Δευτέρα, Φεβρουαρίου 08, 2021

Η Παλιά Θεσσαλονίκη: 1. Όταν η πόλη είχε τραμ 2. Εικόνες από τη Δυτική Θεσσαλονίκη , τα Λαδάδικα και τον Βαρδάρη

Η κύρια γραμμή ήταν 5,5 χλμ. 00:01 και άλλες δύο διακλαδώσεις 4,5 χλμ 04:29 και 05:39 . . 

Το τραμ αρχίζει να λειτουργεί στις 8 Μαΐου 1893 ενώ τα επίσημα εγκαίνια γίνονται στις 28 Μαΐου1893. Γύρω στο 1930 οι γραμμές ήταν: 00:01 Ντεπώ - Βασιλίσσης Όλγας - Εθνικής Αμύνης - Εγνατία - Βαρδάρη, που διακλαδωνόταν μετά για Παλαιό Σταθμό ή συνέχιζε για Μπεχτσινάρι. 04:29 Ντεπώ - Βασιλίσσης Όλγας Βενιζέλου-Τσιμισκή 05:39 Ντεπώ - Βασιλίσσης Όλγας - Λευκός Πύργος - Παραλία - Πλατεία Ελευθερίας - Μπεχτσινάρι - Παλαιό Σταθμό - Βαρδάρη - Εγνατία ,- Νοσοκομείου Χιρς - 25ης Μαρτίου - Χαριλάου 

Την πρωτοβουλία για την κατασκευή του ιππήλατου τραμ είχε ο Αχμέτ Χαμντί Μπέης στις 8 Μαΐου 1893 που στη συνέχεια εκλέχθηκε και Δήμαρχος. Η ηλεκτροκίνηση των γραμμών Στις 14 Απριλίου 1908 ξεκινούν να λειτουργούν τα ηλεκτροκίνητα τραμ. Πρόκειται για τραμ αμερικανικήςκαι βελγικής κατασκευής για 35 επιβάτες το καθένα: 30 οχήματα Westinghouse και 25 οχήματα της Ateliers Métallurgiques, με δύο κινητήρες της ACEC το καθένα.

 Στις 16 Απριλίου 1912, η οθωμανική κυβέρνηση υποχρεώνει την Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού να ενοποιηθεί με την Εταιρεία Τροχιοδρόμων, για να δημιουργηθεί η Εταιρίας Τροχιοδρόμων Ηλεκτροφωτισμού Θεσσαλονίκης (Ε.Τ.Η.Θ.).

 Τα κεφάλαια της Εταιρείας είναι βελγικά και έδρα της οι Βρυξέλλες. Ήδη οι τροχιοδρομικοί έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν συνδικαλιστική δράση. Οι κινητοποιήσεις των τροχιοδρομικών στην Θεσσαλονίκη θα αποτελέσουν πρότυπο και για άλλους κλάδους, αφού θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν την υλοποίηση πολλών αιτημάτων τους. Δρόμοι και γειτονιές στις Δυτικές συνοικίες

 

Ζέιτελνικ ονομαζόταν η περιοχή που περικλείονται μεταξύ τον οδών Μοναστηρίου Λαγκαδά και Καραολή Δημητρίου στον Εύοσμο η οποια ηταν η πρώτη περιφερειακή της Θεσσαλονίκης ! Εκεί από το 1916 έως το 1918 ήταν το στρατόπεδο των Αγγλογαλλων συμμάχων μας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο καθώς και το αεροδρόμιο για τις ανάγκες του πολέμου! Στην ίδια περιοχή χτίστηκαν αργότερα και τα Συμμαχικά νεκροταφεία που αποκαλούνται Ζέιτελνικ ακόμα και σήμερα .

 

 Οι Δυτικές συνοικίες πριν την έλευση των προσφύγων το 1922 ηταν ερημιές και κάμπος μετά δε χτίστηκαν εκεί οι διαφορές προσφυγοσυνοικιες που εξελίχτηκαν στους γνωστούς μας δήμους Νέα Μενεμένη Νέο Κορδελιό Νέος Κουλκουτζας ( Εύοσμος) Νέα Ξηροκρήνη η Νέα Ευκαρπία η Νεάπολη η Συκιές Νέα Ιωνία η Πολίχνη Σταυρούπολη .. Κουκλουτζάς Όταν οι μικρασιάτες πρόσφυγες έφτασαν στην Θεσσαλονίκη το 1922, εκείνοι οι οποίοι είχαν έρθει από την συνοικία Κουκλουτζάς της Σμύρνης, εγκαταστάθηκαν σε μια περιοχή βορειοδυτικά της πόλης, που ονόμασαν «Νέο Κουκλουτζά». Η λέξη σημαίνει «εύοσμον άνθος», γι’ αυτό και το 1955 η περιοχή μετονομάστηκε «Εύοσμος», όπως είναι γνωστή ως σήμερα.

 Από το Κορδελιό της Μικράς Ασίας στο Νέο Κορδελιό της Θεσσαλονίκης 

Η ονομασία του οικισμού «Χαρμάνκιοϊ» χρονολογείται από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συναντάται από τις αρχές του 17ου αιώνα. Γεωγραφικά εντοπίζεται εντός των ορίων του σημερινού Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου και βρισκόταν δίπλα στον οδικό άξονα που οδηγούσε προς τον κάμπο της Θεσσαλονίκης-Βιτωλίων, τη σημερινή οδό Μοναστηρίου.

 Η ονομασία «Χαρμάνκιοϊ» σημαίνει στην τουρκική γλώσσα «χωριό με αλώνια», ομώνυμο του εκτενούς οθωμανικού τσιφλικιού. Οι οικογένειες των γηγενών κατοίκων, λιγοστών αρχικά που ζούσαν στην περιοχή, είχαν ως κύρια απασχόληση τη γεωργία, ενώ αργότερα οι Βλάχοι που ήρθαν από τα Μεγάλα Λιβάδια του Πάικου (Ν. Κιλκίς), άρχισαν να ασχολούνται με την κτηνοτροφία δημιουργώντας σταβλικές εγκαταστάσεις. Πυρήνας του αμιγούς ελληνικού Χαρμάνκιοϊ ήταν η περιοχή γύρω από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος χρονολογείται ότι κτίστηκε τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα, και βρίσκεται στην περιοχή του Ευόσμου. 

 Η άφιξη των προσφύγων διαφοροποίησε το «Χαρμάνκιοϊ», καθώς δημιουργήθηκαν διαφορετικές περιοχές. Το παλιό Χαρμάνκιοϊ ήταν πλέον η περιοχή γύρω από τον ιστορικό ναό του Αγίου Αθανασίου και το Νέο ή Κάτω Χαρμάνκιοϊ ονομάσθηκε η περιοχή (σημερινό Ελευθέριο) με τις σκηνές, τις παράγκες και τους γαλλικούς θαλάμους της Στρατιάς της Ανατολής.

 Στο νέο Χαρμάνκιοϊ έμειναν προσωρινά ή εγκαταστάθηκαν μόνιμα χιλιάδες πρόσφυγες από όλη την Ανατολική Θράκη, Ανατολική Ρωμυλία, Πόντο, Καππαδοκία και Μ. Ασία. Στο Παλαιό Χαρμάνκιοϊ εγκαταστάθηκαν προσφυγικές οικογένειες, από τις οποίες οι περισσότερες προέρχονταν από την ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης και ιδιαίτερα από τον Κουκλουτζά, προάστιο και θέρετρο της Σμύρνης. Το Χαρμάνκιοϊ μετονομάστηκε το 1949 ως Ελευθέριο προς τιμήν του Ελευθερίου Βενιζέλου. 

 

Φραγκομαχαλάς 

 Η γειτονιά δίπλα στα Άνω Λαδάδικα που, μετά από μια μικρή «παραλλαγή», σήμερα αποκαλείται «Φράγκων», «βαφτίστηκε» εξαιτίας των ευρωπαίων κατοίκων που συγκεντρώθηκαν στη γειτονιά τον 19ο αιώνα για να ζήσουν. Γι’ αυτό και δεσπόζει εδώ ο καθολικός ναός της Αμώμου Συλλήψεως, η λεγόμενη Φραγκοκκλησιά. 

 

Τσερέμπουλον 

 

Έτσι ονομαζόταν το βυζαντινό λιμάνι της πόλης, που βρισκόταν εκεί όπου σήμερα συναντάμε την περιοχή των Δικαστηρίων και τα Λαδάδικα.

 Ρετζίκι  

Σήμερα επίσημα η περιοχή ονομάζεται «Πεύκα Θεσσαλονίκης» αλλά επιζεί ακόμα το παλιό της όνομα, το Ρετζίκι. Προέρχεται από το τουρκικό τοπωνύμιο Urendjick, που σημαίνει «Μικρός Παράδεισος». Το 1914 εμφανίστηκαν εδώ οι πρώτες οικογένειες προσφύγων, που αυξήθηκαν σημαντικά την επόμενη δεκαετία.

 ΒΑΡΔΑΡΗΣ 

 Μπάρα: Ο δρομος του αγοραιου ερωτα στην Θεσσαλονικη

  Στα κρεβάτια τους, ξάπλωσε κάθε «καρυδιάς καρύδι». Εκεί, στην Μπάρα, όπως λέγανε την περιοχή με τα στάσιμα νερά οι Τούρκοι, νεαρές ή και πιο μεγάλες κοπέλες εξασκούσαν με κάθε προφύλαξη, το επάγγελμα της πορνείας. 

Η περιοχή μεταξύ των οδών Λαγκαδά και Μοναστηρίου, που έφτανε μέχρι τον Σιδηροδρομικό Σταθμό, ήταν σαν μια μικρή αυτόνομη πολιτεία μέσα στην Θεσσαλονίκη. Κοντά στο λιμάνι και τη βασική πύλη εισόδου της πόλης, για να μην ενοχλεί τα παλιά χάνια ή καπηλειά, να μην σκανδαλίζει την κοινωνία και κυρίως να εξυπηρετεί στα γρήγορα. Λέγεται, ότι κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η αμαρτωλή Μπάρα ήταν η μεγαλύτερη πιάτσα στην Ευρώπη, αριθμώντας περισσότερες από 1.500 πόρνες! 

Στη οδό Αφροδίτης, τα πορνεία-καμαρούλες ήταν κοντά το ένα στο άλλο. Σχεδόν όλα μονοόροφα. Εκεί, οι περισσότερες πόρνες είχαν και το νοικοκυριό τους. Κάποια καμαράκια είχαν επιπλέον μια μικρή κουζίνα, ή ένα ακόμη μικρό δωμάτιο. Στην πόρτα του κάθε «ατομικού» πορνείου καθόταν η μία και μοναδική εργάτρια του σεξ. Όταν η κοπέλα είχε πελάτη, τραβούσε την πόρτα. 

Θραύση έκαναν ου  Ουγγαρέζες και Πολωνές πόρνες. Υψηλού επιπέδου ήταν επίσης οι Σμυρνιές και οι Βολιώτισσες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Τάσος Τσακίρογλου: Η ακροδεξιά και η«πολιτική της ευθυγράμμισης»

Χάνα Άρενt (1906-1975) Ο ναζισμός και ο φασισμός επιδιώκουν να αφομοιώσουν το άτομο μέσα στην κοινότητα. Λειτουργούν με την ψυχολογία της α...