετασχηματίσουν σ’ ένα αφήγημα δίπλα στα υπόλοιπα», σημειώνουν οι επιμελητές της σειράς, Κατερίνα Τσέκου, Βασίλης Δαλκαβούκης και Μαρία Μποντίλα. Πράγματι, η ταυτότητα των πέντε πληροφορητών βρίσκεται διαρκώς υπό αναδιαπραγμάτευση, σε συνθήκες ρευστότητας που δεν τους επιτρέπουν να παγιωθούν: «πρόσφυγες», «μετανάστες», «επαναπατρισθέντες», «συνταξιούχοι». Η συγγραφέας καταγράφει τις συνεντεύξεις των πληροφορητών της, σχολιασμένες και υπομνηματισμένες, και στη συνέχεια επιχειρεί μια εθνογραφική προσέγγιση, αξιοποιώντας τα δομικά συστατικά των αφηγήσεων και αναδεικνύοντας τα βασικά αφηγηματικά σχήματα που χρησιμοποιούν οι πληροφορητές. Τέλος, σχολιάζει τις πολλαπλά μετασχηματιζόμενες ταυτότητες και τους μηχανισμούς προσαρμογής τους στα πολλαπλά περιβάλλοντα που έζησαν οι αφηγητές, αλλά και επιχειρεί να κατανοήσει την πρόσληψη των όρων με τους οποίους οι ίδιοι αναφέρονται στον εαυτό τους («πολιτικός πρόσφυγας», «οικονομικός μετανάστης» κ.λπ.) Ο τόμος ολοκληρώνεται με την φωτοτυπική αναπαραγωγή, εν είδει επιμέτρου, ενός αφιερωματικού τόμου του περιοδικού των πολιτικών προσφύγων στη ΓΛΔ για τα δέκα χρόνια από την ίδρυση της χώρας, αλλά και της παρουσίας της μικρής κοινότητας των ελλήνων πολιτικών προσφύγων εκεί.
https://www.evripidis.gr/product/227492/ypikootis-akathoristos-/
Γαβρίλης Λαμπάτος, Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Τασκένδη (1949-1957), Κουκκίδα
Στις 29 Αυγούστου 1949 ο βασικός όγκος των δυνάμεων του ΔΣΕ εγκατέλειψε το ελληνικό έδαφος και κατέφυγε στην Αλβανία. Το σύνθημα της ηγεσίας του ΚΚΕ μετά την υποχώρηση ήταν «το όπλο παρά πόδα», περισσότερο σαν μέσο ελέγχου και πειθάρχησης των ξεριζωμένων μελών του παρά ως πολιτική προσδοκία για μια ενδεχόμενη «ρεβάνς». Η διατήρηση όμως των στρατιωτικών σχηματισμών, έστω και άοπλων, είχε πολλές και απροσδόκητες συνέπειες: Καμία από τις νεοπαγείς Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει αυτούς τους σχηματισμούς. Έτσι, μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι κρυμμένοι στα αμπάρια φορτηγών πλοίων, περίπου 10.000 μαχητές αποβιβάστηκαν στις σοβιετικές ακτές κι από εκεί μεταφέρθηκαν στα βάθη της Κεντρικής Ασίας, στην Τασκένδη, την πρωτεύουσα της Σ.Δ. του Ουζμπεκιστάν. Εγκαταστάθηκαν σε συνοικισμούς που στέγαζαν γιαπωνέζους αιχμαλώτους, όπου διέμειναν ένστολοι και με ελεγχόμενες τις κινήσεις τους για αρκετό χρονικό διάστημα. Η Τασκένδη υπήρξε η μαζικότερη εγκατάσταση πολιτικών προσφύγων σε όλο το ανατολικό μπλοκ, κάτι που προσέφερε στις εκεί κομματικές οργανώσεις ένα ειδικό βάρος που δεν είχε καμία άλλη προσφυγική εγκατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που, όταν τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στην ΕΣΣΔ και στον κομμουνιστικό κόσμο, μετά τον θάνατο του Στάλιν το 1953, και οι αντίπαλες ομάδες εντός του ΚΚΕ, με τη στήριξη ανάλογων ομάδων μέσα στο σοβιετικό κόμμα, άρχισαν να ανταγωνίζονται για την εξουσία, οι οργανώσεις της Τασκένδης ήταν το επίκεντρο της σύγκρουσής τους, που κατέληξε σε αιματηρές συγκρούσεις ζαχαριαδικών και αντιζαχαριαδικών, τον Σεπτέμβριο του 1955 –οι αντιπαραθέσεις των δύο πλευρών συνεχίστηκαν και μετά την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη από την ηγεσία του ΚΚΕ, με την Τασκένδη να συγκεντρώνει τον κύριο όγκο των οπαδών του, που πλέον αντιμετώπιζαν οι ίδιοι διώξεις από την κομματική ηγεσία και το σοβιετικό κράτος. Την ιστορία αυτής της κοινότητας και της προσαρμογής της στη νέα βιομηχανική κοινωνία, αναλύει ο Γαβρίλης Λαμπάτος στη μελέτη του, που επανεκδίδεται μετά από πολλά χρόνια, η οποία υπήρξε μια πρωτοπόρα συμβολή στη μελέτη του αγνοημένου, έως τότε, πληθυσμού των πολιτικών προσφύγων του ελληνικού εμφυλίου.
https://www.evripidis.gr/product/13437/ellines-politikoi-prosfyges-stin-taski-1949-1957-/
Ξένη Δ. Μπαλωτή, Γαλλική Επανάσταση (1789-1799), Εστία
Αποτελώντας τη μήτρα όλων των επαναστάσεων του 19ου και του 20ού αιώνα, συνήθως αναφέρεται χωρίς να απαιτείται άλλος προσδιορισμός: η Επανάσταση δεν είναι άλλη από την Γαλλική Επανάσταση. Παρά την αναγνώριση της σημασίας της αυτής από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος και παρά το ότι η σχετική βιβλιογραφία είναι τεράστια και διαρκώς ανανεούμενη, στα ελληνικά, με την εξαίρεση μίας μονογραφίας, η ιστοριογραφία της Επανάστασης έχει σταματήσει κάπου στο μέσα του 20ού αιώνα –η μεγάλη ιστοριογραφική διαμάχη με αφορμή τη 200ή επέτειο της πτώσης της Βαστίλλης αποτελεί άγνωστη εξέλιξη για την ελληνική εκδοτική παραγωγή. Δεδομένων αυτών των πολύ βασικών ελλείψεων, η σύντομη παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων της επαναστατικής δεκαετίας και της ιστοριογραφίας τους, στη σειρά «Βασική Ιστορική Βιβλιοθήκη» έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό, αν μη τι άλλο προσφέροντας μια φρέσκια ματιά, βασισμένη σε μια ενημερωμένη και σύγχρονη βιβλιογραφία. Η παρουσίαση της Ξένης Μπαλωτή διαρθρώνεται σε επτά κεφάλαια, τα οποία παρουσιάζουν τα γεγονότα, τους πρωταγωνιστές και την ιστοριογραφία της κάθε υποπεριόδου. Πέραν των δύο πρώτων, που εξετάζουν την περίοδο του Διαφωτισμού και την προεπαναστατική Γαλλία, τα επόμενα έχουν ω άξονά τους τα πολιτικά σώματα της Επανάστασης και το έργο τους: Συντακτική Συνέλευση, Νομοθετική, Συμβατική, Διευθυντήριο. Ένα τελευταίο κεφάλαιο, πιο κοντά στην πολιτισμική ιστορία της Επανάστασης, αφορά ορισμένους βασικούς θεσμούς, όπως ο Τύπος ή οι λέσχες, και πρωταγωνιστικές κοινωνικές φιγούρες, όπως οι «αβράκωτοι» ή οι γυναίκες.
https://www.evripidis.gr/product/76043/i-galliki-epanastasi-/
Δήμητρα Βασιλειάδου – Γλαύκη Γκότση (επιμ.), Ιστορίες για τη σεξουαλικότητα, Θεμέλιο
Η σεξουαλικότητα διαθέτει ιστορία; Μετά τον Φουκώ γνωρίζουμε πολύ καλά πως η απάντηση είναι καταφατική, ότι η σεξουαλικότητα διαθέτει όχι απλώς ιστορία αλλά και «προϊστορία» –αλλά και ότι υφίσταται πολύπλοκες διασταυρώσεις με την εξουσία. Σε αυτό το πολυπρισματικό πεδίο, πάνω στο οποίο εδράζεται πλήθος ερευνητικών αντικειμένων, είναι αφιερωμένος ο ανά χείρας τόμος, που αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια χαρτογράφησης της εγχώριας ιστορικής έρευνας για το σεξ και τη σεξουαλικότητα. Στα δεκατέσσερα κείμενα που φιλοξενούνται στις σελίδες του, οι συγγραφείς εξετάζουν ζητήματα όπως τα αφροδίσια νοσήματα, ο αυνανισμός, ο ομοερωτισμός, η ενσώματη υποκειμενικότητα, η βία και τα σεξουαλικά εγκλήματα, η γυναικεία σεξουαλικότητα και οι διασταυρώσεις της με τις κυρίαρχες ηθικές αξίες, οι δημόσιοι λόγοι και οι θεωρίες των εκάστοτε «ειδικών», η σύνδεση της σεξουαλικότητας με το κράτος και την πολιτική εξουσία, το προνεωτερικό σεξ, η ερωτική επιθυμία στο θέατρο και στην τέχνη. Αξιοποιώντας ποικίλες και αρκετά διαφοροποιημένες πηγές, από δημόσια και ιδιωτικά αρχεία και δημοσιεύματα εφημερίδων, μέχρι περιηγητικά και λογοτεχνικά κείμενα, και από επιστημονικές δημοσιεύσεις και θεωρητικές πραγματείες μέχρι προφορικές συνεντεύξεις και αποτυπώσεις των παραστατικών τεχνών, οι ερευνήτριες και οι ερευνητές ρίχνουν φως σε ένα αντικείμενο που βρισκόταν πάντοτε μπροστά μας, αλλά παρέμενε σχεδόν πάντα στο ημίφως. Οι νέες υποθέσεις που διατυπώνουν, αλλά και οι ιστορίες που αφηγούνται, πολυδιάστατες και αντιφατικές όσο και οι σεξουαλικές εμπειρίες των υποκειμένων μέσα στον χρόνο, επιβεβαιώνουν κάτι που ήδη υποψιαζόμασταν: το σεξ και η σεξουαλικότητα δεν αφορούν μόνο ή κυρίως τη σεξουαλική πράξη καθαυτή, αλλά συνιστούν πρίσματα μέσα από τα οποία συγκροτούμε και δίνουμε νόημα στην κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική ζωή των ανθρώπινων κοινωνιών.
https://www.evripidis.gr/product/226831/istories-gia-ti-seksoyalikotita-/
Christian W. McMillen, Πανδημίες, Παπαδόπουλος
Γραμμένο σε χρόνο ανύποπτο (το 2016), όταν ο Covid-19 υπήρχε μονάχα σαν αόριστο ενδεχόμενο στα μυαλά των πλέον υποψιασμένων, το έργο αυτό του αμερικανού ιστορικού αποτελεί «μια σύντομη εισαγωγή», όπως θέλει και ο τίτλος της σειράς στην οποία εντάσσεται, στην ιστορία των πανδημιών. Εξετάζει με τρόπο προσιτό στο ευρύ κοινό εξαιρετικά θανατηφόρες ασθένειες που πήραν τον χαρακτήρα πανδημίας, με περιοδικές εμφανίσεις κατά τη διάρκεια της ιστορικής πορείας, για να εξαφανιστούν στη συνέχεια, να λάβουν ενδημικά χαρακτηριστικά ή να αντιμετωπιστούν τόσο αποτελεσματικά ώστε να εξαφανιστούν, όπως η ευλογιά. Ο συγγραφέας εξετάζει, με βάση τα διαθέσιμα ιστορικά τεκμήρια (τα οποία χαρακτηρίζονται συχνά από μεγάλα κενά) τους τρόπους μεταφοράς της ασθένειας από τον ένα τόπο στον άλλο μέσω του εμπορίου και των λιμανιών· τους τρόπους μετάδοσης αλλά και τις αντιλήψεις της κάθε εποχής για τα αίτια της ασθένειας και της εξάπλωσής της· τη σταδιακή αλλαγή της ιατρικής αντιμετώπισής τους, από τις αστρονομικές ερμηνείες έως την επανάσταση της ιατρικής του εργαστηρίου, την αναγνώριση της προέλευσής τους και την παραγωγή αποτελεσματικών εμβολίων και φαρμάκων· τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που ενεργοποιούνται εξαιτίας των πανδημιών και τους μετασχηματισμούς του κράτους και των υγειονομικών του μηχανισμών· τη μετατροπή της πανδημίας σε «όπλο» της ευρωπαϊκής αποικιακής επέκτασης στην αμερικανική ήπειρο (ο ιθαγενής πληθυσμός της οποίας ξεκληρίστηκε από την ευλογιά) και τη μετατροπή της σε εργαλείο «πληθυσμιακής μηχανικής». Στις σελίδες της σύντομης αυτής εισαγωγής εξετάζονται ασθένειες που σήμερα δεν έχουν πλέον πανδημικά χαρακτηριστικά, αλλά στο παρελθόν, όταν κορυφώνονταν, προκαλούσαν τον τρόμο σε πληθυσμούς που δεν διέθεταν τρόπους για την αντιμετώπισή τους: Η πανώλη, η ευλογιά, η ελονοσία, η χολέρα και η φυματίωση, που σήμερα ελέγχονται αποτελεσματικά, αλλά και το HIV/AIDS και οι διάφορες μορφές γρίπης, την οποία ο συγγραφέας χαρακτηρίζει σημαντική παγκόσμια απειλή, σημειώνοντας ότι οι περιορισμένες συνέπειες της Η1Ν1 δημιούργησαν «μια γενική αδιαφορία απέναντι στο ενδεχόμενο να ξεσπάσει μια φονική πανδημία. Και αυτό είναι λάθος».
https://www.evripidis.gr/product/225164/pandimies-mia-syntomi-eisagogi-/
Αλέξανδρος Σακελλαρίου, Θρησκεία και πανδημία στην ελληνική κοινωνία, iWrite
Αν η κυβέρνηση, με τις συχνά αλλοπρόσαλλες αποφάσεις της σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, βρίσκεται εσχάτως στο στόχαστρο της κριτικής, η Εκκλησία της Ελλάδος από την πρώτη στιγμή προκάλεσε τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, εξαιτίας της απροθυμίας της να προσαρμοστεί στους κανόνες που ισχύουν για όλους τους υπόλοιπους πολίτες, πιστούς ή μη. Ιδιαίτερα η άρνησή της να προσαρμόσει στις απαιτήσεις της εποχής της πανδημίας τον τρόπο μετάληψης –άρνηση που πυροδότησε έναν ενδιαφέροντα θεολογικό διάλογο, με ισχυρά επιχειρήματα από τη μεριά των υποστηρικτών της αλλαγής– αλλά και η δυσφορία με την οποία αντιμετώπισε τους ποικίλους περιορισμούς στον αριθμό των πιστών που θα μπορούσαν να εισέρχονται στους ναούς, την έκανε στόχο του θυμού, κάποτε και της χλεύης πολλών. Η πανδημία λειτούργησε σαν μεγεθυντικός φακός, ο οποίος έφερε στο προσκήνιο ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις εξουσίας, μεταξύ πολιτικής και θρησκείας, τον θρησκευτικό λαϊκισμό που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990 και έκτοτε είναι διαρκώς παρών, αλλά και τη «μετέωρη εκκοσμίκευση» του ελληνικού κράτους και τη ίδιας της ελλαδικής Εκκλησίας. Μέσα από αυτή την οπτική ο συγγραφέας, στο σύντομο αυτό κοινωνιολογικό δοκίμιο, αφού πρώτα διευκρινίσει τη χρήση των όρων θρησκεία και της εκκοσμίκευση, εξετάζει την θρησκευτική αντιμετώπιση της πανδημίας, τις σχέσεις επιστημονικής γνώσης και θρησκευτικής πίστης, που με ένταση αναδείχθηκαν αυτή την περίοδο, αλλά και τις σχέσεις πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας. Ακόμη, εξετάζει την έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας σε συνθήκες πανδημίας και τα όρια τα οποία οφείλουν να τεθούν στην άσκησή της, ενώ το δοκίμιο ολοκληρώνεται με την πραγμάτευση του ζητήματος του θρησκευτικού λαϊκισμού, ο οποίος, κατά τον συγγραφέα, ενέχει τα σπέρματα της εκκοσμίκευσης της ίδιας της Εκκλησίας. Εξαιρετικά επίκαιρο και αιχμηρό, χωρίς όμως να διακρίνεται από αντιθρησκευτικό ζήλο ή αντικληρικαλισμό, το να χείρας δοκίμιο έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό στο χώρο της κοινωνιολογίας της θρησκείας.
https://www.evripidis.gr/product/226847/thriskeia-kai-pandimia-stin-elliniki-koinonia-/
Bill Bryson, Μικρή ιστορία περί των πάντων (σχεδόν), Μεταίχμιο
Ο Μπιλ Μπράισον διαθέτει μια σπάνια ικανότητα: Χάρη στο χιούμορ και την αφηγηματική του μαεστρία, μπορεί να εκλαϊκεύει σύνθετα και πολύπλοκα επιστημονικά θέματα, μετατρέποντάς τα σε ένα ελκυστικό ανάγνωσμα ακόμη και για έναν αστοιχείωτο όπως ο γράφων. Επιχειρώντας να ανασυστήσει, στη μικροκλίμακα ενός βιβλίου, την πανεπιστημονική αντίληψη για τον άνθρωπο και κόσμο που χαρακτήριζε τους δυτικούς επιστήμονες από την Αναγέννηση μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα, η αφήγησή του κινείται σε τρεις άξονες: αυτόν της ιστορίας της φύσης, αυτόν της ιστορίας της ανακάλυψης της φύσης από τον άνθρωπο και, τέλος, εκείνον των συνεπειών της επιστημονικής ανακάλυψης της φύσης. Μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη, ο συγγραφέας κινείται με την ίδια άνεση από τον μακρόκοσμο των γαλαξιών στον μικρόκοσμο των κυττάρων· από τις θεωρίες για τη γέννηση του Σύμπαντος και τη δημιουργία της Γης, την ηλικία, το μέγεθος και τη σύνθεση του εσωτερικού της, περνά στο ατομικό και υποατομικό σύμπαν, δηλαδή στην κβαντική θεωρία (επιβεβαιώνοντας ότι σε αυτό το πεδίο «είναι σχεδόν αδύνατο στον μη ειδικό να ξεχωρίσει το θεμιτά αλλόκοτο από το θεοπάλαβο») και, τέλος, στην εμφάνιση της ζωής και του homo sapiens. Όλα αυτά τα θαυμαστά για τον μη ειδικό αναγνώστη ολοκληρώνονται, όμως, με μια μελαγχολική νότα, που αφορά τη στάση του ανθρώπου απέναντι στα υπόλοιπα έμβια: Ενώ η ύπαρξή μας στον πλανήτη καλύπτει κάτι λιγότερο από το 0,01% του γήινου χρόνου, είμαστε εκείνοι που με τη δράση μας τους τελευταίους αιώνες έχουμε φέρει τη Γη στα πρόθυρα καταστροφικών για τα έμβια μετασχηματισμών. Το γεγονός ότι είμαστε σε θέση όχι απλώς να το συνειδητοποιήσουμε αλλά και να δράσουμε ώστε να το εμποδίσουμε αποτελεί μια ηθική ευθύνη που δεν μπορούμε παρά να αναλάβουμε.
https://www.evripidis.gr/product/224681/mikri-istoria-peri-ton-panton-sxedon-/
Sue Donaldson – Will Kymlicka, Ζωόπολις. Μια πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, Πόλις
Πρακτικώς ανύπαρκτη πριν από λίγα χρόνια, η ελληνόφωνη βιβλιογραφία σχετικά με τα δικαιώματα των ζώων και τις σχέσεις τους με τους ανθρώπους αριθμεί πλέον ευάριθμους τίτλους. Η ανά χείρας μελέτη των δύο καναδών φιλοσόφων αποτελεί μια σημαντική συμβολή σε αυτήν, η οποία επιδιώκει να διευρύνει την θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, εντάσσοντάς τα στο ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου αρθρώθηκε η σχέση του ανθρώπου μαζί τους, είτε αυτά είναι άγρια είτε οικόσιτα. Το κίνημα για την ευημερία των ζώων, που πρωτοεμφανίζεται στις αρχές του 19ου αιώνα, σημείωσε σημαντικές νίκες μετά το 1990, όμως, την ίδια περίοδο, σε παγκόσμιο επίπεδο η εικόνα είναι αρκετά πιο σκοτεινή: Σημειώνεται επέκταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων εις βάρος οικοτόπων της άγριας ζωής, μείωση του πληθυσμού των ζώων, επέκταση της βιομηχανίας κρέατος κ.λπ. «Μετά από 180 χρόνια οργανωμένης υπεράσπισης, δεν έχουμε κάνει πρόοδο προς την κατάλυση του συστήματος εκμετάλλευσης των ζώων» παραδέχονται οι συγγραφείς και τονίζουν ότι θεμελιώδης αλλαγή μπορεί να υπάρξει μόνο αν μπορέσουμε να αναπτύξουμε ένα νέο ηθικό πλαίσιο, που να συνδέει πιο άμεσα τη μεταχείριση των ζώων με τις θεμελιώδεις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατικής δικαιοσύνης και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ειδικότερα, υπογραμμίζουν ότι η προσέγγιση που περιορίζεται στην υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που διαθέτουν τα ζώα ως ατομικά όντα προσκρούει σε βαθιά ριζωμένες θρησκευτικές και κοσμολογικές αντιλήψεις που θεμελιώνουν ιεραρχικές σχέσεις ηθικής ανισότητας ανάμεσα στα ζώα και τον άνθρωπο –αλλά και στα τεράστια οικονομικά συμφέροντα της σύγχρονης βιομηχανίας κρέατος και ζωικών προϊόντων. Διέξοδο στην πολιτική περιθωριακότητα της θεωρίας για τα δικαιώματα των ζώων, συνεπώς, αποτελεί η διεύρυνση της οπτικής της συμπληρώνοντας τα «αρνητικά δικαιώματα», πάνω στα οποία αρθρώνεται, με τα «θετικά σχεσιακά μας καθήκοντα» απέναντι στα ζώα. Πρόκειται για υποχρεώσεις του ανθρώπου που πηγάζουν από τις ιστορικές και πολιτικές συνθήκες της συσχέτισής του με τα εκάστοτε ζωικό είδος και άρα δεν τυγχάνουν καθολικής εφαρμογής. «Διαφορετικές σχέσεις γεννούν διαφορετικά καθήκοντα», τονίζουν. Καλώντας μας να σκεφτούμε τις σχέσεις μας με τα ζώα με πολιτικούς όρους, οι δύο συγγραφείς επιδιώκουν να μετατρέψουν το ζήτημα από θέμα εφαρμοσμένης ηθικής σε πρόβλημα πολιτικής θεωρίας, συνομιλώντας με την πολιτική φιλοσοφία και τις επεξεργασίες της για την ιδιότητα του πολίτη, αντλεί από τη σύγχρονη φιλελεύθερη σκέψη σχετικά με αυτήν.
https://www.evripidis.gr/product/227374/zoopolis-/
Συλλογικό, Πειραιάς: Το λιμάνι και η πόλη, Εταιρεία Σπουδών
Αποτύπωση των εισηγήσεων στο ομώνυμο συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2018 από την Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη), ο ανά χείρας συλλογικός τόμος συγκεντρώνει κείμενα διαφορετικού βεληνεκούς, καθώς περιλαμβάνει τόσο ομιλίες «θεσμικών» εκπροσώπων, όπως είναι π.χ. ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης, ο τότε δημοτικός σύμβουλος της πλειοψηφίας Πέτρος Κόκκαλης ή ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης της μειοψηφίας Νίκος Μπελαβίλας, όσο και ανακοινώσεις αρχαιολόγων, ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων κ.ά. Έτσι, στις σελίδες του τόμου ο αναγνώστης θα βρει, αφενός, την ιστορική αναδρομή και, αφετέρου, ζητήματα και προβληματισμούς σχετικά με τη σημερινή πόλη και την ευρύτερη περιοχή της. Η πόλη των ελληνιστικών χρόνων (Στέλλα Χρυσουλάκη – Παναγιώτης Κουτής), αλλά και η πορεία της από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι τον πόλεμο (Ευαγγελία Μπαφούνη), οι κοινωνικοί και οικιστικοί μετασχηματισμοί στο Πέραμα μετά το 1922 (Ελένη Κυραμαργιού), η εκλογική συμπεριφορά των κατοίκων της (Παναγιώτης Κουστένης), αλλά και η σχέση τους με το ποδόσφαιρο (Βασίλης Καρδάσης) αποτελούν τους σταθμούς αυτής τα ιστορικής διαδρομής. Για τη σύγχρονη πόλη και τα προβλήματά της γράφουν, εκτός από τον δήμαρχο («Ο Πειραιάς γυρίζει σελίδα»), τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης, που είναι παράλληλα αρχιτέκτονας και καθηγητής ΕΜΠ («Μια κρίσιμη στιγμή στην εξέλιξη του Πειραιά. Η αντιφατική δυναμική σχέση της πόλης με το λιμάνι») και τον Πέτρο Κόκκαλη («Ο τρίτος Πειραιάς»), οι Ειρήνη Νταϊφά («Πειραιάς, το λιμάνι του πολιτισμού»), Γιώργος Αραχωβίτης («Πολιτιστική Ακτή Πειραιά. Μια χαμένη ευκαιρία;») και Κωνσταντίνος Χλωμούδης («Πόλη και λιμάνι. Από το παρελθόν στο μέλλον»).
Δ. Μπαλαμπανίδης, Ε. Παπατζανή, Δ. Πέττας, Το Airbnb στην πόλη. Ευκαιρία ή απειλή;, Πόλις
Η εισβολή του Airbnb στη ζωή της Αθήνας και άλλων πόλεων υπήρξε ορμητική και ταυτίζεται, χρονικά, με την οικονομική αλλά και στεγαστική κρίση. Ξεκινώντας, ως ιδέα, από την περίφημη «οικονομία διαμοιρασμού» (οι εμπνευστές του προσέφεραν, αρχικά, ένα φουσκωτό στρώμα ύπνου και πρωινό), δέκα και πλέον χρόνια μετά η πρακτική αυτού του είδους δεν είναι τίποτε άλλο από διαχείριση ακινήτων, από τη λεγόμενη βραχυχρόνια μίσθωση, κάτι διόλου άγνωστο στη χώρα μας με τα χιλιάδες rooms to let του ελληνικού καλοκαιριού. Αυτό που είναι όντως καινούργιο είναι η μεσολάβηση της ψηφιακής πλατφόρμας, που μετατρέπεται, έτσι, σε εργαλείο για μια προσοδοφόρα αγορά real estate. Επιχειρώντας μια πρώτη προσέγγιση του φαινομένου από τη σκοπιά των επιστημών του χώρου, οι τρεις νεαροί επιστήμονες, γεωγράφοι και χωροτάκτες, εξετάζουν μια σειρά από διαθέσιμα στοιχεία, προκειμένου να «χαρτογραφήσουν» τις επιπτώσεις του Airbnb στην Αθήνα, με μια μελέτη που απευθύνεται στο ευρύ κοινό, χωρίς να κάνει χρήση της «αργκό» του γνωστικού πεδίου που υπηρετούν. Το γεγονός ότι η εισβολή του Airbnb στην Ελλάδα συμπίπτει με την έκρηξη του αστικού τουρισμού είχε ως αποτέλεσμα την αναδιαμόρφωση του τουριστικού χαρακτήρα της Αθήνας. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, αυτή η διαδικασία είχε μια σειρά από αρνητικές συνέπειες, με βασικότερες την πίεση στις τιμές των ακινήτων και ιδιαίτερα των ενοικίων, την εκδίωξη των μονίμων κατοίκων και, τελικά, την «τουριστικοποίηση» και τον μετασχηματισμό της φυσιογνωμίας συγκεκριμένων περιοχών της πόλης. Σε αυτήν την αλυσίδα πιο ευάλωτοι αποδεικνύονται οι κοινωνικά ασθενέστεροι, που εκδιώκονται πρώτοι. Έτσι, η κυριαρχία του Airbnb έχει ως αποτέλεσμα τα χαρακτηριστικά κοινωνικής ανάμιξης της Αθήνας να απειλούνται, και όχι πάντα με ορατό τρόπο. Νέες ανισότητες δημιουργούνται και υφιστάμενες εντείνονται, όπως και νέου τύπου κοινωνικοί αποκλεισμοί και χωρικοί διαχωρισμοί. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που συνεχίζει να εξελίσσεται με τρόπο δυναμικό και απρόβλεπτο, τονίζουν οι συγγραφείς, επισημαίνοντας πως αυτό δεν επιτρέπει μια οριστική αποτίμηση. Θεωρούν πάντως πως τα κυριότερα προβλήματα εντοπίζονται στον τομέα της κατοικίας, όπου η στεγαστική κρίση θα επιδεινωθεί χωρίς δημόσια πολιτική για το Airbnb, και σε αυτόν του τουρισμού, καθώς το Airbnb συντελεί στο φαινόμενο που αποκαλείται «υπερτουρισμός».
https://www.evripidis.gr/product/228298/to-airbnb-stin-poli-eykairia-i-apeili-/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου