"Europe coming apart before our eyes" say 30 top intellectuals
Τριάντα συγγραφείς σε μανιφέστο - Προειδοποιούν για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη
Η
τρέχουσα χρονιά θεωρείται από πολλούς κρίσιμη για την Ευρώπη, καθώς στη
Γηραιά Ήπειρο θα διεξαχθούν τουλάχιστον 14 εκλογικές αναμετρήσεις,
πιθανόν η σημαντικότερη από τις οποίες είναι οι ευρωεκλογές, οι οποίες
θα γίνουν στα τέλη του Μαρτίου, σημειώνουν σε ρεπορτάζ τους οι New York
Times.
Με τη συμμετοχή να είναι κατά παράδοση πολύ χαμηλή σε αυτές τις εκλογές, υπάρχει έντονη ανησυχία πως οι παθιασμένοι αντιευρωπαίοι θα πάνε να ψηφίσουν, ενώ πολλοί άλλοι θα μείνουν στα σπίτια τους, κάτι που θα ευνοήσει την άκρα δεξιά και τα λεγόμενα λαϊκιστικά κόμματα, τα οποία έχουν κοινό χαρακτηριστικό τον εθνικισμό.
Είναι εύλογο, έτσι, ότι ξεκίνησε μια μάχη για να αποτραπεί αυτός ο κίνδυνος -- με χαρακτηριστικά ευρωπαϊκό τρόπο: από ορισμένους από τους πιο διαπρεπείς συγγραφείς και διανοούμενους, παρατηρεί ο συντάκτης των Τάιμς.
Τριάντα εξ αυτών, ανάμεσά τους και πολλά Νόμπελ Λογοτεχνίας, υπέγραψαν ένα φιλοευρωπαϊκό μανιφέστο το οποίο δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, αρχικά κατ' αποκλειστικότητα στη γαλλική εφημερίδα Libération και κατόπιν και σε άλλες εφημερίδες, υπό τον τίτλο «Το σπίτι μας, η Ευρώπη, έχει πάρει φωτιά», για να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς εντείνεται κατ' αυτούς ο κίνδυνος «οι λαϊκιστικές δυνάμεις να σαρώσουν την ήπειρο».
Αν δεν υπάρξει ένα «νέο πνεύμα αντίστασης», προειδοποιεί το μανιφέστο αυτό, οι προσεχείς ευρωεκλογές «υπόσχονται να είναι οι πιο καταστροφικές που ζήσαμε ποτέ», αφού σε αυτές θα επικρατήσουν πολιτικοί που «απεχθάνονται τη νόηση και τον πολιτισμό» και απειλούν να προκαλέσουν μια σειρά «εκρήξεων ξενοφοβίας και αντισημιτισμού».
Οι συγγραφείς, που αυτοαποκαλούνται «ευρωπαίοι πατριώτες», δηλώνουν έτοιμοι να εμπλακούν σε «μια νέα μάχη για τον πολιτισμό», τρία τέταρτα του αιώνα μετά την ιστορική ήττα του φασισμού και 30 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Ο άνθρωπος που συνέλαβε την ιδέα και έγραψε το κείμενο-ανοικτή επιστολή που δημοσίευσε η Λιμπερασιόν είναι ο γάλλος συγγραφέας και διανοούμενος Μπερνάρ Ανρί-Λεβί, ενώ μεταξύ εκείνων που τη συνυπογράφουν συγκαταλέγονται ο Μίλαν Κούντερα, Τσέχος που ζει στη Γαλλία, ο τούρκος λογοτέχνης Ορχάν Παμούκ, ο Βασίλης Αλεξάκης, που γράφει κυρίως στα γαλλικά αλλά και στα ελληνικά, ο Βρετανός Σαλμάν Ρούσντι, που μάλλον δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, οι Ιταλοί Κλαούντιο Μάγκρις και Ρομπέρτο Σαβιάνο, οι Ούγγροι Ανιές Χέλερ και Γκιόργκι Κόνραντ, η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς από τη Λευκορωσία, αλλά και ο Μάριο Βάργκας Γιόσα, που παρότι περουβιανός ζει στην Ισπανία.
Ο Μπερνάρ Ανρί-Λεβί έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα τον λαϊκισμό «προπέτασμα καπνού του νεοφασισμού». Τονίζει πως οι συγγραφείς, που «ενσαρκώνουν την ψυχή της Ευρώπης», θέλησαν να απευθύνουν «αυτό το κάλεσμα για δράση την παραμονή μιας εκλογικής αναμέτρησης την οποία αρνούμαστε να εγκαταλείψουμε στους νεκροθάφτες».
«Η Ευρώπη διαλύεται μπροστά στα μάτια μας! Δεν έχουμε πλέον πολλές επιλογές.» Με αυτά τα λόγια οι εικοσιεννέα συγγραφείς συνυπογράφουν την έκκληση του φιλόσοφου Bernard-Henri Lévy, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της ηπείρου. Αυτοί είναι οι: Vassilis Alexakis, Svetlana Alexievitch, Anne Applebaum, Jens Christian Grøndahl, David Grossman, Ágnes Heller, Elfriede Jelinek, Ismaïl Kadaré, György Konrád, Milan Kundera, António Lobo Antunes, Claudio Magris, Adam Michnik, Ian McEwan, Herta Müller, Ludmila Oulitskaïa, Orhan Pamuk, Rob Riemen, Salman Rushdie, Fernando Savater, Roberto Saviano, Eugenio Scalfari, Simon Schama, Peter Schneider, Abdulah Sidran, Leïla Slimani, Colm Tóibín, Mario Vargas Llosa, Adam Zagajewski. Παραθέτουμε σημεία του κειμένου που δημοσιεύθηκε στην Libération, στις 25 Ιανουαρίου στα γαλλικά και ταυτόχρονα σε γερμανικά, αραβικά, ολλανδικά, εβραϊκά, ρώσικα, τούρκικα, πολωνικά. Η μετάφραση έγινε για το ελληνικό γραφείο από τον Ανδρέα Παπαγγελόπουλο.
Το μανιφέστο των Ευρωπαίων πατριωτών
Η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο! Οι κριτικές, περιφρόνηση κι η απάρνηση, καταφθάνουν από παντού. Για να ξεμπερδέψουμε με το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, να ξαναβρούμε την ψυχή των εθνών και τη χαμένη ταυτότητα που δεν υφίσταται παρά συχνά στην φαντασία των δημαγωγών. Αυτό θεωρητικά είναι το κοινό πρόγραμμα των λαϊκιστικών δυνάμεων που ξεχύνονται στη Γηραιά Ήπειρο.
Προσβαλλόμενη εκ των έσω, από κακούς, μεθυσμένους προφήτες που πιστεύουν ότι έχει φτάσει η ώρα τους, άτολμη στο εξωτερικό της, πέρα από τη Μάγχη και πέρα από τον Ατλαντικό, από τους δύο μεγάλους συμμάχους της που στον 20ο αιώνα την έσωσαν δύο φορές απ’ την αυτοκτονία, από τη λεία στους όλο και λιγότερο κρυμμένους χειρισμούς του Κρεμλίνου, η Ευρώπη, ως ιδέα, θέληση και αντιπροσώπευση είναι στο στάδιο της ανατροπής. Ένα σενάριο που πιθανώς να συμβεί μπροστά στα μάτια μας.
Μέσα σ’αυτό, το ολέθριο κλίμα, θα λάβουν χώρα οι ευρωπαϊκές εκλογές τον Μάιο, όπου αν δεν αλλάξει κάτι, εάν τίποτα δεν περιορίσει το κύμα που φουσκώνει, που σπρώχνει, και ανεβαίνει, εάν δεν εκδηλωθεί πολύ γρήγορα σε όλη την Ευρώπη ένα νέο πνεύμα αντίστασης, ρισκάρουμε μία θεομηνία. Νίκη των πειρατών, ντροπή και δυσμένεια σ’αυτούς που πιστεύουν ακόμα στην κληρονομιά του Εράσμιου, του Δάντη, του Γκαίτε και του Κομένιους. Περιφρόνηση της διανόησης και του πολιτισμού. Εκρήξεις ξενοφοβίας και αντισημιτισμού. Μία πραγματική τραγωδία.
Οι υπογράφοντες είμαστε από εκείνους που παίρνουν θέση σ’αυτή την επερχόμενη καταστροφή.
Είμαστε κάποιοι από τους ευρωπαίους πατριώτες – πολύ περισσότεροι σε αριθμό απ’ ότι πιστεύουμε, που δυστυχώς άλλοι παραμένουν σιωπηλοί ενώ άλλοι έχουν παραιτηθεί από την προσπάθεια- που γνωρίζουμε ότι δίνεται εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα, μετά την ήττα δηλαδή των φασισμών και τριάντα χρόνια μετά τη πτώση του τοίχους του Βερολίνου, μια νέα μάχη για την ανθρωπότητα.
Η Ευρωπαϊκή μας μνήμη, η πίστη σ’αυτή τη μεγάλη ιδέα την οποία κληρονομήσαμε και διαφυλάξαμε, η πεποίθηση ότι αυτή μόνο η ιδέα είχε τη δύναμη στο παρελθόν να υψώσει τους λαούς μας πάνω από τα έθνη και το πολεμοχαρές παρελθόν τους, είναι αυτή που εγγυάται ότι η αρετή αύριο θα συνωμοτήσει ενάντια στον ερχομό των νέων ολοκληρωτισμών και την επιστροφή με μία δρασκελιά στην καθαρή μιζέρια του σκοταδισμού. Όλα αυτά μας απαγορεύουν να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια.
Γι αυτό και προσκαλούμε σε ένα νέο κύμα.
Καλούμε προς μια κινητοποίηση παραμονές εκλογών εναντίον όσων επιθυμούν να θάψουν την Ευρωπαϊκή ιδέα.
Παροτρύνουμε ν’αναλάβουμε τα ηνία μίας Ευρώπης που παρόλες τις ελλείψεις της, τα σφάλματα και κάποιες φορές τους δισταγμούς και τη δειλία της, παραμένει μία δεύτερη πατρίδα για όλους τους ελεύθερους ανθρώπους του κόσμου.
Η γενιά μας υπέπεσε σε λάθη. Σαν τους ακόλουθους του Garibaldi τον 19ο αιώνα, επαναλάβαμε ώς μάντρα αντίστοιχα με το «Η Ιταλία θα ορθοποδήσει μόνη της». Πιστέψαμε πως η ενότητα της Γηραιάς Ηπείρου θα γίνει από μόνη της, χωρίς πρωτοβουλία και προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.
Ζήσαμε στην ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη είναι απαραίτητη ως φυσική ροή των πραγμάτων, κάτι που θα μπορούσε να γίνει και χωρίς εμάς, ακόμα κι αν δεν κάναμε δηλαδή απολύτως τίποτα γι’αυτήν καθώς ήταν έτσι γραμμένο το νόημα, το πεπρωμένο της Ιστορίας.
Αυτό το πεπρωμένο τώρα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Αυτήν την ακαμάτα Ευρώπη, που είναι απομονωμένη από τη πρόοδο και τις προοδευτικές ιδέες είναι που πρέπει να στείλουμε σε διακοπές διαρκείας.
Δεν έχουμε πλέον άλλες επιλογές.
Θα πρέπει να σκεφτούμε αν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε όταν δυναμώνει ο λαϊκισμός. Θέλουμε άραγε αυτή την Ευρώπη; θέλουμε να την αλλάξουμε ή να την διατηρήσουμε και τελικά να τη βυθίσουμε;
Θα πρέπει, από σήμερα κιόλας, υπό την μορφή του κατ’επείγοντος, να κρούσουμε το καμπανάκι ενάντια στους εμπρηστές των ψυχών που από το Παρίσι ως τη Ρώμη περνώντας από τη Δρέσδη, τη Βαρκελώνη, τη Βουδαπέστη, τη Βιέννη και τη Βαρσοβία, παίζουν με τη φωτιά των ελευθεριών μας.
Με τη συμμετοχή να είναι κατά παράδοση πολύ χαμηλή σε αυτές τις εκλογές, υπάρχει έντονη ανησυχία πως οι παθιασμένοι αντιευρωπαίοι θα πάνε να ψηφίσουν, ενώ πολλοί άλλοι θα μείνουν στα σπίτια τους, κάτι που θα ευνοήσει την άκρα δεξιά και τα λεγόμενα λαϊκιστικά κόμματα, τα οποία έχουν κοινό χαρακτηριστικό τον εθνικισμό.
Είναι εύλογο, έτσι, ότι ξεκίνησε μια μάχη για να αποτραπεί αυτός ο κίνδυνος -- με χαρακτηριστικά ευρωπαϊκό τρόπο: από ορισμένους από τους πιο διαπρεπείς συγγραφείς και διανοούμενους, παρατηρεί ο συντάκτης των Τάιμς.
Τριάντα εξ αυτών, ανάμεσά τους και πολλά Νόμπελ Λογοτεχνίας, υπέγραψαν ένα φιλοευρωπαϊκό μανιφέστο το οποίο δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, αρχικά κατ' αποκλειστικότητα στη γαλλική εφημερίδα Libération και κατόπιν και σε άλλες εφημερίδες, υπό τον τίτλο «Το σπίτι μας, η Ευρώπη, έχει πάρει φωτιά», για να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς εντείνεται κατ' αυτούς ο κίνδυνος «οι λαϊκιστικές δυνάμεις να σαρώσουν την ήπειρο».
Αν δεν υπάρξει ένα «νέο πνεύμα αντίστασης», προειδοποιεί το μανιφέστο αυτό, οι προσεχείς ευρωεκλογές «υπόσχονται να είναι οι πιο καταστροφικές που ζήσαμε ποτέ», αφού σε αυτές θα επικρατήσουν πολιτικοί που «απεχθάνονται τη νόηση και τον πολιτισμό» και απειλούν να προκαλέσουν μια σειρά «εκρήξεων ξενοφοβίας και αντισημιτισμού».
Οι συγγραφείς, που αυτοαποκαλούνται «ευρωπαίοι πατριώτες», δηλώνουν έτοιμοι να εμπλακούν σε «μια νέα μάχη για τον πολιτισμό», τρία τέταρτα του αιώνα μετά την ιστορική ήττα του φασισμού και 30 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Ο άνθρωπος που συνέλαβε την ιδέα και έγραψε το κείμενο-ανοικτή επιστολή που δημοσίευσε η Λιμπερασιόν είναι ο γάλλος συγγραφέας και διανοούμενος Μπερνάρ Ανρί-Λεβί, ενώ μεταξύ εκείνων που τη συνυπογράφουν συγκαταλέγονται ο Μίλαν Κούντερα, Τσέχος που ζει στη Γαλλία, ο τούρκος λογοτέχνης Ορχάν Παμούκ, ο Βασίλης Αλεξάκης, που γράφει κυρίως στα γαλλικά αλλά και στα ελληνικά, ο Βρετανός Σαλμάν Ρούσντι, που μάλλον δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, οι Ιταλοί Κλαούντιο Μάγκρις και Ρομπέρτο Σαβιάνο, οι Ούγγροι Ανιές Χέλερ και Γκιόργκι Κόνραντ, η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς από τη Λευκορωσία, αλλά και ο Μάριο Βάργκας Γιόσα, που παρότι περουβιανός ζει στην Ισπανία.
Ο Μπερνάρ Ανρί-Λεβί έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα τον λαϊκισμό «προπέτασμα καπνού του νεοφασισμού». Τονίζει πως οι συγγραφείς, που «ενσαρκώνουν την ψυχή της Ευρώπης», θέλησαν να απευθύνουν «αυτό το κάλεσμα για δράση την παραμονή μιας εκλογικής αναμέτρησης την οποία αρνούμαστε να εγκαταλείψουμε στους νεκροθάφτες».
«Η Ευρώπη διαλύεται μπροστά στα μάτια μας! Δεν έχουμε πλέον πολλές επιλογές.» Με αυτά τα λόγια οι εικοσιεννέα συγγραφείς συνυπογράφουν την έκκληση του φιλόσοφου Bernard-Henri Lévy, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της ηπείρου. Αυτοί είναι οι: Vassilis Alexakis, Svetlana Alexievitch, Anne Applebaum, Jens Christian Grøndahl, David Grossman, Ágnes Heller, Elfriede Jelinek, Ismaïl Kadaré, György Konrád, Milan Kundera, António Lobo Antunes, Claudio Magris, Adam Michnik, Ian McEwan, Herta Müller, Ludmila Oulitskaïa, Orhan Pamuk, Rob Riemen, Salman Rushdie, Fernando Savater, Roberto Saviano, Eugenio Scalfari, Simon Schama, Peter Schneider, Abdulah Sidran, Leïla Slimani, Colm Tóibín, Mario Vargas Llosa, Adam Zagajewski. Παραθέτουμε σημεία του κειμένου που δημοσιεύθηκε στην Libération, στις 25 Ιανουαρίου στα γαλλικά και ταυτόχρονα σε γερμανικά, αραβικά, ολλανδικά, εβραϊκά, ρώσικα, τούρκικα, πολωνικά. Η μετάφραση έγινε για το ελληνικό γραφείο από τον Ανδρέα Παπαγγελόπουλο.
Το μανιφέστο των Ευρωπαίων πατριωτών
Η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο! Οι κριτικές, περιφρόνηση κι η απάρνηση, καταφθάνουν από παντού. Για να ξεμπερδέψουμε με το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, να ξαναβρούμε την ψυχή των εθνών και τη χαμένη ταυτότητα που δεν υφίσταται παρά συχνά στην φαντασία των δημαγωγών. Αυτό θεωρητικά είναι το κοινό πρόγραμμα των λαϊκιστικών δυνάμεων που ξεχύνονται στη Γηραιά Ήπειρο.
Προσβαλλόμενη εκ των έσω, από κακούς, μεθυσμένους προφήτες που πιστεύουν ότι έχει φτάσει η ώρα τους, άτολμη στο εξωτερικό της, πέρα από τη Μάγχη και πέρα από τον Ατλαντικό, από τους δύο μεγάλους συμμάχους της που στον 20ο αιώνα την έσωσαν δύο φορές απ’ την αυτοκτονία, από τη λεία στους όλο και λιγότερο κρυμμένους χειρισμούς του Κρεμλίνου, η Ευρώπη, ως ιδέα, θέληση και αντιπροσώπευση είναι στο στάδιο της ανατροπής. Ένα σενάριο που πιθανώς να συμβεί μπροστά στα μάτια μας.
Μέσα σ’αυτό, το ολέθριο κλίμα, θα λάβουν χώρα οι ευρωπαϊκές εκλογές τον Μάιο, όπου αν δεν αλλάξει κάτι, εάν τίποτα δεν περιορίσει το κύμα που φουσκώνει, που σπρώχνει, και ανεβαίνει, εάν δεν εκδηλωθεί πολύ γρήγορα σε όλη την Ευρώπη ένα νέο πνεύμα αντίστασης, ρισκάρουμε μία θεομηνία. Νίκη των πειρατών, ντροπή και δυσμένεια σ’αυτούς που πιστεύουν ακόμα στην κληρονομιά του Εράσμιου, του Δάντη, του Γκαίτε και του Κομένιους. Περιφρόνηση της διανόησης και του πολιτισμού. Εκρήξεις ξενοφοβίας και αντισημιτισμού. Μία πραγματική τραγωδία.
Οι υπογράφοντες είμαστε από εκείνους που παίρνουν θέση σ’αυτή την επερχόμενη καταστροφή.
Είμαστε κάποιοι από τους ευρωπαίους πατριώτες – πολύ περισσότεροι σε αριθμό απ’ ότι πιστεύουμε, που δυστυχώς άλλοι παραμένουν σιωπηλοί ενώ άλλοι έχουν παραιτηθεί από την προσπάθεια- που γνωρίζουμε ότι δίνεται εδώ και τρία τέταρτα του αιώνα, μετά την ήττα δηλαδή των φασισμών και τριάντα χρόνια μετά τη πτώση του τοίχους του Βερολίνου, μια νέα μάχη για την ανθρωπότητα.
Η Ευρωπαϊκή μας μνήμη, η πίστη σ’αυτή τη μεγάλη ιδέα την οποία κληρονομήσαμε και διαφυλάξαμε, η πεποίθηση ότι αυτή μόνο η ιδέα είχε τη δύναμη στο παρελθόν να υψώσει τους λαούς μας πάνω από τα έθνη και το πολεμοχαρές παρελθόν τους, είναι αυτή που εγγυάται ότι η αρετή αύριο θα συνωμοτήσει ενάντια στον ερχομό των νέων ολοκληρωτισμών και την επιστροφή με μία δρασκελιά στην καθαρή μιζέρια του σκοταδισμού. Όλα αυτά μας απαγορεύουν να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια.
Γι αυτό και προσκαλούμε σε ένα νέο κύμα.
Καλούμε προς μια κινητοποίηση παραμονές εκλογών εναντίον όσων επιθυμούν να θάψουν την Ευρωπαϊκή ιδέα.
Παροτρύνουμε ν’αναλάβουμε τα ηνία μίας Ευρώπης που παρόλες τις ελλείψεις της, τα σφάλματα και κάποιες φορές τους δισταγμούς και τη δειλία της, παραμένει μία δεύτερη πατρίδα για όλους τους ελεύθερους ανθρώπους του κόσμου.
Η γενιά μας υπέπεσε σε λάθη. Σαν τους ακόλουθους του Garibaldi τον 19ο αιώνα, επαναλάβαμε ώς μάντρα αντίστοιχα με το «Η Ιταλία θα ορθοποδήσει μόνη της». Πιστέψαμε πως η ενότητα της Γηραιάς Ηπείρου θα γίνει από μόνη της, χωρίς πρωτοβουλία και προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.
Ζήσαμε στην ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη είναι απαραίτητη ως φυσική ροή των πραγμάτων, κάτι που θα μπορούσε να γίνει και χωρίς εμάς, ακόμα κι αν δεν κάναμε δηλαδή απολύτως τίποτα γι’αυτήν καθώς ήταν έτσι γραμμένο το νόημα, το πεπρωμένο της Ιστορίας.
Αυτό το πεπρωμένο τώρα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Αυτήν την ακαμάτα Ευρώπη, που είναι απομονωμένη από τη πρόοδο και τις προοδευτικές ιδέες είναι που πρέπει να στείλουμε σε διακοπές διαρκείας.
Δεν έχουμε πλέον άλλες επιλογές.
Θα πρέπει να σκεφτούμε αν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε όταν δυναμώνει ο λαϊκισμός. Θέλουμε άραγε αυτή την Ευρώπη; θέλουμε να την αλλάξουμε ή να την διατηρήσουμε και τελικά να τη βυθίσουμε;
Θα πρέπει, από σήμερα κιόλας, υπό την μορφή του κατ’επείγοντος, να κρούσουμε το καμπανάκι ενάντια στους εμπρηστές των ψυχών που από το Παρίσι ως τη Ρώμη περνώντας από τη Δρέσδη, τη Βαρκελώνη, τη Βουδαπέστη, τη Βιέννη και τη Βαρσοβία, παίζουν με τη φωτιά των ελευθεριών μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου