ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν

Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση

Μετάφραση: Μαρία Στρατσάνη

Επιμέλεια: Αναστασία Καραστάθη

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 776

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου:  978-960-250-769-8

Τιμή: 28,00 € /

Το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση έχει ως βάση την ομότιτλη διατριβή του, την οποία εκπόνησε υπό την εποπτεία του Πιέρ-Βιντάλ Νακέ.

Η ελληνική γλώσσα, που είχε εξαφανισθεί από την Ευρώπη τον καιρό των μεγάλων επιδρομών και μεταναστευτικών ρευμάτων της Ύστερης Αρχαιότητας, επιστρέφει θεαματικά τον 15ο αιώνα. Με τον ενθουσιασμό των ουμανιστών για τη γλώσσα του Ομήρου ξεχάστηκαν οι βίαιες αντιδράσεις των σχολαστικών απέναντί της. Όταν ο Έρασμος τόλμησε να αμφισβητήσει τη λατινική Βουλγάτα και να προβάλει την ελληνική «αλήθεια» (1526), ξέσπασε σκάνδαλο. Ο Λούθηρος, εκμεταλλευόμενος την περίσταση, αμφισβήτησε την αυθεντία της Ρώμης, και έτσι οι ελληνιστές κατηγορήθηκαν ότι παίζουν το παιχνίδι της Μεταρρύθμισης (qui graecizabant, lutheranizabant).

Η θέση της ελληνικής γλώσσας συνδέθηκε στενά με της εβραϊκής, της άλλης ιερής γλώσσας που ανταγωνιζόταν τη λατινική.

Για να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του, η Σύνοδος του Τριδέντου αποφάσισε τελικά να επιβάλει τα λατινικά της Βίβλου (1545), να απαγορεύσει την πρόσβαση στις ελληνικές ή τις εβραϊκές πηγές και να καταχωρίσει στη μαύρη βίβλο τα ονόματα των γνωστότερων ελληνιστών και των τυπογράφων / εκδοτών τους, με αποτέλεσμα οι ελληνικές σπουδές να υποχωρήσουν για καιρό στην Ευρώπη της Αντιμεταρρύθμισης.

Ξαναζωντανεύοντας τα έργα και τους πρωταγωνιστές και αποκαλύπτοντας τι πραγματικά διακυβευόταν, η μελέτη αυτή παρακολουθεί πως εξελίχθηκε επί δύο ολόκληρους αιώνες ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα. 

 

Ανδρέας Κάλβος

Έργα. Τόμος Γ΄. Ποικίλα

Ανθολογίες – Γραμματικές – Μεταφράσεις

Επιστημονική επιμέλεια: Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης

Εισαγωγικές μελέτες: Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης, Γιαννούλα Γιαννουλοπούλου, Νίκος Κ. Κουρκουμέλης, Γιάννης Ξούριας

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 776

Διαστάσεις: 16,5 x 24 εκ.

ISBN πανόδετου: 978-960-476-276-7

Τιμή: 30,00 €

Ο τόμος, ο οποίος εντάσσεται στη συνολική έκδοση των Έργων του Ανδρέα Κάλβου, περιλαμβάνει ποικίλα κείμενα, ενδεικτικά του εύρους των δραστηριοτήτων του ποιητή, συνδεόμενα κατά κύριο λόγο με την πρώτη και τη δεύτερη διαμονή του στο Λονδίνο και δευτερευόντως με την Κέρκυρα και το περιβάλλον της Ιονίου Ακαδημίας: η σύνταξη μιας ιταλικής γραμματικής (στο πλαίσιο των Italian Lessons), η σύνταξη μιας γραμματικής και ενός λεξιλογίου της νέας ελληνικής (στο πλαίσιο της Harmonical Grammar), οι μεταφράσεις εκκλησιαστικών κειμένων της Αγγλικανικής εκκλησίας (Βιβλίον των δημοσίων προσευχών, Περί δογμάτων, διοικήσεως και ιερουργιών της Αγγλικής εκκλησίας, Ποία η κατά τους αρχαίους κυριαρχία του Πάπα), καθώς και η μετάφραση του Περί του διαφορικού λογισμού.

Τα δημοσιευόμενα κείμενα, συνοδευόμενα από τεκμηριωμένα εισαγωγικά κείμενα και αναλυτικό σχολιασμό, αναδεικνύουν ένα διαφορετικό πρόσωπο του Ανδρέα Κάλβου, συντελώντας στην πληρέστερη κατανόηση της διανοητικής συγκρότησης, των ευρύτερων προβληματισμών και της μακράς πνευματικής πορείας του ποιητή.

 

●● / ●●  / ●●

 

Gunnar Hering

Η διαμάχη για τη γραπτή νεοελληνική γλώσσα. Σύντομη ιστορία του γλωσσικού ζητήματος

Μετάφραση: Μεταφραστικό εργαστήρι Πανεπιστημίου Johannes Gutenberg, Mainz, Τομέας Νέων Ελληνικών

Επιστημονική επιμέλεια: Χρήστος Καρβούνης

Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 164

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-524-586-3

Τιμή: 10,00 € 

Στην περιεκτική και συνοπτική αυτή μελέτη ο Gunnar Hering προσφέρει στον αναγνώστη μια ολοκληρωμένη ερμηνευτική προσέγγιση του γλωσσικού ζητήματος στην Ελλάδα. Δεν περιορίζεται σε μια τυπική, πραγματολογικού χαρακτήρα εξιστόρηση, αλλά πραγματεύεται τη γλωσσική διαμάχη που σφράγισε την πνευματική και την πολιτική ζωή του νέου ελληνικού κράτους έχοντας κατά νου την περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική ατμόσφαιρα τόσο της Βαλκανικής όσο και της Δυτικής Ευρώπης γενικότερα.

Ο Hering κατανέμει τη μελέτη του σε τρεις μείζονες χρονικές περιόδους: περίοδος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, 1821 - τέλη 19ου αιώνα, αρχές 20ού αιώνα - αρχές δεκαετίας του 1980. Δείχνοντας ιδιαίτερη φροντίδα για τη βιβλιογραφική τεκμηρίωση του υλικού, παρουσιάζει όλα τα σημαντικά πρόσωπα και τους σταθμούς του γλωσσικού ζητήματος σε συνεχή συνάρτηση με το ιστορικό, το κοινωνικοπολιτικό αλλά και το γλωσσικό-ιδεολογικό πλαίσιο της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Συνάμα, με εμπεριστατωμένο τρόπο, χωρίς ποτέ να παραμελεί τις γλωσσικές παραμέτρους, καταθέτει και τη δική του θέση για τις σημαντικές πτυχές του σύνθετου αυτού ζητήματος.

 

●● / ●●  / ●●

 

Nessa Carey

Junk DNA. Ένα ταξίδι στη σκοτεινή ύλη του γονιδιώματος

Μετάφραση: Βασιλική Καλότυχου, Θεόδωρος Κοκκορόγιαννης, Ρεβέκκα Τζανετέα

Αθήνα, εκδόσεις ΕΑΠ, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 376, με α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-618-5497-02-6

Τιμή: 25,90 €

Για δεκαετίες, μετά την ταυτοποίηση της δομής του DNA, οι επιστήμονες εστίαζαν μόνο στα γονίδια, δηλαδή τις περιοχές του γονιδιώματος που, βάσει του γενετικού κώδικα, παράγουν τις πρωτεΐνες. Οι υπόλοιπες περιοχές θεωρούνταν ότι, επειδή δεν είναι κωδικές, δηλαδή επειδή δεν παράγουν πρωτεΐνες, δεν εξυπηρετούν κανέναν απολύτως σκοπό και για αυτό άλλωστε είχαν χαρακτηριστεί με την ελάχιστα κολακευτική ονομασία «άχρηστο DNA» (junk DNA). Ωστόσο, η αλληλούχηση του γονιδιώματος του ανθρώπου τη δεκαετία του 2000 αποκάλυψε ότι το μη κωδικό DNA καταλαμβάνει μέχρι και το 98% του γονιδιώματος, ενώ οι έρευνες που ακολούθησαν απέδειξαν ότι οι παραλλαγές και τροποποιήσεις σε αυτό το μη κωδικό DNA (και τα μη κωδικά RNA που παράγονται από αυτό), εμπλέκονται σε πολλές φυσιολογικές και παθολογικές διεργασίες. Το μη κωδικό DNA και τα μη κωδικά RNA αποτελούν πλέον την ερμηνεία πολλών νόσων, για τις οποίες δεν είχε προταθεί μέχρι τώρα κανένας αιτιολογικός μηχανισμός. Οι διαρκώς αυξανόμενες γνώσεις για το μη κωδικό DNA οδήγησαν σε καινοτόμες έρευνες και θεραπευτικές προσεγγίσεις, που ίσως μπορέσουν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση ενός μεγάλου αριθμού ασθενειών.

Το μη κωδικό DNA διαδραματίζει ζωτικό και απρόβλεπτο ρόλο στον έλεγχο της έκφρασης των γονιδίων, από την ελάχιστη τροποποίηση μεμονωμένων γονιδίων έως την πλήρη απενεργοποίηση ολόκληρων χρωμοσωμάτων. Αυτές οι λειτουργίες έχουν ωθήσει στην αναθεώρηση αυτής καθαυτής της λέξης «γονίδιο» και έχουν πυροδοτήσει μια ζωηρή διαμάχη σχετικά με το εάν αυτό το αποκαλούμενο «άχρηστο» τμήμα του γονιδιώματος μπορεί να αποτελεί την πηγή της ανθρώπινης βιολογικής πολυπλοκότητας. Βασισμένη στη συνεργασία της με κορυφαίους ερευνητές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, η Nessa Carey μας δίνει μια περιεκτική και συναρπαστική εισαγωγή στην έννοια του μη κωδικού DNA και της καθοριστικής εμπλοκής του σε μια μεγάλη ποικιλία φαινομένων. Καθώς έχουμε αρχίσει να ξεκλειδώνουμε τα μυστικά του «άχρηστου» DNA μόλις τα τελευταία χρόνια, το βιβλίο της Nessa Carey αποτελεί έναν συναρπαστικό οδηγό στην ιστορία και τις αμφισβητήσεις αυτού του ταχύτατα αναδυόμενου πεδίου διαμάχης.

 

●● / ●●  / ●●

 

Χριστίνα Κουλούρη

Φουστανέλες και χλαμύδες. Ιστορική μνήμη και εθνική ταυτότητα 1821-1930

Αθήνα, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 608, με α/μ και έγχρωμες εικόνες

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-221-886-0

Τιμή: 26,50 €

Ξεκινώντας από το 1821, γενέθλια πράξη του σύγχρονου ελληνικού κράτους, και φθάνοντας στο 1930, όταν γιορτάζεται η επέτειος των πρώτων εκατό χρόνων ανεξαρτησίας, το βιβλίο αυτό αναλύει τις πολιτισμικές πρακτικές μέσω των οποίων αναπαριστάνεται, σκηνοθετείται, επιτελείται και «καταναλώνεται» το παρελθόν στον δημόσιο χώρο. Πρόκειται για μια κοινωνική και πολιτισμική ιστορία της μνήμης κατά τον πρώτο κρίσιμο αιώνα του ελληνικού κράτους, όταν διαμορφώνεται ο Κανόνας της ιστορικής μνήμης που ορίζει και στηρίζει την εθνική ταυτότητα. Ο τρόπος που θυμόμαστε σήμερα την Ελληνική Επανάσταση, το πάνθεον των ηρωικών μορφών, η σχέση αρχαίας και νέας Ελλάδας και η θέση του Βυζαντίου συνδέονται με τόπους μνήμης, υλικούς και συμβολικούς, που οικοδομήθηκαν εκείνη την εποχή.

Πώς η ελληνική κοινωνία απομνημόνευσε το πρόσφατο και το απώτερο παρελθόν της – την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Ελληνική Επανάσταση και την «πολεμική δεκαετία» 1912-1922; Πώς η πολιτισμική μνήμη συνδέθηκε με τις πολεμικές εμπειρίες (νίκη ή ήττα, μαζικός θάνατος και πένθος, ήρωες και μάρτυρες); Πώς η νοηματοδότηση και η ερμηνεία του παρελθόντος έγιναν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ή σύγκρουσης ανάμεσα σε τοπικές και κοινωνικές ομάδες; Με έμφαση στην επιθυμία των ανθρώπων να «δουν» και να «βιώσουν» το παρελθόν, η μελέτη αξιοποιεί ένα μεγάλο εύρος πηγών, όπως ελαιογραφίες, λιθογραφίες, φωτογραφίες, μνημεία (ανδριάντες, προτομές, μνημεία πεσόντων), τελετές μνήμης και εθνικές επετείους, σκηνοθετημένα ιστορικά δρώμενα, tableaux vivants, αναβιώσεις αρχαίου δράματος και αρχαίων εθίμων, παρελάσεις και λαϊκά εμπορικά θεάματα. Η δραματοποίηση της ιστορίας και η ενσυναίσθηση, η επιδίωξη της αυθεντικότητας μέσω της αληθοφάνειας και εν τέλει η παραπλάνηση και η ψευδαίσθηση προσεγγίζονται ως στοιχεία μιας νεωτερικής ιστορικής συνείδησης που αναδύεται σχεδόν ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

 

●● / ●●  / ●●

 

Σωτήρης Μανωλόπουλος

Τα σύνορα του πολιτισμού. Η Τρίτη πραγματικότητα

Αθήνα, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 184

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-221-896-9

Τιμή: 12,72 €

Τι κάνει τη ζωή άξια να τη ζούμε; Το όtι ζούμε τις εμπειρίες μας στην ενδιάμεση περιοχή του πολιτισμού. Η περιοχή αυτή δεν είναι ένα όριο, αλλά ένα σύνορο, μια κορυφογραμμή, μια ζώνη δημιουργικότητας. Εκεί είμαστε μέσα στον κόσμο· στην Τρίτη πραγματικότητα, στην περιοχή των μεταβατικών αντικειμένων και μεταβατικών φαινομένων. Εκεί μάς έχουν τάξει να υπηρετούμε δια βίου ένα χρέος: να αγωνιζόμαστε μέρα-νύχτα, με το έργο των ψυχικών μας κατασκευών, για να χωρίζουμε και να συνδέουμε την εσωτερική (ψυχική) με την εξωτερική (κοινωνική) πραγματικότητα.

Για να συνεννοηθούμε χωρίζουμε σχηματικά με σαφή όρια το σώμα από την ψυχή, το ασυνείδητο από το συνειδητό, την ψυχική από την κοινωνική πραγματικότητα, το μέσα από το έξω, το πριν από το μετά. Καθένα από αυτά έχει την δική του οργάνωση, γλώσσα και ταυτότητα. Εντούτοις, με μυστήριους τρόπους, με ενδιάμεσες άγνωστες σε μας μορφές, συνδέονται αυτοί οι χώροι μεταξύ τους. Γίνονται έτσι χώροι μιας δημιουργικότητας, με την οποία αγωνιζόμαστε να αντιμετωπίσουμε τα βαθιά ρήγματα που φυσικά υπάρχουν μέσα στις κοινότητες. Διασχίζοντας τα σύνορα από τον ένα κόσμο στον άλλο, πάντα μένει το αμετάφραστο του βιώματος, το άγνωστο, το όμορφο, το διφορούμενο, το παράδοξο· οι λόγοι δηλαδή για να συνεχίσουμε να επενδύουμε και να ανακαλύπτουμε νέες όψεις του αντικειμένου που αγαπάμε, μισούμε και θέλουμε να γνωρίσουμε.

Από το παραμύθι και το παιχνίδι μέχρι τη λογοτεχνία και την τέχνη, από τον Σολωμό και τον Παπαδιαμάντη μέχρι τη Ρέα Γαλανάκη και τον Παντελή Βούλγαρη, η ψυχαναλυτική ματιά και σκέψη του Σωτήρη Μανωλόπουλου μας εισάγει στον αινιγματικό κόσμο της Τρίτης πραγματικότητας.

 

●● / ●●  / ●●

 

Βάνα Μπούσε

Η καθημερινή ζωή στην Ελλάδα του Όθωνα

Με εικονογραφικό ένθετο

Αθήνα, εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 432, με έγχρωμες και α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 15 x 23 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-05-1787-3

Τιμή: 15,00 €

Το σκοτάδι της νύχτας είχε τότε μια άλλη ποιότητα από αυτό που γνωρίζουμε εμείς, εθισμένοι καθώς είμαστε στις μέχρις υπερβολής φωταγωγημένες πόλεις μας. Ακόμη και με πανσέληνο δύσκολα θα μπορούσαμε την εποχή εκείνη να μετακινηθούμε τις νυχτερινές ώρες και ασφαλώς θα αισθανόμασταν ανασφάλεια. Θα εξηγούσαμε τότε ευκολότερα τη δυσαρέσκεια των κατοίκων της πρωτεύουσας για την αδυναμία της αστυνομίας και της χωροφυλακής να τους προφυλάξουν από τις διαρρήξεις και τις νυχτοκλοπές.

Κάτι ανάλογο συνέβαινε με την ύδρευση, που ήταν ανεπαρκής και σε πολλά σημεία της πόλης ανύπαρκτη, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στην καθημερινότητα όσο και στις καλλιέργειες. Όταν γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι έπρεπε να πάνε στις βρύσες και να κουβαλήσουν το νερό στο σπίτι τους, και ότι τα καλοκαίρια η έλλειψη νερού οδηγούσε σε διαπληκτισμούς και ξυλοδαρμούς, αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα γιατί ο κήπος της βασίλισσας δεν γινόταν δεκτός με ενθουσιασμό αλλά αντίθετα προκαλούσε συναισθήματα οργής και αγανάκτησης.

Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει την οθωνική εποχή από μιαν άλλη, άγνωστη πλευρά της, καθώς στρέφει την προσοχή του αναγνώστη όχι στην πολιτική ή τη διπλωματική ιστορία αλλά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Το κείμενο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια και ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει εκείνα που τον ενδιαφέρουν περισσότερο. Καλλιέργειες και αγορά, ένδυση και καλλωπισμός, μουσική και εορταστικές εκδηλώσεις, καφενεία και ζαχαροπλαστική, εξοχές και χάνια, συγκοινωνία και τηλέγραφος, παιδεία και εκπαίδευση, παράδοση και απόπειρες τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, επιδημίες και καραντίνα, παραδοσιακά φάρμακα, ιατρική επιστήμη και πολλά άλλα συνθέτουν ένα συναρπαστικό πανόραμα προσφέροντας συγχρόνως πλήθος τεκμηριωμένων πληροφοριών για την εποχή.

 

●● / ●●  / ●●

 

Δημήτρης Ψαρράς

Πως συλλογάται ο Ρήγας; Επιστροφή στις πηγές

Αθήνα, εκδόσεις Πόλις, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 205

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-435-747-5

Τιμή: 14,00 €

Η αναζήτηση νέων πηγών στο έργο του Ρήγα Βελεστινλή αποδίδει σημαντικά ευρήματα:
- Αποκαλύπτεται η πηγή των περίφημων δύο στίχων από τον Θούριο, «Καλλιό 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή».
- Προσεγγίζονται νέα μεταφράσματα από έργα των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών.
- Εντοπίζεται μια σημαντική γερμανική πηγή... αγγλικής προέλευσης.
- Πιστοποιείται η εξοικείωση του Ρήγα με το έργο του Βολταίρου και η μετάφραση μεγάλων αποσπασμάτων από τα κείμενά του.
- Δίνεται απάντηση στο πώς συνάντησε ο Ρήγας το «γνωμικό του Χάλερ» που σφράγισε το έργο του («Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά»).
- Διατυπώνονται νέες σκέψεις για τη μυστική οργάνωση του Ρήγα και την προσωπική του σχέση με τη θρησκεία.

Μέσα από τα νέα αυτά ευρήματα, επιχειρείται να ερμηνευτεί η δυσανεξία της επίσημης συντηρητικής ιστοριογραφίας απέναντι στην προσωπικότητα, τη δράση και το έργο του Ρήγα. Αναλύεται ειδικά η αρνητική στάση των εκπροσώπων της Ελληνορθόδοξης Ιεραρχίας, από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' έως τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο και τη σημερινή Διοικούσα Εκκλησία.

Κυρίως, όμως, συνοψίζεται το πολιτικό σχέδιο του Ρήγα για μια πολιτειακή συγκρότηση της απελευθερωμένης Ελλάδας και των Βαλκανίων με βάση τα πιο προωθημένα προτάγματα του ριζοσπαστικού Διαφωτισμού. Το απελευθερωτικό όραμα του Ρήγα συμπεριλαμβάνει ισότιμα όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, χωρίς καμία διάκριση φύλου, εθνικής καταγωγής, θρησκείας και γλώσσας. Το επαναστατικό αυτό σχέδιο, που βέβαια ενταφιάστηκε κάτω από την επικράτηση των εθνικισμών του 19ου αιώνα, παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο. Και, για πολλούς, απολύτως αδιανόητο.

 

●● / ●●  / ●●

 

Ηλίας Μηνιάτης

Διδαχαί και Λόγοι (1716)

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, επίμετρο, γλωσσάριο: Τασούλα Μ. Μαρκομιχελάκη

Αθήνα, εκδόσεις Άρτος Ζωής, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 808

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN πανόδετου: 978-960-8053-73-1

Τιμή: 30,00 €

Ο Ηλίας Μηνιάτης γεννήθηκε στην «πόλη Κεφαλληνίας» το 1669, και ήταν ένας από τους έξι γιους του πρωτοπαπά Φραγκίσκου· μορφώθηκε στην ελληνική Φλαγγίνειο Σχολή της Βενετίας, και απεβίωσε στα σαράντα πέντε του χρόνια, ως επίσκοπος Κερνίκης και Καλαβρύτων. Έζησε μια ζωή σύντομη, αλλά γεμάτη ταξίδια και σημαντικές γνωριμίες, διαβάσματα και μελέτη, μα και αγωνία για τον βιοπορισμό· ζωή που καθορίστηκε από την επτανησιακή καταγωγή του και από τις σχέσεις του με τους φιλενωτικούς κύκλους, οι οποίες ευθύνονται για την καχυποψία και την επιφυλακτικότητα που τον ακολουθούν ενίοτε μέχρι τις μέρες μας· ζωή που σφραγίστηκε από τη διδασκαλία και το κήρυγμα, για τα οποία γνώρισε, νεότατος ήδη, την αποδοχή τόσο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που τον ανέδειξε σε επίσημο ιεροκήρυκά του, όσο και του φιλακόλουθου λαού, που του έδωσε τον χαρακτηρισμό «νέος Χρυσόστομος».

Όσο ζούσε, ο Μηνιάτης δεν είχε εκδώσει κανένα από τα συναρπαστικά κηρύγματά του, που τα συνέθεσε όλα σε γλώσσα δημώδη προκειμένου να στηριχθεί ο λαός έναντι των εξισλαμισμών και της Καθολικής προπαγάνδας. Το έργο αυτό είχε την πρόνοια να το πραγματοποιήσει ο πονεμένος πατέρας του αμέσως μετά τον θάνατο του γιου του. Οι Διδαχαί και Λόγοι εκδόθηκαν στη Βενετία το 1716, και γνώρισαν έκτοτε αλλεπάλληλες επανεκδόσεις σε όλη τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα. Με την παρούσα έκδοση επιστρέφουμε στο κείμενο του 1716, δηλαδή στην πλησιέστερη προς τα χαμένα αυτόγραφα του συγγραφέα μορφή των Διδαχών, απαλλαγμένη από τις επεμβάσεις και αλλοιώσεις των μεταγενέστερων επιμελητών και εκδοτών. Η νέα έκδοση, εκτός από την εκτενή εισαγωγή της φιλολογικής επιμελήτριας Τασούλας Μαρκομιχελάκη και το αναλυτικό Γλωσσάριο, περιέχει και τρεις ακόμη λόγους του Μηνιάτη που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρώτη έκδοση της Βενετίας.

 

●● / ●●  / ●●

 

Για την ελπίδα

Σειρά Συναντήσεις, αρ. 10

Επιμέλεια: Σταύρος Ζουμπουλάκης

Κείμενα: συλλογικό

Αθήνα, εκδόσεις Άρτος Ζωής, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 560

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-8053-74-8

Τιμή: 20,00 €

Μετά από ένα συνέδριο για την αγάπη και άλλο ένα για την πίστη, ήταν φυσικό και αναμενόμενο να συνεχίσουμε με την ελπίδα, ολοκληρώνοντας το μεγάλης σημασίας χριστιανικό τρίπτυχο. Η ελπίδα είναι χωρίς αμφιβολία μια ιουδαιοχριστιανική ιδέα, ενώ στην Αρχαία Ελλάδα, όπως γενικώς πιστεύεται, απουσιάζει. Αληθεύει άραγε τούτη η γενική πεποίθηση ή μήπως υπάρχει περιθώριο και για έναν αρχαιοελληνικό λόγο περί ελπίδος; Τα τέσσερα πρώτα κείμενα του τόμου θέτουν και συζητούν αυτό ακριβώς το ερώτημα.Όλα τα υπόλοιπα προσπαθούν να κατανοήσουν την ελπίδα, είτε για τη μεγάλη εσχατολογική ελπίδα πρόκειται είτε για τη μικρή, καθημερινή ή κοινωνική ελπίδα, να την οριοθετήσουν από άλλες έννοιες, είτε συγγενικές (προσδοκία) είτε αντίθετες (απελπισία, απόγνωση, κατάθλιψη, κυνισμός) είτε ικανές να συνυπάρχουν μαζί της (φόβος), και να συζητήσουν, τέλος, κάθε είδους πολιτικές μεταφράσεις της. Η έκδοση του δέκατου τόμου των Συναντήσεων, ανάμεσα σε ανθρώπους που σκέφτονται τα μεγάλα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης στο πλαίσιο του εκκοσμικευμένου Λόγου και σε εκείνους που τα σκέφτονται στα όρια της πίστης, είναι καλή αφορμή για να αποτιμηθεί συνολικά το εγχείρημα αυτό του Άρτου Ζωής.

 

●● / ●●  / ●●

 

Μιχάλης Λ. Μυριάνθης

Κυριαρχικά δικαιώματα και ρεαλισμός. Ελληνοτουρκική διένεξη και ορυκτός πλούτος σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο

Αθήνα, εκδόσεις Ποταμός, 2020 ( Οκτώβριος)

Σελίδες: 160

Διαστάσεις: 15 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-545-152-3

Τιμή: 16,00 €

 «Το βιβλίο του Μιχάλη Μυριάνθη καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων από τα πετρέλαια του Αιγαίου και πέραν αυτού έως τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Με ιδιοφυή τρόπο ο συγγραφέας παραθέτει το ιστορικό των ερευνών στο Αιγαίο και αλλού, τις κρίσεις που αυτές προκάλεσαν, τη συνεχή διεύρυνση των τουρκικών διεκδικήσεων από το Αιγαίο, την Κρήτη, το Καστελόριζο και την Κύπρο έως συνολικά την Ανατολική Μεσόγειο, με αποκορύφωμα τις θεωρίες για "γκρίζες ζώνες" και "γαλάζιες πατρίδες" και τα τουρκο-λιβυκά μνημόνια.

 Παράλληλα αναλύει με εξαιρετική σαφήνεια την αμερικανική και τη ρωσική στάση έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων και συνδέει διεισδυτικά το ζήτημα των πετρελαίων με τα διεθνοπολιτικά δεδομένα της περιοχής και της εποχής και τον επεκτατικό νεοθωμανισμό της Άγκυρας.

Εδώ ακριβώς έγκειται και η ιδιαίτερη αξία του έργου του Μιχάλη Μυριάνθη, καθώς συνδυάζει στην ανάλυσή του οικονομικά, διεθνοπολιτικά, γεωστρατηγικά και διμερή προβλήματα, που δεν αφορούν μόνο τα πετρέλαια. Έχοντας διατελέσει επί 35 χρόνια ανώτατο στέλεχος σε όλες τις δραστηριότητες της βιομηχανίας πετρελαίου αλλά και σύνδεσμος υψηλής διαβάθμισης με το ΓΕΕΘΑ, το ΓΕΝ και το ΥΠΕΞ, είναι ίσως το καταλληλότερο πρόσωπο να εξηγήσει τα αίτια και να διαγράψει τις προοπτικές της νέας μεγάλης κρίσης που προκαλεί σήμερα η Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή μας».

 

●● / ●●  / ●●

 

Αλέξανδρος Μωυσής

Νταβιτσόν Εφέντης. Ένας ρωμανιώτης πασάς στα Γιάννενα

Αθήνα, εκδόσεις Καπόν, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 224, με α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 15 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-618-5209-67-4

Τιμή: 15,90 €

Τον Νταβιτσόν Εφέντη Λεβή (1832–1913) τον πρωτογνωρίσαμε μέσα από τις φωτογραφίες του γιου του στη βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών έκδοση Το Πανόραμα του Νισήμ Λεβή, 1898–1944.

Στο γιαννιώτικο σπίτι του ο Νταβιτσόν μιλούσε ελληνικά όπως οι πρόγονοί του, ενώ παράλληλα διδάχθηκε και τη θρησκευτική παράδοση της ρωμανιώτικης εβραϊκής κοινότητάς του.

Η εποχή του επέτρεψε στον Νταβιτσόν να σταδιοδρομήσει στο οθωμανικό δημόσιο και να συνδεθεί με τις μεταρρυθμίσεις του κράτους το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Διετέλεσε βουλευτής στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο και μέλος του ανώτατου δικαστηρίου. Η παρουσία του στα κοινά εντός και εκτός Ιωαννίνων υπήρξε έντονη. Αναδείχθηκε σε έμπιστο του σουλτάνου και παρασημοφορήθηκε από τον βασιλέα της Ελλάδας Γεώργιο Α΄.

Όμως, την οθωμανική μεταρρύθμιση ακολούθησε ο διαμελισμός της Αυτοκρατορίας. Η δύση της ζωής του Νταβιτσόν σημαδεύεται από τις όλο και εντονότερες εθνοτικές εντάσεις ανάμεσα στους υπηκόους του σουλτάνου, έως ότου η απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον ελληνικό στρατό το 1913 θα αλλάξει άρδην τη ζωή της ρωμανιώτικης κοινότητας της πόλης.

Μέσα από σπάνιες εφημερίδες του 19ου αιώνα, αρχειακό υλικό και αδημοσίευτες φωτογραφίες αντικρίζουμε την ταραγμένη εποχή του τέλους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τα Γιάννενα από μια άλλη οπτική γωνία: την πορεία της ολιγάριθμης αλλά υπερήφανης ρωμανιώτικης εβραϊκής κοινότητας της πόλης και ενός εξέχοντος μέλους της.

 

●● / ●●  / ●●

 

James Baldwin

Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει

Μετάφραση: Άλκηστη Τριμπέρη

Αθήνα, εκδόσεις Πόλις, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 272

Διαστάσεις: 15 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-435-713-0

Τιμή: 16,00 €

Αν η BealeStreet μπορούσε να μιλήσει, θα μας έλεγε για τη δεκαεννιάχρονη Τις που είναι ερωτευμένη με τον Φόνι, έναν νεαρό μαύρο γλύπτη. Κατηγορούμενος για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε, ο Φόνι ρίχνεται στη φυλακή. Όταν η Τις ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος, η οικογένειά της και ο πατέρας του Φόνι αποφασίζουν να αγωνιστούν για να αποδείξουν την αθωότητά του, ενώπιον ενός δικαστικού μηχανισμού για τον οποίο οι μαύροι είναι οι «ιδανικοί ένοχοι». Ο Τζέιμς Μπόλντουιν, με τη μοναδική, άμεση, πρωτοπρόσωπη αφήγηση, που γνωρίσαμε στο Κουαρτέτο του Χάρλεμ (Πόλις, 2019), μας μιλά, μέσα από τον δυνατό έρωτα ενός ζευγαριού, για την αδικία, τον φυλετικό ρατσισμό, τη συμπαράσταση αλλά και την προδοσία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, τον αδιάκοπο αγώνα για δικαιοσύνη, με μόνα όπλα την αγάπη, την αλληλοϋποστήριξη και την πίστη στην αλήθεια, παρά την απελπισία, την οργή και τη θλίψη η οποία πηγάζει από το μίσος που αυτό το ζευγάρι αντιμετωπίζει. Αισθησιακό, βίαιο, γεμάτο πόνο, βαθιά συγκινητικό και, δυστυχώς, επίκαιρο μυθιστόρημα, το Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει αφήνει στον αναγνώστη τη γλυκόπικρη αίσθηση των μπλουζ, που τόσο άρεσαν στον James Baldwin.

 

●● / ●●  / ●●

 

Sebastian Spitzer

Εκεί που χτυπά η καρδιά του κόσμου

Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς

Αθήνα, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 400

Διαστάσεις: 15 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-618-5118-55-6

Τιμή: 18,02 €

 

Τη δεκαετία του 1860, το Λονδίνο, η καρδιά της πιο ισχυρής αυτοκρατορίας του κόσμου, μπουκώνει καταβροχθίζοντας τους φτωχούς και αδύναμους. Οι δρόμοι του μυρίζουν εξαθλίωση, εξέγερση και όπιο. Στα προάστια της πόλης, ένα μπάσταρδο περιμαζεύεται από τη Σάρλοτ, μια Ιρλανδή που έφυγε από τον τόπο της εξαιτίας του λιμού. Από αγάπη γι' αυτό το παιδί, θα κλέψει, θα πει ψέματα, θα εκπορνευθεί χωρίς ν' αποκαλύψει ποτέ το μυστικό της γέννησής του.

Το εξώγαμο παιδί είναι ο κρυφός γιος ενός διάσημου άνδρα που καταδιώκεται απ' όλες τις αστυνομίες της Ευρώπης. Ονομάζεται Φρέντι κι ο πατέρας του είναι ο Καρλ Μαρξ. Ενώ ο Μαρξ επεξεργάζεται τη θεωρία της Επανάστασης στα βιβλία, ο Φρέντι παίρνει τα όπλα στο πλευρό των καταπιεσμένων της Ιρλανδίας.

Μετά το μυθιστόρημα Αυτά τα όνειρα που ποδοπατούνται, το οποίο ξεχώρισε ιδιαίτερα και μεταφράστηκε σε πολλές χώρες, βιβλίο που αποκάλυπτε την απίστευτη ιστορία της Μάγδας Γκέμπελς, ο Σεμπαστιάν Σπιτζέρ πιάνει το σφυγμό μιας εποχής όπου η παντοδυναμία του χρήματος συνθλίβει τους ανθρώπους, την φιλία και την ελπίδα για καλύτερες μέρες.

 

●● / ●●  / ●●

 

Μπέρρυ Ναχμίας

Κραυγή για το αύριο

Επιμέλεια – Επίμετρο: Οντέτ Βαρών-Βασάρ

Αθήνα, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2020 (Οκτώβριος)

Σελίδες: 374

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-221-882-2

Τιμή: 18,02 €

 «Αυτό το κορμί που επέζησε είχε όμως μέσα του μια ψυχή που πόνεσε πολύ, που πέρασε μεγάλη δυστυχία, απογοήτευση, αδικία, πόνο, προδοσία, αρρώστια, εγκλήματα, αλλά συγχρόνως απέκτησε πολλή-πολλή δύναμη, κι έμαθε τι θα πει αφοσίωση, αγάπη, συμπόνοια - κι αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Και σκέφθηκα πως κανένας δεν θα τα καταλάβει όλα αυτά, εάν δεν τα 'χει ζήσει ο ίδιος τόσο έντονα όπως εγώ. Γιατί εγώ ήμουν πολύ πλούσια σε αγώνα και πολύ πλούσια σε πόνο, γιατί εγώ ήμουν πολύ πλούσια σε ζωή».

H μαρτυρία της Μπέρρυς Ναχμίας για τη σύλληψη, την εκτόπιση και τον εγκλεισμό της στο στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπιρκενάου υπήρξε στην πρώτη της έκδοση (1989) μία από τις πρώτες μαρτυρίες επιζώντων που γράφτηκαν και δημοσιεύτηκαν στα ελληνικά. Ανήκει στις ελάχιστες μαρτυρίες γυναικών που επέστρεψαν στην Ελλάδα και είχαν το σθένος να καταγράψουν την ακραία φρίκη που βίωσαν στο στρατόπεδο στο οποίο εξοντώθηκαν σχεδόν ένα εκατομμύριο Εβραίοι απ' όλη την Ευρώπη.

Μετά από μια εισαγωγή για τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια στην Καστοριά, η συγγραφέας αφηγείται την εκτόπιση και τον δεκάμηνο εγκλεισμό της στο στρατόπεδο του Μπιρκενάου, όπου χάθηκαν όλοι οι δικοί της, τις πορείες θανάτου και τα άλλα ναζιστικά στρατόπεδα όπου υπήρξε κρατούμενη, τέλος την οδύσσεια της επιστροφής της στην Ελλάδα, μέσα από μια ρημαγμένη Ευρώπη, το καλοκαίρι του '45. Ο αναγνώστης παρακολουθεί την πορεία μιας άπραγης κοπέλας από μια μικρή επαρχιακή πόλη, που βρέθηκε αντιμέτωπη με την πιο απάνθρωπη συνθήκη, την εμπειρία του Άουσβιτς, και τα ανεξάντλητα αποθέματα δύναμης που ανέσυρε από μέσα της για να επιβιώσει.

Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνεται εκτενές επίμετρο της ιστορικού Οντέτ Βαρών-Βασάρ, στο οποίο αναδεικνύεται η προσωπικότητα και η δράση της Μπέρρυς Ναχμίας και η ξεχωριστή προσφορά της στην υπόθεση της μνήμης του Ολοκαυτώματος την περίοδο ακριβώς -στις δεκαετίες '80, '90 και 2000- που αυτή άρχισε να αναδύεται και να συγκροτείται στην Ελλάδα.